Nev’î-zâde Atayî ve Hamse'sinden
Cihanı aydınlatan güneş sevgidir. Gönlü yakan ateş sevgidir. Sevgi güneşinin ışığı gönlün ışığını yakar. Sevgi gönül meyhanesinin mestidir. Mestlerin aklını başından o mey alır. Aşığı meye taptıran o içkidir. Ondan içtikçe yanma yakılma artar. Aşk bahçesi ateşle terbiye olur. Sevgi bulunmaz bir hazinedir. Aşk oku, cana işler. Kays, Leyla'sını bir yıl ayakta beklemiştir; … Hindistan'ı zapteden büyük hükümdar Gazneli Mahmud kendisine Ayaz'ı yakın dost etmeden önce, daha yaşı küçük tecrübesiz bir hükümdardır. Emirleri vezirleri sahtekârdırlar. Şahı kandırıp, ülkeyi sömürürler. Halkın çektiklerine aldırmazlar. Şah içki ve eğlence ile meşgulken vükelası ülkeyi soyar. Kötüler şahı kuşatmışlardır, iyileri yanma sokmazlar. Şah fitnenin farkına varmaya başlar. İş böyle giderse, sonunun kötü olacağını sezer. Düşünüp üzülürken bir gece uykuya dalar. Gönül gözü açılır. Eşi benzeri olmayan güzellikte bir bahçe görür. Gölge veren ağaçlar, akarsular, nilüferl