رباعی شماره 66: تنگی دهن یار ز اندیشه کمست

تنگی دهن یار ز اندیشه کمست****اندیشهٔ ما برون هستی ستم‌ست
گر هست به نیستی چرا متهمست****ار نیست فزونشدست ور هست کمست

رباعی شماره 67: هر روز مرا ز عشق جان انجامت

هر روز مرا ز عشق جان انجامت****جانیست وظیفه از دو تا بدامت
یک جان دو شود چو یابم از انعامت****از دو لب تو چهار حرف از نامت

رباعی شماره 68: آنجا که سر تیغ ترا یافتن ست

آنجا که سر تیغ ترا یافتن ست****جان را سوی او به عشق بشتافتن ست
زان تیغ اگر چه روی برتافتن ست****یک جان دادن هزار جان یافتن‌ست

رباعی شماره 69: آنم که مرا نه دل نه جان و نه تنست

آنم که مرا نه دل نه جان و نه تنست****بر من ز من از صفات هستی بدنست
تا ظن نبری که هستی من ز منست****آن سایه ز من نیست که از پیرهنست

رباعی شماره 70: برهان محبت نفس سرد منست

برهان محبت نفس سرد منست****عنوان نیاز چهرهٔ زرد منست
میدان وفا دل جوانمرد منست****درمان دل سوختگان درد منست

رباعی شماره 71: شبها ز فراق تو دلم پر خونست

شبها ز فراق تو دلم پر خونست****وز بی‌خوابی دو دیده بر گردونست
چون روز آید زبان حالم گوید****کای بر در بامداد حالست چونست

رباعی شماره 72: آن روز که بیش با من او را کینست

آن روز که بیش با من او را کینست****بیشش بر من کرامت تمکینست
گویم به زبان نخواهمش گر دینست****شوخیست که می کنم چه جای اینست

رباعی شماره 73: در مرگ حیات اهل داد و دینست

در مرگ حیات اهل داد و دینست****وز مرگ روان پاک را تمکینست
نز مرگ دل سنایی اندهگینست****بی مرگ همی میرد و مرگش زین‌ست

رباعی شماره 74: آنکس که سرت برید غمخوار تو اوست

آنکس که سرت برید غمخوار تو اوست****وان کت کلهی نهاد طرار تو اوست
آنکس که ترا بار دهد بار تو اوست****وآنکس که ترا بی تو کند یار تو اوست

رباعی شماره 75: آنکس که به یاد او مرا کار نکوست

آنکس که به یاد او مرا کار نکوست****با دشمن من همی زید در یک پوست
گر دشمن بنده را همی دارد دوست****بدبختی بنده‌ست نه بدعهدی اوست

رباعی شماره 76: ایام درشت رام بهرام شه‌ست

ایام درشت رام بهرام شه‌ست****جام ابدی به نام بهرامشه‌ست
آرام جهان قوام بهرامشه‌ست****اجرام فلک غلام بهرامشه‌ست

رباعی شماره 77: هر چند بلای عشق دشمن کامیست

هر چند بلای عشق دشمن کامیست****از عشق به هر بلا رسیدن خامی‌ست
مندیش به عالم و به کام خود زی****معشوقه و عشق را هنر بدنامی‌ست

رباعی شماره 78: در دام تو هر کس که گرفتارترست

در دام تو هر کس که گرفتارترست****در چشم تو ای جهان جان خوارترست
آن دل که ترا به جان خریدارترست****ای دوست به اتفاق غمخوارترست

رباعی شماره 79: چندان چشمم که در غم هجر گریست

چندان چشمم که در غم هجر گریست****هرگز گفتی گریستنت از پی چیست
من خود ز ستم هیچ نمی‌دانم گفت****کو با تو و خوی تو چو من خواهد زیست

رباعی شماره 80: گویند که راستی چو زر کانیست

گویند که راستی چو زر کانیست****سرمایهٔ عز و دولت و آسانیست
گر راست به هر چه راستست ارزانیست****من راستم آخر این چه سرگردانیست

رباعی شماره 81: کمتر ز من ای جان به جهان خاکی نیست

کمتر ز من ای جان به جهان خاکی نیست****بهتر ز تو مهتری و چالاکی نیست
تو بی‌منی از منت همی آید باک****من با توام ار تو بی‌منی باکی نیست

رباعی شماره 82: اندر عقب دکان قصاب گویست

اندر عقب دکان قصاب گویست****و آنجا ز سر غرقه به خونش گرویست
از خون شدن دل که می‌اندیشد****آنجا که هزار خون ناحق به جویست

رباعی شماره 83: زلفین تو تا بوی گل نوروزیست

زلفین تو تا بوی گل نوروزیست****کارش همه ساله مشک و عنبر سوزیست
همرنگ شبست و اصل فرخ روزیست****ما را همه زو غم و جدایی روزیست

رباعی شماره 84: عقلی که ز لطف دیدهٔ جان پنداشت

عقلی که ز لطف دیدهٔ جان پنداشت****بر دل صفت ترا به خوبی بنگاشت
جانی که همی با تو توان عمر گذاشت****عمری که دل از مهر تو بر نتوان داشت

رباعی شماره 85: روزی که رطب داد همی از پیشت

روزی که رطب داد همی از پیشت****آن روز به جان خریدمی تشویشت
اکنون که دمید ریش چون حشیشت****تیزم بر ریش اگر ریم بر ریشت

رباعی شماره 86: نوری که همی جمع نیابی در مشت

نوری که همی جمع نیابی در مشت****ناری که به تو در نتوان زد انگشت
دهری که شوی بر من بیچاره درشت****بختی که چو بینمت بگردانی پشت

رباعی شماره 87: بس عابد را که سرو بالای تو کشت

بس عابد را که سرو بالای تو کشت****بس زاهد را که قدر والای تو کشت
تو دیر زی ای بت ستمگر که مرا****دست ستم زمانه در پای تو کشت

رباعی شماره 88: صد بار رهی بیش به کوی تو شتافت

صد بار رهی بیش به کوی تو شتافت****بویی ز گلستان وصال تو نیافت
دل نیست کز آتش فراق تو نتافت****دست تو قوی‌ترست بر نتوان تافت

رباعی شماره 89: بویی که مرا ز وصل یار آمد رفت

بویی که مرا ز وصل یار آمد رفت****و آن شاخ جوانی که به بار آمد رفت
گیرم که ازین پس بودم عمر دراز****چه سود ازو کانچه به کار آمد رفت

رباعی شماره 90: ای عالم علم پیشگاه تو برفت

ای عالم علم پیشگاه تو برفت****ای دین محمدی پناه تو برفت
ای چرخ فرو گسل که ماه تو برفت****در حجله‌رو ای سخن که شاه تو برفت

رباعی شماره 91: رازی که سر زلف تو با باد بگفت

رازی که سر زلف تو با باد بگفت****خود باد کجا تواند آن راز نهفت
یک ره که سر زلف ترا باد بسفت****بس گل که ز دست باد می‌باید رفت

رباعی شماره 92: چون دید مرا رخانش چون گل بشکفت

چون دید مرا رخانش چون گل بشکفت****آن دیدهٔ نیمخوابش از شرم بخفت
گفتا که مخور غم که شوی با ما جفت****قربان چنان لب که چنان داند گفت

رباعی شماره 93: افلاک به تیر عشق بتوانم سفت

افلاک به تیر عشق بتوانم سفت****و آفاق به باد هجر بتوانم رفت
در عشق چنان شدم که بتوانم گفت****کاندر یک چشم پشه بتوانم خفت

رباعی شماره 94: تا کی باشم با غم هجران تو جفت

تا کی باشم با غم هجران تو جفت****زرقیست حدیثان تو پیدا و نهفت
چون از تو نخواهدم گل و مل بشکفت****دست از تو بشستم و به ترک تو گفت

رباعی شماره 95: در خاک بجستمت چو خور یافتمت

در خاک بجستمت چو خور یافتمت****بسیار عزیزتر ز زر یافتمت
جایی اگر امروز خبر یافتمت****جان تو که نیک عشوه گر یافتمت

رباعی شماره 96: ای دیدهٔ روشن سنایی ز غمت

ای دیدهٔ روشن سنایی ز غمت****تاریک شد این دو روشنایی ز غمت
با این همه یک ساعت و یک لحظه مباد****این جان و دل مرا جدایی ز غمت

رباعی شماره 97: از ظلمت چون گرفته ما هم ز غمت

از ظلمت چون گرفته ما هم ز غمت****چون آتش و خون شد اشک و آهم ز غمت
از بس که شب و روز بکاهم ز غمت****از زردی رخ چو برگ کاهم ز غمت

رباعی شماره 98: دل خسته و زار و ناتوانم ز غمت

دل خسته و زار و ناتوانم ز غمت****خونابه ز دیده می‌برانم ز غمت
هر چند به لب رسیده جانم ز غمت****غمگین مانم چو باز مانم ز غمت

رباعی شماره 99: هر چند دلم بیش کشد بار غمت

هر چند دلم بیش کشد بار غمت****گویی که بود شیفته‌تر بر ستمت
گفتی کم من گیر نگیرد هرگز****آن دل که کم خویش گرفتست کمت

رباعی شماره 100: سرو چمنی یاد نیاید ز منت

سرو چمنی یاد نیاید ز منت****شد پست چو من سرو بسی در چمنت
خورشید همه ز کوه آید بر اوج****وان من مسکین ز ره پیرهنت

رباعی شماره 101: زین رفتن جان ربای درد افزایت

زین رفتن جان ربای درد افزایت****چون سازم و چون کنم پشیمان رایت
برخیزم و در وداع هجر آرایت****بندی سازم ز دست خود بر پایت

رباعی شماره 102: آتش در زن ز کبریا در کویت

آتش در زن ز کبریا در کویت****تا ره نبرد هیچ فضولی سویت
آن روی نکو ز ما بپوش از مویت****زیرا که به ما دریغ باشد رویت

حرف ج

رباعی شماره 103: هستی تو سزای این و صد چندین رنج

هستی تو سزای این و صد چندین رنج****تا با تو که گفت کین همه بر خود سنج
از جستن و خواستن برآسای و مباش****آرام گزین که خفته‌ای بر سر گنج

حرف ح

رباعی شماره 104: اندر همه عمر من بسی وقت صبوح

اندر همه عمر من بسی وقت صبوح****آمد بر من خیال آن راحت روح
پرسید ز من که چون شدی تو مجروح****گفتم ز وصال تو همین بود فتوح

حرف د

رباعی شماره 105: هر جاه ترا بلندی جوزا باد

هر جاه ترا بلندی جوزا باد****درگاه ترا سیاست دریا باد
رای تو ز روشنی فلک سیما باد****خورشید سعادت تو بر بالا باد

رباعی شماره 106: ای شاخ تو اقبال و خرد بارت باد

ای شاخ تو اقبال و خرد بارت باد****در عالم عقل و روح بازارت باد
نام پدرت عاقبت کارت باد****کارت چو رخ و سرت چو دستارت باد

رباعی شماره 107: گوشت سوی عاقلان غافل‌وش باد

گوشت سوی عاقلان غافل‌وش باد****چشمت سوی صوفیان دردی کش باد
بی روی تو آب دیده‌ها آتش باد****بی وصل تو روز نیک را شب خوش باد

رباعی شماره 108: زلفینانت همیشه خم در خم باد

زلفینانت همیشه خم در خم باد****واندوهانت همیشه دم در دم باد
شادان به غم منی غمم بر غم باد****عشقی که به صد بلا کم آید کم باد

رباعی شماره 109: نور بصرم خاک قدمهای تو باد

نور بصرم خاک قدمهای تو باد****آرام دلم زلف به خمهای تو باد
در عشق داد من ستمهای تو باد****جانی دارم فدای غمهای تو باد

رباعی شماره 110: اصل همه شادی از دل شاد تو باد

اصل همه شادی از دل شاد تو باد****تا بنده بود همیشه بر یاد تو باد
بیداد همی کنی و دادم ندهی****داد همه کس فدای بیداد تو باد

رباعی شماره 111: از کبر چو من طبع تو بگریخته باد

از کبر چو من طبع تو بگریخته باد****با خلق چو تو خلق من آمیخته باد
دشمنت چو من به گردن آویخته باد****یا همچو من آب روی او ریخته باد

رباعی شماره 112: گردی که ز دیوار تو برباید باد

گردی که ز دیوار تو برباید باد****جز در چشمم از آن نشان نتوان داد
ای در غم تو طبع خردمندان شاد****هر کو به تو شاد نیست شادیش مباد

رباعی شماره 113: کاری که نه کار تست ناساخته باد

کاری که نه کار تست ناساخته باد****در کوی تو مال و ملک درباخته باد
گر چهرهٔ من جز از غم تست چو زر****در بوتهٔ فرقت تو بگداخته باد

رباعی شماره 114: چشمم ز فراق تو جهانسوز مباد

چشمم ز فراق تو جهانسوز مباد****بر من سپه هجر تو پیروز مباد
روزی اگر از تو باز خواهم ماندن****شب باد همه عمر من آن روز مباد

رباعی شماره 115: آن را شایی که باشم از عشق تو شاد

آن را شایی که باشم از عشق تو شاد****و آن را شایم که از منت ناید یاد
با این همه چشم زخم ای حورنژاد****در راه تو بنده با خود و بی خود باد

رباعی شماره 116: آن به که کنم یاد تو ای حور نژاد

آن به که کنم یاد تو ای حور نژاد****و آن به که نیارم از جفاهای تو یاد
گر چه به خیال تست بیهوده و باد****بیهوده ترا به باد نتوانم داد

رباعی شماره 117: ما را بجز از تو عالم افروز مباد

ما را بجز از تو عالم افروز مباد****بر ما سپه هجر تو پیروز مباد
اندر دل ما ز هجر تو سوز مباد****چون با تو شدم بی‌تو مرا روز مباد

رباعی شماره 118: در دیدهٔ خصم نیک روی تو مباد

در دیدهٔ خصم نیک روی تو مباد****بر عاشق سفله نیک خوی تو مباد
چون قامت من دل دو توی تو مباد****جز من پس ازین عاشق روی تو مباد

رباعی شماره 119: آب از اثر عارض تو می گردد

آب از اثر عارض تو می گردد****آتش زد و رخسار تو پر خوی گردد
گر عاشق تو چو خاک لاشی گردد****چون باد به گرد زلف تو کی گردد

رباعی شماره 120: تن در غم تو در آب منزل دارد

تن در غم تو در آب منزل دارد****دل آتش سودای تو در دل دارد
جان در طلب تو باد حاصل دارد****پس کیست که او نیل ترا گل دارد

رباعی شماره 121: هجر تو خوشست اگر چه زارم دارد

هجر تو خوشست اگر چه زارم دارد****وصل تو بتر که بی‌قرارم دارد
هجر تو عزیز و وصل خوارم دارد****این نیز مزاج روزگارم دارد

رباعی شماره 122: از روی تو دیده‌ها جمالی دارد

از روی تو دیده‌ها جمالی دارد****وز خوی تو عقلها کمالی دارد
در هر دل و جان غمت نهالی دارد****خال تو بر آن روی تو حالی دارد

رباعی شماره 123: با هجر تو بنده دل خمین می‌دارد

با هجر تو بنده دل خمین می‌دارد****شبهاست که روی بر زمین می‌دارد
گویند مرا که روی بر خاک منه****بی روی توام روی چنین می‌دارد

رباعی شماره 124: ای صورت تو سکون دلها چو خرد

ای صورت تو سکون دلها چو خرد****وی سیرت تو منزه از خصلت بد
دارم ز پی عشق تو یک انده صد****از بیم تو هیچ دم نمی‌یارم زد

رباعی شماره 125: گه جفت صلاح باشم و یار خرد

گه جفت صلاح باشم و یار خرد****گه اهل فساد و با بدان داد و ستد
باید بد و نیک نیک ور نه بد بد****زین بیش دف و داریه نتوانم زد

رباعی شماره 126: من چون تو نیابم تو چو من یابی صد

من چون تو نیابم تو چو من یابی صد****پس چون کنمت بگفت هر ناکس زد
کودک نیم این مایه شناسم بخرد****پای از سر و آب از آتش و نیک از بد

رباعی شماره 127: روزی که بود دلت ز جانان پر درد

روزی که بود دلت ز جانان پر درد****شکرانه هزار جان فدا باید کرد
اندر سر کوی عاشقی ای سره مرد****بی شکر قفای نیکوان نتوان خورد

رباعی شماره 128: گر خاک شوم چو باد بر من گذرد

گر خاک شوم چو باد بر من گذرد****ور باد شوم چو آب بر من سپرد
جانش خواهم به چشم من در نگرد****از دست چنین جان جهان جان که برد

رباعی شماره 129: بر رهگذر دوست کمین خواهم کرد

بر رهگذر دوست کمین خواهم کرد****زیر قدمش دیده زمین خواهم کرد
گر بسپردش صد آفرین خواهم گفت****نه عاشق زارم ار جز این خواهم کرد

رباعی شماره 130: از دور مرا بدید لب خندان کرد

از دور مرا بدید لب خندان کرد****و آن روی چو مه به یاسمین پنهان کرد
آن جان جهان کرشمهٔ خوبان کرد****ور نه به قصب ماه نهان نتوان کرد

رباعی شماره 131: سودای توام بی‌سر و بی‌سامان کرد

سودای توام بی‌سر و بی‌سامان کرد****عشق تو مرا زندهٔ جاویدان کرد
لطف و کرمت جسم مرا چون جان کرد****در خاک عمل بهتر ازین نتوان کرد

رباعی شماره 132: روزی که سر از پرده برون خواهی کرد

روزی که سر از پرده برون خواهی کرد****آنروز زمانه را زبون خواهی کرد
گر حسن و جمال ازین فزون خواهی کرد****یارب چه جگرهاست که خون خواهی کرد

رباعی شماره 133: چون چهرهٔ تو ز گریه باشد پر درد

چون چهرهٔ تو ز گریه باشد پر درد****زنهار به هیچ آبی آلوده مگرد
اندر ره عاشقی چنان باید مرد****کز دریا خشک آید از دوزخ سرد

رباعی شماره 134: گفتا که به گرد کوی ما خیره مگرد

گفتا که به گرد کوی ما خیره مگرد****تا خصم من از جان تو برنارد گرد
گفتم که نبایدت غم جانم خورد****در کوی تو کشته به که از روی تو فرد

رباعی شماره 135: منگر تو بدانکه ذوفنون آید مرد

منگر تو بدانکه ذوفنون آید مرد****در عهد وفا نگر که چون آید مرد
از عهدهٔ عهد اگر برون آید مرد****از هر چه گمان بری فزون آید مرد

رباعی شماره 136: رو گرد سراپردهٔ اسرار مگرد

رو گرد سراپردهٔ اسرار مگرد****شوخی چکنی که نیستی مرد نبرد
مردی باید زهر دو عالم شده فرد****کو درد به جای آب و نان داند خورد

رباعی شماره 137: آن بت که دل مرا فرا چنگ آورد

آن بت که دل مرا فرا چنگ آورد****شد مست و سوی رفتن آهنگ آورد
گفتم: مستی، مرو، سر جنگ آورد****چون گل بدرید جامه و رنگ آورد

رباعی شماره 138: بس دل که غم سود و زیان تو خورد

بس دل که غم سود و زیان تو خورد****بس شاه که یاد پاسبان تو خورد
نان تو خورد سگی که روبه گیرست****ای من سگ آن سگی که نان تو خورد

رباعی شماره 139: هر کو به جهان راه قلندر گیرد

هر کو به جهان راه قلندر گیرد****باید که دل از کون و مکان برگیرد
در راه قلندری مهیا باید****آلودگی جهان نه در برگیرد

رباعی شماره 140: چون پوست کشد کارد به دندان گیرد

چون پوست کشد کارد به دندان گیرد****آهن ز لبش قیمت مرجان گیرد
او کارد به دست خویش میزان گیرد****تا جان گیرد هر آنچه با جان گیرد

رباعی شماره 141: این اسب قلندری نه هر کس تازد

این اسب قلندری نه هر کس تازد****وین مهرهٔ نیستی نه هر کس بازد
مردی باید که جان برون اندازد****چون جان بشود عشق ترا جان سازد

رباعی شماره 142: گبری که گرسنه شد به نانی ارزد

گبری که گرسنه شد به نانی ارزد****سگ زان تو شد به استخوانی ارزد
اظهار نهانی به جهانی ارزد****آسایش زندگی به جانی ارزد

رباعی شماره 143: بادی که ز کوی آن نگارین خیزد

بادی که ز کوی آن نگارین خیزد****از خاک جفا صورت مهر انگیزد
آبی که ز چشم من فراقش ریزد****هر ساعتم آتشی به سر بربیزد

رباعی شماره 144: ای آنکه برت مردم بد، دد باشد

ای آنکه برت مردم بد، دد باشد****وز نیکی تو یک هنرت صد باشد
دانی تو و آنکه چون تو بخرد باشد****گر مردم نیک بد کند بد باشد

رباعی شماره 145: دشنام که از لب تو مهوش باشد

دشنام که از لب تو مهوش باشد****دری شمرم کش اصل از آتش باشد
نشگفت که دشنام تو دلکش باشد****کان باد که بر گل گذرد خوش باشد

رباعی شماره 146: تو شیردلی شکار تو دل باشد

تو شیردلی شکار تو دل باشد****جان دادنم از پی تو مشکل باشد
وصل تو به حیله کی به حاصل باشد****مدبر چه سزای عشق مقبل باشد

رباعی شماره 147: این ضامن صبر من خجل خواهد شد

این ضامن صبر من خجل خواهد شد****این شیفتگی یک چهل خواهد شد
بر خشک دوپای من به گل خواهد شد****گویا که سر اندر سر دل خواهد شد

رباعی شماره 148: در راه قلندری زیان سود تو شد

در راه قلندری زیان سود تو شد****زهد و ورع و سجاده مردود تو شد
دشنام سرود و رود مقصود تو شد****بپرست پیاله را که معبود تو شد

رباعی شماره 149: بالای بتان چاکر بالای تو شد

بالای بتان چاکر بالای تو شد****سرهای سران در سر سودای تو شد
دلها همه نقش‌بند زیبای تو شد****جهانها همه دفتر سخنهای تو شد

رباعی شماره 150: از فقر نشان نگر که در عود آمد

از فقر نشان نگر که در عود آمد****بر تن هنرش سیاهی دود آمد
بگداختنش نگر چه مقصود آمد****بودش همه از برای نابود آمد

رباعی شماره 151: در هجر توام قوت یک آه نماند

در هجر توام قوت یک آه نماند****قوت دل من جز غمت ای ماه نماند
زین خیره سری که عشق مه رویانست****اندر ره عاشقی دو همراه نماند

رباعی شماره 152: نارفته به کوی صدق در گامی چند

نارفته به کوی صدق در گامی چند****ننشسته به پیش خاصی و عامی چند
بد کرده همه نام نکو نامی چند****برکرده ز طامات الف لامی چند

رباعی شماره 153: نقاش که بر نقش تو پرگار افگند

نقاش که بر نقش تو پرگار افگند****فرمود که تا سجده برندت یک چند
چون نقش تمام گشت ای سرو بلند****می‌خواند «وان یکاد» و می‌سوخت سپند

رباعی شماره 154: مرغان که خروش بی‌نهایت کردند

مرغان که خروش بی‌نهایت کردند****از فرقت گل همی شکایت کردند
چون کار فراقشان روایت کردند****با گل گله‌های خود حکایت کردند

رباعی شماره 155: ای گل نه به سیم اگر به جانت بخرند

ای گل نه به سیم اگر به جانت بخرند****چون بر تو شبی گذشت نامت نبرند
گه نیز عزیز و گاه خوارت شمرند****بر سر ریزند و زیر پایت سپرند

رباعی شماره 156: این بی‌ریشان که سغبهٔ سیم و زرند

این بی‌ریشان که سغبهٔ سیم و زرند****در سبلت تو به شاعری که نگرند
زر باید زر که تا غم از دل ببرند****ترانهٔ خشک خوبرویان نخرند

رباعی شماره 157: سیمرغ نه‌ای که بی تو نام تو برند

سیمرغ نه‌ای که بی تو نام تو برند****طاووس نه‌ای که با تو در تو نگرند
بلبل نه که از نوای تو جامه درند****آخر تو چه مرغی و ترا با چه خرند

رباعی شماره 158: سادات به یک بار همه مهجورند

سادات به یک بار همه مهجورند****کز سایهٔ حشمت تو مهتر دورند
از غایت مهر تو به دل رنجورند****گر شکر تو گویند به جان معذورند

رباعی شماره 159: با یاد تو جام زهر چون نوش کشند

با یاد تو جام زهر چون نوش کشند****از کوی تو عاشقان بیهوش کشند
بنمای به زاهدان جمال رخ خویش****تا غاشیهٔ مهر تو بر دوش کشند

رباعی شماره 160: تا عشق قد تو همچو چنبر نکند

تا عشق قد تو همچو چنبر نکند****در راه قلندری ترا سر نکند
این عشق درست از آن کس آید به جهان****کورا همه آب بحرها تر نکند

رباعی شماره 161: عشق تو کرای شادی و غم نکند

عشق تو کرای شادی و غم نکند****عمر تو کرای سور و ماتم نکند
زخم تو کرای آه و مرهم نکند****چه جای کراییم کراهم نکند

رباعی شماره 162: بسیار مگو دلا که سودی نکند

بسیار مگو دلا که سودی نکند****ور صبر کنی به تو نمودی نکند
چون جان تو صد هزار برهم نهد او****و آتش زند اندرو و دودی نکند

رباعی شماره 163: یک دم سر زلف خویش پر خم نکند

یک دم سر زلف خویش پر خم نکند****تا کار مرا چو زلف درهم نکند
خارم نهد و عشق مرا کم نکند****خاری که چنو گل سپر غم نکند

رباعی شماره 164: عشاق اگر دو کون پیش تو نهند

عشاق اگر دو کون پیش تو نهند****مفلس مانند و از خجالت نرهند
من عاشق دلسوخته جانی دارم****پیداست درین جهان به جانی چه دهند

رباعی شماره 165: عشق و غم تو اگر چه بی‌دادانند

عشق و غم تو اگر چه بی‌دادانند****جان و دل من زهر دو آبادانند
نبود عجب ار ز یکدیگر شادانند****چون جان من و عشق تو همزادانند

رباعی شماره 166: آنها که اسیر عشق دلدارانند

آنها که اسیر عشق دلدارانند****از دست فلک همیشه خونبارانند
هرگز نشود بخت بد از عشق جدا****بدبختی و عاشقی مگر یارانند

رباعی شماره 167: آنها که درین حدیث آویخته‌اند

آنها که درین حدیث آویخته‌اند****بسیار ز دیده خون دل ریخته‌اند
بس فتنه که هر شبی برانگیخته‌اند****آنگاه به حیلت از تو بگریخته‌اند

رباعی شماره 168: دیده ز فراق تو زیان می‌بیند

دیده ز فراق تو زیان می‌بیند****بر چهره ز خون دل نشان می‌بیند
با این همه من ز دیده ناخشنودم****تا بی رخ تو چرا جهان می‌بیند

رباعی شماره 169: آن روز که مهر کار گردون زده‌اند

آن روز که مهر کار گردون زده‌اند****مهر رز عاشقی دگرگون زده‌اند
واقف نشوی به عقل تا چون زده‌اند****کاین زر ز سرای عقل بیرون زده‌اند

رباعی شماره 170: تا در طلب مات همی کام بود

تا در طلب مات همی کام بود****هر دم که بروی ما زنی دام بود
آن دل که در او عشق دلارام بود****گر زندگی از جان طلبد خام بود

رباعی شماره 171: آن ذات که پروردهٔ اسرار بود

آن ذات که پروردهٔ اسرار بود****از مرگ نیندیشد و هشیار بود
تیمار همی خوری که در خاک شوم****در خاک یکی شود که در نار بود

رباعی شماره 172: هر بوده که او ز اصل نابود بود

هر بوده که او ز اصل نابود بود****نابوده و بود او همه سود بود
گر یک نفسش پسند مقصود بود****نابود شود هر آینه بود بود

رباعی شماره 173: دل بندهٔ عاشقی تن آزاد چه سود باشد

دل بندهٔ عاشقی تن آزاد چه سود باشد****جان گشته خراب و عالم آباد چه سود باشد
فریاد همی خواهم و تو تن زده‌ای****فریاد رسی چو نیست فریاد چه سود باشد

رباعی شماره 174: زن، زن ز وفا شود ز زیور نشود

زن، زن ز وفا شود ز زیور نشود****سر، سر ز وفا شود ز افسر نشود
بی‌گوهر گوهری ز گوهر نشود****سگ را سگی از قلاده کمتر نشود

رباعی شماره 175: ترسم که دل از وصل تو خرم نشود

ترسم که دل از وصل تو خرم نشود****تا کار تو چون زلف تو درهم نشود
با من به وفا عهد تو محکم نشود****تا باد نکویی ز سرت کم نشود

رباعی شماره 176: یک روز دلت به مهر ما نگراید

یک روز دلت به مهر ما نگراید****دیوت همه جز راه بلا ننماید
تا لاجرم اکنون که چنینت باید****می‌گوید من همی نگویم شاید

رباعی شماره 177: آنی که فدای تو روان می‌باید

آنی که فدای تو روان می‌باید****پیش رخ تو نثار جان می‌باید
من هیچ ندانم که کرا مانی تو****ای دوست چنانی که چنان می‌باید

رباعی شماره 178: گاهی فلکم گریستن فرماید

گاهی فلکم گریستن فرماید****ناخفته دو چشم را عنا فرماید
گاهیم به درد خنده لب بگشاید****گوید ز بدی خنده نیاید آید

رباعی شماره 179: روزی که بتم ز فوطه رخ بنماید

روزی که بتم ز فوطه رخ بنماید****با فوطه هزار جان ز تن برباید
در فوطه بتا خمش ازین به باید****عاشق کش فوطه پوش نیکو ناید

رباعی شماره 180: مردی که به راه عشق جان فرساید

مردی که به راه عشق جان فرساید****باید که بدون یار خود نگراید
عاشق به ره عشق چنان می‌باید****کز دوزخ و از بهشت یادش ناید

رباعی شماره 181: آن باید آن که مرد عاشق آید

آن باید آن که مرد عاشق آید****تا عشق هنرهای خودش بنماید
شاهنشه عشق روی اگر بنماید****با او همه غوغای جهان برناید

رباعی شماره 182: آن عنبر نیم تاب در هم نگرید

آن عنبر نیم تاب در هم نگرید****آن نرگس پر خمار خرم نگرید
روز من مستمند پر غم نگرید****هان تا نرسد چشم بدی کم نگرید

رباعی شماره 183: دی بنده چو آن لالهٔ خندان تو دید

دی بنده چو آن لالهٔ خندان تو دید****وان سیب در آن رهگذر جان تو دید
نی سیب در آن حقهٔ مرجان تو دید****کاندر دل تنگ خود زنخدان تو دید

رباعی شماره 184: اکنون که سیاهی ای دل چون خورشید

اکنون که سیاهی ای دل چون خورشید****بیشت باید ز عشق من داد نوید
کاندر چشمی تو از عزیزی جاوید****چون دیدهٔ دیده‌ای سیه به که سفید

رباعی شماره 185: ای دیدن تو راحت جانم جاوید

ای دیدن تو راحت جانم جاوید****شب ماه منی و روز روشن خورشید
روزی که نباشدم به دیدارت امید****آن روز سیاه باد و آن دیده سپید

رباعی شماره 186: ای خورشیدی که نورت از روی امید

ای خورشیدی که نورت از روی امید****گفتم که به صدر ما نماند جاوید
ناگه به چه از باد اجل سرد شدی****گر سرد نگردد این نگارین خورشید

رباعی شماره 187: یک ذره نسیم خاک پایت بوزید

یک ذره نسیم خاک پایت بوزید****زو گشت درین جهان همه حسن پدید
هر کس که از آن حسن یکی ذره بدید****بفروخت دل و دیده و مهر تو خرید

حرف ر

رباعی شماره 188: گویی که من از بلعجبی دارم عار

گویی که من از بلعجبی دارم عار****سیب از چه نهی میان یکدانهٔ نار
این بلعجبی نباشد ای زیبا یار****کاندر دهن مور نهی مهرهٔ مار

رباعی شماره 189: چون از اجل تو دید بر لوح آثار

چون از اجل تو دید بر لوح آثار****دست ملک‌الموت فرو ماند از کار
از زاری تو به خون دل جیحون‌وار****مرگ تو همی بر تو فرو گرید زار

رباعی شماره 190: نازان و گرازان به وثاق آمد یار

نازان و گرازان به وثاق آمد یار****نازان چو گل و مل و گرازان چو بهار
جوشان و خروشانش گرفتم به کنار****جوشان ز تف خمر و خروشان ز خمار

رباعی شماره 191: از غایت بی‌تکلفی ما در هر کار

از غایت بی‌تکلفی ما در هر کار****دیوانه و مستمان همی خواند یار
گفتیم تو خوش باش که ما ای دلدار****دیوانهٔ عاقلیم و مست هشیار

رباعی شماره 192: نه چرخ به کام ما بگردد یک بار

نه چرخ به کام ما بگردد یک بار****نه دارد یار کار ما را تیمار
نه نیز دلم را بر من هست قرار****احسنت ای دل، زه ای فلک، نیک ای یار

رباعی شماره 193: بخت و دل من ز من برآورد دمار

بخت و دل من ز من برآورد دمار****چون یار چنان دید ز من شد بیزار
زین نادره‌تر چه ماند در عالم کار****زانسان بختی، چنین دلی، چونان یار

رباعی شماره 194: ای گشته چو ماه و همچو خورشید سمر

ای گشته چو ماه و همچو خورشید سمر****خوی مه و خورشید مدار اندر سر
چون ماه به روزن کسان در منگر****ناخوانده چو خورشید میا ای دلبر

رباعی شماره 195: ای روی تو رخشنده‌تر از قبلهٔ گبر

ای روی تو رخشنده‌تر از قبلهٔ گبر****وی چشم من از فراق گرینده چو ابر
من دست ز آستین برون کرده ز عشق****تو پای به دامن اندر آورده به صبر

رباعی شماره 196: آن کس که چو او نبود در دهر دگر

آن کس که چو او نبود در دهر دگر****در خاک شد از تیر اجل زیر و زبر
واکنون که همی ز خاک برنارد سر****شاید که به خون دل کنم مژگان تر

حرف ز

رباعی شماره 197: بازی بنگر عشق چه کردست آغاز

بازی بنگر عشق چه کردست آغاز****می‌ناز ازین حدیث و خود را بنواز
بر درگه این و آن چه گردی به مجاز****ساز ره عشق کن برو با او ساز

رباعی شماره 198: هرگز دل من به آشکارا و به راز

هرگز دل من به آشکارا و به راز****با مردم بی خرد نباشد دمساز
من یار عیار خواهم و خاک انداز****کورا نشود ز عالمی دیده فراز

رباعی شماره 199: اول تو حدیث عشق کردی آغاز

اول تو حدیث عشق کردی آغاز****اندر خور خویش کار ما را می‌ساز
ما کی گنجیم در سراپردهٔ راز****لافیست به دست ما و منشور نیاز

رباعی شماره 200: از عشق تو ای صنم به شبهای دراز

از عشق تو ای صنم به شبهای دراز****چون شمع به پای باشم و تن به گداز
تا بر ندمد صبح به شبهای دراز****جان در بر آتشست و دل در دم گاز

رباعی شماره 201: خوشخو شده بود آن صنم قاعده‌ساز

خوشخو شده بود آن صنم قاعده‌ساز****باز از شوخی بلعجبی کرد آغاز
چون گوز درآگند دگر باز از ناز****از ماست همی بوی پنیر آید باز

رباعی شماره 202: نادیده ترا چو راه را کردم باز

نادیده ترا چو راه را کردم باز****پیوسته شدم با غم و بگسسته ز ناز
دل نزد تو بگذاشتم ای شمع طراز****تا خسته دل از تو عذر من خواهد باز

رباعی شماره 203: خواهی که ترا روی دهد صرف نیاز

خواهی که ترا روی دهد صرف نیاز****دستار نماز در خرابات بباز
مستی کن و بر نهاد هر مست بناز****مر مستان را چه جای روزه‌ست و نماز

رباعی شماره 204: عقلی که همیشه با روانی دمساز

عقلی که همیشه با روانی دمساز****دهری که به یک دید نهی کام فراز
بختی که نباشیم زمانی هم باز****جانی که چو بگسلی نپیوندی باز

رباعی شماره 205: شب گشت ز هجران دل فروزم روز

شب گشت ز هجران دل فروزم روز****شب تیز شد از آه جهانسوزم روز
شد روشنی و تیرگی از روز و شبم****اکنون نه شبم شبست و نه روزم روز

رباعی شماره 206: ای گلبن نابسوده او باش هنوز

ای گلبن نابسوده او باش هنوز****وی رنگ تو نامیخته نقاش هنوز
بوی تو نکردست صبا فاش هنوز****تا بر تو وزد باد صبا باش هنوز

رباعی شماره 207: آسیمه سران بی‌نواییم هنوز

آسیمه سران بی‌نواییم هنوز****با شهوتها و با هواییم هنوز
زین هر دو پی هم بگراییم هنوز****از دوست بدین سبب جداییم هنوز

رباعی شماره 208: بر چرخ نهاده پای بستیم هنوز

بر چرخ نهاده پای بستیم هنوز****قارون شدگان تنگدستیم هنوز
صوفی شدهٔ بادهٔ صافیم هنوز****دوری در ده که نیم مستیم هنوز

رباعی شماره 209: ای در سر زلف تو صبا عنبر بیز

ای در سر زلف تو صبا عنبر بیز****وی نرگس شهلای تو بس شورانگیز
هر قطره که می‌چکد ز خون دل من****در جام وفای تست کژدار و مریز

حرف س

رباعی شماره 210: درد دلم از طبیب بیهوده مپرس

درد دلم از طبیب بیهوده مپرس****رنج تنم از حریف آسوده مپرس
نالودهٔ پاک را از آلوده مپرس****در بوده همی نگر ز نابوده مپرس

رباعی شماره 211: ای دیده ز هر طرف که برخیزد خس

ای دیده ز هر طرف که برخیزد خس****طرفه‌ست که جز در تو نیاویزد خس
هش دار که تا با تو کم آمیزد خس****زیرا همه آب دیده‌ها ریزد خس

رباعی شماره 212: خواندیم گرسنه ما ز دل یار هوس

خواندیم گرسنه ما ز دل یار هوس****سیر از چو تویی بگو که یا رد شد پس
تو نعمت هر دو عالمی به نزد همه کس****قدر چو تویی گرسنه‌ای داند و بس

رباعی شماره 213: ای چون هستی برده دل من به هوس

ای چون هستی برده دل من به هوس****چون نیستیم غم فراق تو نه بس
گر چون هستی به دستت آرم زین پس****پنهان کنمت چو نیستی از همه کس

رباعی شماره 214: ای من به تو زنده همچو مردم به نفس

ای من به تو زنده همچو مردم به نفس****در کار تو کرده دین و دنیا به هوس
گرمت بینم چو بنگرم با همه کس****سردی همه از برای من داری و بس

رباعی شماره 215: اندر طلبت هزار دل کرد هوس

اندر طلبت هزار دل کرد هوس****با عشق تو صد هزار جان باخت نفس
لیکن چو همی می‌نگرم از همه کس****با نام تو پیوست جمال همه کس

رباعی شماره 216: شمعی که چو پروانه بود نزد تو کس

شمعی که چو پروانه بود نزد تو کس****نتوان چو چراغ پیش تو داد نفس
با مشعلهٔ عشق تو با دست عسس****قندیل شب وصال تو زلف تو بس

رباعی شماره 217: بادی که بیاوری به ما جان چو نفس

بادی که بیاوری به ما جان چو نفس****ناری که دلم همی بسوزی به هوس
آبی که به تو زنده توان بودن و بس****خاکی که به تست بازگشت همه کس

حرف ش

رباعی شماره 218: ای تن وطن بلای آن دلکش باش

ای تن وطن بلای آن دلکش باش****ای جان ز غمش همیشه در آتش باش
ای دیده به زیر پای او مفرش باش****ای دل نه همه وصال باشد خوش باش

رباعی شماره 219: ای گشته دل و جان من از عشق تو لاش

ای گشته دل و جان من از عشق تو لاش****افگنده مرا به گفتگوی اوباش
یک شهر خبر که زاهدی شد قلاش****چون پرده دریده شد کنون باداباش

رباعی شماره 220: با من ز دریچه‌ای مشبک دلکش

با من ز دریچه‌ای مشبک دلکش****از لطف سخن گفت به هر معنی خوش
می‌تافت چنان جمال آن حوراوش****کز پنجرهٔ تنور نور آتش

رباعی شماره 221: ای عارض گل پوش سمن پاش تو خوش

ای عارض گل پوش سمن پاش تو خوش****ای چشم پر از خمار جماش تو خوش
ای زلف سیه فروش فراش تو خوش****بر عاشق پر خروش پرخاش تو خوش

رباعی شماره 222: بر طرف قمر نهاده مشک و شکرش

بر طرف قمر نهاده مشک و شکرش****چکند که فقاع خوش نبندد به درش
در کعبهٔ حسن گشت و در پیش درش****عشاق همه بوسه‌زنان بر حجرش

رباعی شماره 223: چون نزد رهی درآیی ای دلبر کش

چون نزد رهی درآیی ای دلبر کش****پیراهن چرب را تو از تن درکش
زیرا که چو گیرمت به شادی در کش****در پیرهن چرب تو افتد آتش

رباعی شماره 224: نی آب دو چشم داری ای حورافش

نی آب دو چشم داری ای حورافش****زان روی درین دلست چندین آتش
بی باد تکبر تو ای دلبر کش****با خاک سر کوی تو دل دارم خوش

رباعی شماره 225: با سینهٔ این و آن چه گویی غم خویش

با سینهٔ این و آن چه گویی غم خویش****از دیدهٔ این و آن چه جویی نم خویش
بر ساز تو عالمی ز بیش و کم خویش****آنگاه بزی به ناز در عالم خویش

رباعی شماره 226: می بر کف گیر و هر دو عالم بفروش

می بر کف گیر و هر دو عالم بفروش****بیهوده مدار هر دو عالم به خروش
گر هر دو جهان نباشدت در فرمان****در دوزخ مست به که در خلد به هوش

رباعی شماره 227: ای برده دل من چو هزاران درویش

ای برده دل من چو هزاران درویش****بی رحمیت آیین شد و بد عهدی کیش
تا کی گویی ترا نیازارم بیش****من طبع تو نیک دانم و طالع خویش

رباعی شماره 228: گه در پی دین رویم و گه در پی کیش

گه در پی دین رویم و گه در پی کیش****هر روز به نوبتی نهیم اندر پیش
در جمله ز ما مرگ خرد دارد بیش****هستیم همه عاشق بدبختی خویش

رباعی شماره 229: هر چند بود مردم دانا درویش

هر چند بود مردم دانا درویش****صد ره بود از توانگر نادان بیش
این را بشود جاه چو شد مال از پیش****و آن شاد بود مدام از دانش خویش

رباعی شماره 230: دی آمدنی به حیرت از منزل خویش

دی آمدنی به حیرت از منزل خویش****امروز قراری نه به کار دل خویش
فردا شدنی به چیزی از حاصل خویش****پس من چه دهم نشان ز آب و گل خویش

رباعی شماره 231: آراست بهار کوی و دروازهٔ خویش

آراست بهار کوی و دروازهٔ خویش****افگند به باغ و راغ آوازهٔ خویش
بنمای بهار را رخ تازهٔ خویش****تا بشناسد بهار اندازهٔ خویش

رباعی شماره 232: از عشق تو ای سنگدل کافر کیش

از عشق تو ای سنگدل کافر کیش****شد سوخته و کشته جهانی درویش
در شهر چنین خو که تو آوردی پیش****گور شهدا هزار خواهد شد بیش

حرف ع

رباعی شماره 233: معشوقه دلم به آتش انباشت چو شمع

معشوقه دلم به آتش انباشت چو شمع****بر رویم زرد گل بسی کاشت چو شمع
تا روز به یک سوختنم داشت چو شمع****پس خیره مرا ز دور بگذاشت چو شمع

حرف غ

رباعی شماره 234: از یار وفا مجوی کاندر هر باغ

از یار وفا مجوی کاندر هر باغ****بی هیچ نصیبه عشق میبازد زاغ
تا با خودی از عشق منه بر دل داغ****پروانه شو آنگاه تو دانی و چراغ

رباعی شماره 235: نیکوتری از آب روان اندر باغ

نیکوتری از آب روان اندر باغ****زیباتری از جوانی و مال و فراغ
لیکن چه کنم که عشقت ای شمع و چراغ****جویان بودست درد ما را از داغ

رباعی شماره 236: نادیده من از عشق تو یک روز فراغ

نادیده من از عشق تو یک روز فراغ****بهره نبرد مرا ز وصلت جز داغ
کردی تن من ز تاب هجران چو کناغ****تا خو داری تو دوست کشتن چو چراغ

رباعی شماره 237: ای بیماری سرو ترا کرده کناغ

ای بیماری سرو ترا کرده کناغ****پس دست اجل نهاده بر جان تو داغ
خورشید و چراغ من بدی و پس از این****ناییم بهم پیش چو خورشید و چراغ

رباعی شماره 238: در راه تو ار سود و زیانم فارغ

در راه تو ار سود و زیانم فارغ****وز شوق تو از هر دو جهانم فارغ
خود را به تو داده‌ام از آنم بی‌غم****غمهای تو می‌خورم از آنم فارغ

حرف ق

رباعی شماره 239: تا دید هوات در دلم غایت عشق

تا دید هوات در دلم غایت عشق****در پیش دلم کشید خوش رایت عشق
گر وحی ز آسمان گسسته نشدی****در شان دل من آمدی آیت عشق

رباعی شماره 240: بر سین سریر سر سپاه آمد عشق

بر سین سریر سر سپاه آمد عشق****بر میم ملوک پادشاه آمد عشق
بر کاف کمال کل، کلاه آمد عشق****با اینهمه یک قدم ز راه آمد عشق

رباعی شماره 241: جز من به جهان نبود کس در خور عشق

جز من به جهان نبود کس در خور عشق****زان بر سر من نهاد چرخ افسر عشق
یک بار به طبع خوش شدم چاکر عشق****دارم سر آنکه سر کنم در سر عشق

رباعی شماره 242: تحویل کنم نام خود از دفتر عشق

تحویل کنم نام خود از دفتر عشق****تا باز رهم من از بلا و سر عشق
نه بنگرم و نه بگذرم بر در عشق****عشق آفت دینست که دارد سر عشق

رباعی شماره 243: جز تیر بلا نبود در ترکش عشق

جز تیر بلا نبود در ترکش عشق****جز مسند عشق نیست در مفرش عشق
جز دست قضا نیست جنیبت کش عشق****جان باید جان سپند بر آتش عشق

رباعی شماره 244: گویند که کرده‌ای دلت بردهٔ عشق

گویند که کرده‌ای دلت بردهٔ عشق****وین رنج تو هست از دل آوردهٔ عشق
گر بر دارم ز پیش دل پردهٔ عشق****بینند دلی به نازپروردهٔ عشق

رباعی شماره 245: کی بسته کند عقل سراپردهٔ عشق

کی بسته کند عقل سراپردهٔ عشق****کی باز آرد خرد ز ره بردهٔ عشق
بسیار ز زنده به بود مردهٔ عشق****ای خواجه چه واقفی تو از خردهٔ عشق

رباعی شماره 246: چشمی دارم ز اشک پیمانهٔ عشق

چشمی دارم ز اشک پیمانهٔ عشق****جانی دارم ز سوز پروانهٔ عشق
امروز منم قدیم در خانهٔ عشق****هشیار همه جهان و دیوانهٔ عشق

رباعی شماره 247: خورشید سما بسوزد از سایهٔ عشق

خورشید سما بسوزد از سایهٔ عشق****پس چون شده‌ای دلا تو همسایهٔ عشق
جز آتش عشق نیست پیرایهٔ عشق****اینست بتا مایه و سرمایهٔ عشق

رباعی شماره 248: آن روز که شیر خوردم از دایهٔ عشق

آن روز که شیر خوردم از دایهٔ عشق****از صبر غنی شدم به سرمایهٔ عشق
دولت که فگند بر سرم سایهٔ عشق****بر من به غلط ببست پیرایهٔ عشق

حرف ک

رباعی شماره 249: کردی تو پریر آب وصل از رخ پاک

کردی تو پریر آب وصل از رخ پاک****تا دی شدم از آتش هجر تو هلاک
امروز شدی ز باد سردم بی‌باک****فردا کنم از دست تو بر تارک خاک

رباعی شماره 250: ای آصف این زمانه از خاطر پاک

ای آصف این زمانه از خاطر پاک****همچون ز سلیمان ز تو شد دیو هلاک
ای همچو فرشته اندری عالم خاک****آثار تو و شخص تو دور از ادراک

رباعی شماره 251: زین پیش به شبهای سیاه شبه‌ناک

زین پیش به شبهای سیاه شبه‌ناک****خورشید همی نمودی از عارض پاک
امروز به عارضت همی گوید خاک****ای روز زمانه «انعم الله مساک»

حرف ل

رباعی شماره 252: ناید به کف آن زلف سمن مال به مال

ناید به کف آن زلف سمن مال به مال****نی رقص کند بر آن رخان خال به خال
ای چون گل نو که بینمت سال به سال****گردنده چو روزگاری از حال به حال

رباعی شماره 253: هر چند شدم ز عش تو خوار و خجل

هر چند شدم ز عش تو خوار و خجل****در عشق بجز درد ندارم حاصل
از تو نکنم شکایت ای شمع چگل****کین رنج مرا هم از دل آمد بر دل

رباعی شماره 254: ای عهد تو عهد دوستان سر پل

ای عهد تو عهد دوستان سر پل****از وصل تو هجر خیزد از عز تو دل
پر مشغله و میان تهی همچو دهل****ای یک شبه همچو شمع و یک روزه چو گل

رباعی شماره 255: از گفتهٔ بد گوی تو چون هر عاقل

از گفتهٔ بد گوی تو چون هر عاقل****در کوشش خصم تو چو هر بی‌حاصل
خالی نکنم تا ننهندم در گل****سودای تو از دماغ و مهر تو ز دل

رباعی شماره 256: با چهرهٔ آن نگار خندان ای گل

با چهرهٔ آن نگار خندان ای گل****بیرون نبری زیره به کرمان ای گل
بیهوده تن خویش مرنجان ای گل****هان چاک مزن بر به گریبان ای گل

رباعی شماره 257: ای عمر عزیز داده بر باد ز جهل

ای عمر عزیز داده بر باد ز جهل****وز بی‌خبری کار اجل داشته سهل
اسباب دوصد ساله سگالنده ز پیش****نایافته از زمانه یک ساعت مهل

حرف م

رباعی شماره 258: در عشق تو خفته همچو ابروی توام

در عشق تو خفته همچو ابروی توام****زخمم چه زنی نه مرد بازوی توام
در خشم شدی که گفتمت ترک منی؟****بگذاشتم این حدیث، هندوی توام

رباعی شماره 259: از روی عتاب اگر چه گویی سردم

از روی عتاب اگر چه گویی سردم****در صف بلا گرچه دهی ناوردم
روزی اگر از وفای تو برگردم****در مذهب و راه عاشقی نامردم

رباعی شماره 260: بسیار ز عاشقیت غمها خوردم

بسیار ز عاشقیت غمها خوردم****در هجر بسی شب که به روز آوردم
رنج دل و خون دیده حاصل کردم****گر جان برم از دست تو مرد مردم

رباعی شماره 261: بر دل ز غم فراق داغی دارم

بر دل ز غم فراق داغی دارم****در یافتن کام فراغی دارم
با این همه پر نفس دماغی دارم****بر رهگذر باد چراغی دارم

رباعی شماره 262: هر بار ز دیده از تو در تیمارم

هر بار ز دیده از تو در تیمارم****تا بهره ز دیدار تو چون بردارم
ای یار چو ماه اگر دهی دیدارم****چون چرخ هزار دیده در وی دارم

رباعی شماره 263: هر روز به درد از تو نویدی دارم

هر روز به درد از تو نویدی دارم****بر تهمت عود خشک بیدی دارم
نومید مکن مرا و رخ برمفروز****کاخر به تو جز درد امیدی دارم

رباعی شماره 264: نامت پس ازین یارا به اسم دارم

نامت پس ازین یارا به اسم دارم****نوشت پس ازین چو نیش کژدم دارم
چون مار سرم بکوب ارت دم دارم****از سگ بترم اگر به مردم دارم

رباعی شماره 265: در خوابگه از دل شب آتش بیزم

در خوابگه از دل شب آتش بیزم****چون خاکستر به روز ز آتش خیزم
هر گه که کند عشق تو آتش تیزم****چون شمع ز درد بر سر آتش ریزم

رباعی شماره 266: چون در غم آن نگار سرکش باشم

چون در غم آن نگار سرکش باشم****آب انگارم گر چه در آتش باشم
چون من به مراد آن پریوش باشم****گر قصد به کشتنم کند خوش باشم

رباعی شماره 267: گفتم خود را ز خس نگهدار ای چشم

گفتم خود را ز خس نگهدار ای چشم****خود را و مرا به درد مسپار ای چشم
واکنون که به دیده در زدی خار ای چشم****تا جانت برآید اشک می بار ای چشم

رباعی شماره 268: افسرده شد از دم دهانم دم چشم

افسرده شد از دم دهانم دم چشم****بر ناخن من گیا دمید از نم چشم
چشمم ز پی دیدن روی تو بود****بی روی تو گر چشم نباشد کم چشم

رباعی شماره 269: گر با فلکم کنی برابر بیشم

گر با فلکم کنی برابر بیشم****عالم همه یک ذره نیرزد پیشم
هرگز نمرم ز مرگ از آن نندیشم****کز گوهر خود ملایکت را خویشم

رباعی شماره 270: روز آمد و برکشید خورشید علم

روز آمد و برکشید خورشید علم****شب کرد ازو هزیمت و برد حشم
گویی ز میان آن دو زلفین به خم****پیدا کردند روی آن شهره صنم

رباعی شماره 271: تیغ از کف و بازوی تو ای فخر امم

تیغ از کف و بازوی تو ای فخر امم****هم روی مصاف آمد و هم پشت حشم
از تیغ علی بگوی تیغ تو چه کم****کان دین عرب فزود و این ملک عجم

رباعی شماره 272: چون گل صنما جامه به صد جا چاکم

چون گل صنما جامه به صد جا چاکم****چون لاله به روز باد سر بر خاکم
چون شاخ بنفشه کوژ و اندوهناکم****در غم خوردن چو یاسمین چالاکم

رباعی شماره 273: با دولت حسن دوست اندر جنگم

با دولت حسن دوست اندر جنگم****زیرا که همی نیاید اندر چنگم
چون برد ز رخ دولت جنگی رنگم****گردنده چو دولت و دو تا چون چنگم

رباعی شماره 274: ای بسته به تو مهر و وفا یک عالم

ای بسته به تو مهر و وفا یک عالم****مانده ز تو در خوف و رجا یک عالم
وی دشمن و دوست مر ترا یک عالم****خاری و گلی با من و با یک عالم

رباعی شماره 275: ای گشته فراق تو غم‌افزای دلم

ای گشته فراق تو غم‌افزای دلم****امید وصال تو تماشای دلم
آگاه نه‌ای بتا که بندی محکم****دست ستمت نهاده بر پای دلم

رباعی شماره 276: پر شد ز شراب عشق جانا جامم

پر شد ز شراب عشق جانا جامم****چون زلف تو درهم زده شد ایامم
از عشق تو این نه بس مراد و کامم****کز جملهٔ بندگان نویسی نامم

رباعی شماره 277: یک بوسه بر آن لبان خندان نزنم

یک بوسه بر آن لبان خندان نزنم****تا بر پایت هزار چندان نزنم
گر جان خواهی ز بهر یک بوسه ز من****از عشق لب تو هیچ دندان نزنم

رباعی شماره 278: بی وصل تو زندگانی ای مه چکنم

بی وصل تو زندگانی ای مه چکنم****بی دیدارت عیش مرفه چکنم
گفتی که به وصل هم دلت شاد کنم****گر این نکنی نعوذبالله چکنم

رباعی شماره 279: گیرم ز غمت جان و خرد پیر کنم

گیرم ز غمت جان و خرد پیر کنم****خود را ز هوس ناوک تقدیر کنم
بر هر دو جهان چهار تکبیر کنم****شایستهٔ تو نیم، چه تدبیر کنم

رباعی شماره 280: دارد پشتم ز وعدهٔ خام تو خم

دارد پشتم ز وعدهٔ خام تو خم****بارد چشمم ز بردن نام تو نم
تا کرد قضا حدیثم از کام تو کم****هرگز نروم به گام در دام تو دم

رباعی شماره 281: ای چون شکن زلف تو پشتم خم خم

ای چون شکن زلف تو پشتم خم خم****وی چون اثر خلق تو صبرم کم کم
در مهر و وفایت آزمودم دم دم****با این همه تو بهی و آخر هم هم

رباعی شماره 282: از آمدنم فزود رنج بدنم

از آمدنم فزود رنج بدنم****از بودن خود همیشه اندر محنم
وز بیم شدن باغم و درد حزنم****نه آمدن و نه بدن و نه شدنم

رباعی شماره 283: با ابر همیشه در عتابش بینم

با ابر همیشه در عتابش بینم****جویندهٔ نور آفتابش بینم
گر مردمک دیدهٔ من نیست چرا****چون چشم گشایم اندر آبش بینم

رباعی شماره 284: فتحی که به آمدنت منصور شوم

فتحی که به آمدنت منصور شوم****عمری که ز رفتن تو رنجور شوم
ماهی که ز دیدن تو پر نور شوم****جانی که نخواهم که ز تو دور شوم

رباعی شماره 285: در وصل شب و روز شمردیم بهم

در وصل شب و روز شمردیم بهم****در هجر بسی راه سپردیم بهم
تقدیر به یکساعت برداد به باد****رنجی که به روزگار بردیم بهم

رباعی شماره 286: مجرم رخ تو که ما بدو آساییم

مجرم رخ تو که ما بدو آساییم****ما با رخ و با خرام تو برناییم
ما جرم ترا چو روی تو آراییم****خود جرم تو کرده‌ای که مجرم ماییم

رباعی شماره 287: چوبی بودم بود به گل در پایم

چوبی بودم بود به گل در پایم****در خدمت مختار فلک شد جایم
در خدمت او چنان قوی شد رایم****کامروز ستون آسمان را شایم

رباعی شماره 288: گفتم که مگر دل ز تو برداشته‌ایم

گفتم که مگر دل ز تو برداشته‌ایم****معلوم شد ای صنم که پنداشته‌ایم
امروز که بی روی تو بگذاشته‌ایم****دل را به بهانه‌ها فرو داشته‌ایم

رباعی شماره 289: چون می دانی همه ز خاک و آبیم

چون می دانی همه ز خاک و آبیم****امروز همه اسیر خورد و خوابیم
در تو نرسیم اگر بسی بشتابیم****سرمایه تویی سود ز خود کی یابیم

رباعی شماره 290: یک چند در اسلام فرس تاخته‌ایم

یک چند در اسلام فرس تاخته‌ایم****یک چند به کفر و کافری ساخته‌ایم
چون قاعدهٔ عشق تو بشناخته‌ایم****از کفر به اسلام نپرداخته‌ایم

رباعی شماره 291: راحت همه از غمی برانداخته‌ایم

راحت همه از غمی برانداخته‌ایم****در بوتهٔ روزگار بگداخته‌ایم
کاری نو چو کار عاقلان ساخته‌ایم****نقدی به امید نسیه در باخته‌ایم

رباعی شماره 292: از دیده درم خرید روی تو شدیم

از دیده درم خرید روی تو شدیم****وز گوش غلام های و هوی تو شدیم
بی روی تو بر مثال روی تو شدیم****بازیچهٔ کودکان کوی تو شدیم

رباعی شماره 293: ما شربت هجر تو چشیدیم و شدیم

ما شربت هجر تو چشیدیم و شدیم****هجران تو بر وصل گزیدیم و شدیم
در جستن وصل تو ز نایافتنت****دل رفت و طمع ز جان بریدیم و شدیم

رباعی شماره 294: زان یک نظر نهان که ما دزدیدیم

زان یک نظر نهان که ما دزدیدیم****دور از تو هزار درد و محنت دیدیم
اندر هوست پردهٔ خود بدریدیم****تو عشوه فروختی و ما بخریدیم

رباعی شماره 295: کاری که نه با تو بی‌نظام انگاریم

کاری که نه با تو بی‌نظام انگاریم****صبحی که نه با تو، وقت شام انگاریم
نادیدن تو هوای کام انگاریم****بی تو همه خرمی حرام انگاریم

رباعی شماره 296: تا ظن نبری که از تو آگاه‌تریم

تا ظن نبری که از تو آگاه‌تریم****ما از تو به صد دقیقه گمراه‌تریم
هر چند به کار خویش روباه‌تریم****از دامن دوست دست کوتاه‌تریم

رباعی شماره 297: مانندهٔ باد اگر چه بی‌پا و سریم

مانندهٔ باد اگر چه بی‌پا و سریم****پیوسته چو آتش ره بالا سپریم
زان پیش که رخت ما سوی خاک کشند****ما خاک فروشیم و بدان آب خوریم

رباعی شماره 298: با خوی بد تو گر چه در پرخاشیم

با خوی بد تو گر چه در پرخاشیم****باری به غمت به گرد عالم فاشیم
چون نزد تو ما ز جملهٔ اوباشیم****سودای تو می‌پزیم و خوش می‌باشیم

رباعی شماره 299: ای روی تو پاکیزه‌تر از کف کلیم

ای روی تو پاکیزه‌تر از کف کلیم****آنرا مانی که کرد احمد به دو نیم
تا آن رخ یوسفی به ما بنمودی****ما بر سر آتشیم چون ابراهیم

رباعی شماره 300: قائم به خودی از آن شب و روز مقیم

قائم به خودی از آن شب و روز مقیم****بیمت ز سمومست و امیدت به نسیم
با ما نه ز آب و آتشت باشد بیم****چون سایه شدی ترا چه جیحون چه جحیم

رباعی شماره 301: قلاشانیم و لاابالی حالیم

قلاشانیم و لاابالی حالیم****فتنه‌شدگان چشم و زلف و خالیم
جان داده فدای رطل مالامالیم****روشن بخوریم و تیره بر سر مالیم

حرف ن

رباعی شماره 302: هستیم ز بندگیت ما شاد ای جان

هستیم ز بندگیت ما شاد ای جان****زیرا که شدیم از همه آزاد ای جان
گر به شودی ز ما ترا نا شادی****خون دل من مبارکت باد ای جان

رباعی شماره 303: اکنون که ز دونی ای جهان گذران

اکنون که ز دونی ای جهان گذران****استام ز زر همی زنی بهر خران
از ننگ تو ای مزین بی‌خبران****منصور سعید رست وای دگران

رباعی شماره 304: عقلی که خلاف تو گزیدن نتوان

عقلی که خلاف تو گزیدن نتوان****دینی که ز شرط تو بریدن نتوان
وهمی که به ذات تو رسیدن نتوان****دهری که ز دام تو رهیدن نتوان

رباعی شماره 305: یک شب غم هجران تو ای جان جهان

یک شب غم هجران تو ای جان جهان****با هشت زبان بگفتم ای کاهش جان
موسوم همه جان شد آن راز جهان****با هشت زبان راز نماند پنهان

رباعی شماره 306: گه سوی من آیی از لطیفی پویان

گه سوی من آیی از لطیفی پویان****گه عهد شکن شوی چو رشوت جویان
گه برگردی ستیزهٔ بدگویان****این درنخورد ز فعل نیکورویان

رباعی شماره 307: آزار ترا گرچه نهادم گردن

آزار ترا گرچه نهادم گردن****غم خورد مرا غمم نخواهی خوردن
از محتشمی نیست مرا آزردن****تو محتشمی مرا چه باید کردن

رباعی شماره 308: اندر دریا نهنگ باید بودن

اندر دریا نهنگ باید بودن****واندر صحرا پلنگ باید بودن
مردانه و مرد رنگ باید بودن****ورنه به هزار ننگ باید بودن

رباعی شماره 309: در بند بلای آن بت کش بودن

در بند بلای آن بت کش بودن****صد بار بتر زان که در آتش بودن
اکنون که فریضه‌ست بلاکش بودن****خوش باید بود وقت ناخوش بودن

رباعی شماره 310: تا چند ز سودای جهان پیمودن

تا چند ز سودای جهان پیمودن****واندر بد و نیک جان و تن فرسودن
چون رزق نخواهدت ز رنج افزودن****بگزین ز جهان نشستن و آسودن

رباعی شماره 311: ای دیده ز هر طرف که برخیزد خس

ای دیده ز هر طرف که برخیزد خس****طرفه‌ست که جز با تو نیامیزد خس
هشدار که تا با تو کم آمیزد خس****زیرا همه آب دیده‌ها ریزد خس

رباعی شماره 312: گر شاد نخواهی این دلم شاد مکن

گر شاد نخواهی این دلم شاد مکن****ور یاد نیایدت ز من یاد مکن
لیکن به وفا بر تو که این خسته دلم****از بند غم عشق خود آزاد مکن

رباعی شماره 313: فرمان حسود فتنه‌انگیز مکن

فرمان حسود فتنه‌انگیز مکن****چشم از پی کشتن رهی تیز مکن
چون عذر گذشته را نخواهی باری****با من سخنان وحشت‌انگیز مکن

رباعی شماره 314: تا با خودی ارچه همنشینی با من

تا با خودی ارچه همنشینی با من****ای بس دوری که از تو باشد تا من
در من نرسی تا نشوی یکتا من****اندر ره عشق یا تو گنجی یا من

رباعی شماره 315: گه بردوزی به دامنم بر دامن

گه بردوزی به دامنم بر دامن****گه نگذاری که گردمت پیرامن
گه دوست همی شماریم گه دشمن****تا من کیم از تو ای دریغا تو به من

رباعی شماره 316: اکنون که ستد هوای تو داد از من

اکنون که ستد هوای تو داد از من****گر جان بدهم نیایدت یاد از من
مسکین من مستمند کاندر غم تو****می‌سوزم و تو فارغ و آزاد از من

رباعی شماره 317: گه یار شوی تو با ملامت‌گر من

گه یار شوی تو با ملامت‌گر من****گه بگریزی ز بیم خصم از بر من
بگذار مرا چو نیستی در خور من****تو مصلح و من رند نداری سر من

رباعی شماره 318: با من شب و روز گرم بودی به سخن

با من شب و روز گرم بودی به سخن****تا چون زر شد کار تو ای سیمین‌تن
برگشتی از دوست تو همچون دشمن****بدعهد نکوروی ندیدم چو تو من

رباعی شماره 319: ای چون گل نوشکفته برطرف چمن

ای چون گل نوشکفته برطرف چمن****گلبوی شود ز نام تو کام و دهن
گر گل بر خار باشد ای سیمین تن****چون گل بر تست خار بر دیدهٔ من

رباعی شماره 320: پندی دهمت اگر پذیری ای تن

پندی دهمت اگر پذیری ای تن****تا سور ترا به دل نگردد شیون
عضوی ز تو گر صلح کند با دشمن****دشمن دو شمر تیغ دو کش زخم دو زن

رباعی شماره 321: ای یار قلندر خراباتی من

ای یار قلندر خراباتی من****با من تو به بند دامن اندر دامن
من نیز قلندرانه در دادم تن****هر دو به خرابات گرفتیم وطن

رباعی شماره 322: گر کرده بدی تو آزمون دل من

گر کرده بدی تو آزمون دل من****دل بسته نداری تو بدون دل من
گر آگاهی از اندرون دل من****زینگونه نکوشی تو به خون دل من

رباعی شماره 323: بد کمتر ازین کن ای بت سیمین‌تن

بد کمتر ازین کن ای بت سیمین‌تن****کایزد به بدت باز دهد پاداشن
یکباره مکن همه بدیها با من****لختی بنه ای دوست برای دشمن

رباعی شماره 324: ای شاه چو لاله دارد از تو دشمن

ای شاه چو لاله دارد از تو دشمن****دل تیره و چاک دامن و خاک وطن
چون چرخ چراست خصمت ای گرد افگن****نالنده و گردان و رسن در گردن

رباعی شماره 325: بی تیر غمت پشت کمان دارم من

بی تیر غمت پشت کمان دارم من****دادم به تو دل ترا چو جان دارم من
پیش تو اگر چه بر زمین دارم پای****دستی ز غمت بر آسمان دارم من

رباعی شماره 326: غمهای تو در میان جان دارم من

غمهای تو در میان جان دارم من****شادی ز غم تو یک جهان دارم من
از غایت غیرتت چنان دارم من****کز خویشتنت نیز نهان دارم من

رباعی شماره 327: بختی نه که با دوست درآمیزم من

بختی نه که با دوست درآمیزم من****عقلی نه که از عشق بپرهیزم من
دستی نه که با قضا درآویزم من****پایی نه که از میانه بگریزم من

رباعی شماره 328: ای بی سببی همیشه آزردهٔ من

ای بی سببی همیشه آزردهٔ من****و آزردن تو ز طبع تو پردهٔ من
بر چرخ زند بخت سراپردهٔ من****گر عفو کنی گناه ناکردهٔ من

رباعی شماره 329: چون آمد شد بریدم از کوی تو من

چون آمد شد بریدم از کوی تو من****دانم نرهم ز گفت بد گوی تو من
بر خیره چر آنگ ه کنم سوی تو من****بر عشق تو عاشقم نه بر روی تو من

رباعی شماره 330: از عشوهٔ چرخ در امانم ز تو من

از عشوهٔ چرخ در امانم ز تو من****و آزاد ز بند این و آنم ز تو من
هر چند ز غم جامه‌درانم ز تو من****والله که نمانم ار بمانم ز تو من

رباعی شماره 331: دلها همه آب گشت و جانها همه خون

دلها همه آب گشت و جانها همه خون****تا چیست حقیقت از پس پرده و چون
ای بر علمت خرد رد و گردون دون****از تو دو جهان پر و تو از هر دو برون

رباعی شماره 332: در جنب گرانی تو ای نوشتکین

در جنب گرانی تو ای نوشتکین****حقا که کم از نیست بود وزن زمین
وین از همه طرفه‌تر که در چشم یقین****تو هیچ نه و از تو گرانی چندین

رباعی شماره 333: بهرام دواند هر دو جویندهٔ کین

بهرام دواند هر دو جویندهٔ کین****آن قوت ملک آمد و این قوت دین
هر روز کند اسب سعادت را زین****بهرام فلک ز بهر بهرام زمین

رباعی شماره 334: پار ارچه نمی‌کرد چو کفرم تمکین

پار ارچه نمی‌کرد چو کفرم تمکین****امسال عزیز کرد ما را چون دین
در پرورش عاشقی ای قبلهٔ چین****هم قهر چنان باید و هم لطف چنین

حرف و

رباعی شماره 335: آب ارچه نمی‌رود به جویم با تو

آب ارچه نمی‌رود به جویم با تو****جز در ره مردمی نپویم با تو
گویی که چه کرده‌ام نگویی با من****آن چیست نکرده‌ای چگویم با تو

رباعی شماره 336: ای طالع سعد روح فرخنده به تو

ای طالع سعد روح فرخنده به تو****وی صورت بخت عقل نازنده به تو
ای آب حیات شرع پاینده به تو****ما زنده به دین و دین ما زنده به تو

رباعی شماره 337: ای قامت سرو گشته کوتاه به تو

ای قامت سرو گشته کوتاه به تو****در شب مرو ای شده خجل ماه به تو
گر رنج رسد مباد ناگاه به تو****آن رنج رسد به من پس آنگاه به تو

رباعی شماره 338: آنی که عدو چو برگ بیدست از تو

آنی که عدو چو برگ بیدست از تو****در حسن زمانه را نویدست از تو
مه را به ضیا هنوز امیدست از تو****این رسم سیه‌گری سپیدست از تو

رباعی شماره 339: بی آنکه به کس رسید پیوند از تو

بی آنکه به کس رسید پیوند از تو****آوازه به شهر در پراکند از تو
کس بر دل تو نیست خداوند از تو****ای فتنهٔ روزگار تا چند از تو

رباعی شماره 340: جز گرد دلم گشت نداند غم تو

جز گرد دلم گشت نداند غم تو****در بلعجبی هم به تو ماند غم تو
هر چند بر آتشم نشاند غم تو****غمناک شوم گرم نماند غم تو

رباعی شماره 341: ای مفلس ما ز مجلس خرم تو

ای مفلس ما ز مجلس خرم تو****دل مرد رهی را که برآمد دم تو
شد بر دو کمان سنایی پر غم تو****یا ماتم دل دارد یا ماتم تو

رباعی شماره 342: ای بی تو دلیل اشهب و ادهم تو

ای بی تو دلیل اشهب و ادهم تو****اقبال فرو شد که برآمد دم تو
دیوانه شدست عقل در ماتم تو****جان چیست که خون نگرید اندر غم تو

رباعی شماره 343: چون موی شدم ز رشک پیراهن تو

چون موی شدم ز رشک پیراهن تو****وز رشک گریبان تو و دامن تو
کاین بوسه همی دهد قدمهای ترا****وآنرا شب و روز دست در گردن تو

رباعی شماره 344: دل سوخته شد در تف اندیشهٔ تو

دل سوخته شد در تف اندیشهٔ تو****بفکند سپر در صف اندیشهٔ تو
دل خود چه کند سنگ خاره و آهن سرد****چون موم شود در کف اندیشهٔ تو

رباعی شماره 345: ای زلف و رخ تو مایهٔ پیشهٔ تو

ای زلف و رخ تو مایهٔ پیشهٔ تو****وی مطلع مه کنارهٔ ریشهٔ تو
وی کشته هزار شیر در بیشهٔ تو****تو بی‌خبر و جهان در اندیشهٔ تو

رباعی شماره 346: ای همت صد هزار کس در پی تو

ای همت صد هزار کس در پی تو****وی رنگ گل و بوی گلاب از خوی تو
ای تعبیه جان عاشقان در پی تو****ای من سر خویش کشته‌ام در پی تو

رباعی شماره 347: دل کیست که گوهری فشاند بی تو

دل کیست که گوهری فشاند بی تو****یا تن که بود که ملک راند بی تو
حقا که خرد راه نداند بی تو****جان زهره ندارد که بماند بی تو

رباعی شماره 348: چون آتش تیز بی‌قرارم بی تو

چون آتش تیز بی‌قرارم بی تو****چون خاک ز خود خبر ندارم بی تو
بر آب همی قدم گذارم بی تو****از باد بپرس تا چه دارم بی تو

رباعی شماره 349: ای عقل اگر چند شریفی دون شو

ای عقل اگر چند شریفی دون شو****وی دل زدگی به گرد و خون در خون شو
در پردهٔ آن نگار دیگرگون شو****با دیده درآی و بی زبان بیرون شو

رباعی شماره 350: اندر ره عشق دلبران صادق کو

اندر ره عشق دلبران صادق کو****عذر است همه زاویه‌ها وامق کو
یک شهر همه طبیب شد حاذق کو****گیتی همه نطقست یکی ناطق کو

رباعی شماره 351: باز آن پسر چه زنخ خوش زن کو

باز آن پسر چه زنخ خوش زن کو****آن کودک زن فریب مردافکن کو
گیرم دل مرده ریگم او برد و برفت****آن صبر که بازماند آن از من کو

رباعی شماره 352: ای معتبران شهر والیتان کو

ای معتبران شهر والیتان کو****تابنده خدای در حوالیتان کو
وی قوم جمال صدر عالیتان کو****زیبای زمانه بلمعالیتان کو

حرف ه

رباعی شماره 353: گفتی گله کرده‌ای ز من با که و مه

گفتی گله کرده‌ای ز من با که و مه****بهتان چنین بر من بیچاره منه
از تو به کسی گله نکردم بالله****گفتم که اگر نکوترم داری به

رباعی شماره 354: ما ذات نهاده بر صفاتیم همه

ما ذات نهاده بر صفاتیم همه****موصوف صفت سخرهٔ ذاتیم همه
تا در صفتیم در مماتیم همه****چون رفت صفت عین حیاتیم همه

رباعی شماره 355: گر بدگویی ترا بدی گفت ای ماه

گر بدگویی ترا بدی گفت ای ماه****هرگز نشود بر تو دل بنده تباه
از گفتهٔ بدگوی ز ما عذر مخواه****کایینه سیه نگردد از روی سیاه

رباعی شماره 356: از بهر یکی بوس به دو ماه ای ماه

از بهر یکی بوس به دو ماه ای ماه****داری سه چهار پنج ماهم گمراه
ای شش جهت و هفت فلک را به تو راه****از هشت بهشت آمده‌ای در نه ماه

رباعی شماره 357: با من ز دریچه‌ای مشبک دلخواه

با من ز دریچه‌ای مشبک دلخواه****از لطف سخن گفت و من استاده به راه
گفتی که ز نور روی آن بت ناگاه****صد کوکب سیاره بزاد از یک ماه

رباعی شماره 358: زین عالم بی وفا بپردازی به

زین عالم بی وفا بپردازی به****خود را ز برای حرص نگدازی به
عالم چو به دست ابلهان دادستند****با روی زمانه همچنان سازی به

رباعی شماره 359: گر تو به صلاح خویش کم نازی به

گر تو به صلاح خویش کم نازی به****با حالت نقد وقت در سازی به
در صومعه سر ز زهد نفرازی به****بتخانه اگر ز بت بپردازی به

رباعی شماره 360: جز یاد تو دل بهر چه بستم توبه

جز یاد تو دل بهر چه بستم توبه****بی ذکر تو هر جای نشستم توبه
در حضرت تو توبه شکستم صدبار****زین توبه که صد بار شکستم توبه

حرف ی

رباعی شماره 361: با من دو هزار عشوه بفروخته‌ای

با من دو هزار عشوه بفروخته‌ای****تا این دل من بدین صفت سوخته‌ای
تو جامهٔ دلبری کنون دوخته‌ای****این چندین عشوه از که آموخته‌ای

رباعی شماره 362: در جامه و فوطه سخت خرم شده‌ای

در جامه و فوطه سخت خرم شده‌ای****کاشوب جهان و شور عالم شده‌ای
در خواب ندانم که چه دیدستی دوش****کامروز چو نقش فوطه در هم شده‌ای

رباعی شماره 363: ای آنکه تو رحمت خدایی شده‌ای

ای آنکه تو رحمت خدایی شده‌ای****در چشم بجای روشنایی شده‌ای
از رندی سوی پارسایی شده‌ای****اندر خور صحبت سنایی شده‌ای

رباعی شماره 364: تا نقطهٔ خال مشک بر رخ زده‌ای

تا نقطهٔ خال مشک بر رخ زده‌ای****عشق همه نیکوان تو شهرخ زده‌ای
طغرای شهنشاه جهان منسوخ‌ست****تا خط نکو بر رخ فرخ زده‌ای

رباعی شماره 365: هر چند به دلبری کنون آمده‌ای

هر چند به دلبری کنون آمده‌ای****در بردن دل تو ذوفنون آمده‌ای
آلوده همه جامه به خون آمده‌ای****گویی که ز چشم من برون آمده‌ای

رباعی شماره 366: در حسن چو عشق نادرست آمده‌ای

در حسن چو عشق نادرست آمده‌ای****در وعده چو عهد خویش سست آمده‌ای
در دلبری ار چند نخست آمده‌ای****رو هیچ مگو که سخت چست آمده‌ای

رباعی شماره 367: خشنودی تو بجویم ای مولایی

خشنودی تو بجویم ای مولایی****چون باد بزان شوم ز ناپروایی
چون شمع اگر سرم ز تن بربایی****همچون قلم آن کنم که تو فرمایی

رباعی شماره 368: چون نار اگرم فروختن فرمایی

چون نار اگرم فروختن فرمایی****چون باد بزان شوم ز ناپروایی
زیر قدم خود ار چو خاکم سایی****چون آب روانه گردم از مولایی

رباعی شماره 369: گفتم که ببرم از تو ای بینایی

گفتم که ببرم از تو ای بینایی****گفتی که بمیر تا دلت بربایی
گفتار ترا به آزمایش کردم****می بشکیبم کنون چه میفرمایی

رباعی شماره 370: ای سوسن آزاد ز بس رعنایی

ای سوسن آزاد ز بس رعنایی****چون لاله ز خنده هیچ می‌ناسایی
پشتم چو بنفشه گشت ای بینایی****زیرا که چو گل زود روی، دیر آیی

رباعی شماره 371: تا تو ز درون وفای او می‌جویی

تا تو ز درون وفای او می‌جویی****وانگه ز برون جفای او میجویی
زان کی برهی که نیک و بد با اویی****از پنبه همی کشتن آتش جویی

رباعی شماره 372: غم کی خورد آنکه شادمانیش تویی

غم کی خورد آنکه شادمانیش تویی****یا کی مرد آنکه زندگانیش تویی
در نسیهٔ آن جهان کجا بندد دل****آنرا که به نقد این جهانیش تویی

رباعی شماره 373: بیزار شو از خود که زیان تو تویی

بیزار شو از خود که زیان تو تویی****کم شو ز ستاره کاسمان تو تویی
پیدا دگران راست نهان تو تویی****خوش باش که در جمله جهان تو تویی

رباعی شماره 374: مردی که برای دین سوارست تویی

مردی که برای دین سوارست تویی****شخصی که جمال روزگارست تویی
چرخی که به ذات کامگارست تویی****شمسی که زنجم یادگارست تویی

رباعی شماره 375: چون حمله دهی نیک سوارا که تویی

چون حمله دهی نیک سوارا که تویی****چون بوسه دهی ظریف یارا که تویی
در صلح شکر بوسه شکارا که تویی****در جنگ قوی ستیزه گارا که تویی

رباعی شماره 376: خود ماه بود چنین منور که تویی

خود ماه بود چنین منور که تویی****یا مهر بود چنین سمنبر که تویی
گفتی که برو نکوتری گیر از من****الله الله ازین نکوتر که تویی

رباعی شماره 377: روشن‌تر از آفتاب و ماهی گویی

روشن‌تر از آفتاب و ماهی گویی****پدرام‌تر از مسند و گاهی گویی
آراسته از لطف الاهی گویی****تا خود به کجا رسید خواهی گویی

رباعی شماره 378: جایی که نمودی آن رخ روح‌افزای

جایی که نمودی آن رخ روح‌افزای****بنمای دلی را که نبردی از جای
ز آنروز بیندیش که بی‌علت و دای****خصمی دل بندگان کند بر تو خدای

رباعی شماره 379: با خصم تو از پی تو ای دهر آرای

با خصم تو از پی تو ای دهر آرای****مهرافزایم گر چه بود کین‌افزای
ور تیغ دورویه کرد از سر تا پای****خود را چو کمر در دل او سازم جای

رباعی شماره 380: در عشق تو ای شکر لب روح افزای

در عشق تو ای شکر لب روح افزای****نالان چو کمانچه‌ام خروشان چون نای
تا چون بر بط بسازیم بر بر جای****چون چنگ ستاده‌ام به خدمت بر پای

رباعی شماره 381: خود را چو عطا دهی فراوان مستای

خود را چو عطا دهی فراوان مستای****وز منع کسی نیز مرو نیک از جای
در منع و عطا ترا نه دستست و نه پای****بندنده خدایست و گشاینده خدای

رباعی شماره 382: در پیش خودم همی کنی آنجابی

در پیش خودم همی کنی آنجابی****پس در عقبم همی زنی پرتابی
جاوید شبی بیاید و مهتابی****تا با تو غم تو گویم از هر بابی

رباعی شماره 383: شب را سلب روز فروزان کردی

شب را سلب روز فروزان کردی****تا حسن بر اهل عشق تاوان کردی
چون قصد به خون صد مسلمان کردی****دست و دل و زلف هر سه یکسان کردی

رباعی شماره 384: صد چشمه ز چشم من براندی و شدی

صد چشمه ز چشم من براندی و شدی****بر آتش فرقتم نشاندی و شدی
چون باد جهنده آمدی تنگ برم****خاکم به دو دیده برفشاندی و شدی

رباعی شماره 385: ای رفته و دل برده چنین نپسندی

ای رفته و دل برده چنین نپسندی****من می‌گریم ز درد و تو می‌خندی
نشگفت که ببریدی و دل برکندی****تو هندویی و برنده باشد هندی

رباعی شماره 386: ای دل منیوش از آن صنم دلداری

ای دل منیوش از آن صنم دلداری****بیهوده مفرسای تن اندر خواری
کان ماه ستمگاره ز درد و غم تو****فارغ‌تر از آنست که می‌پنداری

رباعی شماره 387: در هر خم زلف مشکبیزی داری

در هر خم زلف مشکبیزی داری****در هر سر غمزه رستخیزی داری
رو گر چه ز عاشقان گریزی داری****روزی داری از آنکه ریزی داری

رباعی شماره 388: زان چشم چو نرگس که به من در نگری

زان چشم چو نرگس که به من در نگری****چون نرگس تیر ماه خوابم ببری
نرگس چشمی چو نرگس ای رشک پری****هر چند شکفته‌تر شوی شوخ‌تری

رباعی شماره 389: گیرم که غم هجر وصالم نخوری

گیرم که غم هجر وصالم نخوری****نه نیز به چشم رحم در من نگری
این مایه توانی که بر دشمن و دوست****آبم نبری و پوستینم ندری

رباعی شماره 390: از نکتهٔ فاضلان به اندام‌تری

از نکتهٔ فاضلان به اندام‌تری****وز سیرت زاهدان نکونام‌تری
از رود و سرود و می غم انجام‌تری****من سوختم و تو هر زمان خام‌تری

رباعی شماره 391: گفتی که چو راه آشنایی گیری

گفتی که چو راه آشنایی گیری****اندر دل و جان من روایی گیری
کی دانستم که بی‌وفایی گیری****در خشم شوی کم سنایی گیری

رباعی شماره 392: باشد همه را چو بر ستارهٔ سحری

باشد همه را چو بر ستارهٔ سحری****دل بر تو نهادن ای بت از بی‌خبری
زیرا که چو صبح صادق ای رشک پری****هم پرده دریده‌ای و هم پرده دری

رباعی شماره 393: راهی که به اندیشهٔ دل می‌سپری

راهی که به اندیشهٔ دل می‌سپری****خواهی که به هر دو عالم اندر نگری
در سرت همیشه سیرت گردون دار****کانجا که همی ترسی ازو می‌گذری

رباعی شماره 394: هست از دم من همیشه چرخ اندر دی

هست از دم من همیشه چرخ اندر دی****وز شرم جمالت آفتاب اندر خوی
هر روز چو مه به منزلی داری پی****آخر چو ستاره شوخ چشمی تا کی

رباعی شماره 395: چون بلبل داریم برای بازی

چون بلبل داریم برای بازی****چون گل که ببوییم برون اندازی
شمعم که چو برفروزیم بگدازی****چنگم که ز بهر زدنم می‌سازی

رباعی شماره 396: گشتم ز غم فراق دیبا دوزی

گشتم ز غم فراق دیبا دوزی****چون سوزن و در سینهٔ سوزن سوزی
باشد که مرا به قول نیک آموزی****چون سوزن خود به دست گیرد روزی

رباعی شماره 397: در هجر تو گر دلم گراید به خسی

در هجر تو گر دلم گراید به خسی****در بر نگذارمش که سازم هوسی
ور دیده نگه کند به دیدار کسی****در سر نگذارمش که ماند نفسی

رباعی شماره 398: تا هشیاری به طعم مستی نرسی

تا هشیاری به طعم مستی نرسی****تا تن ندهی به جان پرستی نرسی
تا در ره عشق دوست چون آتش و آب****از خود نشوی نیست به هستی نرسی

رباعی شماره 399: در خدمت ما اگر زمانی باشی

در خدمت ما اگر زمانی باشی****در دولت صاحب قرانی باشی
ور پاک و عزیز همچو جانی باشی****بی ما تو چو بی‌جان و روانی باشی

رباعی شماره 400: تا چند ز جان مستمند اندیشی

تا چند ز جان مستمند اندیشی****تا کی ز جهان پر گزند اندیشی
آنچ از تو توان شدن همین کالبدست****یک مزبله‌گو مباش چند اندیشی

رباعی شماره 401: ای عود بهشت فعل بیدی تا کی

ای عود بهشت فعل بیدی تا کی****وی ابر امید ناامیدی تا کی
کردی بر من کبود رخ زرد آخر****ای سرخ سیاه گر سپیدی تا کی

رباعی شماره 402: بیداد تو بر جان سنایی تا کی

بیداد تو بر جان سنایی تا کی****وین باختن عشق ریایی تا کی
از هر چه مرا بود ببردی همه پاک****آخر بنگویی این دغایی تا کی

رباعی شماره 403: گر دنیا را به خاشه‌ای داشتمی

گر دنیا را به خاشه‌ای داشتمی****همچون دگران قماشه‌ای داشتمی
لولی گویی مرا وگر لولیمی****کبکی و سگی و لاشه‌ای داشتمی

رباعی شماره 404: می خور که ظریفان جهان را دردی

می خور که ظریفان جهان را دردی****برگرد بناگوش ز می بینی خوی
تا کی گویی توبه شکستم هی هی****صد توبه شکستم به که یک کوزهٔ می

رباعی شماره 405: گر آمدنم ز من بدی نامدمی

گر آمدنم ز من بدی نامدمی****ور نیز شدن ز من بدی کی شدمی
به زان نبدی که اندرین دهر خراب****نه آمدمی نه شدمی نه بدمی

رباعی شماره 406: گر من سر ناز هر خسی داشتمی

گر من سر ناز هر خسی داشتمی****معشوقه درین شهر بسی داشتمی
ور بر دل خود دست رسی داشتمی****در هر نفسی همنفسی داشتمی

رباعی شماره 407: گر من چو تو سنگین دل و ناخوش خومی

گر من چو تو سنگین دل و ناخوش خومی****کی بستهٔ آن زلف و رخ نیکومی
این دل که مراست کاشکی تو منمی****و آن خو که تراست کاشکی من تومی

رباعی شماره 408: ای شمع ترا نگفتم از نادانی

ای شمع ترا نگفتم از نادانی****از شهد جدا مشو که اندر مانی
تا لاجرم اکنون تو و بی فرمانی****گریانی و سر بریده و سوزانی

رباعی شماره 409: ای آنکه مرا به جای عقل و جانی

ای آنکه مرا به جای عقل و جانی****با لذت علم و قوت و ایمانی
از دوستی تو زنده گردد دانی****گر نام تو بر خاک سنایی خوانی

رباعی شماره 410: پرسی که ز بهر مجلس افروختنی

پرسی که ز بهر مجلس افروختنی****در عشق چه لفظهاست بردوختنی
ای بی خبر از سوخته و سوختنی****عشق آمدنی بود نه اندوختنی

رباعی شماره 411: یک روز نباشد که تو با کبر و منی

یک روز نباشد که تو با کبر و منی****صد تیغ جفا بر من مسکین نزنی
آن روز که کم باشد آن ممتحنی****از کوه پلنگ آری و در من فگنی

رباعی شماره 412: گفتم چو لبی بوسه ده‌ای بی‌معنی

گفتم چو لبی بوسه ده‌ای بی‌معنی****خود چون زلفی پر گره‌ای بی‌معنی
گفتی ز که یابیم به‌ای بی‌معنی****با ما تو برین دلی زه‌ای بی‌معنی

رباعی شماره 413: تا مخرقه و راندهٔ هر در نشوی

تا مخرقه و راندهٔ هر در نشوی****نزد همه کس چو کفر و کافر نشوی
حقا که بدین حدیث همسر نشوی****تا هر چه کمست ازو تو کمتر نشوی

رباعی شماره 414: جز راه قلندر و خرابات مپوی

جز راه قلندر و خرابات مپوی****جز باده و جز سماع و جز یار مجوی
پر کن قدح شراب و در پیش سبوی****می نوش کن ای نگار و بیهوده مگوی

رباعی شماره 415: گیرم که مقدم مقالات شوی

گیرم که مقدم مقالات شوی****پیش شمن صفات خود لات شوی
جز جمع مباش تا مگر ذات شوی****کانگه که پراکنده شوی مات شوی

رباعی شماره 416: با هر تاری سوخته چون پود شوی

با هر تاری سوخته چون پود شوی****یا جمله همه زیان بی سود شوی
در دیدهٔ عهد دوستان دود شوی****زینگونه به کام دشمنان زود شوی

رباعی شماره 417: بر خاک نهم پیش تو سر گر خواهی

بر خاک نهم پیش تو سر گر خواهی****وان خاک کنم ز دیده‌تر گر خواهی
ای جان چو به یاد تو مرا کار نکوست****جان نیز دل انگار و ببر گر خواهی

رباعی شماره 418: تا کی ز غم جهان امانی خواهی

تا کی ز غم جهان امانی خواهی****تا کی به مراد خود جهانی خواهی
چون در خور خویشتن تمنا نکنی****زین مسجد و زان میکده نانی خواهی

رباعی شماره 419: از خلق ز راه تیز گوشی نرهی

از خلق ز راه تیز گوشی نرهی****وز خود ز سر سخن‌فروشی نرهی
زین هر دو بدین دو گر بکوشی نرهی****از خلق و ز خود جز به خموشی نرهی

رباعی شماره 420: تا شد صنما عشق تو همراه رهی

تا شد صنما عشق تو همراه رهی****درهم زده شد عشق و تمناه رهی
چونان شد اگر ازین دل آهی نزنم****جز جان نبود تعبیه در آه رهی

رباعی شماره 421: ای شور چو آب کامه و تلخ چو می

ای شور چو آب کامه و تلخ چو می****چون نای میان تهی و پر بند چو نی
بی چربش همچون جگر و سخت چو پی****بد عهد چو روزگار و مکروه چو قی

طریق التحقیق

بسم الله الرحمن الرحیم

ابتدای سخن به نام خداست****آنکه بی مثل وشبه وبی همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات**** عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست**** پادشاهیش را نهایت نیست
نه در آید به ذات او تغییر**** نه قلم وصف او کند تحریر
زآنکه زاندیشه‌ها برونست او **** بری از چند و چه و چونست او

اول ما خلق الله تعالی نوری

تو چه دانی چه در معنی سفت****اندر آن دم که «لی مع الله گفت
زآنکه بودست روز و شب مطلق**** ظاهرش با تو باطنش با حق
هر که فرمان او به جا بگذاشت**** کله از سر، سرش زتن برداشت
چاربارش که شهسوارانند**** از شرف بهترین یارانند
هر چهار آفتاب چرخ امم **** بحر صدق و حیا و عدل وکرم

مدح امیرالمومنین علی ع

بود حیدر در مدینه علم****حافظ و خازن خزینهٔ علم
جان جود و جهان علم او بود**** بحر فضل و مکان حلم او بود
زو ظفر یافته مسلمانی**** ملت کفر ازو به نقصانی
اقتلوالمشرکین فرو خوانده**** به سر تیغ حکم آن رانده
شور و شر در دیار کفرافکند **** شاخ بدعت زبیخ و بن برکند

فی قدوم الخضر

دوش چون شاهد جهان افروز****زلف شب برگرفت از رخ روز
من چو عنقا نهفته روی از خلق**** شسته حرف پا زتختهٔ زرق
گاهی اندر فنا بقا جستم**** درد را زان جهت دوا جستم
کاه سر بر در عدم زده‌ام**** در ره نیستی قدم زده‌ام
به وثاقم درآمد از ناگاه**** خضر پیغمبر آن ولی الله
گفت ای عندلیب گلشن کن *** طوطی خوش نوای نغز سخن
تا کی این عاجزی و حیرانی**** اندرین تنگنای ظلمانی
چونکه بر تافتی زدعوی روی**** خیز و آب حیات معنی جوی
تا زین ظلمتت نجات بود**** در جهان بقا حیا ت بود
در مضیق جهان توقف چیست **** این همه غصه و تاسف چیست
نه چو یعقوب‌گم شدت فرزند**** که بریدی زخرمی پیوند
گفت خضرم ز راه غمخواری**** کای فرو مانده در گرفتاری
بیت احزان چه جای توست بگو**** مصر عشق از برای توست بجو
خیز و بیرون خرام ازین مسکن**** رخت خود پن وطن برون افکن
کاندرین خطه خراب آباد **** نشود خود دل خراب آباد

در جواب حضرت خضر علیه السلام گوید

گفتم ای مرهم دل ریشم****سخنت نوش جان پر نیشم
ای همایون لقای عیسی دم**** وی مبارک پی خجسته قدم
ای سبک روح این چه دلداری است**** وی گرانمایه این چه غمخواری است
ای ملک سایه این چه تعریف است**** وی فلک پایه این چه تشریف است
التفات توام مکرم کرد**** لطف تو از غمم مسلم کرد
مددم ده به همّت ای مکرم**** تا من دل شکستهٔ مجرم ،
پای از بند حرص بگشایم**** یکدم از بند خود برون آیم
پیش گیرم طریق تقوا را**** از برای صلاح عقبا را ،
ره روم تا رسم بدان منزل**** که آگهی یابم از حقیقت دل
مگر آن بخت یابم از اقبال **** کافکنم رخت در جهان کمال

در سؤال از عقل کل و جواب او

خردم دوش اندپن معنی****نکته‌ای چند نغز کرد املی
گفت شهری‌که جا و مبین ماست**** صحن او سقف‌گنبد اعلا‌ست
خاک او راست نکهت عنبر****آب او راست لذت شکر
نز برودت در او اثر بینی **** نز حرارت در او شرر بینی
اندر آن شهر ما گلستانهاست****که چمنهاش نزهت جانهاست
طوطیان بینی ندر آن بستان**** همه را ذکر حق بود الحان
چون کند لطف او تعلمشان**** ربی الله» بود ترنمّشان
در چمنهاش بلبلان ، گویا**** نغمه‌شان جمله ربنا الاعلی»
مقعد صدق ازو ولایت ماست**** هرکه آنجاست در حمایت ماست
همگان خاص حضرت سلطان**** جسته از بند انجم و ارکان
رهروان بینی از سر غیرت**** همه اوفتاده در ره حیرت
ساکنان بینی از سر اخلاص**** چشم بگشاده بر سرادق خاص
چون بدان شهر جان فرود آیی**** پن همه دردسر بیاسایی
مسکن و جایگاه ما بینی**** مجلس خاص شاه ما بینی
خلعت شاه بی بدن پوشی**** بادهٔ شوق بی دهن نوشی
نغمهٔ بلبلان ره شنوی **** وحده لاشریک له» شنوی

در جواب عقل و سقیهم ربهم شراباً طهورا»

گفتم ای سایهٔ الهی تو ****زآنچه هستی جوی نکاهی تو
ای تو بر لوح‌کون حرف نخست**** آفرینش همه نتیجهٔ توست
نشو از توست شاخ فطرت را**** ثمر از توست باغ فکرت را
چون مرا دیده‌ای بدین سستی**** هر چه‌گفتی صلاح من جستی
چون کنم‌چون‌من‌حزین ضعیف****پای بندم در این سواد کثیف
نیست‌گویی جهان زشت و نکو**** جز از او و بدو هم خود او
هست این خطه را هوای عفن****ساکنانش شکسته پای و زمن
گرچه هست این رباط منزل من**** هست مایل به شهر تو دل من
جان بر افشانم از طرب آن دم**** که نهم اندر آن سواد قدم
من مسکین در این رباط خراب**** ساخته خانه بر ره سیلاب
بستهٔ بند و حبس ارکانم**** پای برتر نهاد نتوانم
نشود نفس خاکیم فلکی**** تا نگردد نهاد من ملکی
نرسد کس به کعبهٔ تحقیق**** تا نباشد رفیق او توفیق
هیچ دانی که چون گرانبارم**** به غم دیگران گرفتارم
روزگاری برای قوت عیال**** باز می‌داردم زکسب کمال
هستم از استحالت دوران **** چون شتر مرغ عاجز و حیران

در شکایت احوال

نیستم اندرین سرای مجاز****طاقت بار و قوف پرواز
نه غم این طرف توانم خورد**** نه بدان شهر ره توانم برد
پس همان به که گوشه‌ای گیرم ****تن زنم گر زیم و گر میرم
به حوادث رضا دهم شاید****چه کنم آنچنانکه پیش آید
بروم باهنر همی سازم**** وزهنر بر فلک سرافرازم
به خدایی‌که پاک و بی عیب است**** واهب العقل و عالم الغیب است
که مرا اندربن سرای هوس**** جز هنر نیست یار و مونس‌کس
هنرم هست لیک دولت نیست**** در هنر هیچ بوی راحت نیست
باهنر کاش دولتم بودی**** تا غم و غصه‌ام نفرسودی
هست معلوم عالم و جاهل**** که در این روزگار بی حاصل،
منصب آل را بویه شورانگیخت**** نان‌کسی خورد‌که آب رو‌ی بریخت
من نه آنم که شورانگیزم**** آبرو را برای نان ریزم
همّتم هست گرچه نانم نیست**** سخن فحش بر زبانم نیست
تا ابد بینوا بخواهم ماند**** فحش و بد بر زبان نخواهم راند
بخت من زان چنین نژند افتاد**** که مراهمّت بلند افتاد
نه خطا گفتم و غلط کردم**** حشو بود این‌گهرکه من سفتم
من در این غصه جان همی‌کاهم**** منصب این جهان نمی‌خواهم
عزت آن جهان همی باید **** گر ذلیلم در این جهان شاید

هو الاول والآخروالظاهر والباطن وهو بکل شی‌ء علیم

حی و قیوم و قادر و قاهر****اول اول آخر آخر
نطق ابکم بمانده در صفتش**** وهم عاجز شده زمعرفتش
نبرد عقل در صفاتش راه**** نبود وهم را به ذاتش راه
کی رسد وهم در جهان قدم**** که بلند است آستان قدم
نص قرآن شده است ای عاشق**** در صفات جلال او ناطق
«شهد الله گواه معرفتش **** «وحده لاشریک له» صفتش
نه از او زاد کس نه او از کس**** قل هو الله دلیل و حجت بس
از مکان و زمان بری ذاتش**** محض جهلست نفی و اثباتش
هست واجب وجود او دائم**** زآنکه باشد به ذات خود قائم
غایت ملک او نداند کس**** همه او و بدو نماند کس
نیست با هیچ چیز پیوندش **** نبود جفت و مثل و مانندش

فی الشکایه

چه‌کنم باکه‌کویم این سخنم****گله از بخت یا زچرخ کنم
جگرم خون‌گرفت و نیست‌کسی**** که شود غمگسار من نفسی
روزعمرم‌به‌شب رسید ونبود**** جز تعب حاصلم زچرخ کبود
ناله‌ام زان شدست سر آهنگ**** کز عنا قامتم خمیده چو چنگ
اشک چون لعل‌گشت در چشمم**** روز چول شب شدست بر چشمم
دود دل جیب و آستینم سوخت**** سقف چرخ آه آتشینم سوخت
من مسکین مستمند ضعیف**** باغم و محنتم ندیم و حریف
گله دارم ز روزگار بسی**** با که گویم‌که نیست همنفسی
دوستی نیست کو شود همدم**** همدمی نیست کو شود محرم
قدم از فکر ساختم با خود**** بوکه بینم مگر به چشم خرد
جمله روی زمین بگردیدم**** همدمی کافرم اگر دیدم
دلم از جور چرخ جفت عناست**** که اندرین روزگار قحط وفاست
خود گرفتم که آن سخن دانم**** کز عبارت نظیر حسانم
در چنین روزگار بانفرت *** با چنین منعمان دون همّت
چون کشم این همه پریشانی**** در ثنا و مدیح حسانی
روزگاری بهانه می‌جستم **** قصه‌ای را فسانه می‌جستم
تا سخن را بر آن اساس نهم****زان سخن بر جهان سپاس نهم
چند جستم ولیک دست نداد**** قصه‌ای آنچنان نمی‌افتاد
که بر او زبور سخن بندم**** دل در این بند بود یک چندم
آخرالامر یک شبی با دل**** گفتم ای خفتهٔ زخود غافل
چند گرد دروغ گردی تو**** آبرویم بری چه مردی تو؟
بس‌از ان وصف زلف و طره‌وخال**** بس از این هرز گفت وگوی محال
چون زمدح آب روی نفزاید**** گر نگویی مدیح هم شاید
پن سپس در ره طریقت پوی**** کر سخن گویی از حقیقت گوی
خاطرم چون در دقایق زد**** قرعه بر رقعهٔ حقایق زد
نکئه‌ای چند لایق آمد پیش**** جمله سر حقایق آمد پیش
سخن نغز همچو در ثمین**** درج در نکته‌های سحر مبین
داد ایزد شعار توفیقش **** نام کردم طریق تحقیقش

فی تخلص الممدوح و تلخیص الروح‌

بود روزی مبارک و فرخ****کاین سعادت نمود ما را رخ
در این گنجنامه بگشادم**** وین سخن را اساس بنهادم
نقش این کارنامه می‌بستم**** تیر بوسید خامه و دستم
گفتم این نظم را طرازش چیست **** زیور این عروس مدحت کیست
بر که افشانم این نثار بگوی **** کیست لایق در این دیار بگوی
گفت این بحر پر معانی را**** چشمهٔ آب زندگانی را ،
عیسی آثار سروری باید**** خضر سیرت سکندری باید،
که طراز سخن ثناش بود**** ورد جان و خرد دعاش بود
نه غلط گفتم این خطا باشد**** که طراز سخن ثنا باشد
زین نمط هر سخن‌که آن من است**** به حقیقت طراز هر سخن است
گرچه بی برگ و بی نوایم من**** بلبل نغز خوش سرایم من
زان در افواه خلق مذکور است**** سخن من که از طمع دور است
خرد از گوشه‌ای در آمد چست**** گفت این نقد راکه سکهٔ‌توست
سخن سرسری نمی‌بینم**** زان کسش مشتری نمی‌بینم
گرچه هست این سخن تمام عیار **** بس کساد است اندر این بازار
سکه این نقد راز معرفت است****معرفت را نشان این صفت است
که در این کار نامه کردی درج**** نکنش تا توانی اینجا خرج
زآنکه صاحبدلی نمی‌بینم**** حال را مقبلی نمی‌بینم
که درو ذکر او توانی کرد**** یا زجودش بری توانی خورد
کو قدم تا بدین طریق رود**** یا کجا گوش کاین سخن شنود
همه محبوس شهوت و حسدند**** طالب قوت و قوت جسدند
میل اینها به ترهات بود**** فعلشان نیز بر صفات بود
نز طریقت کسی اثر دارد**** نز حقیقت دلی خبر دارد
چون ترا این سخن فتوح آمد**** عاشقان را غذای روح آمد
نزد آن کاو محبتی دارد**** این سخن قدر و عزتی دارد،
که زشرحش زبان بود قاصر**** نرسد در نهایتش خاطر
عارفان کاین سخن فروخوانند**** هر چه جز حق بود برافشانند
قیمت این سخن کسی داند **** که همه نقش معرفت خواند

مفتاح ابواب الاسرار مصباح ارواح الابرار

خالق خلق وایزد بی چون****فاعل کارگاه کن فیکون»
هر چه آورد از عدم به وجود**** از وجود همه تویی مقصود
خویشتن را نخست نیک بدان **** تختهٔ آفرینشت برخوان

و لقد کرمنا بنی آدم

در نگر تا که آفرید ترا ؟****از برای چه برگزید ترا ؟
خاک بودی ترا مکرم کرد**** زان پست جلوهٔ دو عالم کرد
از همه مهتر آفرید ترا**** هر چه هست از همه گزید ترا
در نظر از همه لطیف‌تری**** به صفت از همه شریف‌تری
خوبتر از تو نقشبند ازل**** هیچ نقشی نبست در اول
قدرتش بهترین صفت به تو داد**** شرف نور معرفت به تو داد
گوهر مردمی شعار تو کرد**** کرم و لطف خود نثار تو کرد
باطنت را به لطف خود پرورد**** ظاهرت قبهٔ ملایک کرد
آن یکی گنج نامهٔ عصمت**** این یکی کارنامهٔ حکمت
اختر آسمان معرفتی**** زبدهٔ چار طبع و شش جهتی
قاری سورهٔ مجاهده‌ای**** قابل لذت مشاهده‌ای
خلقتت برد کوی استکمال**** همتت راست سو‌ی استدلال
خاطرت مدرک وجود خودست**** عنصرت مستعد نیک و بدست
با تو بودست در الست خطاب**** با تو باشد به روز حشر حساب
گفته اسم جملهٔ اشیاء **** در حق توست علم الاسماء»
طارم آسمان و گوی زمین****از برای تو ساخته ست چنین
فرش غبرا برای تو گسترد**** چرخ فیروزه سایبان تو کرد
آفرینش همه غلام تواند**** از پی قوت و قوام تواند
حکمت و فطنت وکیاست و علم**** همّت و سیرت و مروت و حلم
در وجود تو جمله موجودست**** وین همه لطف وجود معبودست
صفت تو به قدر آنکه تویی**** نتوان گفت آنچنان که تویی
نشنیدی‌که آن حکیم چه‌گفت**** که به الماس در معنی سفت
تو به قیمت ورای دو جهانی**** چه کنم قدر خود نمی‌دانی
این همه عزت و شرف‌که تراست **** تو زخود غافلی عظیم خطاست

افحسبتم انما خلقناکم عبثاً

تو چه پنداشتی که ایزد فرد****از پی بازیت پدید آورد!
عمر ضایع مکن به بیخردی**** دور شو دور، از صفات بدی
با دد و دیو چند همنفسی**** علم‌آموز تا به حق برسی
هر که از علم دین نشد آگاه**** در بیابان جهل شد گمراه
آخر این علم کار بازی نیست**** علم دین پارسی و تازی نیست
از پی مکر و حیلت و تلبیس **** درست از منطق است و اقلیدیس
تاکی این جنس و نوع و فصل بود****عزم آن علم کن که اصل بود
چیست علم از هوارهاننده **** صاحبش را به حق رساننده
هرکه بی علم رفت در ره حق**** خواندش عقل کافر مطلق
در حضورمن که هست نامحدود**** هرکه را علم نیست شد مردود
اگرت هست آرزوی قبول**** رو به تحصیل علم شو مشغول
حکمت‌آموز تا حکیم شوی**** همره و همدم کلیم شوی
چون تو در بند علم دین باشی**** ساکن خانهٔ یقین باشی
نفس امّاره را ندانی چیست**** گاه و بیگاه همنشین تو کیست
نفس بس کافرست اینت بس **** گر شدی تابعش زهی ناکس
سر برون پر زخط فرمانش**** جهد کن تا کنی مسلمانش
چون تو محکوم نفس خودباشی **** به یقین دان که نیک بد باشی

اعدا عدوک نفسک التی بین جنبیک

گر کنی قهر ازو نفیس شوی****ورمرادش دهی خسیس شوی
وه چه ساده دلی و چه نادان**** که ندانی تو عصمت از عصیان
از صفا ت حمیده بگریزی**** در صفا ت ذمیمه آویزی
جهد آن کنیه جمله نور شوی**** وزصفات ذمیمه دور شوی
در تو هم دیوی است و هم ملکی **** هم زمینی به قدر و هم فلکی
ترک دیوی کنی ملک باشی****از شرف برتر از فلک باشی
تا از این همنشین جدا نشوی**** دان که شایستهٔ خدا نشوی
تواز این همنشین چوگردی دور**** ملک باقی تراست و دارسرور
تو ازین جایگه فرج یابی *** چون بدانجا رسی درج یابی
گر به اینجایت پای بست کند**** باسگ و خوک هم نشست‌کند
تاکه دیوت بود به راه دلیل**** نکند با تو همرهی جبریل
تا زآلایش طبیعی پاک**** نشوی کی شوی تو برافلاک
پهلو از قدسیان تهی چه کنی **** با دد و دیو همرهی چه‌کنی
شرم بادت که با وجود ملک**** ننهی پا ی بر روا ق فلک
بر زمین با ددان نشینی تو**** صحبت دیو و دد گزینی تو
ترک یوسف کنی زبی نظری**** همدم گرگ باشی اینت خری
با رفیقان بد چه پیوندی؟****زین حریفان چه طرف بربندی
حسد و حرص را بجای بمان**** برهان خویش را ازین و از آن
گرنه یکبارگیت قهر کنند**** نوش در کام جانت زهر کنند
چون از ایشان به گور فردروی**** به قیامت زیور مرد روی
چون برندت زخانه مرده به گور**** مرد خیزی زیور وقت نشور
گر فرشته صفت شدی زاینجا**** با فرشته است حشر تو فردا
ورتوسگ سیرتی‌به وقت‌نشور **** هم سگی خیزی از میانهٔ گور

کما تعیشون تموتون وکما تموتون تحشرون

تو اگر نیک نیکی اربدبد****بدونیک تو باتو باشد خود
چون بدی پس بدان که بیخردی**** که خرد نیست رهنمون بدی
هر که پروردهٔ خرد باشد**** کی درو فعل دیو و دد باشد
هر که را عز آن جهان باید**** دامن دل به بد نیالاید
گر کند عقل نیکی‌ات تلقین**** پس تو و بارگاه علیین
وگرت دیو رهنمای بود**** اسفل السافلینت جای بود
ددی تو زناسپاسی توست *** بدی تو زناشناسی توست
گر شعارت بود سپاس و شناس **** این ندا آید «ا‌نت خیرالناس

حکایت

اندر آن دم که مبدع اشیا****کرد نقش وجود را پیدا
قدسیان چشم بر تو بگشادند**** حال را در تردد افتادند
یوسفی دیده‌اند زیبا روی**** شاهدی دیده‌اند نیکوخوی
از عدم آمده به شهر وجود **** کرده منزل به طالع مسعود

قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها ویسفک الدماء

همه افتاده‌اند در تک و تاز****کرده بر تو زبان طعن دراز
چون زفطرت تو بوده‌ای مقصود**** همگنان چون برادران حسود،
کارها ساختند بر سر رام**** تا ترا در فکنده‌اند به چاه
ساکن قعر چاه ماری چند!**** در بن چاه حرص داری چند
اینک آمد نظر کن ای مسکین**** بر سر چاه ژرف بشری هین!
در چه انداخت بهر دعوت را**** حبل قرآن و دلو عصمت را
بیش از این در مان چاه مپای**** دست بر حبل زن زچاه برآی
خویشتن را زچاه بالاکش**** علم عشق بر ثریا کش
چست با کاروان صدق و یقین****سفری کن به مصر علیین
تا ز ناچیز و هیچ چیز شوی**** واندر آن مملکت عزیز شوی
حاسدان تو چون تو را بینند****آن همه بهجت و بها بینند،
همه از گفت خود خجل گردند**** اندر آن وقت تنگدل گردند
منشین غافل ار خرد داری****پیشه گیر و بکن نکوکاری
آنچنان زی درین جهان زنهار ****تانگردی خجل به روزشمار

قائد نفوس السالکین و نزهه قلوب المحققین

ای شده پای بست و زندانی****اندرین خاکدان ظلمانی
تاکی این گفت و گوی پر باطل**** تاکی این جست و جوی بی حاصل
راه رو راه کرد گفت مگرد**** که به گفتار ره نشاید کرد
تا ز بند هوا برون نایی**** ندهندت کمال بینایی
نبری ره به عالم وحدت**** نتوانی زدن دم وحدت
زین نشیمن سفر به بالاکن****خویشتن را چو عقل والا کن
دم به تجرید زن‌که بی تجرید **** نرسد کس به عالم توحید

لیس‌کمثله شی‌ء و هو السمیع البصیر

وترو قدوس و واحد است و صمد****وصف او لم یلد ولم یولد
بود او اول و بدایت نه**** هستیش آ‌خر و نهایت نه
به قدیم است اولش معروف **** به دوام است آخرش موصوف

دع نفسک و تعال

بگذر از نقش عالم گل تو****ره تو و راهروتو منزل تو
رهروی روسخن زمنزل گوی****همره و همنشین مقبل جوی
چون تو غافل نشینی از کارت**** نبود لطف ایزدی یارت
در سرای اثیر خواهی بود**** جفت رنج و زحیر خواهی بود
جهد کن کز اثیر درگذری ****به سلامت مگر تو جان ببری
زین جهان جهان تبرا کن****رو به بستان جان تماشا کن
کان جهان زین جهان شریفترست**** خاک او از هوا لطیفترست
رخت بیرون فکن از این ماوی**** خیمه زن در فضای آن صحرا
چشم بگشای تا جهان بینی**** وان جهان را به چشم جان بینی
زانکه زادراک حس بیرون است**** آستانش ورای گردون است
خاک او عنبر آب او تسنیم**** محنتش عافیت سموم، نسیم
پایهٔ عرشش از هوان فارغ**** چمن باغش از خزان فارغ
بدر گردونش از خسوف ایمن**** قرص خورشیدش ازکسوف ایمن
ساکنانش مسبح و ذاکر**** همه یکرنگ باطن و ظاهر
حاصل جمله دولت سرمد**** مایهٔ عمرشان بقای ابد
گر بکوشی زخود برون آیی**** چون بدانجا رسی بیاسایی
بلبل بوستان انس شوی**** همدم ساکنان قدس شوی
حضرتی بینی از ورای مکان**** فارغ از استحالت دوران
آنچنان حضرتی و تو غافل ****تن زده اینت ابله و جاهل
عاشقانی چو آدم و چو کلیم**** چون حبیب و مسیح و ابراهیم
از پی وصل دلستان همه را**** سر بر آن فرخ آستان همه را
هر که یابد بر آستانش بار**** نتواند زدن دم اسرار
نطق را بارگیر لنگ شود **** عرصهٔ ماجراش تنگ شود
وهم کآنجا رسد فروماند****ابجد سر نخواند، نتواند

من عرف نفسه فقد عرف ربه

بگذر از وهم و این سخن بگذار****کی بود وهم مدرک اسرار
دل تواند یکی مطالعه کرد**** لوح اسرار قرب مبدع فرد
هر چه عین کمال معرفت است**** خاص دل‌راست‌کاین‌بهین‌صفت‌است
دل چو در عالم بشر باشد**** زان معانیش کی خبر باشد
تا مکاشف نگشت نتواند**** که از آن نقطه‌ای فرو خواند
تا مجرد نشد زفعل ذمیم**** حق خطابش نکرد «قلب سلیم»
بشریت چو از تو دور شود**** آنچه عین دل است نور شود
چون شود کشف سر عالم غیب**** زود معنی نهندت اندرجیب
چون بیابی حقیقت اخلاص**** ره کنی قطع تا سرادق خاص
بر بساط جلال بنشینی**** آنچه بینی به چشم دل بینی
گر تو خود را در آن جهان فکنی **** فرش عزت برآسمان فکنی

حکایت

دوش ناگه نهفته از اغیار****یافتم بر در سرایش بار
مجلسش زان سوی جهان دیدم**** دور از اندیشه و گمان دیدم
مجمعی دیده‌ام پر از عشاق**** جسته از بند گنبد زراق
چار تکبیر کرده بر دو جهان**** گشته فارغ زشغل هر دو جهان
باده از جام معرفت خورده**** راه زان سوی شش جهت کرده
همه گویای بی زبان بودند**** همه بی دیده نقش خوان بودند
ماجرایی که آن زمان می‌رفت**** سخن الحق نه بر زبان می‌رفت
نکته‌ها رفت بس شگرف آنجا**** درنگنجید صورت و حرف آنجا
صوت وحرف از جهان جسم بود **** بهر ترکیب فعل و اسم بود

ما رایت شیئاً !لا ورایت الله فیه

در جهانی که عالم ثانی است****بی زبانی همه زبان دانی است
عاشقان صف کشیده دوشادوش****ساقیان بر کشیده نوشانوش
سالک گرم ر‌و در آن‌بازار **** ارنی» گوی از پی دیدار
عاشقان از وصال یافته ذوق**** لی مع الله» گوی از سر شوق
رهروان در جهان حیرانی**** برکشیده لوای سبحانی»
دیگری اوفتاده در تک و پوی**** لیس فی جبتی سوی الله گوی
آنکه او گوهر محبت سفت**** به زبان و به دل «اناالحق» گفت
همگنان جان و دل بدو داده**** واله و مست و بیخود افتاده
بهر او بود جست و جوی همه**** او منزه زگفت و کوی همه
من دلسوختهٔ جگر خسته**** پای در دام شش جهت بسته
صفتم در جهان صورت بود**** صورت آلودهٔ کدورت بود
فرصتی نه که چست برتازم**** در چنان منزلی وطن سازم
قوتی نه که باز پس کردم**** با سگ و خوک همنفس گردم
دل در اندیشه تا چه شاید کرد**** ره بدانجا چگونه باید کرد
چون کنم کاین طلسم بگشایم**** پایم از بند جسم بگشایم
در رهش خان و مان براندازم**** جان کنم خرقه و دراندازم
ناگهان در رسید از در غیب**** کرده پرگوهر حقایق جیب
گفت ای رخ به خون دل شسته**** در جهان فنا، بقا جسته
تا در این منزلی‌که هستی توست**** پستی تو زخود پرستی توست
چون زهستی خویش درگذری**** هر چه هستیست زیرپی سپری
تو چه دانی که زاستان قدم **** چند راهست تا جهان قدم
چند سختی کشید می‌باید****چند منزل برید می‌باید
تا به نیکی بدل کنی بد را**** واندر آن عالم افکنی خود را
گر ترا میل عالم قدم است**** ترک خودگفتن اولین قدم است
نرسی تا تو با تو همنفسی**** قدم از خود برون نهی پرسی
تا طلاق وجود خود ندهی**** پای در عالم قدم ننهی
تا وداع جهان جان نکنی**** ره بدان فرخ آستان نکنی
در هوایش زبند جان برخیز**** جان بده و زسر جهان برخیز
به وجود جهان قلم درکش**** در صف عاشقان علم برکش
زهد ورز، اقتدا به عیسی کن**** طلب او و ترک دنیا کن
منشین اینچنین که ناخوب است **** خیزو آن را طلب‌که مطلوب است

صفت اصحاب الطریقه

رهروانی که وصل اوجویند****معتکف جمله بر در اویند
از وجود جهان خبر‌شان نیست**** جز غم او غم دگر‌شان نیست
در جهانند و از جهان فارغ**** همه با او، زجسم و جان فارع
سرقدم ساخته چو پرگارند **** لاجرم صبح و شام در کارند

فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر

ساکنانی که جمله چون روحند****مرهم سینه‌های مجروحند
همه را درس نقد ابجد عشق****همه را میل سوی مقصد عشق
همه را گشته سر غیبی کشف**** جان و تن کرده در بلایش وقف
لوح روحانیان زبردارند**** پایه از مه بلندتر دارند
سرورانند بی کلاه و کمر**** خسروانند بی سپاه و حشر
زده در رشتهٔ حقایق چنگ**** فارغ از نفع نوش و ضر شرنگ
همه مست می وصال قدم**** در روش یافته ثبات قدم
لطف ایزد به مجلس توفیق**** باده شان داده از خم تحقیق
چون تو دیدی علو همّتشان**** این همه کار و بار و عزتشان
پس تو نیز از سر هوا برخیز**** که هوا آتشی است بادانگیز
بیش پن بر بروت خویش مخند**** همچو مردان بیا میان بربند
خدمتش می‌کن از سر اخلاص **** تا چو ایشان شوی توخاص‌الخاص

انما اموالکم واولادکم فتنه

چه کنی عیش با زن و فرزند؟****ببر از جمله دل بدو پیوند!
چه نشینی میان قومی دون **** چه بری سر، زبند شرع برون
ای ستم کرده بر تو شیطانت**** مانده در ظلمت سقر جانت
تا زشیطان خود شوی ایمن**** شرع را شحنهٔ ولایت کن
گر شریعت شعار خودسازی**** روز محشر کنی سرفرازی
هر که بد کرد زود کیفر برد**** وآنگه بی شرع زیست کافر مرد
گرنه‌ای هرزه گرد و دیوانه**** تاکی این ترهات و افسانه
شعر بگذار و گرد شرع درآی**** که شریعت رساندت به خدای
بند بر قالب طبیعت نه**** پای بر منهج شریعت نه
لقمه از سفرهٔ طریقت خور**** می‌زخمخانهٔ حقیقت خور
یا خضر شو گذر به دربا کن**** یا چو عیسی سفر به بالا کن
زآن سوی چرخ تکیه جای طلب **** برتر از عقل رهنمای طلب

منهاج العارفین و معراج العاشقین

ای همه ساله پای بست غرور****در خرابات حرص مست غرور
حرصت افگنده باز از ره حق**** اینچنین کی رسی به درگه حق
راه دور است و مرکبت لنگ است****بار بسیار و عرصه پرسنگ است
بار حرص و حسد زدوش بنه**** هر چه داری بخور، بنوش و بده
ره تو دور شد یقین بشنو****تو مجرد شو و مپای و برو
ترک این هستی مزور کن**** دل به نور یقین منور کن
تا بدانی مسافت راهش**** کم و بیش و دراز و کوتاهش
دو قدم بر سر وجود نهی **** وان دگر بر در ودود نهی

خطوتان وقد وصل

خود تو کاهل نشینی ای غافل****ناپسندست غفلت از عاقل
خیز و خود را بساز تدبیری**** بر جهان زن چهار تکبیری
در میان آی چست چون مردان**** صفت و صورتت یکی گردان
زآنکه باشد شعار ناپاس **** از درون خبث و زبرون پاکی
تا درون و برون نیارایی****حضرت قدس را کجا شایی
تا ز آلودگی نگردی پاک**** نگذری از بسیط خطهٔ خاک
خویشتن پاک کن زچرک هوا**** تا نهی پای در مقام رضا
تا به‌کی تو چنین بخواهی زیست**** می‌ندانی که در قفای توچیست
راست بشنو که در جهان جهان****از اجل کس نیافته‌ست امان
تو چه گویی ابد نخواهی ماند؟ **** نامهٔ مرگ برنخواهی خواند ؟

کل نفس ذائقة الموت ثم الیناترجعون

هر که آمد در این سرای غرور****همدمش محنتست و منزل‌گور
کو زپیغمبران مسیح و کلیم **** آدم و شیث و نوح و ابراهیم
یونس ولوط و یوسف و یعقوب**** صالح و هود و یوشع و ایوب
یا کجا خواجهٔ سراچهٔ کل**** خاتم انبیا چراغ رسل
بشر حافی و بوسعید کجاست **** شبلی و شیخ بایزید کجاست
از حکیمان عهد ارستون کو**** ارسطاطالس و فلاطون کو
ازشهان کیان جم و هوشنگ ****یا فریدون با فر و فرهنگ
کو منوچهر و ایرج و نوذر****بهمن و کیقباد و اسکندر
یا زگردنکشان تهمتن کو**** گیو وگودرز و طوس و بیژن‌کو
این همه صفدران قلب شکن**** سام و دستان و نیرم و قارن
همگان خفته‌اند در دل خاک **** آن یکی خرم آلا دگر غمناک

‌فی وحدانیة الله تعالی‌

به یقین واجب الوجود یکیست****هر چه در وهم و خاطر آید نیست
مالک الملک و پادشاه به حق**** منشی‌ء نفس و فاعل مطلق
هر چه درکل کون کهنه و نوست**** هست مفعول و فاعل همه اوست
بی قلم صورت بدیع نگاشت**** بی ستون خیمه رفیع افراشت
مایه بخش عقول اولی اوست **** فاطر صورت و هیولا اوست
نظم ترکیب آفرینش داد****چشم دل را کمال بینش داد
نقشبند وجود جز او نیست**** مستحق سجود جز او نیست
زآنکه معبود انس و جان است او**** مبدع جسم و عقل و جان است او
در رهش چرخ و انجم و ارکان**** همه درمانده‌اند و سرگردان
همه پوینده‌اند در طلبش**** همه جوینده‌اند روز و شبش
جنبش هر یک از سرشوق است**** هر یکی را از این طلب ذوق است
حلقة حکم اوست شوق همه**** او منزه زشوق و ذوق همه
نامهای بزرگ طاهر او**** هست اوصاف صنع ظاهر او
فارغ از شوق و ذوق ونیک‌وبدست**** برتر از وهم و فکرت‌وخردست
کس نداند که چیست الا او**** صفتش لا اله االا هو
هر که خواهد که ذکر او گوید**** در نگنجد زبان که هو» گوید
به زبان ذکر او که داند گفت **** جان بود آنکه «هو» تواند گفت
سخن است آنکه بر زبان آید**** ذکر هو» از میان جان آید
گرچه بی‌جا و بی مکان است او**** ساکن دل شکستگانست او
نه به ذاتست ساکن هر دل**** بلکه لطفش همی کند منزل
هر کجا دل شکسته‌ای بینی**** بینوایی و خسته‌ای بینی ،
بی زبان ذکر او از او شنوی **** شرح اسماء هو» از او شنوی
ذکر او از زبان بسته طلب****معرفت از دل شکسته طلب
چند، بی او به‌کعبه درتک و پوی**** در خرابات آی و او را جوی
چون تو در جستنش نمایی جد **** در خرابات جست یا مسجد

حکایت

ای شنیده فسانه بسیاری****قصهٔ کوزه‌گر شنو باری
کوزه‌گر سال و ماه در تک و پوی**** تاکند خاک دیگران به سبوی
چون که خاکش نقاب روی کنند **** دیگران خاک او سبوی کنند

**

تا جهان است کار او این است****نوش او نیش و مهر اوکین است
اندر این خاکدان افسرده**** هیچ کس نیست از غم آسوده
آنچنان زی درو که وقت رحیل**** بیش باشد به رفتنت تعجیل
رخت بیرون فکن زدار غرور**** چه نشینی میان دیو شرور؟
حسد و حرص را به گور مبر****دشمنان را به راه دور مبر
دو رفیقند هر دو ناخوش و زشت **** باز دارندت این و آن زبهشت
پیشتر زآنکه مرگ پیش آید****از چنین مرگ زندگی زاید
به چنین مرگ هر که بشتابد****از چنین مرگ زندگی یابد
تا از این زندگی نمیری تو****در کف دیو خود اسیری تو
نفس تو تابدیش عادت و خوست**** به حقیقت بدان‌که دیو تو اوست
مرده دل گشتی و پراکنده **** کوش تا جمع باشی و زنده

فصل در صفت عشق و محبت

گر حیات ابد همی خواهی****خیز و با عشق جوی همراهی
رو، دم از عشق زن‌که‌کار این است**** رهروان را بهین شعار این است
به زبان سر عشق نتوان گفت**** آنچنان در به گفت نتوان سفت
هر چه گویی گر آنچنان باشد**** صفت عشق غیر از آن باشد
عشق را عین و شین و قاف مدان**** بلکه سریست در سه حرف نهان
سخن سر عشق کار دلست**** عشق پیرایه و شعار دلست
عاشقی قصه و حکایت نیست**** عشقبازی در این ولایت نیست
عالم عشق عالم دگر است**** پایهٔ عشق از این بلندتر است
کی به هر مسکنی کند منزل**** تابود میل او به عالم گل
عشق در هر وطن فرو ناید **** حجرهٔ خاص عشق دل باید
مرکب عشق سخت‌تیزرواست ***هر زمانیش منزلی زنو است
هر که با عشق همعنان باشد****منزلش زآن سوی جهان باشد
دل که از بوی عشق بی رنگ است**** نه دلست آن که پارهٔ سنگ است
به زبان قال و قیل عشق مگوی**** خیز و دل را به آب صدق بشوی
دل زخبث هوا نمازی کن**** چون شدی پاک عشق بازی کن
عشقبازی است وعشق‌بازی‌نیست **** هوسی به زعشقبازی نیست

اولیاء الله لایموتون ولکن ینتقلون من دار الی دار

هر که در راه عشق گردد مات****در جهان کمال یافت نجات
آنکه از سر عشق باخبرست****دایم ازخورد و خواب برحذر است
و آنکه او شربت محبت خورد**** هرگز از نان و آب یاد نکرد
تا زخورد و زخواب کم نکنی**** وزطعام و شراب کم نکنی
نتوانی زدن زعشق نفس**** بسته مانی در این سرای هومن
تا دلت چشم سربنگشاید**** شاهد عشق روی ننماید
بندهٔ عشق لایزالی باش**** عاشق چست لاابالی باش
گر زنی دم زصدق معنی زن**** خاک در چشم لاف و دعوی زن
دعوی عاشقی کنی وانگه **** ترس از جان و سر زهی ابله
چه زنی لاف عاشقی زگزاف ****بر سردار زن چو مردان لاف
آنکه از عاشقان اناالحق» زد****پس بر این ریسمان معلق زد
غیرت حق گرفت دامانش**** پسمان شد زه گریبانش
در ره عشق سوز و دردت کو؟**** نفس گرم و آه سردت کو؟
عاشقی راکه شور و شوق بود**** دایم از درد عشق ذوق بود
از سرکام نفس برخیزد**** از هوا و هوس بپرهیزد
چون تمنای روی دوست کند **** حالی آهنگ کوی دوست کند

فصل در اثبات رؤیت الله تعالی

مرکب جهد زیر ران آرد****رخ بدان فرخ آستان آرد
سفر او نه آب و گل باشد**** رفتن او به پای دل باشد
در طلب چون رسد به مطلوبش**** حاصل آید وصال محبوبش
چون سخن گویدازمحبت دوست**** از طرب بر تنش بدرد پوست
در میان زحمت بیان نبود**** نکته را راه بر زبان نبود
سخنش کامل و شگرف بود**** بی میانجی صوت و حرف بود
جملهٔ عضوهاش دیده شود**** تا نشانی زدوست دیده شود
زآنکه این دیده دید نتواند **** دیده از دیدنش فرو ماند
دیده را دیدهٔ دگر باید****تا بدان دیده دیدنش شاید
به چنین دیده‌ها که ما داریم **** طاقت دیدنش کجا دار

لا تدرکه الابصار وهو یدرک الابصار، طلب الهدایة والتوفیق بالعمل الصالح

ای به خود راه خویش کم کرده****این بود راه مرد پژمرده
ای همه لاف ترک دنیا گو****لاف و دعویت هست معنی کو؟
چند از این شیوه‌های رنگ‌آمیز؟**** چند از این گفته‌های بادانگیز؟
تاکی ای مست لاف هوشیاری**** چند لنگی بری به رهواری
موسیت همره و توچون خامان**** رفته و گشته همدم هامان
از خلیل خدا ابا کرده**** رفته نمرود را خدا کرده
کم آدم گرفته از تلبیس**** دوستی کرده با که با ابلیس
تا هوا و هوس شعار تواند**** امل و حرص یار غار تواند،
زبن حریفان به کس نپردازی**** خود به خود یک نفس نپردازی
خویشتن پن همه مجرد کن **** طلب دولت مؤبد کن

در صفت کبر و عجب

خوبرویی تو زشتخوی مباش****راست بشنو دروغ گوی مباش
بامن پیوسته تازه روی و لطیف****تا شوی در میان جمع حریف
چون زنخوت کنی دماغ تهی**** پای بر تارک سپهر نهی
وگر از کبر برتری‌طلبی**** سرفرازی و سروری‌طلبی
کبرت از چرخ برزمین فکند**** در دل مردم از تو کین فکند
کبر را عقل و شرع نستایند**** عاقلان سوی کبر نگرایند
صورت کبر را سگی دانش**** که بدست آشکار و پنهانش
هر که دروی زکبر اثر باشد**** دان که از سگ پلیدتر باشد
از تواضع بزرگوار شوی**** وز تکبر ذلیل و خوارشوی
چون تو کبر و بی پا باشی **** خا ص درگا ه کبریا باشی

و ان علیک لعنتی الی یوم الدین‌

تا توانی به گرد کبر مگرد****با عزازیل بین که کبر چه کرد؟
آب طاعت برید از جویش**** نیل لعنت کشید بر رویش
بود آدم که کرد یک عصیان**** روز و شب «ربنا ظلمنا» خوان
چون بیفزود قدر و عزت او**** داد «ثم اجتباه» خلعت او
هرکه خود را فکند بر در او**** در دو عالم عزیز شد بر او
خویشتن را شناس ای نادان **** تا مشرف شوی چو عقل و چوجان
اندرین ره که راه مردانست****هر که خو‌د فکند مر‌د آنست
آنکه او نیست‌گشت هستش دان**** آنکه خو‌د دید، بت پرستش دان
بی‌خبر زان جهان و مست یکیست ****خویشتن بین و بت پرست‌یکیسب

فصل در مذمّت مرائی و ریائی

صفت آنکه داردش حق دوست****هر چه جز حق بود همه بت‌اوست
دان که آنجا که شرط بندگی است**** بهترین طاعتی فکندگی است
تا تو خود را نیفکنی زاول**** نکنند ت قبول هیچ عمل
تات باشد به کنج زاویه جاه**** برگرفتی به قعر هاویه را
نیست شو در رهش که راه‌این‌است **** دربن چاه شو که جاه این است
از پی آنکه زاهدت خوانند**** صوفی چست و عابدت خوانند،
ظاهر آراستی به حسن عمل**** باطن انباشتی به زرق و حیل
نه غلط گرداب خطات افتاد****این خطابین که از کجات افتاد
رهروان را روش چنین نبود**** در طریقت طریق این نبود
نشود گر کند به آب گذر**** قدم راهرو به دریاتر
وربگیرد همه جهان آتش**** دامنش را نسوزد آن آتش
نقد دل قلب شد در این بازار **** کودلی در جهان تمام عیار؟
دل که او دار ضرب عشق ندید****روی اخلاص و نقش صدق ندید
ای زنقد وجود خویش به شک**** خیز و بنمای نقد خود به محک
تاببینی توکم عیاری خویش**** زین چنین شور و زشت‌کاری خویش
به زبان خیره لاف چند زنی **** لاف نیز از گزاف چند زنی
چند گویی که من چنین کردم **** اول شب به روز آوردم
طاعت روزم اینچنین بودست **** تیره‌شب سوزم‌اینچنین‌بودست
در نماز و نیاز خاشع باش ****در قیام و قعود خاضع باش

الذین یذکرون الله قیاماً وقعوداً و علی جنوبهم‌

باش پیوسته با خضوع و بکا****روز و شب در میان خوف و رجا
باش با نفس و قهر خود قاهر**** دار یک رنگ باطن و ظاهر
از برای قبول خاصه و عام**** به پا باشدت قعود و قیام
بی ریا در ره طلب نه پای**** خالصا مخلصاً برای خدای
چابک وچست رو، نه‌کاهل و سست****تا بدانجا رسی‌که مقصد توست
مقصد ت عالم الهی دان **** بی تباهی و بی تناهی دان
رو به کونین سر فرود میار****تا بر آن آستان بیابی بار
چون لگد بر سر دوکون زنی**** رخت خود در جهان هو» فکنی
گرتواینجا به خویش مشغولی**** دان که زان کارگاه معزولی
وربگردد از این نسق صفتت**** حاصل آید کمال معرفتت
هر کمالی که آن سری نبود**** جز که نقصان و سرسری نبود
گر کمالی طلب کنی آنجا**** که زنقصان بری بود فردا،
راست بشنو اگر به تنگی حال ****بی نیازی زخلق اینت کمال

والذین جاهدوافینا لنهدینهم سبلنا، صدق الله‌

راه جستن زتو هدایت از او****جهد کردن زتو عنایت از او
هرچه بینی زخاک تا گردون****نیست چیزی زعلم او بیرون
زآنچه بیرون زسقف گردون‌است**** جمله معلوم اوست‌کو چون است
هست علمش محیط برهمه چیز**** حکم او نافذ است در همه چیز
دافع جملة بلیات است**** عالم السر والخفیات است
هر چه در خاطرت بیندیشی **** همه معلوم اوست در پیشی

شرف المؤمن استغناؤه عن الناس

جهد آن کن که سرفراز شوی****ور در حلق بی نیاز شوی
بر در این و آن به هرزه مپوی****وز در حلق آبروی مجوی
عزت از حضرت خدای طلب ****منصب و جاه آن سرای طلب

فصل فی ترک الدنیا والاعراض عنه

ای سنایی زجسم و جان بگسل!****هر چه آن غیر اوست زان بگسل!
صنعت شعر و شاعری بگذار **** دست از گفت و گوی هرزه بدار
بیش از این در ره مجاز مپوی****صفت زلف و خط و خال مگوی
خط در این علم و این صناعت‌کش**** پای در دامن قناعت کش
ازپی هر خسیس مدح مگوی**** وز در هر بخیل صله مجوی
دست در رشتهٔ حقایق زن**** پای بر صحبت خلایق زن
گوهر عشق زبور جان کن**** قصد آب حیات ایمان کن
شورش عشق در جهان افکن**** فرش عزت بر آسمان افکن
چست و چابک میان خلق‌درآی**** همچو پروانه گرد شمع برآی
سرگردون به زبر پای درآر**** یک نفس در ره خدای برآر
صحبت عاشقان صادق جوی****همره و همدم موافق جوی
چند گردی به گرد کعبهٔ گل **** یک نفس کن طواف کعبهٔ دل

فصل فی ذکر القلب والتخلص فی العقل

اندرین ملک پادشاه دلست****در ره سدره بارگاه دلست
کالبد هیچ نیست عین دلست**** ساکن بین اصبعین» دلست
قابل نقش کفر و دین است او**** تختهٔ مشق مهر وکین است او
قصه جام جم بسی شنوی**** واندر آن بیش وکم بسی شنوی
به یقین دان‌که‌جام‌جم‌دل‌توست **** مستقر نشاط و غم دل توست
گر تمنا کنی جهان دیدن****جمله اشیا در اوتوان دیدن
چشم سر نقش آب وگل بیند**** آنچه سر است چشم دل بیند
تا زدل زنگ حرص نزدایی**** دیدهٔ سر تو بازنگشایی
دیدهٔ دل نخست بیناکن**** پس تماشای جمله اشیاکن
چون نشد دیدهٔ دلت بینا**** اندرین هفت گنبد مینا،
توچه‌دانی برون زخرگه چیست **** فاعل‌هفت چرخ‌اخضرکیست
هر چه دارد وجود او امکان**** علوی و سفلی و زمان و مکان
هر چه بیرون درون خرگاهست *** صانع و نقشبندش الله است
در ازل گر به نفس هست انشا **** جوهر و جسم و صورت و معنا

انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون

کاف و‌نون چون به یکدگرپیوست****شد پدید آنچه بود و باشد و هست
هر چه موجود شد زامرش دان**** پیشتر عقل آمد آنگه جان
اثر فیض اوست نامحصور**** عقل از آن فیض‌گشت قابل نور
عقل اگر چند شاه و سلطان است**** بر در امر، بنده فرمان است
از پی بود زند و هستی عمرو**** فیض حق را توسط آمد امر
تختهٔ کلک نقش امرست او **** دایهٔ نفس زید و عمروست او
مبدع کائنات جوهر اوست****مرجع روح پاک کشور اوست
قادر مطلق ایزد متعال**** ذات او را حیات داد و کمال
والی کشور وجود است او**** سایهٔ رحمت ودود است او
ساکن بزم او به صف نعال**** نفس کل از برای کسب کمال
هست پیوسته میل آن طرفش**** زآنکه آنجاست مقصد و شرفش
عقل شاهست و نفس حاجب او**** در ممالک دبیر و نایب او
قوت از فیض عقل گیردنفس**** زان نفس مایه می‌پذیرد نفس
قائل است و زبان ندارد او**** نقش بی کلک می‌نگارد او
هر چه بر لوح ممکنات نگاشت**** خط او نور بد سواد نداشت
خط بدینجاست کوسیه روی است**** که همه رنگ زاج و مازوی است
معنی لفظهای نغز و شگرف**** نور محض است در سیاهی حرف
ورکمالیست از بها و جمال**** عقل کل را کشد به استقبال
از برای صلاح دنیا را**** پرورش او دهد هیولا را
در جهان از پی تمامی را**** مایه بخشید روح نامی را
مدد از بذل اوست عالم را**** نشو او داد شخص آدم را
نور‌نه چرخ و سیر هفت اختر**** شش جهت پنج حس چهارگهر
مایهٔ هر چه هست از خرد است**** که خرد، مایه بخش نیک و بداست
چون برو کرد نور حق اشراق **** بذل کرد از مکارم اخلاق
مکرم و معطی و خجسته پی است****بی نیازست از آنچه تحت وی است
او زمبدع همی پذیرد ساز****پس به ابداع می‌رساند باز
مبدع کن فکان که قیوم است**** ذات او را نظیر معدوم است
نظم هستی بدین نسق داده است**** هستی ازکاف ر نون چنین زاده است
گر بهشت است ورجحیم ازوست **** گر سموم است ورنسیم ازوست

فصل فی التسلیم

لطف او هر که را دلالت داد****آخرش هدیهٔ هدایت داد
قهرش آن را که بد مقالت کرد**** هدف پاسخ ضلالت کرد
زشتی و خوبی وکم و بیشی**** رنج و راحت غنا و درویشی
کردهٔ اوست جمله نیک بدان**** یفعل الله مایشا» برخوان
بد و نیک تو در عمل بسته ست**** نقش آن جمله در ازل بسته‌ست
هر چه امروز پیش می‌آید **** همه برجای خویش می‌آید

کل یوم هو فی شأن

این مثل در زمانه معروف است****که عملها به وقت موقوف است
باش راضی بدانچه او دهدت**** گر همه زشت ورنکو دهدت
نیک و بد نفع و ضر و راحت ورنج**** کز تو بگذشت در سرای سپنج
یا چو افسانه‌ایست یا خوابی**** یا چو در بها روان آبی
حاصل عمر جز یکی دم نیست****و آن دم از رنج و غم مسلم نیست
نفسی کز تو بگذرد آن رفت**** در پی آن نفس نه بتوان رفت
کوش تا آن نفس‌که آید پیش **** نشود از تو فوت ای درویش
از سر نفس خیز بهر خدای****تا شوی روشناس هردوسرای
در ره عشق او بلاکش باش**** همچو ایوب در بلا خوش باش
چون در آید بلا، مگردان روی **** روی درحق کن و رضینا» گوی

فصل فی البلا

عاشقان را غذا بلا باشد****عاشقی بی بلا کجا باشد
لقمه از سفرهٔ بلا خوردند**** می‌زمیخانهٔ رضا خوردند
هرکه را در جهان بلا دادند****اولش شربت رضا دادند
نزد آن کس‌که در ره آمد مرد**** رنج و راحت یکیست و دارو و درد
رهروان از بلا نپرهیزند **** چون بلا رخ نمود نگریزند

اذا اراد الله بقوم خیراً ابتلاهم فصل فی الضحی والبکاء

تا توانی به خنده لب بگشای****سردندان به خنده در منمای
خندهٔ هرزه آبروی برد**** راز پنهان میان کوی برد
با پسر اینچنین مثل زد سام**** گریه بهتر زخندهٔ بی هنگام
گریهٔ ابر بین وخندهٔ برق **** درنگر تا که چیست اینجا فرق
ابر از آن گریه نعمت اندوزد****برق از آن خنده آتش افروزد
ابلهی از گزا ف می‌خندید**** زیرکی آن بدید و نپسندید
گفت ای بی حیا و بی آزرم**** اینچنین خندی و نداری شرم
گریهٔ تو زظلم و بیدادی**** به که بی وقت خنده و شادی
خندهٔ هرزه آیت جهل است**** مرد بیهوده خند، نا اهل است
هان و هان تا نخندی ای خیره**** که بسی خنده دل کند تیره
هیچ شک نیست اندرین گفتار **** گریه آید زخندهٔ بسیار

کثرة الضحک تمیت القلب

برتو بادا که خیره کم خندی****وربخندد کسی تو نپسندی
هیچ دانی غرض از اینها چیست **** هر که خندید بیش گریست
در جهانی دهان زخنده ببند ****چون برستی زهول حشر، بخند

فصل فی الصبر والشکر

هر که را داد ایزدش توفیق****صبر و شکرش بود همیشه رفیق
این بکاهد بلا و محنت را **** وان فزاید غنا و نعمت را
صبرتلخ است ازو بود حرجت****او دهد از بلا و غم فرجت
چون شکر ذوق شکر شیرین‌است**** نعمت افزای و قوت آیین است
باد دایم به هر دو حال ترا **** تا میسر شود کمال ترا

مناجات در تنزیه و تقدیس حضرت باری سبحانه تعالی

ای صفات مقدس تو صمد****وی منزه زشبه و جفت و ولد
ای برآرندهٔ مه و خورشید****نقشبند جهان بیم و امید
ای به تو زنده جان و جسم به جان**** جسم و جان را زلطف‌توست‌روان
قبلهٔ روح آستانهٔ توست**** دل مجروح ما خزانهٔ توست
کرم و رحمت تو بی عدد است**** روح را هر نفس زتو مدد است
در جهان هر چه هست در کارند****آنکه مجبور و آنکه مختارند
همه گردن نهاده حکم ترا**** دم که یارد زدن زچون و چرا؟
این و آن عاشق جمال تواند**** روز و شب طالب وصال تواند
تا در آن کارگاه کار کراست**** تا در آن آستانه بار کراست
ای بسا مسجدی که راندهٔ توست**** ای بسا بت ستا‌که خواندهٔ توست
گر سیاست کنی تو مسجد کیست **** ورعنایت کنی تو بتکده چیست
هر چه خواهی‌کنی‌که حکم تراست **** زآنکه حکمت ورای چون و چراست

الایمان نصفان نصفه صبر ونصفه شکر

وقت ضر و عنا دل صابر****گاه نفع و غنا زبان شاکر
صبرو شکری همی نمای به نقد **** تا خطابت کنند «نعم العبد»

فصل فی العافیه

در جهان هر چه هست عاریت است****بهترین نعمتیش عافیت است
هست اندر جهان جسمانی**** عافیت ملکت سلیمانی
هر که در عافیت بداند پست**** قدر این مملکت شناسد چیست
خشک نانی به عافیت زجهان**** نزد من به زملکت خاقان
فرخ آن کو دل از جهان برکند**** ببرید از جهانیان پیوند
فرخ آن کو به گوشه‌ای بنشست**** گشت فارغ زگفت وگوی‌برست
هرکه را این غرض میسر شد**** از شرف با ملک برابر شد
شاه ایوان غلام او باشد**** جرعه خواران جام او باشد
چون ترا عافیت نماید روی****پس از آن بر طریق آزمپوی
آز بگذار تا نیاز آری**** کاز آرد به رویها خواری
طمع و آز را مرید مباش**** بایزیدی کن و یزید مباش
از پی ملک او گزید سفر**** دو جهان پیش او نداشت خطر
بزن ای پیرو جوانمردان**** بر جهان پشت پای چون مردان
تا ترا بر جهان و جان نظر است**** هر چه هستی توست در خطراست
برفشان آستین زجان و جهان**** التفاتی مکن بدین و بدان
شاخ حرص و هوا ز بیخ بکن**** کردن آز و آرزو بشکن
هر چه یابی زنعمت دنیا**** برفشان بهر عزت عقبا
چون الف آن‌کسی‌که هیچ نداشت**** اندر آن هیچ بند و پیچ نداشت
دم زتجرید، آن تواند زد**** که لگد بر جهان تواند زد
در روش چون بدین مقام بود**** دان که در عاشقی تمام بود
مرد این ره چو راهرو باشد**** هر زمان قربتیش نو باشد
نقش کژ محو کن زتخته دل**** تا شود کشف بر تو هر مشکل
هر مرادی که از تو روی بتافت **** نتوان جز براستی دریافت

فاستقم کما اُ‌مرت و من تاب معک

راستی شغل نیک بختانست****هر کراهست نیکبخت آنست
دل زبهر چه برکشی بستی **** راستی پیشه کن زغم رستی
گر کژی را شقاوتست اثر**** راستی را سعادتست اثر
هر که او پیشه راستی دارد**** نقد معنی در آستی دارد
تا در این رسته‌ای‌که مسکن‌توست**** نفست ارکجروست دشمن توست
راستی کن که اندربن رسته**** نشوی جز به راستی رسته
بر تو بادا که تاتوانی تو **** نامهٔ ناکسان نخوانی تو

در تنبیه غافل و مذمّت جاهل

طلب صحبت خسان نکنی****تکیه بر عهد ناکسان نکنی
که نکردست خس وفا با کس**** سگ به گاه وفا به از ناکس
گر رخ ناکسان نبینی به**** با خسان هر چه کم نشینی به
زانکه ناکس ز دد بتر باشد**** راست خواهی زبدبتر باشد
گر تو نیکی بدان کنند بدت**** کم کند صحبت بدان خردت
تا توانی مجوی صحبتشان**** که مه ایشان مه نام و کنیتشان
زین حریفان وفای عهد مجوی **** وز درخت کبست شهد مجوی
منشین با بدان و بدکاران****باش دائم رفیق دینداران
از برون و درون مردم بد**** صورت آدم است و سیرت دد
پای در کش زهمنشینان **** دیده بر دوز تا نبینیشان

الوحدة خیر من جلیس السوء والجلیس الصالح خیر من الوحده

دوستیت مباد با نادان****که بود دوستیش کاهش جان
این مثل زد وزیر با بهمن****دوست نادان بتر زصد دشمن
بثبنو اپن کنه راکه سخت نکوست**** مار، به دشمنت که نادان دوست
تا توانی رفیق عام مباش****پختهٔ عشق بامن و خام مباش
که همه طالب جهان باشند**** بستهٔ بند آب و نان باشند
همگالا بی خبر زمبدع خویش**** واگهی نه که چیستشان در پیش
عاشق خورد و خواب و پوشش بس**** تابع شهوت و هوا و هوس
یار خاصان نه آن نه این جویند **** از پی او بقای جان جویند

اولئک کالانعام بل هم اضل واُ‌ولئک هم الغافلون

رنگ و بویی که در جان بینی****گر همه سود وگر زبان بینی
صلح با عدل و جنگ باستم‌است **** با بدی نیک و با نشاط غم است
رهروان را ازآن چه نفع وچه ضر****گر همه خیر باشد ار همه شر،
عالم دیگر است عالمشان**** نیست فرقی زمور تا جمشان
در جهان جز به دیدهٔ عبرت**** ننگرند اینت غایت همّت
خاطر از هیچ کس نرنجدشان**** هر دو عالم جوی نسنجد شان
هر که او لذت جهان جوید**** روز و شب در پی جهان پوند
زوگریزان جهان و او پویان**** همچو دیوانگان جهان جویان
نتواند بدان جهان پیوست **** زین جهان باد دارد اندر دست

خسر الدنیا و الآخرة ذلک هو الخسران المبین

آن شنیدی که از سر سوزی****گفت عیسی به همرهان روزی
زین جهان دل به طبع بردارید**** مهر او جمله کینه انگارید
که جهان زودسیر و بد مهر است**** همه خاری ست اگر چه‌گلچهراست
همه معشوقه‌ایست عاشق کش **** عاشق او خرد ندارد و هش
دایه‌ای دان که هر که را پرورد****خون پرورده را بریخت و بخورد
تا جهان است کارش این بوده‌است**** رسم و آیینش اینچنین بوده است
آن کزو زاد و آنکه از تو بزاد**** هر دو راکشت و تو بدو شده شاد
او به آزردنت چنین مایل****تو درو بسته دل زهی غافل
دل منه بر جهان‌که آن نه نکوست**** اوترا دشمن و تو او را دوست
گر بمانی در این جهان صد سال****بی غم و رنج جفت نعمت و مال
روزی آید که دلفگار شوی**** خستهٔ زخم روزگار شوی
چیست نام جهان سرای مجاز**** در سرای مجاز جای مساز
کار و بار جهانیان هوس است**** وتن همه طمطراق یک نفس است
من بر این کار و بار می‌خندم**** دل در این روزگار چون بندم
چون ندانی‌که چند خواهی پست**** این همه طمطراق بیهده چیست
از پی یک دو روزه عمر قصیر**** چند هیزم کشی به قعر سعیر؟
زین جهانت بدان جهان سفرست**** گذرت راست بر پل سقرست
غم این ره نمی‌خوری چه کنم **** هیمه با خود همی بری چه‌کنم

و ان منکم الا واردها کان علی ذلک حتماً مقضیاً

روزی از روزها به راهگذر****خرکی بر دکان آهنگر
از قضا می‌گذشت با هیمه**** شرری جست از یکی نیمه
هیمه آتش‌گرفت یکسر سوخت**** آخرالامر در میان خر سوخت
چون تو با هیمه بر سقرگذری**** عجب اربگذری و جان ببری
نگذری زانکه بس گرانباری **** پر بارگران گرفتاری
خوردن و خفتن است عادت تو****بهره‌ت این است از سعادت تو

فصل در اکل و شرب

ازپی لقمه‌ای چه ترش و چه شور****تاکی این گفت وگوی شیرین شور
بر در این و آن چو سگ چه دوی ****گرنه‌ای سگ چنین به تک چه چه دوی
بیش خوردن قوی کند گردن**** لیک زبرک شوی زکم خوردن
آفت علم و حکمتست شکم**** هرکه را خورد بیش دانش کم
مرد باید که کم خورش باشد**** تا درونش به پرورش باشد
هر چه پرسی ازو نکو داند**** سرهای حقیقت او داند
فرخ آن کاختیار او همه سال****عمل صالحست و اکل حلال
هست به نزد من در این ایام**** بینوا زیستن زکسب حرام
چونکه جان را زعشق قوت بود**** قوت از حی لایموت بود
ای عزیز این همه ذلیلی چیست **** وی سبک روح، این ثقیلی چیست
شکم از لوت چار سو چه کنی **** خویش را بندهٔ گلو چه کنی
لقمه‌ای کم خوری زکسب حلال**** به بود از عبادت ده سال
مرد باید که قوت جان جوید **** هر چه گوید همه زجان گوید
نظر از کام و از گلو بگسل****هر چه آن نیست حق ازو بگسل
تا تو در بند آرزو باشی**** پر بار خسان دوتو باشی
چون تو از آرزو بتابی روی**** آرزو در پی‌ات کند تک و پوی
به حقیقت بدان که ایزد فرد **** در ازل روزی‌ات مقدر کرد

فصل فی الرزق

آنکه جان آفرید روزی داد****شور بختی و نیک روزی داد
روزی از وی طلب نه از مکسب**** از فلک جوی مه نه از نخشب
غم روزی مخورکه خود برسد**** به خردمند و بیخرد برسد
روزی خود به پر چرخ‌کبود**** نتواند کسی به جهد افزود
پیش هر ناکس و خسیس و بخیل**** از یی نان مباش خوار و ذلیل
خویش را زآفتاب سایه نمای**** همچو کیوان بلند پایه نمای
تن مپرور که جای او گورست**** خورش کرم و روزی مور است
روح پرور اگر خرد داری**** هان و هان ضایعش بنگذاری
چون که آن دم به وقت‌کار آید****روح باشد که در شمار آید
روح نوریست زان ولایت پاک**** که تعلق گرفت با این خاک
پرتو نور فیض ر‌بانی است **** گر چه محبوس جسم ظلمانی است

یفعل الله مایشاء و یحکم مایرید

ما ضعیفان که در مجاهده‌ایم****طالب لذت مشاهده‌ایم
به غلامیت جمله منسوبیم**** رد مکن گرچه زشت و معیوبیم
همه فانی شویم و تو باقی**** همه مست توایم و تو ساقی
بندگانیم ما، خدای تویی **** رهنماییم و رهنمای تویی
طلب ما زتوعنایت توست****رهبر ما به تو هدایت توست
چون در لطف و جود بگشادی **** رهنمایی به ما فرستادی

یسئلونک عن الروح قل الروح من‌امرربی

در کلام مجید ایزد فرد**** امر» گفت آن چنانکه یادش کرد
تو به حرص و حسد میالایش**** به خصال حمیده آرایش
با سگ وخوک همنشین مکنش**** با رفیقان بد قرین مکنش
چون کند مرگ از همه دورت**** وافکند پشت در کو گورت
بود او محرم حصور ابد**** در نیاید به تنگنای لحد
هست اینجا برای قوت و قوت**** بازگشتش به عالم ملکوت
چار عنصر چو در شمار آید**** تن مرکب از این چهار آید
جان چو از تن مفارقت جوید**** هر یکی سوی اصل خود پوید
آنچه از هستی اش نشان ماند**** جان بود جان، که جاودان ماند
قفس پنج حس را بشکن**** مرغ جان را ازو برون افکن
باز را در قفس چه کار بود؟**** جای او دست شهریار بود
زین نشیمنگهش برون انداز **** تاکند در هوای او پرواز

خطاب به خورشید

ای خطاب تو نیر اعظم****ای خضر کسوف مسیحا دم
ای فریدون خطهٔ اعلی**** بی نصیب از تو دیدهٔ اعمی
چون نمایی به صبح رایت نور**** خیل ضحاک شب شود مقهور
در حجاب تو اختران یکسر**** اندرین هفت منظر اخضر
دو وشاقند بسته دردو وثاق**** بر میان بهر بندگیت نطاق
هم قمر پرده‌دار ایوانت**** هم عطارد دبیر دیوانت
از پی بزم توست خنیاگر**** در سیم قصر، زهره ازهر
بسته پیشت کمر به سرهنگی**** والی عقرب آن یل جنگی
سعد اکبر عیال انعامت**** راهب دیر حارس بامت
توکه در هفت‌کشوری خسرو**** شهسواری و لیک تنها رو
دار ملک تو کشور چارم **** بام قصر تو پنجمین طارم

والشمس وضحیها والقمراذا تلیها

ای مسلم‌ترا سحر خیزی****هر سحر چون زخواب برخیزی
سر زبالین شرق برداری **** دامن وجیب پر ز زرداری
پس کنی در جهان زرافشانی****بر فقیر و توانگر افشانی
چون زنی بر فلک سراپرده**** بندی از نور در هوا پرده
در هوا ذره را کنی تعریف**** بدن خاک را دهی تشریف
چون در آیی به بارگاه حمل**** بنمایی هزار گوه عمل
پور حسن بر جهان بندی**** نقش دیبای گلستان بندی
برقع از روی غنچه بگشایی**** چهرهٔ یاسمن بیارایی
در چمن سبزه تازه روی شود**** گلستان پر ز رنگ و بوی شود
قدح لاله پر شراب کنی**** عارض ارغوان خضاب کنی
چون‌کنی یک نظر سوی معدن**** خاک گردد به گوهر آبستن
در رحم جنبش جنین از توست**** ماه را پرتو جبین از توست
تو رسانی همی به هفت اقلیم**** از هزاران هزار گونه نعیم
در نظر شاهد ملیح تویی**** بر فلک همدم مسیح تویی
یوسف مصر آسمانی تو**** کدخدای همه جهانی تو
ایتت عزف که صانع عالم**** بر وجود تو یاد کرد قسم
مردم چشم عالمی به درست**** که جهان سر به سر منیراز توست
با وجود تو ای جهان آرای****از چه رو اندرین سپنج سرای
روز من خسته تیره فام بود**** صبح بر چشم من حرام بود
چیست جرمم چه کرده‌ام باری **** که نهی هر دمم زنوخاری
مژهٔ من زموج خون جگر **** همچو دامان ابر داری‌تر
چون منی را چنین حزین داری****با غم و غصه همنشین داری
عادت چون تویی چنین باشد**** جگرم خون کنی همین باشد
نه خطا گفتم از تو این ناید**** چون تو مهری زمهرکین ناید
این همه جور دور گردون است**** اوکند اینکه اینچنین دون است
نه منم اینچنین بدین آیین****خسته و مستمند و زار و حزین
عالمی را همه چنین بینی**** همه را با عنا قرین بینی
گشته از حادثات دور فلک **** سینه‌شان پرزخون زجور فلک

فصل فی ذم الظلم

در جهان هرکه بینی ازکه و مه****همه در بند آنکه فردا به
همه را بر امید بوک و مگر**** عمر بگذشت و روز روز بتر
کار بر خاص و عام شد مشکل**** غصه دارند این و آن حاصل
رفت کار جهانیان زنسق**** گشت یکباره ملک بی رونق
کرد بنیاد ملک ظلم خراب**** رفت خورشید عدل زبرسحاب
چرخ منسوخ کرد آیت عدل****سرنگون گشت باز رایت عدل
معدلت اندرین زمانهٔ شوم**** شد چو سیمرغ وکیمیا معدوم
نیست انصاف در ولایت ما **** دل ما خون شد از حکایت ما

حکایت

بود در عهد ما شهی کافر****نام او در جهان به عدل شمر
سایهٔ عدل بر جهان گسترد**** خلق را در خط امان آورد
ملک خود را به عدل‌کرد آباد**** کآفرین بر شهان عادل باد!
مهربان بود بر رعیت خود**** از برای صلاح دولت خود
در پناهش رعیت آسوده****ده به داد و دهش بیفزوده
ایزدش عز این جهانی داد**** مدتی دیر زندگانی داد
روزگاری جهانگشایی کرد **** کامرانی و پادشایی کرد

الملک یبقی مع الکفر ولایبقی مع الظلم

بازدیدم که ظالمان بودند****در جهان هفته‌ای نیاسودند
زانکه او ظالم و مسلمان بود**** خلق عاجز، خدای ناخشنود
چشم دل بازکن زروی یقین**** ظلم حجاج و) عدل کسری بین
این یکی کافر و پسندیده**** وین مسلمان ولی نکوهیده
ظلم از هرکه هست نیک بد است**** وانکه ار ظالم است نیک بد است
هر کجا عدل روی بنمودست**** نعمت اندر جهان بیفزودست
هر کجا ظلم رخت افکنده است**** مملکت را زبیخ پرکنده است
عدل بازوی شه قوی دارد **** قامت ملک مستوی دارد

در فضیلت عدالت

عدل شمعی بود جهان افروز****ظلم شه آتشی ممالک سوز
رخنه در ملک شاهی آرد ظلم**** در ممالک تباهی آرد ظلم
شه چو ظالم بود نپاید دیر**** زود گردد برو مخالف چیر
ظلم تا در جهان نهاد قدم**** عافیت شد در آرزوی عدم
عدل تا سایه از جهان برداشت**** خوشدلی رخت از این مکان برداشت
مادر خرمی عقیم بماند**** غصه در سینه‌ها مقیم بماند
جگر اهل دل پر از خون شد**** دل ارباب فضل محزون شد
در جهانی که هست کون و فساد**** در کشیدند رخ صلاح و سداد
دورگردون نگرکه جون دون شد**** جنبش اختران دگرگون شد
برکشید آسمان لئیمان را**** تیره کرد اختر کریمان را
خاک بر تارک ضعیفان بیخت****آبروی همه شریفان ریخت
این لئیمان که سر برآوردند**** عادت و رسم دیگر آوردند
همه از دانش است دعویشان**** لیک بی دانشی است معنیشان
علمشان بهر فتنه انگیزی است**** فضلشان از برای خونریزی است
بوی گند آید از فضایلشان**** دیو بگریزد از شمایلشا ن
خویشتن ناشناس و بی‌ادبند **** همه آزار خلق را سببند
آنچه بینی که مشتری نظرند****گه زکیوان نحس نحس‌ترند
هم زبانشان زفحش آموده**** هم درونشان به خبث آلوده
عالمی پر زدیو و دد بینی**** جمله مست شراب خود بینی
هر یکی همچو دیو درنگ و پوی**** همه دور از خدا و دنیا جوی
تو چه کوبی چنانکه ایشانند؟ ****بکن اندیشه نامسلمانند
این گروه دگر که مظلومند**** اندرین روزگار محرومند
همه سرکشته و پریشانند**** خسته تیغ ظلم ایشانند
آهشان سوخت سقف گردون را**** اشکشان دجله ساخت هامون را
عجب ارآهشان اثر نکند**** درود دلشان جهان سقر نکند
هست آن را که هست نادانتر**** کار او از همه به سامانتر
وآنکه داند که کار دنیا چیست ****یکنفس خوش نمی‌تواند پست

فصل فی ختم الکتاب

ای دریغا که در زمانهٔ ما****هزل آید به کارخانهٔ ما
هزل را خواستگار بسیار است**** زنخ و ریشخند در کار است
میل ایشان به هزل بیشتر است**** هزل آلحق زجد عزیزتر است
مرد را هزل زی گناه برد**** جد سوی عالم اله برد
چون تو جد یافتی ببر از هزل**** تا از آن مملکت نباشی عزل
من چو زین شیوه رخ بتافته‌ام**** هر چه کردم طلب بیافته‌ام
از ره هزل پا برون بردم**** تختهٔ دل ز هزل بستردم
پس برو نقش جد نگاشته‌ام**** علم عشق برفراشته‌ام
اندرین کارنامهٔ عصمت**** بسته‌ام نقش خامهٔ عصمت
بس گهرشان فشاندم از سر کلک**** در معنی کشیدم اندر سلک
این سخن تحفه‌ایست ربانی**** رمز و اسرارهای روحانی
سخن از آسمان بلندتر است**** تانگویی که نظم مختصر است
لفظ او شرح رمز و اسرار است**** معنی‌اش شمع روی ابرار است
نظم نغزش زنکته و امثال**** سحر مطلق ولی مباح و حلال
بوستانی است پر گل و نسرین****آسمانی است پرمه و پروین
مونس عارفان حضرت حق**** قائد طالبان قدرت حق
اهل دل کاین سخن فرو خوانند**** آستین از جهان برافشانند
خاطر ناقصم چو کامل شد**** به سخنهای بکر حامل شد
هر نفس شاهدی دگر زاید**** هر یک از یک شگرفتر زاید
شاهدانی به چهره همچو هلال**** در حجاب حروف زهره جمال
اینکه بینی که من ترش رثم**** کز عنا پر زچین شد ابرویم
سخنم بین چه نغز و شیرین است**** منتظم همچو عقد پروین است
صورت من اگر چه مختصرست**** صفتم بین که عالم هنرست
مهر و مه بندهٔ ضمیر منند**** عاشق خاطر منیر منند
من چو شمعم‌که مجلس افروزم**** رشتهٔ جان خود همی سوزم
شمع کردار بر لگن سوزان**** روشن از من جهان و من سوزان
این سخنهاکه مغز جان من است**** گر بد ارنیک شد زبان من است
نیستم در سخن عیال کسی**** نپرم من به پر و بال کسی
تو چه دانی چه خون دل خوردم**** تامن این را به نظم آوردم
فکرم القصه حق گزاری کرد**** اندرین نظم جان سپاری کرد
پانصد و بیست و هشت آخر سال**** بود کاین نظم نغز یافت کمال
در جهان زین سخن بدین آیین **** کامل و نغز و شاهد و شیرین
جز سنایی دگر نگفت کسی****اینچنین گوهری نسفت کسی
هست معنیش اندرون حجاب**** چون عروس زمشک بسته نقاب
نخچوان راکه فخر هر طرفست**** در جهانش بدین سخن شرفست
در مقامی که این سخن خوانند**** عقل و جان سحر مطلقش دانند
خاکیان جان نثار او سازند**** قدسیان خرقه‌ها در اندازند
این زمان بهر عزت و تمکین**** جبرئیل از فلک کند تحسین
ختم این نظم بر سعادت باد **** هر نفس دم به دم زیادت باد

مدح سید کائنات و خاتم المرسلین

سید کائنات شمع رسل****مفخر و پیشوای جمع رسل
شاهد حضرت ربوبیت**** خازن گنج سر هویت
ساکن خانقاه «ا‌واد‌نی»**** سالک شاهراه «ارسلنا»
عنصرش محض زبدهٔ فطرت**** مدحتش نقش تختهٔ فکرت
هست «والیل» شرح گیسویش**** والضحی» وصف روی نیکویش
هست تن عصمت وسکون وفرح**** خلعت صدر او الم نشرح
دولتش پنج نوبه زد بر خاک**** چار بالش نهاد بر افلاک
صدف در معرفت دل او**** سقف عرش مجید منزل او
سید کل نسل آدم اوست **** سبب رحمت دو عالم اوست

و ما ارسلناک الا رحمة للعالمین

بلبل گلستان ما اوحی ****شمسهٔ چرخ الذی اسری»
دل او خازن خزانهٔ عشق **** سر او مرغ آشیانهٔ عشق
صیت شرعش همه جهان بگرفت****هم زمین و هم آسمان بگرفت
انبیاء و رسل طفیل وی اند**** اوست سرخیل و جمله خیل وی اند
ملکش خاک روب میدان است**** عیسی اش پاسبان ایوان است
محترم بوده در جهان قدم **** نور او پیش از آدم و عالم

درباره مركز تحقيقات رايانه‌اي قائميه اصفهان

بسم الله الرحمن الرحیم
جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللَّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (سوره توبه آیه 41)
با اموال و جانهاى خود، در راه خدا جهاد نماييد؛ اين براى شما بهتر است اگر بدانيد حضرت رضا (عليه السّلام): خدا رحم نماید بنده‌اى كه امر ما را زنده (و برپا) دارد ... علوم و دانشهاى ما را ياد گيرد و به مردم ياد دهد، زيرا مردم اگر سخنان نيكوى ما را (بى آنكه چيزى از آن كاسته و يا بر آن بيافزايند) بدانند هر آينه از ما پيروى (و طبق آن عمل) مى كنند
بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ص 159
بنیانگذار مجتمع فرهنگی مذهبی قائمیه اصفهان شهید آیت الله شمس آبادی (ره) یکی از علمای برجسته شهر اصفهان بودند که در دلدادگی به اهلبیت (علیهم السلام) بخصوص حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) شهره بوده و لذا با نظر و درایت خود در سال 1340 هجری شمسی بنیانگذار مرکز و راهی شد که هیچ وقت چراغ آن خاموش نشد و هر روز قوی تر و بهتر راهش را ادامه می دهند.
مرکز تحقیقات قائمیه اصفهان از سال 1385 هجری شمسی تحت اشراف حضرت آیت الله حاج سید حسن امامی (قدس سره الشریف ) و با فعالیت خالصانه و شبانه روزی تیمی مرکب از فرهیختگان حوزه و دانشگاه، فعالیت خود را در زمینه های مختلف مذهبی، فرهنگی و علمی آغاز نموده است.
اهداف :دفاع از حریم شیعه و بسط فرهنگ و معارف ناب ثقلین (کتاب الله و اهل البیت علیهم السلام) تقویت انگیزه جوانان و عامه مردم نسبت به بررسی دقیق تر مسائل دینی، جایگزین کردن مطالب سودمند به جای بلوتوث های بی محتوا در تلفن های همراه و رایانه ها ایجاد بستر جامع مطالعاتی بر اساس معارف قرآن کریم و اهل بیت علیهم السّلام با انگیزه نشر معارف، سرویس دهی به محققین و طلاب، گسترش فرهنگ مطالعه و غنی کردن اوقات فراغت علاقمندان به نرم افزار های علوم اسلامی، در دسترس بودن منابع لازم جهت سهولت رفع ابهام و شبهات منتشره در جامعه عدالت اجتماعی: با استفاده از ابزار نو می توان بصورت تصاعدی در نشر و پخش آن همت گمارد و از طرفی عدالت اجتماعی در تزریق امکانات را در سطح کشور و باز از جهتی نشر فرهنگ اسلامی ایرانی را در سطح جهان سرعت بخشید.
از جمله فعالیتهای گسترده مرکز :
الف)چاپ و نشر ده ها عنوان کتاب، جزوه و ماهنامه همراه با برگزاری مسابقه کتابخوانی
ب)تولید صدها نرم افزار تحقیقاتی و کتابخانه ای قابل اجرا در رایانه و گوشی تلفن سهمراه
ج)تولید نمایشگاه های سه بعدی، پانوراما ، انیمیشن ، بازيهاي رايانه اي و ... اماکن مذهبی، گردشگری و...
د)ایجاد سایت اینترنتی قائمیه www.ghaemiyeh.com جهت دانلود رايگان نرم افزار هاي تلفن همراه و چندین سایت مذهبی دیگر
ه)تولید محصولات نمایشی، سخنرانی و ... جهت نمایش در شبکه های ماهواره ای
و)راه اندازی و پشتیبانی علمی سامانه پاسخ گویی به سوالات شرعی، اخلاقی و اعتقادی (خط 2350524)
ز)طراحی سيستم هاي حسابداري ، رسانه ساز ، موبايل ساز ، سامانه خودکار و دستی بلوتوث، وب کیوسک ، SMS و...
ح)همکاری افتخاری با دهها مرکز حقیقی و حقوقی از جمله بیوت آیات عظام، حوزه های علمیه، دانشگاهها، اماکن مذهبی مانند مسجد جمکران و ...
ط)برگزاری همایش ها، و اجرای طرح مهد، ویژه کودکان و نوجوانان شرکت کننده در جلسه
ی)برگزاری دوره های آموزشی ویژه عموم و دوره های تربیت مربی (حضوری و مجازی) در طول سال
دفتر مرکزی: اصفهان/خ مسجد سید/ حد فاصل خیابان پنج رمضان و چهارراه وفائی / مجتمع فرهنگي مذهبي قائميه اصفهان
تاریخ تأسیس: 1385 شماره ثبت : 2373 شناسه ملی : 10860152026
وب سایت: www.ghaemiyeh.com ایمیل: Info@ghaemiyeh.com فروشگاه اینترنتی: www.eslamshop.com
تلفن 25-2357023- (0311) فکس 2357022 (0311) دفتر تهران 88318722 (021) بازرگانی و فروش 09132000109 امور کاربران 2333045(0311)
نکته قابل توجه اینکه بودجه این مرکز؛ مردمی ، غیر دولتی و غیر انتفاعی با همت عده ای خیر اندیش اداره و تامین گردیده و لی جوابگوی حجم رو به رشد و وسیع فعالیت مذهبی و علمی حاضر و طرح های توسعه ای فرهنگی نیست، از اینرو این مرکز به فضل و کرم صاحب اصلی این خانه (قائمیه) امید داشته و امیدواریم حضرت بقیه الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف توفیق روزافزونی را شامل همگان بنماید تا در صورت امکان در این امر مهم ما را یاری نمایندانشاالله.
شماره حساب 621060953 ، شماره کارت :6273-5331-3045-1973و شماره حساب شبا : IR90-0180-0000-0000-0621-0609-53به نام مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان نزد بانک تجارت شعبه اصفهان – خيابان مسجد سید
ارزش کار فکری و عقیدتی
الاحتجاج - به سندش، از امام حسین علیه السلام -: هر کس عهده دار یتیمی از ما شود که محنتِ غیبت ما، او را از ما جدا کرده است و از علوم ما که به دستش رسیده، به او سهمی دهد تا ارشاد و هدایتش کند، خداوند به او می‌فرماید: «ای بنده بزرگوار شریک کننده برادرش! من در کَرَم کردن، از تو سزاوارترم. فرشتگان من! برای او در بهشت، به عدد هر حرفی که یاد داده است، هزار هزار، کاخ قرار دهید و از دیگر نعمت‌ها، آنچه را که لایق اوست، به آنها ضمیمه کنید».
التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام: امام حسین علیه السلام به مردی فرمود: «کدام یک را دوست‌تر می‌داری: مردی اراده کشتن بینوایی ضعیف را دارد و تو او را از دستش می‌رَهانی، یا مردی ناصبی اراده گمراه کردن مؤمنی بینوا و ضعیف از پیروان ما را دارد، امّا تو دریچه‌ای [از علم] را بر او می‌گشایی که آن بینوا، خود را بِدان، نگاه می‌دارد و با حجّت‌های خدای متعال، خصم خویش را ساکت می‌سازد و او را می‌شکند؟».
[سپس] فرمود: «حتماً رهاندن این مؤمن بینوا از دست آن ناصبی. بی‌گمان، خدای متعال می‌فرماید: «و هر که او را زنده کند، گویی همه مردم را زنده کرده است»؛ یعنی هر که او را زنده کند و از کفر به ایمان، ارشاد کند، گویی همه مردم را زنده کرده است، پیش از آن که آنان را با شمشیرهای تیز بکشد».
مسند زید: امام حسین علیه السلام فرمود: «هر کس انسانی را از گمراهی به معرفت حق، فرا بخواند و او اجابت کند، اجری مانند آزاد کردن بنده دارد».

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Hakim Senâi Divanı 8. Kısım

رباعی شماره 66: تنگی دهن یار ز اندیشه کمست

رباعی شماره 67: هر روز مرا ز عشق جان انجامت

رباعی شماره 68: آنجا که سر تیغ ترا یافتن ست

رباعی شماره 69: آنم که مرا نه دل نه جان و نه تنست

رباعی شماره 70: برهان محبت نفس سرد منست

رباعی شماره 71: شبها ز فراق تو دلم پر خونست

رباعی شماره 72: آن روز که بیش با من او را کینست

رباعی شماره 73: در مرگ حیات اهل داد و دینست

رباعی شماره 74: آنکس که سرت برید غمخوار تو اوست

رباعی شماره 75: آنکس که به یاد او مرا کار نکوست

رباعی شماره 76: ایام درشت رام بهرام شه‌ست

رباعی شماره 77: هر چند بلای عشق دشمن کامیست

رباعی شماره 78: در دام تو هر کس که گرفتارترست

رباعی شماره 79: چندان چشمم که در غم هجر گریست

رباعی شماره 80: گویند که راستی چو زر کانیست

رباعی شماره 81: کمتر ز من ای جان به جهان خاکی نیست

رباعی شماره 82: اندر عقب دکان قصاب گویست

رباعی شماره 83: زلفین تو تا بوی گل نوروزیست

رباعی شماره 84: عقلی که ز لطف دیدهٔ جان پنداشت

رباعی شماره 85: روزی که رطب داد همی از پیشت

رباعی شماره 86: نوری که همی جمع نیابی در مشت

رباعی شماره 87: بس عابد را که سرو بالای تو کشت

رباعی شماره 88: صد بار رهی بیش به کوی تو شتافت

رباعی شماره 89: بویی که مرا ز وصل یار آمد رفت

رباعی شماره 90: ای عالم علم پیشگاه تو برفت

رباعی شماره 91: رازی که سر زلف تو با باد بگفت

رباعی شماره 92: چون دید مرا رخانش چون گل بشکفت

رباعی شماره 93: افلاک به تیر عشق بتوانم سفت

رباعی شماره 94: تا کی باشم با غم هجران تو جفت

رباعی شماره 95: در خاک بجستمت چو خور یافتمت

رباعی شماره 96: ای دیدهٔ روشن سنایی ز غمت

رباعی شماره 97: از ظلمت چون گرفته ما هم ز غمت

رباعی شماره 98: دل خسته و زار و ناتوانم ز غمت

رباعی شماره 99: هر چند دلم بیش کشد بار غمت

رباعی شماره 100: سرو چمنی یاد نیاید ز منت

رباعی شماره 101: زین رفتن جان ربای درد افزایت

رباعی شماره 102: آتش در زن ز کبریا در کویت

حرف ج

رباعی شماره 103: هستی تو سزای این و صد چندین رنج

حرف ح

رباعی شماره 104: اندر همه عمر من بسی وقت صبوح

حرف د

رباعی شماره 105: هر جاه ترا بلندی جوزا باد

رباعی شماره 106: ای شاخ تو اقبال و خرد بارت باد

رباعی شماره 107: گوشت سوی عاقلان غافل‌وش باد

رباعی شماره 108: زلفینانت همیشه خم در خم باد

رباعی شماره 109: نور بصرم خاک قدمهای تو باد

رباعی شماره 110: اصل همه شادی از دل شاد تو باد

رباعی شماره 111: از کبر چو من طبع تو بگریخته باد

رباعی شماره 112: گردی که ز دیوار تو برباید باد

رباعی شماره 113: کاری که نه کار تست ناساخته باد

رباعی شماره 114: چشمم ز فراق تو جهانسوز مباد

رباعی شماره 115: آن را شایی که باشم از عشق تو شاد

رباعی شماره 116: آن به که کنم یاد تو ای حور نژاد

رباعی شماره 117: ما را بجز از تو عالم افروز مباد

رباعی شماره 118: در دیدهٔ خصم نیک روی تو مباد

رباعی شماره 119: آب از اثر عارض تو می گردد

رباعی شماره 120: تن در غم تو در آب منزل دارد

رباعی شماره 121: هجر تو خوشست اگر چه زارم دارد

رباعی شماره 122: از روی تو دیده‌ها جمالی دارد

رباعی شماره 123: با هجر تو بنده دل خمین می‌دارد

رباعی شماره 124: ای صورت تو سکون دلها چو خرد

رباعی شماره 125: گه جفت صلاح باشم و یار خرد

رباعی شماره 126: من چون تو نیابم تو چو من یابی صد

رباعی شماره 127: روزی که بود دلت ز جانان پر درد

رباعی شماره 128: گر خاک شوم چو باد بر من گذرد

رباعی شماره 129: بر رهگذر دوست کمین خواهم کرد

رباعی شماره 130: از دور مرا بدید لب خندان کرد

رباعی شماره 131: سودای توام بی‌سر و بی‌سامان کرد

رباعی شماره 132: روزی که سر از پرده برون خواهی کرد

رباعی شماره 133: چون چهرهٔ تو ز گریه باشد پر درد

رباعی شماره 134: گفتا که به گرد کوی ما خیره مگرد

رباعی شماره 135: منگر تو بدانکه ذوفنون آید مرد

رباعی شماره 136: رو گرد سراپردهٔ اسرار مگرد

رباعی شماره 137: آن بت که دل مرا فرا چنگ آورد

رباعی شماره 138: بس دل که غم سود و زیان تو خورد

رباعی شماره 139: هر کو به جهان راه قلندر گیرد

رباعی شماره 140: چون پوست کشد کارد به دندان گیرد

رباعی شماره 141: این اسب قلندری نه هر کس تازد