İsmail Hakkı Altuntaş

  -  " رب زدني فيك تحيرا " “Rabbim sana olan hayretimi daha da arttır.”    (bk. el-Futuhatu’l-Mekkiye, 1/270-271) [1] Hayret, Allah’ı tanıyan, fakat bunu ifade edemeyen arifin yaşadığı hal anlamında bir tasavvuf terimidir. Sözlükte “şaşırmak, yolunu kaybetmek” anlamına gelen hayret kelimesini sûfîler, bir tasavvuf terimi olarak çeşitli tasavvufî makamlara göre özellikle mârifet ve yakīn kavramlarıyla birlikte kullanmışlardır. Allah’ın varlığı ve onun keyfiyeti hakkında olmak üzere iki hayret türünden söz edilmiştir. (Hücvîrî, Keşfü’l-maḥcûb, s. 488) Hayreti iki yönden yorumlamak mümkündür: a)  Hayret,  bir kimsenin, isim ve sıfatlarını ve onların tecellilerini yakından bilip tanıdığı halde, Zat-ı akdesin mahiyeti karşısında hiçbir bilgiye sahip olmadığından şaşırıp kalmak, hayret içinde olmak manasına gelir. Bu hususta peygamberler ve sıddıklar da  dahildir. Hz. Peygamber (salla’llâhu aleyhi ve sellem)’in   “Allah’ım! Ben seni...

 زِدْني بفَرْطِ الحُبّ فيك تَحَيّرا وارْحَمْ حشىً بلَظَى هواكَ تسعّرا وإذا سألُتكَ أن أراكَ حقيقةً فاسمَحْ ولا تجعلْ جوابي لن تَرى يا قلبُ أنتَ وعدَتني في حُبّهمْ صَبراً فحاذرْ أن تَضِيقَ وتَضجرا إنَّ الغرامَ هوَ الحياةُ فمُتْ بِهِ صَبّاً فحقّك أن تَموتَ وتُعذرا قُل لِلّذِينَ تقدَّموا قَبلي ومَن بَعدي ومَن أضحى لأشجاني يَرَى عني خذوا وبي اقْتدوا وليَ اسمعوا وتحدّثوا بصَبابتي بَينَ الوَرى ولقد خَلَوْتُ مع الحَبيب وبَيْنَنَا سِرٌّ أرَقّ منَ النسيمِ إذا سرى وأباحَ طَرْفِي نَظْرْةً أمّلْتُها فَغَدَوْتُ معروفاً وكُنْتُ مُنَكَّرا فَدُهِشْتُ بينَ جمالِهِ وجَلالِهِ وغدا لسانُ الحال عنّي مُخْبِرا فأَدِرْ لِحَاظَكَ في محاسنِ وجْهه تَلْقَى جميعَ الحُسْنِ فيه مُصَوَّرا لو أنّ كُلّ الحُسْنِ يكمُلُ صُورةً ورآهُ كان مُهَلِّلاً ومُكَبِّرا

    149. Sevgili, senin aşkın hayret fidanıdır. Vuslatın da hayretin kemali: Nice vuslat deryasına dalanlar, nihayet hayrete vardılar. Hayret hayalinin geldiği yerde ne vuslat kalır ve vuslata eren. Bir gönül göster bana ki onun yolunda, çehresinde hayret beni, hâsıl olmamış bulunsun. Ne tarafı dinlediysem kulağıma "Hayret nedir?” suali geldi. Hayret ululuğuna varan kişi, yüceliğinin kemalinden mahvolur. Hâfız’ın vücudu, baştan ayağa kadar aşk içinde bir hayret fidanı olup kaldı Işk-ı tu nihâl-i hayret âmed Vasl-ı tu kemâl-i hayret âmed