İsmail Hakkı Altuntaş

  EFENDİ KELİMESİNDEN HAREKETLE NASREDDİN HOCA’NIN KİMLİĞİ HAKKINDA GÖRÜŞLER [1] Rıdvan ÖZTÜRK [2] ÖZET Dildeki kelimeler toplumdilbilim açısından incelendiği zaman ilginç sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu incelemeler, genelde kabul edilmiş ama delillendirilmesinde sıkıntı duyulan müphem konulara ışık tutabilmektedir. “efendi” kelimesi de bunun güzel örneklerinden biridir. Bu kelime Yunanca kökenlidir. Anadolu Selçukluları döneminde Bizans Yunancasından Türkiye Türkçesine geçmiştir. Türkiye Türkçesi kanalı ile de Türkmence, Özbekçe, Kırgızca ve Uygurca gibi Türk yazı dillerine yerleşmiştir. Türk dünyasının genelinde bilinen ve sevilen bir tip olan Nasreddin Hoca, özellikle Türkmenistan’da, Özbekistan’da, Tacikistan’da, Kırgızistan’da ve Çin’in Uygur bölgesinde “efendi” diye adlandırılmaktadır. Bu yazıda, “efendi” kelimesi ve anlamlarından hareketle, Nasreddin Hoca’nın nereli olduğu, yaşadığı dönem ve fıkralarının yayılma yönü üzerinde durulmuştur. Ayrıca Nasreddin Hoca’nın Ahi

    أوصيكم بتقى الإله فإنه    = يعطي الرغائب من يشاء ويمنع وببرّ والدكم وطاعة أمره = إن الأبرّ من البنين الأطوع إن الكبير إذا عصاه أهله = ضاقت يداه بأمره ما يصنع ودعوا الضغينة لا تكن من شأنكم= إن الضغائن للقرابة توضع واعصوا الذي يزجي النمائم بينكم= متنصحّا ذاك السّمام المنقع يزجي عقاربه ليبعث بينكم = حربا كما بعث العروق الأخدع 1-“Sizlere Allah’tan korkmanızı tavsiye ediyorum, çünkü o, ihsanını dilediğine verir, dilediğini de ihsanından engeller, 2-Sizlere babanıza iyilik ve itaatte bulunmanızı tavsiye ediyorum, evladın en iyilik sahibi en itaatkar olanıdır. 3-Eğer büyüklere ailesi isyan ederse, onun, yapacağı işler hususunda eli daralır, 4- Kini bir kenara atın ve onunla bir işiniz olmasın, çünkü yakınlar arasında kinler çabuk yayılır . 5-Nasihat eder gibi görünüp de sizin aranızda dedikodu yayacak kimselere karşı çıkınız, çünkü dedikoducu öldürücü bir zehri olan yılan gibidir. 6-Dedikoducu, boynundaki damarın diğer damarları harekete geçirmesi gibi, sizin aranı

Rasûlüllah salla'llâhü aleyhi ve sellem Efendimiz, “Ben kadınlarla tokalaşmıyorum” diye buyurdu ise bizlerinde O'nun tercihini hayatımıza esas almalıyız.  Sonuç olarak O'nun izinde gidenin yapması gerekende budur. Kim kimin izinde ise onun huy ve ahlakını kendine hayat düsturu edinmelidir.  Sevmenin esası da budur. Efendimizin tercihi bizim tercihimizdir. Aşağıdaki makale bu konu üzerinde okuyup karar verin.

  M. Konyar ADAB-I MUAŞERET Âdab: dinin gerekli kılıp, aklın da hoş gördüğü Allah rızasına uygun, zâhiri ahlak olan hareket ve sözlerin hepsidir. Âdab-ı Muaşeret: insana toplumsal hayatla olan münasebetlerini kolay, münasip ve hoş bir şekilde yerine getirmesini öğreten bir sanattır. Toplumsal hayatta bize lazım olacak adab-ı muaşeret kaidelerini burada başlıklar altında kısaca sıralamaya çalıştık. Bunlara dikkat ettiğimiz takdirde göreceğiz ki hayatımız daha güzel ve rahat geçecektir inşaallah. Okurken de fark edeceğiz ki adap diye bahsettiğimiz şeylerin hemen hemen hepsi peygamber efendimizin (salla'llâhü aleyhi ve sellem) hayatından alınan örneklerdir. Bir kısım adabın kaynağı olan hadis-i şerifleri buraya aldık. Kitapçığımızın hacmini çok kabartacağından dolayı bir kısım adap kaidelerinin kaynağı olan hadis-i şerifleri yazmadık. Ayrıca buraya aldığımız bazı adap kaideleri (örneğin taziye…) belki hemen lazım olmaz fakat daha sonra lazım olacağından dolayı şimdiden bilgi