Çeviri
SALÂT-I FEYZİYE VE TERCÜMESİ İbnü’l-Arabî (1165-1240)
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem
Efendimiz için söylenmiş olan salâvatlar kendi içinde büyük sırları taşıdıkları
gibi okuyan kişilerin manevi derecelerinin de yükselmesinde büyük öneme
haizdir. Ahmet Ziyâüddin Gümüşhânevî kaddese’llâhü sırrahu’l azîzin[1] tertip ettiği üç cilt
olan Mecmuât’ül-Ahzâb Kitabında İbnü’l-Arabî Cildinin başında
geçen Ebu Abdillah Muhyiddin Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Hatimî et-Taî
el-Endelüsi kaddese’llâhü sırrahu’l azîzin meşhur Salât-ı
Feyziyesi’ni koyarak ve Abdülganî Nablusî [2] ninde açıklamasını da
ilave ederek kıymeti yüksek bir salât olduğuna işaret etmiştir.
Kısaca tercümesini sunduğumuz bu salâvat
için Kutbu’l-ârifîn Abdülaziz Mecdi Tolun (1865-1941) kaddese’llâhü
sırrahu’l azîzin Osmanlıca çevirisinden[3] de istifade ederek
günümüz insanına faydalı olmayı düşündük.
Allah Teâlâ’m, rızan için yaptığımız
işlerden dolayı affını diler, Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemin
şefaatini arzu niyaz ederiz.
İhramcızâde
İsmail Hakkı ALTUNTAŞ
Esenler /İstanbul
2010
صلوة الفيضية
بِسْـــمِ اللهِ
الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
اللَّهُمَّ اَفِضْ صِلَةَ صَلَوَاتِكَ وَسَلاَمَةَ تَسْليِمَاتِكَ عَلىَ
اَوَّلِ التَّعَيُّناَتِ الْمُفاَضَةِ مِنَ الْعَمَاءِ الرَّباَّنىِ * وَ ﺁخِرُ التَّنَزُّلاَتِ الْمُضَافَةِ اِلىَ النَّوْعِ
اْلاِنْساَنِىِّ * اَ لْمُهاَجِرِ مِنْ مَكَّةَ كَانَ اللهُ وَلَمْ يَكُنْ
مَعَهُ شَـْئٌ ثاَنٍ * اِلىَ الْمَدِينَةِ وَهُوَ اْلاۤنَ عَلىَ ماَ
عَلَيْهِ كاَنَ مُحْصىِ عَوَالِمَ الْحَضَرَاتِ الْخَمْسِ فىِ وُجُودِهِ وَ كُلَّ
شَـْئٍ اَحْصَيْنَاهُ فىِ اِمَامٍ مُبِينٍ * وَرَاحِمَ ساۤئِلىِ
اسْتِعْدَادَاتِهَا بِـنِداۤءِ وُجُودِهِ وَماَ اَرْسـلْناَكَ اِلاَّ
رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ * نُقْطَةُ الْبَسْمَلَةِ الْجَامِعَةِ لِمَا يَكُونُ
وَكَانَ * وَ نُقْطَةُ اْلاَمْرِ الْجَوَّالَةِ بِدَوآئِرِ اْلاَكْواَنِ * سِرّ ِ
الْهُوِيَّةِ فىِ كُلّ ِ شَـْئٍ سَارِيَةٌ * وَ عَنْ كُلّ ِ شَـْئٍ مُجَرَّدَةٌ وَ
عَارِيَة ٌ* اَمِينِ اللهِ عَلىَ خَزآئِنِ الْفَواَضِلِ * وَمُسْتَوْدِعِهاَ
وَمُقْسِمِهاَ عَلىَ حَسَبِ الْقَوَابِلِ * وَمُوَزِّعِهَا كَلِمَةِ اْلاِسْمِ
اْلاَعْظَمِ * وَفَاتِحَةِ الْكَنْـزِ الْمُطَلْسَم ِالْمَظْهَرِ اْلاَتَمِّ *
اَلْجَامِعِ بَيْنَ الْعُبُودِيَّةِ وَ الرُّبُوبِـيَّةِ وَ الْمَنْشَأِ
اْلاَعَمِّ * اَلشَّامِلِ لِـْلأِمْكَانِيَّةِ وَالْوُجُوبِيَّةِ الطَّوْدِ
اْلأَشَمِّ الَّذِى لاَ َيُزَحْزِحُهُ التَّجَلّىِ عَنْ مَقَامِ التَّمْكِينِ *
وَالْبَحْرِ الْحِضَمِّ الَّذِى لَمْ تُعَكِّرْهُ جِيَفُ الْغَفَلاَتِ عَنْ صَفآءِ
الْيَقِينِ * الْقَلَمِ النُّورَانِىِّ الْجَارِي بِمِداَدِ الْحُرُوفِ
الْعاَلِياَتِ * وَالنَّفْسِ السَّارِي بِمَوآدِّ الْكَلِماَتِ التّاۤماَّتِ *
اَلْفيْضِ اْلاَقْدَسِ اْلأَقْدَسِ الذَّاتيِ الَّذِى تَعَيَّنَتْ بِهِ
اْلأَعْياَنُ وَاسْتِعْداَداَتُهاَ * مَطْلَعِ شَمْسِ الذَّاتِ فىِ اَسْمآءِ
اْلأَسْماَءِ وَالصِّفاَتِ * وَمَنْبَعِ نُورُ اْلإِفَاضَاةِ فىِ رِيَاضِ
النَّسَبِ اْلإِضَافَاةِ * خِطِّ الْوَحْدَةِ بَيْنَ قَوْسَىِ
اْلأَحَدِيَّةِ وَالْوَاحِدِيَّةِ * وَوَاسِطَةِ التَّـنَزُّلِ اْلإِلۤهِىِّ مِنْ
سَماۤءِ اْلأَزَلِـيَّةِ اِلىٰ اَرْضِ اْلأَبـَدِيَّةِ * النُّسْخَةِ
السُّغْرَى الَّتىِ تَفَرَّعَتْ عَنْهَا الْكُبْرَى وَالدُّرَّةِ الْبَيْضۤاءِ
الَّتىِ تَنَزَّلَتْ اِلىَ يَاقُوتَةِ الْحَمْراۤء * جَوْهَرِ الْحَوَادِثِ
اْلإِمْكَانِيَّةِ الَّتىِ لاَ تَخْلوُا عَنِ الْحَرَكَةِ وَ السُّكُّونِ * وَ
مَادَّةِ الْكَلِمَةِ الْفَهْوَانِيَّةِ الطَّالِعَةِ مِنْ كِنِّ كُنْ اِلىََ
شَهَادَةِ فَيَكُونَ * هَيُولىَ الصُّوَرِ الَّتىِ لاَ تَبْخَلىِ بِاَحَدٍ
اِلاَّ مَرَّ ةً لاَ اِثْنَيْنِ * وَلاَ بِصُورَةٍ مِنْهَا
ِلأَحَدٍ مَرَّتَيْنِ قُرْاَنِ الْجَمْعِ الشَّامِلِ لِلْمُمْتَنِعِ وَالْعَدِيمِ
* وَ فُرْقَانِ الْفَرْقِ الْفَاصِلِ بَيْنَ الْحَادِثِ
وَالْقَدِيـمِ * صۤائِمِ نَهَارٍ اِنّىِ اَبِيتُ عِنْدَ رَبّىِ * وَ قآئِمِ لَيْلٍ
تَنَامُ عَيْنَاىَ وَلاَ يَـنَامُ قَلْبِى * وَاسِطَةِ مَا بَيْنَ الْوُجُودِ
وَالْعَدَمِ مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِياَنِ * وَ رَابِطَةِ الْحُدُوثِ
بِالْقَدِيمِ بَيْـنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِياَنِ * فَذَالِكَ دَفْـتَرُ
اْلأَوَّلِ وَاْلآخِرِ* وَ مَرْكَزُ اِحَاطَةُ اْلبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ *
حَبِيبُكَ الَّذِى اسْتَجْلَبْتَ بِهِ جَمَالَ ذَاتِكَ عَلىَ مِنَصَّةِ
تَجَلِّـيَاتِكَ * وَ خَلَعْتَ عَلَيْهِ خِلْعَةَ الصِّفَاتِ وَ اْلأَسْمۤاءِ * وَتَوَجْـتَهُ
بِتَاجِ الْخِلاَفَةِ الْعُظْمىَ * وَ اَسْرَيْتَ بِجَسَدِهِ لَيْلاً مِنَ
الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلىَ الْمَسْجِدِ اْلاَقْصىَ * حَتىَّ انْـتَهىَ اِلىَ
سِدْرَةِ الْمُنْـتَهَا * وَ تَرْقىَ اِلى َ قَابَ قَوْسَيْنِ اَوْ اَدْنىَ *
فَأَسَرَّ فُـؤَآدَهُ بِشُـهُودِكَ حَيْثُ لاَ صَبَاحَ وَ لاَ مَسۤاءَ * مَا
كَذَبَ الْفُؤَآدُ مَا رَأَىٰ * وَ اُقِرَّ بَصَرَهُ بِوُجُودِكَ حَيْثُ لاَ خَلاَ
وَ لاَ مَلاَ مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَ مَا طَغىٰ * صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَيْهِ
صَلوَةً تُصَلِّ بِهَا فَرْعىِ اِلىَ اَصْلىِ * وَ يَصِلُ بَعْضىِ
اِلىََ كُلّىِ * لِتَـتَّحِدَ ذَاتىِ بِذَاتِهِ وَصِفَاتىِ بِصِفَاتِهِ وَتُـقِرُّ
الْعَيْنُ بِالْعَيْنِ* وَ يَفِرُّ الْبَيْنُ مِنَ الْبَيْنِ وَ سَلِّمْ عَلَيْهِ
سَلاَماً اَسْلَمُ بِهِ فىِ مُتَابِعَتِهِ مِنَ التَّخَلُّفِ * وَ فىِ طَرِيقِ
شَرِيعَتِهِ مِنَ التَّعَسُّفِ * ِلاَفْـتَتِحَ بَابَ مَحَـبَّتِكَ
اِيَّاىَ بِمِفْتاَحِ شَرِيعَتِهِ وَ اَشْهَدَكَ فىِ حَوَاسّىِ وَ اَعْضۤائيِ
مِنْ مِشْكَاةِ شَرْعِهِ وَ طَاعَتِهِ * وَ اَدْخُلَ وَرۤاءَ حِصْنِ لآ اِلۤهَ
اِلاَّ اللهُ وَ فىِ اَثـَرِهِ خِلْعَةُ لىِ مَعَ اللهِ * اِذْ هُوَ
بَابُكَ الَّذِى مَنْ لَمْ يَقْصُدْكَ مِنْهُ سُدَّتْ عَلَيْهِ الطُّرُقُ
وَاْلأَبْوَابُ * وَرُدَّ بِعِصَاةِ اْلأَدَبِ اِلىَ اصْطَـبْلِ الدَّوَابِّ اَللَّهُمَّ
يَا رَبِّ يَا مَنْ لَـيْسَ حِجَابُهُ اِلاَّ الّنُورُ وَلاَ خَفاَهُ
اِلاَّ شِدَّةُ الظُّهُورِ * اَسْأَلُكَ بِكَ فىِ مَرْتَـبَةِ
اِطْلاَقِكَ عَنْ كُلِّ تَقْيِيدٍ * اَلَّتىِ تَفْعَلُ فِيهَا مَا تَشۤاءُ وَ مَا
تُرِيدُ وَ بِكَشْفِكَ عَنْ ذَاتِكَ بِلْعِلْمِ النُّورِيِّ * وَتَحَوُّلـِكِ فىِ
حَضْرَتِ صُوَرِ اَسْمۤائِكَ وَ صِفَاتِكَ بِلْوُجُودِ الصُّوَرِيِّ * اَنْ
تُصَلِّىَ عَلىَ سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَكْحَلُ بِهاَ بَصِيرَتىِ
بِالنُّورِ الْمَرْشُوشِ فىِ اْلأَزَلِ ِلأَشْهَدَ فَنآءَ مَا لَمء يَكُنْ
وَ بَقۤاءَ مَنْ لَمْ يَزَلْ * وَ أَرَى اْلأَشْياَءَ كَمَا هِىَ فىِ اَصْلِهاَ
مَعْدُومَةً مَفْقُودَةً * وَكَوْنِهاَ لَمْ تَشُمُّ رَايِحَةَ الْوُجُودِ فَضْلاً
عَنْ كَوْنِـهاَ مَوْجُودَةً * وَ اَخْرِجْنىِ اللَّهُمَّ بِالصَّلاَةِ
عَلَيْهِ مِنْ ظُلْمَةِ أَناَنِـيَّتىِ اِلىَ النُّورِ * وَ مِنْ قَـبْرِ
جِسْماَنِـيَّتىِ اِلىَ جَمِيعِ الْحَشْرِ وَ فَرْقِ النُّشُورِ * وَ اَفِضْ
عَلَىَّ مِنْ سَمۤاءِ تَوْحِيدِكَ اِيَّاكَ مَا تُطَهِّرُنىِ مِنْ رِجْسِ
الشِّرْكِ وَ اْلإِشْرَاكِ * وَاَنْعِشْنىِ بِالْمَوْتَةِ اْلاُولىَ وَالْوِلاَدَةِ
الثّاَنِيَةِ * وَاَحْيِنىِ بِالْحَياَةِ الْباَقِيَةِ فىِ هۤذِهِ الدُّنياَ
الْفاَنِيَةِ * وَ اجْعَلْ لىِ نُورًا اَمْشىِ بِهِ فىِ النّاَسِ *
فَأَرَى بِهِ وَجْهَكَ اَيْنَمَا تَوَلَّيْتُ بِدُونِ اِشْتِباَهٍ وَ لاَ
اِلْتِباَسٍ * ناَظِرًا بِعَيْنىِ الْجَمْعِ وَ الْفَرْقِ * فاَصِلاً بَيْنَ
الْباَطِلِ وَ الْحَقِّ * دَالاًّ بِكَ عَلَيْكَ وَهاَدِيًا بِاِذْنِكَ اِلَيْكَ
ياَ اَرْحَمَ الرّاَحِمِينَ * صَلِّ وَ سَلِّمْ عَلىَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ
صَلاَةً تَتَقَبَّلُ بِهاَ دُعاَئىِ وَ تُحَقِّقُ بِهاَ رَجۤائىِ* وَ عَلىَ
اَلِهِ اَلِ الشُّهُودِ وَ الْعِرْفاَنِ * وَ اَصْحاَبِهِ اَصْحاَبِ الذَّوْقِ وَ
الْوِجْدَانِ * مَا انْتَشَرَتْ طُرَّةُ لَيْلِ
الْكِياَنِ * وَ اسْـتَفَرَ جَبِينَ الْعِياَنِ * آمِينْ وَ سَلاَمٌ عَلىَ
الْمُرْسَلِينَ *
وَ الْحَمْدُ لله رَبِّ الْعاَلَمِينَ
SALÂT-I
FEYZİYE VE TERCÜMESİ
بِسْـم اللهِ
الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
اللَّهُمَّ اَفِضْ صِلَةَ صَلَوَاتِكَ
وَسَلاَمَةَ تَسْليِمَاتِكَ عَلىَ اَوَّلِ التَّعَـيُّناَتِ الْمُفاَضَةِ
مِنَ الْعَمَاءِ الرَّباَّنىِ وَﺁخِرُ التَّـنَزُّلاَتِ الْمُضَافَةِ اِلىَ النَّوْعِ
اْلاِنْساَنِىِّ
"Ey
Allah’ım Muhammed sallallâhü aleyhi ve
sellem için salâtlarını, övgülerini bolca yağdırdığın gibi selâmını da
emniyetinle üzerine indir.
O Muhammed sallallâhü aleyhi ve sellem ki, Senin yalnız olduğun zamanda,
yaratmaya niyetlendiğinde ve her şeyin öncesinde belirlediğindir. O insanlığın
özellikleriyle ulaşabileceği son mertebede olandır.
اَلْمُهاَجِرِ مِنْ
مَكَّةَ كَانَ الله وَلَمْ يَكُنْ مَعَهُ شَـْئٌ
ثاَنٍ اِلىَ الْمَدِينَةِ وَهُوَ اْلاۤنَ عَلىَ ماَ عَلَيْهِ
"Ey
Allah’ım O Muhammed ki "Allah,
vardı ve O'nunla beraber başka bir şey yoktu"[4] Mekke'sinden[5] "O hâlâ da o hal
üzeredir" Medine'sine hicret etmiştir.”
كاَنَ مُحْصىِ عَوَالِمَ
الْحَضَرَاتِ الْخَمْسِ فىِ وُجُودِهِ وَ كُلَّ شَـْئٍ اَحْصَيْـنَاهُ فىِ اِمَامٍ
مُبِينٍ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki "Biz
her şeyi imâm-ı mübîn'de zikrettik" [6] âyeti gereğince
vücudundaki hazarât-ı hamse[7] âlemlerinin toplamaya ve
saymaya gücü yeten ve vakıf olandır.
وَرَاحِمَ ساۤئِلىِ
اسْـتِعْدَادَاتِهَا بِنِداۤءِ وُجُودِهِ وَماَ اَرْسـلْناَكَ اِلاَّ
رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki “Biz
seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik" [8] âyet-i kerîmesi ile
varlığındaki merhamet hakîkatiyle hazarât-ı hamse tavırlarını anlamaya istekli
olanlara cömert davranır.
نُقْطَةُ الْبَسْمَلَةِ
الْجَامِعَةِ لِمَا يَكُونُ وَكَانَ وَ نُقْطَةُ اْلاَمْرِ
الْجَوَّالَةِ بِدَوآئِرِ اْلاَكْواَنِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki olmuş ve olacağı
çevirmiş olan besmelenin sırrını toplayan kudsî nokta[9] ve varlığa çıkacak
şeylerin olmasındaki "Ol” [10] lafzındaki sırlı
emrindir.
سِرّ ِ الْهُوِيَّةِ فىِ
كُلّ ِ شَـْئٍ سَارِيَةٌ وَ عَنْ كُلّ ِ شَـْئٍ مُجَرَّدَةٌ وَ
عَارِيَة ٌ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki her şeyde
bulunduğu gibi ve her şeyden mücerred ayrı ve üstün olan sırr-ı hüviyyettir.[11] Yani zâtının göründüğü
yerdir.[12]
اَمِينِ اللهِ عَلىَ
خَزآئِنِ الْفَواَضِلِ وَمُسْتَوْدِعِهاَ وَمُقْسِمِهاَ عَلىَ حَسَبِ
الْقَوَابِلِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki ilâhî
hazînelerinin fâziletlerinin emanet edildiği yer ve bu hazînelerin kâbiliyyet
ve isti'dâtlara göre taksim edildiği ve dağıtıldığı yerdir.”
وَمُوَزِّعِهَا كَلِمَةِ
اْلاِسْمِ اْلاَعْظَمِ وَفَاتِحَةِ الْكَنْـزِ الْمُطَلْسَم
ِالْمَظْهَرِ اْلاَتَمِّ اَلْجَامِعِ بَيْنَ الْعُبُودِيَّةِ وَ
الرُّبُوبِيَّةِ وَ الْمَنْشَـأِ اْلاَعَمِّ اَلشَّامِلِ
لِْلأِمْكَانِيَّةِ وَالْوُجُوبِيَّةِ الطَّوْدِ اْلأَشَمِّ الَّذِى لاَ
َيُزَحْزِحُهُ التَّجَلّىِ عَنْ مَقَامِ التَّمْكِينِ وَالْبَحْرِ الْحِضَمِّ الَّذِى لَمْ تُعَكِّرْهُ جِيَفُ
الْغَفَلاَتِ عَنْ صَفآءِ الْيَـقِينِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki ism-i âzam
kelimesi,[13] tılsımlanıp[14] esrârengiz hâle gelmiş
olan fâtiha hazinesi, kulluğun ve rabliğin noksansız toplanmış olan zuhur yeri,
imkân ve ilâhi varlık âlemini çevreleyen umumi kaynak, sebep, tecellilerin
kendisini sarsmadığı ve etkilemediği kuvvetli dağın, sana olan yakınlığına
gaflet leşleri bulandıramayan büyük okyanusundur.”
الْقَلَمِ
النُّورَانِىِّ الْجَارِي بِمِداَدِ الْحُرُوفِ الْعاَلِياَتِ
وَالنَّفْسِ السَّارِي
بِمَوآدِّ الْكَلِماَتِ الـتّاۤماَّتِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed’in ki; Yüce
harflerin mürekkebi kendisinden akmakta olan nur ile ilgili kalemin kelimeleri
büyük kıyamete kadar söylenecek maddelere ulaşan rahmanî nefestir.”[15]
اَلْفيْضِ اْلاَقْدَسِ اْلأَقْدَسِ
الذَّاتيِ الَّذِى تَعَـيَّنَتْ بِهِ اْلأَعْياَنُ وَاسْتِعْداَداَتُها مَطْلَعِ
شَمْسِ الذَّاتِ فىِ اَسْمآءِ اْلأَسْماَءِ وَالصِّفاَتِ وَمَنْـبَعِ
نُورُ اْلإِفَاضَاةِ فىِ رِيَاضِ النَّسَبِ اْلإِضَافَاةِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki mutlak mukaddes
zâttır. Zâtı İlâhî İlminde eşyanın ezelden beri sâbit olan sûret ve
hakikatleri ile beşerî âlemde bulunan muhtelif kabiliyetlerde zâtının
güneşinden çıkan isimler ve sıfatların isimler sebebi olandır. O nurların
çıktığı bahçelerde nisbet ve medet ve yardım istemelerin meydana geldiği mutlak
ve mukaddes ihsan fazilet kerem sıfatındır.”
خِطِّ الْوَحْدَةِ بَيْنَ
قَوْسَىِ اْلأَحَدِيَّةِ وَالْوَاحِدِيَّةِ وَوَاسِطَةِ
التَّـنَزُّلِ اْلإِلۤـهِىِّ مِنْ سَماۤءِ اْلأَزَلِـيَّةِ اِلىٰ اَرْضِ
اْلأَبـَدِيَّةِ
“Ey Allah’ım O Muhammed ki
Ehadiyyet (Birlik) ve Vâhidiyyet (her şey ile birlik) kavisleri
arasında birlik, yalnızlık ve teklik çizgisi ve ezeliyyet semâsından
ebediyet yurduna olacak olan ilâhî iniş ve çıkışlar vasıtasıdır.
النُّسْخَةِ السُّغْرَى
الَّتىِ تَفَرَّعَتْ عَنْهَا الْكُبْرَى وَالدُّرَّةِ الْبَيْضۤاءِ الَّتىِ
تَـنَزَّلَتْ اِلىَ يَاقُوتَةِ الْحَمْراۤء
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki nüsha-i kübrâ
(büyük âlemlerin) yeniden doğmasına olan nüsha-i suğrâ (beşeriyette küçük
âlem) kırmızı yakuttan maddî âleme inmiş olan parlayan incidir.”[16]
جَوْهَرِ الْحَوَادِثِ اْلإِمْكَانِـيَّةِ
الَّتىِ لاَ تَخْلوُا عَنِ الْحَرَكَةِ وَ السُّكُّونِ وَ مَادَّةِ
الْكَلِمَةِ الْفَـهْوَانِـيَّةِ الطَّالِعَةِ مِنْ كِنِّ كُنْ اِلىََ شَهَادَةِ
فَيَكُونَ
“Ey Allah’ım O Muhammed ki,
hareket ve sükûndan hâli olmayan havâdîs-i imkâniyye'nin (dünyevî ve beşeri)
aslî cevheridir. "Ol" perdesinden “Ve
olur" şehâdetinde var olmaya sebeb olan mânevî kelimenin asıl
maddesidir.”[17]
هَـيُولىَ الصُّوَرِ الَّتىِ
لاَ تَبْخَلىِ بِاَحَدٍ اِلاَّ مَرَّ ةً لآ اِثْـنَيْنِ وَلاَ بِصُورَةٍ
مِنْهَا ِلأَحَدٍ مَرَّتَـيْنِ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki her şahıs için
iki defa zuhuruna imkân olmayıp,[18] belki her insan için
bir defa tecelli eden suretin "heyula"sıdır.[19]
قُرْاَنِ الْجَمْعِ
الشَّامِلِ لِلْمُمْتَنِعِ وَالْعَدِيمِ وَفُرْقَانِ الْفَرْقِ
الْفَاصِلِ بَيْنَ الْحَادِثِ وَالْقَدِيمِ صۤائِمِ نَهَارٍ اِنّىِ
اَبِيتُ عِنْدَ رَبّىِ وَ قآئِمِ لَيْلٍ تَـنَامُ عَيْـنَاىَ وَلاَ
يَـنَامُ قَلْبِى وَاسِطَةِ مَا بَيْنَ الْوُجُودِ وَالْعَدَمِ مَرَجَ
الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِياَنِ وَ رَابِطَةِ الْحُدُوثِ بِالْقَدِيمِ
بَيْـنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِياَنِ فَذَالِكَ دَفْـتَرُ اْلأَوَّلِ
وَاْلآخِرِ وَ مَرْكَزُ اِحَاطَةُ اْلبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ
“Ey Allah’ım O
Muhammed ki, olması imkânsız ve mevcut olmayan, yok olan her şeyi
çevreleyen Kur’ân-ı Kerim’i toplayan ve Sonradan olan şey ile başlangıcı
olmayandır.[20] O öncesi bilinmeyen hâl
ve keyfiyet arasında fasıl yanı ayırıcı olan Furkânü'l-Fark'tır[21].
“Ey Allah’ım O Muhammed ki "Şüphesiz ben Rabbim
katında terbiye edildim"[22] gündüzünün oruçlusu
(hata ve kusur yapmayanı ve "gözlerim uyur ama kalbim uyumaz" [23]gecesinin ibadet
edenidir. “İki denizin birleştiği yer"[24] âyet-i ile varlık
ve yokluk arasında vâsıta, "Fakat aralarında bir berzah (perde) vardır,
karışmazlar"[25] âyetince yokluğun
varlığa çıkışında ezeliyetle ilgisinde bağ ve bitiştirendir. O, Evvel ve âhir
defterinin hülâsası özü, bâtın ve zahirdeki kuşatmanın da merkezidir.”
حَبِيـبُكَ الَّذِى اسْـتَجْلَـبْتَ بِهِ
جَمَالَ ذَاتِكَ عَلىَ مِنَصَّةِ تَجَلِّـيَاتِكَ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki ilâhî zât-ı
cemâlinin tecelliyât makamın üzerindeki görünmesine sebep olan ilâhî sevgilin
ve bütün tecellilerde ilâhî teveccühlerin kıblesidir.”[26]
وَخَلَعْتَ عَلَيْهِ خِلْعَةَ الصِّفَاتِ وَاْلأَسْمۤاءِ وَتَوَجْتَهُ
بِتَاجِ الْخِلاَفَةِ الْعُظْمىَ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki Sıfat ve
esma kaftanı kendisine giydirdin ve en büyük hilâfet tacıyla taçlandırdın.”[27]
وَ اَسْرَيْتَ بِجَسَدِهِ
لَــيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلىَ الْمَسْجِدِ اْلاَقْصىَ حَتىَّ
انْـتَهىَ اِلىَ سِدْرَةِ الْمُنْـتَهَا وَ تَرْقىَ اِلى َ
قَابَ قَوْسَيْنِ اَوْ اَدْنىَ فَأَسَرَّ فُـؤَآدَهُ بِشُـهُودِكَ حَيْثُ لاَ
صَبَاحَ وَ لاَ مَسۤاءَ مَا كَذَبَ الْفُــؤَآدُ مَا رَأَىٰ وَ اُقِرَّ
بَصَرَهُ بِوُجُودِكَ حَيْثُ لاَ خَلاَ وَ لاَ مَلاَ مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَ مَا
طَغىٰ
“Ey
Allah’ım O Muhammed ki mübarek
cesediyle Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksâ'ya, oradan
uyanık hâlde İsrâ olunarak Sidretü'l-Müntehâ'ya
ulaştırıp, “Kâbe kavseyni ev ednâ” sırrına yükselttiğindir.
Gündüz ve gecesi olmayan bir yerde zât-ı ilâhîni gösterdiğinde O’nun kalbinde
sevinç hâsıl olmuş, gönlü bu görüşün tecellilerinde hatâya düşmemiştir.[28] "lâ-halâ ve
lâ-melâ" (Boş ta değildir, dolu da değildir) denilen
birliğinin şehrinde gözü aydın olmuş, gözünde kayma ve gönlünde bir
değişme olmamıştır.”[29]
صَلِّ اللَّهُمَّ
عَلَيْهِ صَلوَةً
“Ey Allah’ım Yukarda
zikrettiğim güzel ve yüksek vasıfları olan Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve
selleme salavâtını ulaştır.”
تُصَلِّ بِهَا فَرْعىِ اِلىَ
اَصْلىِ وَ يَصِلُ بَعْضىِ اِلىََ كُلّىِ لِتَـتَّحِدَ ذَاتىِ
بِذَاتِهِ وَصِفَاتىِ بِصِفَاتِهِ وَتُـقِرُّ الْعَيْنُ بِالْعَيْنِ وَ
يَفِرُّ الْبَيْنُ مِنَ الْبَيْنِ
“Ey
Allah’ım Muhammed'ine öyle
bir salât ile salât et ki o salât sayesinde benim cüz’üm aslıma,
cüz'üm bütünlüğüme birleşmiş olarak zâtım, zât-ı Muhammed'le sıfatım sıfât-ı
Muhammed'le ulaşıp bitişme halimi kazanıp ve zâtıyla kendim gayeme kavuşup
aramızda bir ayrılık kalmamasını diliyorum"
وَسَلِّمْ عَلَيْهِ سَلاَماً اَسْلَمُ بِهِ
فىِ مُتَابِعَتِهِ مِنَ التَّخَلُّفِ وَ فىِ طَرِيقِ شَرِيعَتِهِ مِنَ
التَّعَسُّفِ ِلاَفْـتَتِحَ بَابَ مَحَـبَّتِكَ اِيَّاىَ بِمِفْتاَحِ شَرِيعَتِهِ وَاَشْهَدَكَ فىِ حَوَاسّىِ وَ اَعْضۤائيِ مِنْ مِشْكَاةِ شَرْعِهِ
وَ طَاعَتِهِ وَ اَدْخُلَ وَرۤاءَ حِصْنِ لآ اِلۤهَ اِلاَّ اللةُ
وَ فىِ اَثـَرِهِ خِلْعَةُ لىِ مَعَ اللهِ اِذْ هُوَ بَابُكَ الَّذِى مَنْ لَمْ
يَقْصُدْكَ مِنْهُ سُدَّتْ عَلَيْهِ الطُّرُقُ وَاْلأَبْوَابُ وَرُدَّ
بِعِصَاةِ اْلأَدَبِ اِلىَ اصْطَـبْلِ الدَّوَابِّ
“Ey
Allah’ım Muhammed'ine öyle bir selâm et
ki bu selâm ve emniyetiyle ona tabi olanlar muhalefet etmekten emin
olsunlar, şeriatını bozup yoldan çıkmayıp muhabbet kapıları üzerlerine
açılsın. Bu şekilde şeriat ve itaat aynasında duyguları, azaları ve varlıkları
hakikatinde Senin yüzünü müşahede edebilsinler.
Yine bu selâm ile eseri olan “Li ma’a Allah”[30] kaftanını
giyip Lâilâhe illâ’llâh kalesine girebilsinler. Çünkü Muhammed
sallallâhü aleyhi ve sellemden hususi kapındır. Bu yüzden onun şeriatı ve edebi
ile hayvanî özellikleri reddettin ondan başka kapıları kapattığın gibi, başka
yolları istemedin..”[31]
اَللَّهُمَّ يَا رَبِّ يَا مَنْ لَـيْسَ
حِجَابُهُ اِلاَّ الّنُورُ وَلاَ خَفاَهُ اِلاَّ شِدَّةُ
الظُّهُور
“Ey
her şeyin Rabbi olan Allah’ımلله Ey
şiddetli zuhurunda yaratılmışlardan gizleyen kendisine nuru perde olan Allah’ımلله”
اَسْأَلُكَ بِكَ فىِ
مَرْتَـبَةِ اِطْلاَقِكَ عَنْ كُلِّ تَقْيِيدٍ اَلَّتىِ تَفْعَلُ
فِيهَا مَا تَشۤاءُ وَ مَا تُرِيدُ وَ بِكَشْفِكَ عَنْ ذَاتِكَ بِلْعِلْمِ
النُّورِيِّ وَتَحَوُّلـِكِ فىِ حَضْرَتِ صُوَرِ اَسْمۤائِكَ وَ صِفَاتِكَ
بِلْوُجُودِ الصُّوَرِيِّ
“Ey
Allah’ım Bağıntıların ve kayıtların
olmadığı makamda bütün suretlerde zâtının isim, sıfat ve fiillerin, nurlu ezelî
ilimin, keşfettirmenle, isim, sıfat, fiil hallerinde Senin istediğin şeyleri
yapmayı ve Senden, yine Seninle istiyorum.”
اَنْ تُصَلِّىَ عَلىَ
سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَكْحَلُ بِهاَ بَصِيرَتىِ بِالنُّورِ
الْمَرْشُوشِ فىِ اْلأَزَلِ ِلأَشْهَدَ فَنآءَ مَا لَمْ يَكُنْ وَ بَقۤاءَ
مَنْ لَمْ يَزَلْ
“Ey
Allah’ım Muhammed'ine öyle bir
salât ile salât et ki, o salât ile ezelde saçılmış olan nurla gönül gözüme
sürmesi çekilmiş olarak varlığa çıkamayan fânî şeylerin yokluğuna ve zeval
bulmayacak bakânı görmeye ve müşahede etmeye kudretim olsun.”
وَ أَرَى اْلأَشْياَءَ كَمَا
هِىَ فىِ اَصْلِهاَ مَعْدُومَةً مَفْقُودَةً
“Ey
Allah’ım Bu şekilde eşyayı aslı ile
yokluğunda, kaybolduğunda, varlığa çıkışındaki vasıflarını göreyim”
وَكَوْنِهاَ لَمْ تَشُمُّ رَايِحَةَ الْوُجُودِ فَضْلاً عَنْ كَوْنِـهاَ
مَوْجُودَةً وَ اَخْرِجْنىِ
“Ve bunun yanı sıra eşyanın varlık kokusu olmadığında varlığa
çıkışında O’nun faziletini göreyim”[32]
اللَّهُمَّ بِالصَّلاَةِ
عَلَيْهِ مِنْ ظُلْمَةِ أَناَنِـيَّتىِ اِلىَ النُّورِ وَمِنْ قَـبْرِ
جِسْماَنِـيَّتىِ اِلىَ جَمِيعِ الْحَشْرِ وَ فَرْقِ النُّشُورِ
“Ey
Allah’ım Muhammed'ine bu
salâtın bereketini, benliğimin karanlığından kurtularak nuruna ve kabir
olan cismimden kurtulmuş olarak, ölülerin canlanıp ayrıştığı haşir yeri ve
yayıldığı zamana kadar isterim.”
وَاَفِضْ عَلَىَّ مِنْ
سَمۤاءِ تَوْحِيدِكَ اِيَّاكَ مَا تُطَهِّرُنىِ مِنْ رِجْسِ الشِّرْكِ
وَ اْلإِشْرَاكِ وَ اَنْـعِشْنىِ بِالْمَوْتَةِ اْلاُولىَ
وَالْوِلاَدَةِ الثّاَنِيَةِ وَ اَحْيِنىِ بِالْحَياَةِ الْباَقِيَةِ
فىِ هۤذِهِ الدُّنياَ الْفاَنِيَةِ
“Ey
Allah’ım Senin tevhid semandan üzerime
bereketler ve feyzler indir ki, şirkin ve tuzaklarının pis hallerine düşmekten
temiz kalayım. Bana birinci ölümden sonra ikinci doğumu yaşat ki fâni dünya
hayatından kurtulup bâki hayata geçip diri kalayım.”[33]
وَاجْعَلْ لىِ
نُورًا اَمْشىِ بِهِ فىِ النـّاَسِ فَأَرَى بِهِ وَجْهَكَ اَيْنَمَا
تَوَلَّيْتُ بِدُونِ اِشْتِباَهٍ وَ لاَ اِلْتِباَسٍ ناَظِرًا
بِعَيْنىِ الْجَمْعِ وَ الْفَرْقِ فاَصِلاً بَيْنَ الْباَطِلِ وَ
الْحَقِّ دَالاًّ بِكَ عَلَيْكَ وَهاَدِيًا بِاِذْنِكَ اِلَيْكَ ياَ
اَرْحَمَ الرّاَحِمِينَ
“Ey merhametlilerin en
merhametlisi Allah’ımلله Bana nur ver
ki [34] insanlar arasında
yürüyeyim. Yine bu nur ile tereddüde ve şüpheye düşmeden ne tarafa
dönersem cem’ ve fark gözüyle yüzünü göreyim.[35] Batıl ve hakkı
birbirinden ayırayım. Seni, senin kılavuzluğun ile bulup hidayete kavuşayım.”
صَلِّ وَ سَلِّمْ عَلىَ سَـيِّدِنَا
مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَـتَقَـبَّلُ بِهاَ دُعاَئىِ وَ تُحَقِّقُ بِهاَ رَجۤائىِ
“Ey
Allah’ım Salât [36] ve selâmın O Muhammed’e
olsun ki; bu salât ile dualarımız kabul olsun, isteklerimize kavuşalım.”
وَ عَلىَ اَلِهِ اَلِ
الشُّهُودِ وَ الْعِرْفاَنِ وَ اَصْحاَبِهِ اَصْحاَبِ الذَّوْقِ وَ
الْوِجْدَانِ مَا انْـتَشَرَتْ طُرَّةُ
لَيْلِ الْكِياَنِ وَ اسْـتَـفَـرَ جَبِينَ الْعِياَنِ
“Ey
Allah’ım Yine müşahede ve irfan ehli, zevk aldığı ashâbına ve vicdan
sahibi ailesine de tabiatımızdaki huyların karanlığı dağılıp açıkça sırların
görünüp yüzümüzün parlamasına kadar salât ve selam etmeni diliyoruz.”
آمِينْ وَ سَلاَمٌ عَلىَ الْمُرْسَلِينَ وَ
الْحَمْدُ للهِِ رَبِّ
الْعاَلَمِينَ
“Ey
Allah’ım Duamızı kabul
buyurmanı, selamın diğer Rasüllerine ve nebilerine de olmasını diliyoruz.”
“Hamd âlemlerin Rabbi’nedir.
[1] Benzeri az bulunan, meşhur bir İslam âlimi, gerçek bir âbid ve zâhid, büyük
cihadı (cihâd-ı ekberi) ve kâfirlerle yapılan cihadı (cihâd-ı küffârı) hakkıyla
yerine getirmiş örnek bir mücâhid, şeyhler şeyhi, şöhret ve şatafata
kapılmamış, ilm-i zâhiri ve ilm-i bâtını, tasavvufu, tarikatı ve şeriatı
beraber götürmüş, çok ciddi ve çok vakur bir ârif-i kâmil; yüzden fazla kâmil
mürebbî ve halîfe yetiştirmiş bir mürşid-i kâmil ve mükemmil, nice nice hadis,
kelam, fıkıh ve tasavvuf eseri yazmış çok velûd bir yazar; muhaddis,
mütekellim, fakih, kutbü’l-aktâb, gavsü’l-vâsılîn Ahmed b. Mustafa b.
Abdurrahman el-Gümüşhânevî 1228/1813 senesinde Gümüşhane’ nin Emirler Mahallesinde
dünyaya gelmiştir. XIX yüzyıl gibi Osmanlı Devleti’nin çalkantılı, buhranlı bir
devrinde yaşamış olan Gümüşhânevî hazretleri; tarikat anlayışı, tekkesi, irşad
hususiyeti, bir milyondan fazla müridi, padişahlar yanındaki nüfûzu, tasavvuf,
fıkıh ve hadise dair eserleri ve dünyanın çeşitli bölgelerine gönderdiği 116
halifesiyle günümüzde de halen canlılığını muhafaza eden bir tesir ve şöhrete
sahiptir.
Gümüşhânevî hazretleri 7 Zilka’de
1311/13 Mayıs 1893 senesinde sabahleyin saat 10 sularında ansızın gözünü
açıp “Hepsini isterim Yâ Kibriyâ’!” diyerek ebedi âleme göç
etmiştir. Kabri, Süleymaniye Camii avlusunda Kanûnî Sultan Süleyman Türbesi’nin
kıble tarafındadır. Yanlarındaki kabirde zevceleri Havva Seher Hanım
yatmaktadır.
[2] Meşhur Osmanlı âlimi ve
kerâmetler sâhibi velî. İsmi, Abdülganî bin İsmâil bin Abdülganî en-Nablüsî
ed-Dımeşkî'dir. 1640 (H.1050) senesinde Şam'da doğdu. 1731 (H.1143) senesinde
Şam'da vefât etti. Kabri Şamda'dır.
[3] Atatatürk Kütüphanesi,
İstanbul; Nadir Eserler Bölümü; Salat feyziye tercümesi / Ebu
Abdillah Muhyiddin Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Hatimî et-Taî
el-Endelüsi (560-638 H./1165- 1240 M.) İbnü’l-Arabî;
müt.: Abdülaziz Mecdi Tolun(1865-1941) 297.7 ARA1343 H Osman Ergin
Yazmalar OE_Yz_000467
[4] Ebu Rezîn el-Ukeylî radiyallâhü anh anlatıyor:
"Ey Allah'ın Rasûlü, dedim, mahlûkatını yaratmazdan önce Rabbimiz
nerede idi?" Bana şu cevabı verdi:
"Amâ'da idi. Ne altında hava, ne de üstünde hava vardı. Arşını su
üzerinde yarattı."
Ahmed İbn-u Hanbel
dedi ki: "Yezid şunu söyledi: el-Amâ yani "Allah'la
birlikte başka bir şey yoktu" demektir." [Tirmizî, Tefsir,
Hud (3108).]
[5] Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellem Mekkî olarak anılır. “Allah
Teâlâ’nın huzurunda dimdik durabildiği içindir.” Bu mana Baklî
şerhlerinde yer alır. Arapça metinde bu manayı veren temekkün yerine
temkîn denilmiştir. (Hallac-ı Mansur trc: Yaşar Nuri ÖZTÜRK Tavasin
[Kitap]. - İstanbul: Fatih, 1976, s.67
[6] “Şüphesiz ölüleri
dirilten, işlediklerini ve eserlerini yazan Biziz; herşeyi, apaçık bir kitapta
saymışızdır.” (Yasin, 12)
[7] Arapça, beş hazret demektir. Kudret ve onun temsilcileri
yerinde kullanılır. Bu, Allah'tan zuhur ve sudur eden varlıkların geçirdikleri
beş âlemdir. Bu beş âlem şunlardır:
1. Mutlak Gayb hazreti. İlim hazreti
âlemindeki âyân-ı sabite, buradadır.
2. Gayb-ı Muzâf hazreti. Bu da iki
kısımdır.
3. Ya mutlak gayba yakın olana muzâf
olur. Bu ceberûtî ve melekûtî ruhlar âlemidir. Bunlar mücerred nefisler ve
akıllar âlemidir.
4. Ya da şuhûd-ı mutlakaya yakın olana
muzâf olur. Bu misâl âlemidir. Buna, melekût âlemi de denir.
5. Bu dört âlemi bir araya getiren,
toplayan hazrettir. Bu âlem-i insandır. Öyle bir insan ki, bütün
âlemleri ve ondaki varlıkları kendisinde toplamıştır. Özet olarak
ifade etmek gerekirse,
1. Alem-i mülk, alem-i melekûtun yani alem-i misal-i
mutlakın mazharı,
2. Alem-i melekût, âlem-i ceberut yani
âlem-i mücerredâtın mazharı,
3. Alem-i ceberut da, âlem-i âyân-ı
sâbite'nin mazharı,
4. Âyân-ı sabite, esmâ-i ilâhiyye, hazret-i vâhidiyye'nin mazharı,
5. Esmâ-ı ilâhiyye ve Hz. Vâhidiyye,
Hazret-i Ehadiyye'nin mazharıdır.
Hazret-i Ehadiyyet veya mutlak gayb
hazretinden, mülk âlemine yani âlem-i insana doğru ortaya çıkışları (zuhur)
halinde teşekkül eden varlıklar hiyerarşisi. Yukarıdan aşağıya doğru
tenezzülât-ı hamse tabiriyle anılır.
[8] Enbiya, 107
[9] Bismillâhın ب sinin altındaki nokta.
[10] كن “Kün=ol”
[11] Hüviyyet: Asıl.
Mâhiyyet. Birisinin kimliği, kim olduğu, kökü, esası ve ne olduğu. * Allah
Teâlâ’nın varlık sıfatı. * Hamiyyet ve istikametten, ulüvv-ü cenâbdan ibâret
olan sıfât-ı hamidedir.
“Allah Teâlâ, Âdem’i yarattı. Böylece onda tecelli etti.” Münzirî, Zekiyüddin, et-Tergîb ve’t-Terhîb
mine’l-Hadîsi’s-serîf, Şeriketü Mektebetü ve Matbaati Mustafa el-Bâbî
el-Halebi, Mısır, 1373, c. II, s. 615
[12] "Beni gören
Hakk'ı görmüştür". Buhari,Tabir, 10; Müslim, Rüya, 11; İbn-i
Hanbe, III/55; V/356; Heysemî,Mecmau’z zevâid, VII/181; Tebrizî,
Mişkâtül-mesâbih, 461; Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve,VII/45;
Tirmizî, Şemail, 210.
[13] İsm-i azam “En
büyük” isim demektir. Allah Teâlâ´nın isimleri hakkında en büyük
ifadesi ile derecelendirme yanlış olabilir. Gerçekte Allah Teâlâ´nın
bütün isimleri büyüktür. Öyle ise bu ifade niçin kullanıldı? Sorusu
akıla gelebilir.
Allah Teâlâ´dan
başka şeylerden yüz çevirerek, tam bir ihlâsla zikredilen her isim, İsm-i
Âzam´dır, zira harflerin birbirine karşı farklı bir şerefi yoktur.
Fakat bütün isimler
İsm-i Azam´ın çerçevesi içinde saklıdır. Şöyle ki, Ulvî ve süflî (dünya) Âlemde
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve selleme muhtaç olmayan bir nesne olmadığına
göre, Hakikat-ı Muhammediye ve İsm-i Âzam´da birdir, denilmiştir.
(ALTUNTAŞ İsmail Hakkı, Sevgili Efendimize
Muhammedî Dua [Kitap]. - İstanbul : [s.n.], 2004, s.79)
[14] Tılsım: Şifre
İnsanın sırrı, Allah
Teâlâ’nın sırrının zahirî yönü, Allah Teâlâ’nın sırrı, insanın batının
sırrıdır. Bu sırrın ekmeli ise Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemdir.
[15] Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellemin kalbi kalem, Zat-ı Levh-u Mahfuzdur.
[16] Yakut; çeşitli
renkleri olan kıymetli süs taşı. İçindeki çeşitli renkler olması birçok
özellikleri taşımanın işaretidir. Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve
sellem bütün insanlığa gelmesindeki hikmette budur. Kasid-i
Bürde´de bu övgü dile getirilmiştir.
Ayrıca Levh-i mahfuz
nurlu bir incidir. Dışı kırmızı yakuttur. Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve
sellemin bilgisi haricinde bir kıymeti yoktur. Allah Teâlâ O´nun adını yazmakla
Levh-i mahfuz şerefli bir mahlûk oldu. Çünkü O, Allah Teâlâ’nın beşer
suretinde gönderdiğin bir hakikatidir.
Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellemin ruhunun yaratılışında, ilk sözü Lâilâhe illâllah olunca,
Allah Teâlâ tarafından Muhammedürrasûlullâh´la şereflenerek risâlet
ve kulluk ihsan olunmuştur.
Lâilâhe illâllah “kelime-i
Muhammedî”, Muhammedürrasûlullâh “kelime-i İlâhî” dir.
Onun için Muhammedürrasûlullâh diyen
Hakk´tır.
Bu hakikate göre Lâilâhe
illâllah´ı söyleyen biz değil Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemdir. Bu
sebeple bizim lisanımız O´nun lisanı ve dolayısıyla Allah Teâlâ’nın lisanıdır.
Bu meseleden büyük ve küçük âlem anlaşılmış olur.
[17] Yaratılışın öncesi Ruh-i
Muhammedî, sonu ise insaniyetin yaratılışıdır. Yani bütün kâinatın
yaratılışının başlangıcı ve kökü Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem
Efendimizdir.
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve
sellem yaratılışta da ruhanî yönü ile her şeyden öncedir. Ruhanî ve cismanî
cihetlerin özü ve geldiği yerdir. Nitekim hadîs-i şerifte gelir,
“Allah Teâlâ önce benim ruhumu yarattı.”
Nebilerin ve evliyaların ve diğer
insanların ruhları da, O´ndan ayrılan tali unsurlardır. Onun için buyurdu ki,
“Ben peygamber iken, Âdem aleyhisselâm çamur ve su içinde idi.”
“Biz sonradan gelmiş, geçmişleriz”
Yani yaratılış itibarı ile sonra gelmiş
olsa bile Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem Efendimiz mahlûkattan önce
yaratılmıştır.
Bunun üzerine O kendine mahsus unsurları
ile öncelik sahibi oldu. Kâinatın yaratılışı bu hakikat üzere tamam oldu.
Zira mübarek ruhları ruh-u cami olduğu
gibi, cisimleri de cism-i kâmil idi. Yaratılmışlardan ve diğer peygamberlerden
O´nun şemail-i ve hilye-i şeriflerini derleyecek, toplayacak, kemaline ulaşacak
ve tamamlayacak biri gelmedi ve gelmeyecektir.
[18] Allah Teâlâ iki
insana bir tecelli ile iki defa tecelli etmez.
Yine bir insana dahi bir tecelli ile iki defa tecelli eylemez.
İlâhî tecelli “O
her gün yeni bir iştedir.” (Rahman,29) âyetinde beyan edildiği üzere
Allah Teâlâ her an ve zaman her şeyi yenilemekte olup her şeye ve zamanda
ayrı ayrı tecelli etmektedir. Bu husus şuradan bilinir. Gerek insan ve
gerek canlı olan ve olmayan bütün mahlûkâtta kalben ve şeklen yekdiğerine
farksız benzerliği olmaz. Muhakkak bir farkı olacaktır. Ancak bazılarının
aralarında fark olduğu anlaşılması da çok zordur.
[19] Heyula: Eski
felsefede; Eşyanın aslı ve gerçek olan kısmı. Madde Zihinde tasarlanan korkunç
hayal. * Gösteriş ve iriliği olduğu halde hiçbir te'siri ve değeri olmayan şey.
*
[20] Yani yaratılışı
evrimleşme ve tekâmülden uzak olarak yaratıldı.
[21] Furkânü'l-Fark:
Hakkaniyetle iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı farkedip ayırandır.
[22] “Beni Rabbim terbiye
etti, ne güzel terbiye etti.” (Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, 1/224-225;
Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ 1/72)
[23] Buhari, Teheccüd; 16.
[24] Rahman, 19
[25] Rahman, 20
[26] Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellemin yaratılışı kendine has bir özellikte oldu ki, benzeri bir
daha tecelli etmedi. Diğer yaratılan bütün nesneler O´nun nurundan dağılanlar
olmakla hayat buldular. Fakat bu yaratılışta bir patlamaya benzeyen
uzaklaşmalar oldu. Bu neden merkezden uzağa düşenlerde ayrılık ve başkalık
meydana getirdi. Böylece imânî ve ruhî yönden farklılıklar oldu.
Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellem buyurdu ki;
“Ruhlar toplu ordulardır. Onlardan ezelde Allah Teâlâ yolunda birbiriyle
tanışanlar anlaşır, Allah Teâlâ uğrunda tanışmayanlar ise dünyada
zıtlaşırlar” (Buhari)
Bu sebeple çok kere
İslam´a davet ettiği halde tabii olmayanlar o zamanda O´ndan uzakta
olmalarıdır. Bu onların teveccühlerinde zayıflık meydana getirmiş, ayrılığa
benzer hal almıştır.
[27] Allah Teâlâ yeryüzünde
halife yaratacağım derken burada kastedilen hakikat Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellemdir. Halifeden maksat, aslın makamına bakabilen demektir. Allah
Teâlâ’nın yerine vekil olacak yoktur. Buradaki mana Allah Teâlâ’nın esrarını
müşahede kabiliyetine sahip olmak demektir.
Sonuç olarak Allah Teâlâ, zat-ı,
isimleri ve sıfatları ile Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem tam
olarak tecelli etti.
[28] “Rasûlüllah sallallâhü
aleyhi ve sellem, insanoğlunun yükselebileceği son mertebeye vardıktan sonra,
tekrar bu noksanlıklar ve ıstıraplar dünyasına dönmüştür. Mi'rac'dan bu dönüş,
bütün nebiler ve velilere nazaran Hz. Muhammed'e bir fevkaladelik kazandırıyor.
Böyle bir dönüşün ifade edeceği ilk mana, Hz. Muhammed'in kendini ve elde
ettiği bütün mertebeleri hemcinsleri uğruna feda ettiği keyfiyetidir. Ve bu
keyfiyet hem velayetle nübüvvet arasındaki farkı, hem de öteki nebilerle son
Resûl'ün farkını bariz bir şekilde ortaya koyar. Büyük İslâm Sûfisi Gengûhî'yi
dinleyelim:
“Hz, Muhammed Mustafa Mî'rac esnasında semaların
en yükseğine erişmiş, manevî ilerlemelerin, ruhanî tekâmüllerin en ulvî
mertebelerine varmış, sonra da yeryüzüne dönmüştür. Yemin ederim ki ben o
şahikalara ulaşmış olsaydım, asla geri dönmezdim. (Bkz. Muhammed İkbal, Dinî
Tefekkürün yeniden Teşekkülü, 142. Tercüme eden: Sofi Huri.)
[29] Mahlûkların kavrayışları
hakikate yol bulmuş değil: Hakikatin yaratılmışla, yaradılışla alâkası yok. İç
âlemimizden yükselen sesler, gerçi, hakikate yönelmiş tırmanışlardır; lâkin
yaratılmışın ürpertileri hakikate götürmüyor.
Hakikat ilmine akıl
erdirmek çok zor. Nerde kaldı hakikatin hakikati… Oysaki Hakk, hakikat denenin
de ötesinde. Ve Hakk hakikatten başka bir şey.
Pervane ışığın etrafında
sabaha kadar uçar da bu hâli en tatlı sözlerle hikâye etmek için şekillere
döner. Sonra nazlanıp övünür de vuslatta kemâle özenerek gururlanır.
Kandilin ışığı hakikatin
ilmi; sıcaklığı hakikatin hakikati. Alevin içine dalmaksa hakikatin hakkı.
Ve pervane doymadı
ışıkla, hararetle, attı kendini alevlere. Şekiller hâlâ beklemede: Haber
verecek “nazar” yoluyla pervane.
Pervane uçtu, döndü,
eritti kendini ve yok oldu ortalardan. Resimsiz, cisimsiz, isimsiz, unvansız
hâle geldi. Artık ne için dönecekti şekillere? Vuslattan sonra hangi “Hal”
vardı ki döne?.. “Nazar” a ulaşan kulak vermez “Haber” e.
Ve “Manzûr”a kavuşan aldırmaz “nazar” a.
Tembel ve boş vermişe
göre değil bu sırlar. Anlamaz bu manaları fâni, cânî: Onlar ki emelleri sadece
emânî...
Sanki ben, sanki ben...
Ben sanki O'yum.
Yahut O sanki Ben'dir.
Benden çekinme eğer sen Ben'sen!
Ey zanlara esir olan, beni ben sanma!
Ben, ben değilim.
Ben, ben olmadım; ben olmayacağım.
Eğer ben yalnız deriyi
biliyor, tanıyorsam ve benim “Hâl” im buysa, bu hal temiz değil. Fakat eğer ben
Oysam, işte o zaman temizim. Lâkin ben O değilim ki...
Anladınsa anla!
Anlayamazsın ki...
Ahmed'den gayrısına açılmadı bu sırlar.
Ahmed ki “Sekaleyn” den
gizlendi. Görmedi gözü “eyn”. Öyle ki önünde ne “reyn” kaldı,
ne “meyn”. “Fekâne Kâbe Kavseyn”. Hakikat ilmi
geçidi'ne varınca gönlünün derinliklerinden haberler saçtı. Hakikatin Hakk'ına
erince de boş verdi murada. Ve iyice teslim oldu Cevâd'a. Hakk'a ulaşınca da
kalmadı orada. Döndü geri ve şöyle dedi:
“Sana secde etti gözbebeğim
Sana iman etti yüreğim”
Gayelerin gayesine
varınca şöyle konuştu: “Seni, Zatın'a lâyık bir
övgüyle övmekten âcizim.” Ve hakikatin hakikatine vasıl olunca
da “Sen, kendi Zatına nasıl övmüşsen, öylesin.” diye
boynunu büktü.
Heva ve hevesi kaldırıp
attı da gayeye ulaştı. Ve gördüğünü kalbi yalana çıkarmadı.”(Necm,11) Ve
Sidre-i münteha... Bakmadı orada hakikatin hakikatine, sola; hakikate,
sağa… “Onun gözü hedefini şaşmadı” (Necm,17), sapmadı
sola-sağa. (Fehm Tâsini; Hallac-ı Mansur trc: Yaşar Nuri ÖZTÜRK Tavasin
[Kitap]. - İstanbul : Fatih, 1976, s.79-81)
[30] “Benim Allah
Teâlâ ile beraber olduğum öyle bir vakit vardır ki, benimle birlikte o vakit
içine ne bir mukarreb melek ne de bir mürsel nebi sığar." (Muteber
hadis kitaplarında olmayan bu rivayete ilk olarak Kuşeyri’nin Risalesi'nde
rastlanmaktadır. Zayıf ve mevzuat kitaplarında zayıf ve mevzu olduğu
belirtilir. Bkz. Sehavî, 565; Aclunî, 1/173, 174; Aliyu'l Kari. 291)
لي مع الله وقت لا يسعني فيه ملك مقرّب ولا نبيّ مُرسل
Seyr Maa'llah: Arapça, Allah Teâlâ ile seyretmek
demektir. Dört basamaklı seyr-ü sülûk'un üçüncü basamağı. Buna "sefer-i
sâlis" veya "fark ba'de'l-cem" denir.
Bu mertebede ikilik kalkar. Buna, "makâm-ı Kabe kavseyni ev
ednâ" adı verilmiştir. Seyr maallah'ın sonu velayettir.
[31] Ali el-Havvas
kaddese’llâhü sırrahu’l azîze sordular:
“Bir ayette: “Şüphesiz Rabb’ım dosdoğru bir yol üzeredir.” (Hud, 56)
buyuruyor. Allah'ın izlediği bu yol hangi yoldur?”
Cevap verdi:
“Muhammed Mustafa'nın yolu. İnsan bu yola girince kendisine Allah Teâlâ'yı
rehber edinmiş olur.” (Hallac-ı Mansur trc: Yaşar Nuri
ÖZTÜRK Tavasin [Kitap]. - İstanbul: Fatih, 1976, s.72)
[32] Âleme değer veren
insanını varlığıdır. Her insan eşi olmayan biricik mucizedir, fakat Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellemin yaratılışı bu mucizenin tamamlandığı cevherdir.
Yoksa kâinatın varlığı Allah Teâlâ katında yok sayılacak kadar küçük bir
şeydir. Bu nedenle O´nun
hakikatini keşfetmek mümkün değildir.
[33] Muhittin Uysal “
tasavvuf kültüründe yalnız İmam Rabbânî kaddese’llâhü sırrahu’l
azîzin Mektûbât’ında hadis formuyla geçen bu söz Hz. İsa aleyhisselâma ait
bir sözdür” demektedir. bkz. Muhittin Uysal, Tasavvuf Kültüründe
Hadis, Tasavvuf Kaynaklarındaki Tartışmalı Rivâyetler, Konya 2001, s.261
“Ey tâlib-i irfan-ı
Muhammedi olan âşıklar! Bu sözleri anlayabilmeleri için tabiat-ı esfelînden
melekût semâlarına vülûc (sokulma) etmeleri yani iki kere doğmaları ile mümkün
olur. Birisi anadan diğeri kendinden doğmasıdır. Nitekim Hz. İsâ
aleyhisselâm “Men lem yûled merreteyni len yelice melekûtissemâvâti ve-l
arz”. Yani “İki kere doğmadan eşyanın cevherini anlayamaz.” buyurmuştur.
(Niyazi-i Mısri, Risale-i eşrat-ı saat
[Kitap]. - Atatürk Kitaplığı, İstanbul : [s.n.]. - Cilt 297.453
NİY-BEL_Yz_ K.000502/02; 297-7 MC_Yz_K.000339/06.
Niyâzî-i Mısrî
Sadeleştiren: Erdem MEMİŞOĞLU, Risâle-i Eşrât-ı Saat [Kitap Bölümü] //
Ehlibeyt Aşkı ve Niyâzî-i Mısrî. - Ankara : İmaj, 2003, s.71-74)
[34] “Allah, mahlûkatı
zulmette yarattı, sonra onların üzerine nurundan saçtı. O nurdan kime isabet
ederse hidâyet bulur. Her kime isâbet etmezse delâlette kalır.” (Müslim,
Münâfikun, 27; Ahmed b. Hanbel, II, 327)
[35] “Muhakkak sizler
Rabbinizi göreceksiniz.” Ebû Hacer, Muhammed es-Saîd, Mevzûatü
etrâfi’l-hadîsi’n-nebeviyyi’s-şerîf, Beyrut, 1989, Dâru’l-Fikr, I, 498
[36] “Salât; Allah
Teâlâ’dan rahmet, meleklerden duâ ve istigfâr, müminlerden ise duâ” manasındadır.
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar