İsmail Hakkı Altuntaş

  Karahanlı  devletinin kurulmasıyla İslam bu hanedanın resmi ideolojisi haline geldi. Buradan , çevrede olmasına rağmen  Arap Halifeliğinin ayrılmaz bir parçası olan Karahan eyaletindeki  ideolojik yaşamın , sünniler arasında her zaman ve her yerde keskin bir ideolojik mücadelenin olduğu merkezlerinin ideolojik yapısını büyük ölçüde tekrarladığı sonucu çıkar. İslami dogma ve İslam'a karşı olan birçok İslami hareket.  Bu akımlar arasında tasavvufun  özel bir yeri vardır . Hemen hemen tüm tasavvuf araştırmacıları, tasavvuf kavram ve amaçlarına göre iki ana alana ayırırlar: pragmatik-pratik ve entelektüel-teorik. Ancak tasavvuf tarihi, kurucuları aracılığıyla tek bir zincir (silsila) halinde olan çoğu  Sufi okulunun  (diğer araştırmacıların terminolojisine göre - kardeşlikler ve tarikatlar) manevi soyağacının izini Muhammed'e kadar sürdüğünü  gösteriyor  . Silsile ilmine büyük önem verilirdi, çünkü "  tarikat  " yoluna giren kişi, sadece hocasını değil, kendisinden ön

“MİR'ÂTÜ'L-KULÛB” Sufi Muhammed Danişmend’in Mir'âtü'l-Kulûb adlı bu eseri, Ahmed-i Yesevî'nin tasavvufî görüşlerini derleyen bir eser olduğu için önemlidir. Eserde Sûfî Muhammed Dânişmend'in görüşlerinden başka Necmeddin-i Kübrâ'nın da görüşlerine yer verilmektedir. Yeseviliğin ilk dönemine ait bu risale, Necdet Tosun Beyefendi tarafından sadeleştirilerek günümüz Türkçesine aktarılmıştır. "Yeseviliğin İlk Dönemine Ait Bir Risale:, Mir'âtü'l-Kulûb”, İlâm, C 2, s. 2, Temmuz-Aralık 1997, İst. 1998, s.41-85. Eserin orijinal metni bu makale içinde yer almaktadır (s. 49-68). MİR’ÂTÜ’L-KULÛB (Gönüllerin Aynası) Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla. Hamd, işiten ve bilen Allah Teâlâ’ya mahsustur, yaratıcı ve cömert olan Allah’ı tesbih ederiz. Yani bil ve haberdâr ol ki, bu mübârek risâleyi derleyen (kişi) şeriatın delîli ve tarikatın ehli, yani Mevlânâ Sûfî Dânişmend’tir. Ariflerin sultânı, vera’ (takvâ) ehlinin rehberi, yeryüzünün