İsmail Hakkı Altuntaş

İbn Sînâ, el-Kasidetü’l-Ayniyye isimli kasidede insanî nefsin bedenle birleşmesi ve ondan ayrılışını konu edinmektedir. Ruh kasidesi kaynaklarda çeşitli isimlerle zikredilmektedir. Kasidenin orijinal ismi el-Kasidetü’l-Ayniyye şeklinde olduğu düşünülmektedir. Bu şekilde isimlendirilmesi kasidedeki her beyitin “ ع ” harfi ile bitişindendir. Kaynakların bir kısmında ise el-Kasidetü’r-Ruhiyye, el-Kasidetü’n-Nefsiyye, el-Kasidetü’r-ruhaniyye şeklinde geçmektedir. Bu isimlendirme ise kasidenin muhtevasından ilham alınarak yapılmıştır. Bu kaside İbn Sînâ’nın nefs hakkında görüşlerinin bulunduğu temel kaynak olmadığı gibi gerek muhteva ve gerekse üslup açısından İbn Sînâ’nın diğer eserlerinden farklı bir tarzı olduğu muhakkaktır. Ruh kasidesini İbn Ebi Usaybia (Ö: M.1270) Uyûn’ül-Enba’sında İbn Sînâ’nın eserleri arasında vermektedir. Burada kaside’nin metnini de 19 beyit olarak vermektedir. Keşfü’z-Zünun’da ise kasidenin 30 beyit olduğu ifade edilmekte olup kasidenin metni verilmem

İbn Sînâ’nın şimdiye kadar en az incelenen yanlarından birisi de ahlâka ilişkin görüşleridir. Genellikle onun ahlâk felsefesinin çok zayıf olduğu, hattâ bir küçük risâlesinin dışında ahlâk problemine ya hiç temâs etmediği veya irâde hürriyetinden sözederken kısa temâslarla yetindiği kabul edilir. Ancak felsefenin tüm problemleriyle yakından ilgilenen İbn Sînâ gibi bir filozofun, ahlâk problemiyle ilgilenmemiş olması normal olmasa gerektir. Öyle sanıyoruz ki İbn Sînâ'mn ahlâkçı tarafı, onun diğer alanlardaki başarısıyla denk bir düzeyde olmadığı için genellikle araştırıcılar tarafından ihmâle uğramış ve bu nedenle de ahlâk alanında eser vermediği zannı büyük bir araştırıcı topluluğu tarafından tekrârlanıp durmuştur. Biz bu kanının gerçeği yansıtmadığını, İbn Sînâ’nın bu alandaki eserlerinden biri olarak aşağıda bir risalesi sunulmuştur. AHLÂK RİSÂLESİ Rahman, Rahîm olan Allah'ın adıyla. O'nadır bağlılığımız ve güvenimiz Hamd, aâlemlerin Rabbi olan Allah’a