İsmail Hakkı Altuntaş

    Yuri ISHIDA, MA  * Alıntı/©:  Ishida, Y.,  (2012).  El-Kuşeyri'nin Risâla el-Kuşeyriyye'sine ve el-Hucviri'nin Keşf el-Mahcub'una göre Erken Tasavvufta Ruh (Nefs) Kavramı,  Kültürlerarası ve Dini Araştırmalar Dergisi. (2),  45-57. SOYUT Bu makale, Kuşeyrî'nin Risâle'si  ve  Hucvirî'nin  Keşfu'l-mahcub'undaki ruh kavramından yola çıkarak erken dönem tasavvufunda beden ve ruh arasındaki ilişkiyi açıklığa kavuşturmayı amaçlamaktadır.  Bu iki kitap XI. yüzyılın sonlarında tasavvufun teorileştirilmesi açısından önemlidir. Tasavvuf, madde ve sıfat kavramlarını tanıtıyor ve ardından beden eğitiminin neden ruh üzerinde işe yaradığını açıklamak mümkün oluyor. Ruhun sıfatı, duyuyu arzulayan tutku ve duyu da bedenin sıfatı olduğundan, bedensel fiil ile iç nefs arasında mantıksal bir bağlantı vardır. Anahtar Kelimeler:  Din, Tasavvuf, Nefs, Kuşeyrî, Hucvirî Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nde İslam felsefesi alanında doktora öğrencisi. 1.            

  NEFSİN  DERECELERİ Nefsin Dereceleri İnsanda iki nevi ruh vardır; bunun biri hayvânî olup Cenab-ı Hakkın celal sıfatının tecellisidir. Diğeri de sultânî ruhtur ki bu da Cenab-ı Hakk’ın cemal sıfatının tecellisidir. Beden ikliminde bu iki padişahın birer veziri ile birer şeyhülislamı vardır ki vücud iklimini onlarla idare ve tasarruf ederler. Hayvânî ruhun veziri akl-ı maaş (geçim aklı, dünya işlerini düzenleyen akıl) ve akıl hocası şeytandır, onlara danışır. Sultânî ruhun dahi veziri akl-ı maad (yani aslını, döneceği yeri arayan akıl) ve akıl hocası melektir. Hayvânî ruhun zevki, yiyip içmek, giyip kuşanmak, yani zahirde insana zevk verecek her ne kadar husus varsa onların hepsinden safâ ve kuvvet bulup sultânî ruha galip gelmektir. Sultânî ruhun zevki de zikir, fikir, ibadet, ilahi emirleri icra etmek, onlara itaat etmek, Allah’ın nehyettiklerinden yani yapma dediklerinden kaçınmak suretiyle hayvânî ruha galip gelmektir. Hayvânî ruhun aslî olan sıfatı nefs-i emmaredir ki ona n

  "Hallac Divânı"ndan  اللَهُ يَعلمُ ما في النَفسِ جارِحَةٌ إِلّا وَذِكرُكَ فيها قَبلَ ما فيها وَلا تَنَفَّستُ إِلّا كُنتَ في نَفَسي تَجري بِكَ الروحُ مِنّي في مَجاريها أَو كانَت العَينُ مُذ فارَقَتكُم نَظَرَت شَيئاً سِواكُم فَخانَتها أَمانيها أَو كانَت النَفسُ بعد البعد آلفة خلقاً عداك فسلا نالت امانيه Farsça خدا مى داند كه عضوى در من نيست جز اينكه ياد تو نهايت مقصود اوست هيچ نفس نكشم مگر آنكه تو در آن نفسم باشى و به سبب توست كه جانم در مجاريش روان است اگر ديده ام از پس جدايى تو جز تو به ديگرى نگريسته باشد از بیانی محروم باد يا اگر وجود من بس از دررى، ديگرى را جايگزين مهر توكند هرگز به آرزوى خود نرسد Türkçe Allah, nefsi   incitici haliyle bilir   Bahsetmek dışında içindekinden önce Sen içimde olmadıkça nefes almıyorum Ruhum benden sana mecrasına akıyor Göz dahi sana ayrıldığından beri bakıyor Senden başka her şey, umutlarına ihanet etti Ya da nefs bir uzaktan uzağa bir bela oldu Düşmanlıkta yaratılınca, özlemlere ulaş