İsmail Hakkı Altuntaş

  Hz. Bâyezîd Bestami buyurdu : “Vahdaniyetine ulaşmanın başlangıcında cismi ahadiyyetten, kanatları deymumiyyetten bir kuş oldum. Keyfiyet havasında on yıl uçtum. Hatta bu şekilde yüzbinlerce kere havada uçtum. Nihayet ezeliyyet meydanına vardım. Orada Ahadiyyet ağacını gördüm. ” Bu rivayetin devamında onun ahadiyyet olarak vasfettiği ağacın yerini, kökünü, dallarını ve meyvelerini anlatarak devam ettiği sonra da şu sözü söylediği nakledilir: “Baktım ve anladım ki bunların hepsi hile imiş.”

  / Yalvarma ve Çaresizlik Hakkında ( ﺗﻀﺮّﻉ ) i. (Ar. żurū' “boyun eğmek, zelil olmak”tan teżarru') Yalvarma, yakarma: Alçaklık sana yakışır, şiddet sana uymaz; bir çılgına dönmüş arılar kovanına bir adamın çıplak girmesi bir yersizliktir.   Gücünü bir kenara bırak, kendini alçakgönüllülüğe bırak ki, göklerin yükseklerini ayaklarının altında çiğneyesin; Bu kimse akıl bilgisiyle Allah Teâlâyı bilirse, kuvvetinin olamayacağından şikayet etmez. Kuvvet ve servet üzerinde hak iddia edersen, senin gözün kör, kulağın sağır olur. Yüzün ve altının kırmızı, elbisen çok renkli, o zaman namus utancını, barış bulmaya bak. Gücünün tozuyla Hakk Subhânehu ve Teâlâ'nın kapısına şikayetle gelme, çünkü bu yolda şikayetinden vazgeçersen   kahraman bir ferd olursun. Bu, borcunu ödemekten değil, yoksulluğunuzu takas etmekten gelen zenginliktir. Böylece yeteneğine acizlik gözüyle bakma ve efendiliğine zarar verme. Kendi desteğin olduğun sürece, giyin ve ye; ama eğer O'nun

  Cehâlet ve Fetret Devrinde, Peygamberleri Anmak Aptalları Anmaktan Daha İyidir. Peygamberler dine inananlar ve yaratılışın doğru yolunu gösterenlerdir. [İnsanlar Dini] yok oluşun batısına indikleri zaman, yine kendileri için dileyenler belirdi. Karanlık, şirk gecesinden bir perde tuttular. Küfür etmek şirkin çaresini kabul ettiler; Biri gül dalı gibi elinde bir haç taşıyordu, diğeri ay çiçeği gibi güneşe tapıyordu; Biri sürekli olarak putlara tapıyor ve diğerlerinin hiçbir amacı bile yoktu; Bu, hiçbir delili olmayan bir cahiliye vaadidir; Şer şeytandan, hayır ise Allah Teâlâ'dandır. Toprak saçanlar, ateş içenler, suyu dövenler, bizi rüzgâra döndürenler/çevirenler. Bu, sanki şarabın beyinden aklı silmesi gibi, diğeri ise halkın kafasını kapmak gibidir. Puta ilah adı verildi ve dinleri puta tapmak olarak yaydılar Kimi sihir, kimi yıldızlardan/ astroloji, biri umut içinde yaşıyordu. Bir kısmı korku içinde; hepsi sevimsiz hayatlar sürüyordu; hepsi anlayış körü

  Nefsi terk etmesi gereken yolda, bağırmak ve budalaların küstahlığı   ve beyhudeliğidir. Bilge, ruhu ile Kur'ân-ı Kerim'i dinler, harfi ve zahiri zarafeti terk eder; Ruhu bundan zevk alır ve tüm görevlerini yeniden yapmaya başlar. Genç mürit ile birlikte ilahi söylemek bir âşık için yoksulluk gibidir Hüner ve hileden gelen vecd hali, Firavun'un boğulan çığlığı gibidir; Firavun boğulurken çığlığı ona yararsızdı, barışmasının ateşi   duman çıkarmadı. Ey böğürtlen için kendinden vazgeçen! Seni kahrolası kadınsı/muhannes, eman veriyorum sana!   Kim toplulukta üç kez bağırırsa, bilsin ki, bunu iki bakır için kaygısıyla yapar; Aksi takdirde, kulun, menfaat düşkününün salıverdiği "ah", hazinenin başında uyuyan bir yılan gibi olur. Eğer pusuya yatmış bir yılan kendini onun üzerine kaldırırsa gizli arzuların   ateşi yükseltirler. Dervişin öksürüğü nedir? Aptallık; peki lambanın çıtırtısı ne? Yoksa su mu? Yağ ile su karıştırıldığında, yağın saflığı