SİNAGOGDA ERDOĞAN’A NEDEN DUA OKUNDU?
27.03.2015 Cuma
Hakan Çelik
CNN TÜRK - Parametre
Edirne, Osmanlı İmparatorluğu’na tam 92 yıl başkentlik
yapmış, kadim şehirlerimizden biri.
Burada yüzyıl kadar önce 20 bin Musevi yaşıyormuş,
bugün ise cemaatten tek bir kişi bile yok.
Edirne’deki 14 sinagog 1905’teki büyük yangınında
tamamen tahrip olunca Sultan II. Abdulhamid’in fermanyıla yeni ve büyük
bir sinagog yapımına girişilmiş ve Büyük Edirne Sinagogu olarak bilinen
yapı kısa sürede inşa edilmiş.
Fotoğraf: Reuters
Yıllar içinde Museviler buradan tamamen ayrılınca
bakımsızlık nedeniyle sinagog tamamen yıkılmış. Tarihimizde önemli yeri bulunan
bu ibadethane kısa bir süre önce Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından
yaklaşık 6 milyon TL harcanarak restore edildi. Böylece sinagog 46 yıl aradan
sonra yeniden ibadete açılmış oldu.
Fransız mimar France Depre imzasını taşıyan yapı
Avrupa’nın üçüncü büyük sinagogu olarak gösteriliyor. Girişinde taş işleme
üzerinde Musa’nın On Emri yer alıyor.
Dün bu sinagogun yeniden açılış törenine davetliydim.
Türkiye’den ve dünyanın çeşitli ülkelerinden bin
kişinin davetli olduğu törene yoğun duygusallık hakimdi.
Nitekim Türk Musevi Cemaati Başkanı İshak
İbrahimzadeh konuşmasında bu ülkenin asli vatandaşları olmalarına rağmen
hain gibi gösterilmekten duydukları üzüntüyü dile getirdi.
İbrahimzadeh siteminde haklı. Çünkü İsrail hükümetinin yaptıklarının
faturası buradaki Musevilere kesilmek isteniyor. Zaman zaman anti semitik
söylemlerin hedefi oluyorlar.
Oysa Türkler ve Museviler Avrupa’nın dışına itilmeye
çalışılan iki halk. Bu nedenle bir kader birlikteliğimiz var.
Türkiye’de yaşayan farklı inanç gruplarından insanları
düşman gibi gören paranoyak düşünce nedeniyle evlerini terk edenler oldu.
Türkiye’de sadece 17 bin Musevi kaldı.
Balkan Savaşı’nda bu toprakları savunmak için hayatını kaybeten
Musevilerin de olduğunu pek azımız biliyoruz.
Müslümanlar ve Museviler arasındaki ilişkiler bugün
bazı ülkelerdeki politik gelişmelerin etkisiyle oldukça gergin durumda. Halbuki
iki dinin çok yakın olduğu hususlar var. Sünnet olmak, domuz yememek,
ibadethanede kadın ve erkeklerin farklı yerlerde oturması, takke takmak
(Musevilerde kipa) vb gibi.
Türkiye Hahambaşılığı Müşaviri Yaşar Bildirici
hatırlattı, Museviler eğer bir şehirde sinagog bulamazlarsa camiye giderek dua
ederler. Çünkü camilerde de tıpkı sinagoglar gibi resim ve tasvir yoktur,
sadelik hakimdir.
Biraz da sinagogtaki tören atmosferinden bahsedeyim.
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ve Vakıflar
Genel Müdürü Dr. Adnan Ertem çok güzel birer konuşma yaptı. Arınç’ın
bütün bu alanlarda ciddi emeği var. Nitekim dünkü konuşmasında da farklı
inançlardan Türkiye’ye gelmek isteyenler olursa 78 milyon vatandaşın bu
insanları kucaklayacağını söyledi.
Fotoğraf: Reuters
Arınç’ın “Biz sadece camileri, medreseleri değil aynı
zamanda havraları, sinagogları ve kiliseleri de imar ediyoruz" gibi bir
ifade kullanması sinagogun varlığına itiraz eden Edirne Valisi Dursun Ali
Şahin’e mesaj niteliğindeydi.
Büyük Sinagog'da 46 yıl sonra ilk ibadet
Türk
Musevi Cemaati’nde daha önce başkanlık görevlerinde bulunan Sami Herman
ve Silvyo Ovadya ile sohbet etme fırsatı buldum. Hepsi çok mutlu ve
heyecanlıydı.
Törene Türkiye Hahambaşısı İsak Haleva ve Türk
Musevi Cemaati eski Başkanı Bensiyon Pinto rahatsızlıkları nedeniyle
katılamadı.
Dünya Yahudileri adına World Jewish Congress’ten
Brüksel’den Stern Maram, Ortodoksların ruhani lideri Ekümenik Partik
Bartholomeos, İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Shai Cohen, Edirne Belediye
Başkanı Recep Gürkan, Türkiye’nin Washington ve Tel Aviv Büyükelçiliği
görevlerinde bulunan Namık Tan törene katılan isimler arasındaydı.
İsrail ordusuna kızıp Türkiye Musevilerinden acısını
çıkaran ve sinagog için “Açtırmam” diyen Edirne Valisi Dursun Ali
Şahin de açılış törenindeydi.
Törenin sonununa doğru çocuklar korosu, Ofra Haza ve
Jasmin Levy tarafından da seslendirilen, çok sevilen bir sefarad şarkısı “Adio
Kerida”yı söyledi.
Kapanış bölümünde ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip
Erdoğan’ın şahsında Türkiye Cumhuriyeti devletinin iyiliği için dua edildi.
(Anoten duası)
Cumhurbaşkanları için dua edilmesi, Türkiye’li
Musevilerin sinagoglarında çok uzun süredir uyguladıkları bir gelenek. Görevde
iken ilk kez bir sinagogu ziyaret eden 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül
için de daha önce dua okunmuştu.
,http://www.cnnturk.com/yazarlar/guncel/hakan-celik/sinagogda-erdogan-a-neden-dua-okundu
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar