Çeviri
İnönü'yü Cumhurbaşkanı Yaptı Ama, CHP Zihniyeti
evzi Paşa, her zaman disiplinli bir komutan oldu. “Asker duruşu”nu hiçbir zaman bozmadı. Büyük Taarruz’un harekat planını mevki mevki yerinde incelemeler yaparak hazırladı. Büyük Taarruz’un bitmesini ve takip edilen düşmanın ardından İzmir’e girilmesini günü gününe hesapladı.
Sonrasında ilan edilen Cumhuriyet döneminde, Mustafa Kemal Atatürk’ün en değer verdiği ve en çok saygı gösterdiği isim oldu. Mareşal’in içki içmediğini bilen Atatürk, onun sofrasında olduğu zamanlar içki servisi asla yaptırmadı. Gelişinde ve gidişinde hep ayağa kalkarak selamladı.
Atatürk’ün ölümünde ise herkesin kendi adını telaffuz ettiği bir günde, dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya söyledikleri, “demokrat asker duruşu”nun ne olduğunu ortaya koyuyor:
“Bir ordu kumandanı, çıkıp Meclis’in seçimine müdahale ederse kendi elimle gider, orada vururum onu!..” diyecek kadar Meclis’in tercihine önem veren biri.
Genelkurmay Başkanı olarak bu sözlerle İsmet İnönü’nün önünü açan Fevzi Çakmak’ı sonraları acı bir kader bekler. İsmet İnönü, İngiltere'ye verdiği sözü yerine getirmede Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı’na girmesinin önünde engel gördüğü için Fevzi Paşa’yı “yaş haddinden” emekliye ayırdı.
Fevzi Çakmak, evinde çevresinden uzak sakin günler geçirirken oturduğu eve bir gün memurlar geldi. Milli Emlak’a ait olan evi derhal boşaltması gerektiği tebliğ edildi. Mareşal’in evin tapusunu göstermesi üzerine görevliler ayrılıp gitti. Ancak aradan çok zaman geçmedi bu kez kapı bir başka gerekçe ile çalındı.
“İkamet ettiğiniz Çankaya’daki ev, askeri yasak bölge dahilinde olduğu için istimlak edilmesi…” diye bir tebligat yapıldı.
Ankara’dan uzaklaştırılmak istendiğini fark eden İstiklal Savaşı’nın en önemli komutanı, İstanbul’a döner. 1946 seçimlerinde Demokrat Parti listesinden bağımsız aday olur. 200 bine yakın kişinin oyu ile Meclis’e gider. CHP'li milletvekilleri, Mareşal Meclis’te kürsüye her çıktığında onunla alay etti.
1950 Mayısında ise dünyadan ayrıldı. İktidarının son günlerini yaşayan CHP, son ve acı intikamını Paşa’nın ölümü ardından almaya kalktı. Radyodan Mareşal'in ölümünün duyurulmasının ardından oyun havalarına geçilmesi, halkı galeyana getirdi. Paşa’nın cenaze törenine yüz binler katıldı.
Rahmi Akbaş’ın “Mareşal Fevzi Çakmak” kitabı, hakkında yazılan ama basılmayan bir çok tezin de araştırılması açısından çok önemli bir eser.
Merhabalar sevgili kapsül tarihçiler Hoş
geldiniz sefalar getirdiniz bugün kapsül
tarihte yakın tarihimize şöyle bir atfı
Nazar edeceğiz ve orada çok önemli bir
olay var çok kritik ve bugüne kadar
kapağı açılmamış olan bir dosya İşte o
dosyayı bugün açıyoruz ve o dosyada
Cumhuriyet dönemine intikal eden iki
Mareşal birisi Fevzi Çakmak'ın
öldürüldüğü iddiasını gündeme
getiriyoruz bakalım febri Çakmak ölmüş
mü öldürülmüş mü öldürülmüş kim
tarafından öldürülmüş ve nasıl
öldürülmüş bu İlginç iddiayı beraberce
inceleyelim
[Müzik]
Sevgili kardeşlerim Fevzi çakmağı
anlatmaya gerek var mı mareşalliğe
yükselmiş adam Yani bir askerin
ulaşabileceği en yüksek makama ulaşmış
Cumhuriyet devrinde iki mareşalimiz var
Gazi Mustafa Kemal ve Fevzi Çakmak işte
Fevzi yakmak askerlikten istifaya
zorlandı Genelkurmay Başkanlığı en uzun
Fevzi Çakmak askerlik görevi boyunca neler yapmıştır?
devam eden paşamız oldu 1920'lerden
başlayıp 20 yıl devam eden 1920'lerden
başlayıp 1943'te kadar devam eden bir
genelkurmay başkanlığı dönemi oldu bu
uzunlukta yani 20 küsur yıllık
Genelkurmay Başkanlığı döneminde askerin
politikaya girmemesi için her türlü
Tedbiri aldı Hatta bu yüzden Nazım
hükümetin askerlerle işbirliği yapıp bir
darbe yapma teşebbüsünü de engelledi ve
Nazım Hikmet'in hapse atılmasını da
sağladı onu da söyleyelim tavizsiz asker
politikaya bulaşmaya diyordu gözünün
yaşına bakmıyordu Eğer politikaya
bulaşan varsa onları tasfiye ediyordu
İngilizlerin baskısıyla fev Çakmak
görevden alındı İsmet İnönü kendisine
bir mektup yazdı ve dedi ki görevden
alındınız göreviniz bitti teşekkür
ediyoruz Bu Fevzi çakmağa çok koydu
Çünkü İstiklal Savaşı'nda İnönü
Savaşları da dahil olmak üzere Sakarya
Meydan Muharebesi Büyük Taarruz bunların
planlarını çizen bizzat yöneten
Sakarya'yı bizzat yönetti ve
cumhuriyetin kurulmasında da Mustafa
Kemal'in yakınında En yakınında Duran
orduyu tank gibi cumhuriyetin
değerlerinin arkasına koyarak ona destek
veren fezi Çakmak bunu hazmedemedi ve
1945 yılında çok partili hayata
Fevzi Çakmak askerlik görevi bittiğinde neler yapmıştır?
geçirince siyasete girdi ve Millet
Partisi kuruldu millet partisinin 1946
seçimlerinde adayı oldu 1946 yılında
ilginç bir şey fezi çakmakla İsmet önü
mecliste cumhurbaşkanlığı için
yarıştılar ama tabii o zaman hasp
edilmiş oylarla CHP Meclisi ele
geçirdiği için heiz çakmak seçilemedi
yeterli oy alamadı İnönü son dönem
cumhurbaşkanlığını yaptıı işte bebri
Çakmak mücadelesine bundan sonra devam
edecek 1946 19950 arasında hem
partisinin muif hareketini elinde
1946-1950 yıllarında Fevzi Çakmak neler yapmıştır?
tutacak tek başına bir parti gibiydi
İsmet İnönü Fevzi Çakmak ve Fevzi
Çakmak'ın başında bulunduğu Parti her ne
kadar örgütlenme noktasında eksikleri
olsa da hala bir güçtü bir ağırlıktır
Paşa konuştuğu zaman ortalık titriyor
diyordu insanlar ona Hani tırnak içind
taparcasına seviyorlardı onu kendi
başlarında görmek istiyorlardı işte 1950
yılına gelindiğinde Demokrat Parti
kancayı Fevzi çakmak'a taktı ve dedi ki
bizim partimizin listesinden aday olun
sizi Cumhurbaşkanı yapacağız Evet İsmet
İnönü'den sonra 3 Cumhurbaşkanımız Fevzi
Çakmak olacaktı Çünkü Demokrat Parti çok
büyük bir oy farkıyla seçimleri
kazanacağı belli olmuştu İşte tam bu
aşamada enteresan bir hastalık oldğu 10
Mayıs günü febri çakmağın öldüğü haberi
duyuru ve bu ölüm haberi öyle enteresan
bir zamanda gerçekleşti ki seçime bir ay
var şimdi seçime bir ay var
cumhurbaşkanı adayı kesin kazanacağı
belli olan cumhurbaşkanı adayı pat diye
ölüyor Şimdi bunu Normal şartlarda
açıklamak mümkün değil E hani hastalıklı
olur böyle bir Kıyıda köşede yatalak
olur bilmem ne falan hani anlarsın ama
bu sapa sağlam mitinglerde konuşuyor
Bilmem gidiyor toplantılara Katılıyor
henüz çok çok böyle bitkin bir şey değil
asker hayatı disiplinli de bir hayat
namazını bırakmamış Kur'anı bırakmamış
harama karışmamış son derece Düzenli bir
hayat yaşamış işte zatürre teşhisiyle
Fevzi Çakmak hangi sebeple hastaneye kaldırılmıştır?
teşvikiye'de bir sağlık yurduna yatıyor
zatürresi tedavi edilirken bir anda
Prostatı olduğu ortaya çıkıyor Ve
prostat için de ameliyat edilmesi
gerektiği söyleniyor erkeklerin
hastalığı bu E bu da çok basit bir
hastalık e basit bir ameliyatla
halledilecek bir şey fakat tam ameliyat
edileceği sırada Ankara'dan özel bir
doktor gönderiliyor gyor diyorlar ki git
Fevzi Çakmak'ın ameliyatı için neden Ankara'dan doktor getirilmiştir?
o prostat ameliyatını sen yap Ankara
yani CHP Henüz daha CHP iktidarı ve bu
Doktor Fevzi Taner isimli doktor
Ankara'dan kalkıyor geliyor duruma el
koyuyor diyor ki ameliyatı ben yapacağım
bana bu görevi verdiler hastanenin kendi
doktorları şaşırıp kalıyorlar niye bunu
yaptınız niye Buna gerek duydunuz ve
bunun arkasından ameliyat gerçekleşiyor
ve prostat ameliyatı başarısız oluyor
görüyor musunuz Rezalet prostat
ameliyatı başarısız olunca diyor ki
ikinci defa ameliyat yapmam lazım Yani
doğru ameliyat yapsaydın yok olmadı
ikinci defa ameliyat yapacağım mevcut
Doktorlar karşı çıkıyorlar buna şu anda
kaldıramaz edemez falan filan ben
yapacağım diyor bu arada Bu itirafı 1966
yılında olaydan 16 yıl sonra yapan pzi
Çakmak'ın eşi Fitnat Çakmak şöyle bir
anekdot aktarıyor diyor ki bu doktor
geldi ortalığı karıştırdı ben yapacağım
dedi yaptı başarısız ameliyat oldu
ikinci ameliyata geçerken Tabii Biz
sürekli özel bir hastane olduğu için
oraya para ödüyoruz ve Çakmak Hani mal
mülk sahibi bir adam değildi kirada
oturuyordu düşünün 22 yıl Genelkurmay
Başkanlığı yapmış olan Fevzi Çakmak
muntazam bir evi yoktu imkanları
sınırlıydı bir evi vardı zar zor o evi
alabilmiş diğer zamanlar devletin
verdiği lojmanda oturmuştu Dolayısıyla
malı mülkü olan birisi değil diyor ki
burada çok paranız gider e olsun
diyorlar Biz satarız savarı yine alırız
yaptırırız ameliyatı yok diyor
hükümetten diyor size para verecekler ve
bir ev alacaklar size bir ev sahibi ol
yani niye ev alsın hükümet bize niye
para versin anlaşılan bu doktor
Ankara'dan Görevli olarak Fevzi çakmağı
orada ikna etmeye gönderilmiş yani
Demokrat Parti adaylığından vazgeç Bunun
karşılığını da sana para vereceğiz senin
ameliyatını devlet Bu parayla yaptıracak
Ayrıca da bir ev bir daire sahibi
olacaksınız diyor fetat hanım kesinlikle
ben bunu kabul edemem diyor Fevzi Paşa
kabul etmiyor Bunun üzerine Doktor
gitmesi gerekirken yine aynı şekilde
ikinci ameliyata kalıyor ikinci
ameliyatı da ben yapacağım diyor bakın
neler dönüyor olay ne ol olay ama CHP
iktidar döneminde öyle kolay kolay her
şeyi Şimdiki gibi şikayet edemiyorsunuz
ve ikinci ameliyat oluyor ikinci
ameliyatın Tabii bir kan kaybı vesaire
Aile 10 şişe kendisi kan veriyor yani
Paşaya Kan nakli yapılacak kan verilecek
bu doktor kanları bir yana itiyor diyor
ki ben bir şişe plazma buldum bu
plazmayı vereceğim kanlar işe yaramaz
plazmayla yapacağım Onun tedavisini ve
bu plazmayı doktorların itirazına rağmen
ailenin itirazına rağmen bir hemşire ve
bir doktoru ayarlayarak verdiriyor
Paşaya ne oluyor plazmayı verdikten 10
dakika sonra zangır zangır titremeye
başlıyor Fevzi çapak ya bu prostat
ameliyatı yani dünyadaki en basit
ameliyatlardan bir tanesi ve feviz
Çakmak titreyince karısı fıtnat Hanım
hastane müdürünün yanına koşuyor bunu
anlatınca hastane müdürü Eyvah diyor
Paşa elden gitti Mar şar elden gitti Ben
ona benim iznim olmadan bir tek iğne
dahi vurmayacaksın diye tembih etmiştim
bunu da mı yaptılar diye feryat figan
koşuyor hastanın başına ve febir Çakmak
orada son nefesini veriyor 41 derece
ateş 30 tane iğne yapıyorlar kurtarmak
için Fakat bunların hiçbiri kar etmiyor
30 iğne yapmalarına rağmen feviz Çakmak
Titreye titreye hayatını kaybediyor işte
bunu anlatan fıtnat Hanım son nefesinde
Allah Allah diye biz söz söylediğini
Paşa'nın söylüyor Ve arkasından da
hükümet hemen bunu gömmem lazım diye
Chp hükümeti neden hızlı bir defin kararı almıştır?
adamlar gönderiyor Paşa'yı hemen bir
tören düzenleyip gömüyor vermiyorum
diyor vereceksin vermiyorum alıyor
cenazeyi evine kaçırıyor iki gün başında
nöbet tutuyor gençler duyunca hastanenin
etrafını kuşatmışlar Paşa'yı nasıl
öldürdünüz falan filan Onu
destekliyorlar ve evde nöbetçiler
nöbetçi olarak bu gençler hanımıyla
birlikte başında bekliyor devlete
verdirmiyor ve 12 Nisan 1950 günü
Türkiye tarihinin en kalabalık en
görkemli cenaze törenlerinden birisi
yapılacak cenaze Beyazıt Meydanı'na
askerler tarafından getirilecek orada
gençler askerlerin elinden top
arabasından alacak ve Cenaze namazından
sonra eller üzerinde Eyüp Sultan
kabristanına kadar insanlar ellerinin
üzerinden aktara aktara götürecekler ve
defn edecekler o gün yollarda ezan-ı
Muhammedi okunacak yasak olduğu halde
tekbirler getirilecek ilahiler
söylenecek Radyo basılacak Çünkü MEV
Çakmak'ın cenazesi kaldırılırken oradan
geçerken dahi oyun havası çalıyordu
Radyo ya ayıp diye bir şey var yani
yabancı devlet adamlarının bile öldüğü
zaman sen Matem programları yapıyorsun
bev Çakmak öldüğü gün oyun havaları
çalıyorsun gençler Radyo evini bası ve
tahribat bulunuyorlar yüz binlerce insan
yollarda Fevzi çakmağa uğurluyor Ama şu
bir gerçek ki Fevzi Çakmak tam bir ay
sonra cumhurbaşkanı olacakken yanlış bir
tedavi değil aslında kasıtlı bir tedavi
sonucunda öldürülmüştür ve bunu da hür
yol gazetesinde 29 Eylül 1966'da Fitnat
Hanım Fitnat Çakmak açıklamıştır Efendim
Fevzi Çakmak 1947 yılında siyasete
atılırken çok ilginç bir konuşma yapıyor
diyor ki CHP propagandacı beni de
Fevzi Çakmak 1947'deki açıklamasıyla neyi ima etmiştir?
kastederek o da demokratlar da
asılacaktır diyorlar Evet bu gidişin
sonunda ben de demokratlar da asılabilir
fakat Şuna emin olsunlar ki asılırsa
Sadece bu memlekete ve Millete hizmet
etmek istediğimiz için asılmış olacağız
ne demek istiyor kefenimizi giydik yola
öyle çıktı o 1950'de öldürüldü
Menderes'te 1960'ta olayı Anladık mı ta
1947'de meseleyi çözmüş CHP'ye kim karşı
çıkarsa hepsi tasfiye edilecek Ama
onların mücadelesi sayesinde Bugün biz
bu mücadelede merhale alabildik ve belli
bir yere gelebildik Eğer onlar bu
mücadeleyi vermeseydi bugün bu noktaya
gelmemiz hayaldi işte Allah rahmet
eylesin ve biz Çakmak bu mücadeleye
atılanlardan birisiydi Evet kapsül
tarihçiler bugünkü Sohbetimiz burada
sona eriyor bir başka bölümde yeniden
buluşmak üzere hoşça kalın ama
yorumlarınızı beğenilerinizi ve
temennileriniz belirtmekten imtina
etmeyin sakın görüşmek
üzere
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar