Kayıtlar

İlber Ortaylı İle Tarih

Hoca Ahmet Yesevi Türbesi Kazakistan

Resim
 

HARF DEVRİMİNİN NEDENLERİ ÜZERİNE

“Harf Devrimi geçmişin getirdiği bir mecburiyet olarak olgunlaşmış bir değişim mi? ” 3 Kasım 1928'de" Türkiye modem dünya koşullan içinde çok cesur bir denemeye girdi. [1] Alfabe değiştirmek tarihte ilk kez görülen bir olay değildi. [2] Hatta en başta Türkler, tarih boyu birkaç kez alfabe değiştiren bir toplum olarak bu olayın önde gelen örneği sayılabilirler. Ne var ki alfabenin değiştirilmesi, ilk ve ortaçağ toplumları için köklü bir değişiklik sayılmayabilir. Yazı ve kayıt işleri ile dar bir bürokratik kadronun, birkaç rahib ve şairin uğraştığı geleneksel toplumlarda yazı ile ilgisi olmayan geniş yığınlar böyle bir değişimden haberli bile olmamışlardır, ilkçağın parlak uygarlık örneklerini veren Ahamanişler İranı çiviyazısını, Sasanîler İranı Pahlavi denilen kökü Aramî alfabesine dayalı yazıyı kullanmış ve Araplar İran'ı fethedince Arap alfabesi bunların yerini almıştı. Bu son olay her ne kadar eski İran uygarlığının kaynaklarını bir süre karanlıkta bırakmışsa