İsmail Hakkı Altuntaş

  SUNUŞ Riba yasağı İslam iktisadının esas paradigmalarından biridir. Umumî olarak haksız ve adaletsiz gelir aktarmalarını ifade eder. Bu durumlar daha çok ödünçlerde ve mübadelelerde ortaya çıkar. Bu genel çerçeve içerisinde ribanın kapsamı hakkında birçok tartışma yapılmaktadır. Hem mezheplerdeki farklı görüşler ve hem de tarihî uygulamalar bu tartışmaların belli başlı sebepleri olarak görülmektedir. Günümüz Türkçesinde faiz kavramı daha çok ödünç ilişkilerinde ortaya çıkan ribayı ifade etmektedir. İslâm iktisatçılarının büyük çoğunluğu bu riba türünü de kabul etmemekte ve matematik yaklaşımlarla kurdukları modellerde faize yer vermemektedirler. İslâm iktisadı konusunda düşünenlerin bir kısmı, fıkhî “çareler” ile riba olmaktan kurtulduğu varsayılan, fakat İktisadî olarak faizden başka bir şey olmayan tarihî uygulamalara dikkatimizi çekmektedirler. Yine zaruret ve maslahat gerekçeleriyle geçici süreler için faize müsamahakâr bakıldığına da şahit olunmaktadır. Bu noktada