Çeviri
SALÂT-I FEYZİYE VE TERCÜMESİ İbnü’l-Arabî (1165-1240)
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem
Efendimiz için söylenmiş olan salâvatlar kendi içinde büyük sırları taşıdıkları
gibi okuyan kişilerin manevi derecelerinin de yükselmesinde büyük öneme
haizdir. Ahmet Ziyâüddin Gümüşhânevî
kaddese’llâhü
sırrahu’l azîzin[1]
tertip ettiği üç cilt olan Mecmuât’ül-Ahzâb Kitabında İbnü’l-Arabî Cildinin başında
geçen Ebu Abdillah
Muhyiddin Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Hatimî et-Taî el-Endelüsi kaddese’llâhü
sırrahu’l azîzin meşhur Salât-ı Feyziyesi’ni koyarak
ve Abdülganî Nablusî [2]
ninde açıklamasını da ilave ederek kıymeti yüksek bir salât olduğuna işaret
etmiştir.
Kısaca tercümesini sunduğumuz bu salâvat için
Kutbu’l-ârifîn
Abdülaziz Mecdi Tolun (1865-1941)
kaddese’llâhü sırrahu’l azîzin Osmanlıca çevirisinden[3] de
istifade ederek günümüz insanına faydalı olmayı düşündük.
Allah Teâlâ’m, rızan için yaptığımız
işlerden dolayı affını diler, Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemin şefaatini
arzu niyaz ederiz.
İhramcızâde
İsmail Hakkı ALTUNTAŞ
Esenler /İstanbul
2010
بِسْـــمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
اللَّهُمَّ اَفِضْ صِلَةَ صَلَوَاتِكَ وَسَلاَمَةَ
تَسْليِمَاتِكَ عَلىَ اَوَّلِ التَّعَيُّناَتِ الْمُفاَضَةِ مِنَ الْعَمَاءِ الرَّباَّنىِ
* وَ ﺁخِرُ التَّنَزُّلاَتِ الْمُضَافَةِ اِلىَ النَّوْعِ اْلاِنْساَنِىِّ * اَ
لْمُهاَجِرِ مِنْ مَكَّةَ كَانَ اللهُ وَلَمْ يَكُنْ مَعَهُ شَـْئٌ ثاَنٍ * اِلىَ الْمَدِينَةِ وَهُوَ اْلاۤنَ عَلىَ ماَ
عَلَيْهِ كاَنَ مُحْصىِ عَوَالِمَ الْحَضَرَاتِ الْخَمْسِ فىِ وُجُودِهِ وَ كُلَّ
شَـْئٍ اَحْصَيْنَاهُ فىِ اِمَامٍ مُبِينٍ * وَرَاحِمَ ساۤئِلىِ
اسْتِعْدَادَاتِهَا بِـنِداۤءِ وُجُودِهِ
وَماَ اَرْسـلْناَكَ اِلاَّ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ * نُقْطَةُ
الْبَسْمَلَةِ الْجَامِعَةِ لِمَا يَكُونُ وَكَانَ * وَ نُقْطَةُ اْلاَمْرِ الْجَوَّالَةِ
بِدَوآئِرِ اْلاَكْواَنِ * سِرّ ِ الْهُوِيَّةِ فىِ كُلّ ِ شَـْئٍ سَارِيَةٌ * وَ
عَنْ كُلّ ِ شَـْئٍ مُجَرَّدَةٌ وَ عَارِيَة ٌ* اَمِينِ اللهِ عَلىَ خَزآئِنِ
الْفَواَضِلِ * وَمُسْتَوْدِعِهاَ وَمُقْسِمِهاَ عَلىَ حَسَبِ الْقَوَابِلِ *
وَمُوَزِّعِهَا كَلِمَةِ اْلاِسْمِ اْلاَعْظَمِ * وَفَاتِحَةِ الْكَنْـزِ الْمُطَلْسَم
ِالْمَظْهَرِ اْلاَتَمِّ * اَلْجَامِعِ بَيْنَ الْعُبُودِيَّةِ وَ
الرُّبُوبِـيَّةِ وَ الْمَنْشَأِ اْلاَعَمِّ * اَلشَّامِلِ لِـْلأِمْكَانِيَّةِ
وَالْوُجُوبِيَّةِ الطَّوْدِ اْلأَشَمِّ الَّذِى لاَ َيُزَحْزِحُهُ التَّجَلّىِ
عَنْ مَقَامِ التَّمْكِينِ * وَالْبَحْرِ الْحِضَمِّ الَّذِى لَمْ تُعَكِّرْهُ
جِيَفُ الْغَفَلاَتِ عَنْ صَفآءِ الْيَقِينِ * الْقَلَمِ النُّورَانِىِّ الْجَارِي
بِمِداَدِ الْحُرُوفِ الْعاَلِياَتِ * وَالنَّفْسِ السَّارِي بِمَوآدِّ
الْكَلِماَتِ التّاۤماَّتِ * اَلْفيْضِ اْلاَقْدَسِ اْلأَقْدَسِ الذَّاتيِ الَّذِى
تَعَيَّنَتْ بِهِ اْلأَعْياَنُ وَاسْتِعْداَداَتُهاَ * مَطْلَعِ شَمْسِ الذَّاتِ
فىِ اَسْمآءِ اْلأَسْماَءِ وَالصِّفاَتِ * وَمَنْبَعِ نُورُ اْلإِفَاضَاةِ فىِ
رِيَاضِ النَّسَبِ اْلإِضَافَاةِ * خِطِّ
الْوَحْدَةِ بَيْنَ قَوْسَىِ اْلأَحَدِيَّةِ وَالْوَاحِدِيَّةِ * وَوَاسِطَةِ
التَّـنَزُّلِ اْلإِلۤهِىِّ مِنْ سَماۤءِ اْلأَزَلِـيَّةِ اِلىٰ اَرْضِ
اْلأَبـَدِيَّةِ * النُّسْخَةِ السُّغْرَى الَّتىِ تَفَرَّعَتْ عَنْهَا الْكُبْرَى
وَالدُّرَّةِ الْبَيْضۤاءِ الَّتىِ تَنَزَّلَتْ اِلىَ يَاقُوتَةِ الْحَمْراۤء * جَوْهَرِ الْحَوَادِثِ
اْلإِمْكَانِيَّةِ الَّتىِ لاَ تَخْلوُا عَنِ الْحَرَكَةِ وَ السُّكُّونِ * وَ
مَادَّةِ الْكَلِمَةِ الْفَهْوَانِيَّةِ الطَّالِعَةِ مِنْ كِنِّ كُنْ اِلىََ
شَهَادَةِ فَيَكُونَ * هَيُولىَ الصُّوَرِ
الَّتىِ لاَ تَبْخَلىِ بِاَحَدٍ اِلاَّ مَرَّ ةً
لاَ اِثْنَيْنِ * وَلاَ بِصُورَةٍ
مِنْهَا ِلأَحَدٍ مَرَّتَيْنِ قُرْاَنِ
الْجَمْعِ الشَّامِلِ لِلْمُمْتَنِعِ وَالْعَدِيمِ * وَ فُرْقَانِ الْفَرْقِ الْفَاصِلِ
بَيْنَ الْحَادِثِ وَالْقَدِيـمِ * صۤائِمِ نَهَارٍ اِنّىِ اَبِيتُ عِنْدَ رَبّىِ *
وَ قآئِمِ لَيْلٍ تَنَامُ عَيْنَاىَ وَلاَ يَـنَامُ قَلْبِى * وَاسِطَةِ مَا
بَيْنَ الْوُجُودِ وَالْعَدَمِ مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِياَنِ * وَ رَابِطَةِ
الْحُدُوثِ بِالْقَدِيمِ بَيْـنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِياَنِ * فَذَالِكَ دَفْـتَرُ اْلأَوَّلِ وَاْلآخِرِ*
وَ مَرْكَزُ اِحَاطَةُ اْلبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ * حَبِيبُكَ الَّذِى
اسْتَجْلَبْتَ بِهِ جَمَالَ ذَاتِكَ عَلىَ مِنَصَّةِ تَجَلِّـيَاتِكَ * وَ
خَلَعْتَ عَلَيْهِ خِلْعَةَ الصِّفَاتِ وَ اْلأَسْمۤاءِ * وَتَوَجْـتَهُ بِتَاجِ الْخِلاَفَةِ الْعُظْمىَ *
وَ اَسْرَيْتَ بِجَسَدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلىَ الْمَسْجِدِ
اْلاَقْصىَ * حَتىَّ انْـتَهىَ اِلىَ سِدْرَةِ الْمُنْـتَهَا * وَ تَرْقىَ
اِلى َ قَابَ قَوْسَيْنِ اَوْ اَدْنىَ * فَأَسَرَّ فُـؤَآدَهُ بِشُـهُودِكَ
حَيْثُ لاَ صَبَاحَ وَ لاَ مَسۤاءَ * مَا كَذَبَ الْفُؤَآدُ مَا رَأَىٰ * وَ
اُقِرَّ بَصَرَهُ بِوُجُودِكَ حَيْثُ لاَ خَلاَ وَ لاَ مَلاَ مَا زَاغَ الْبَصَرُ
وَ مَا طَغىٰ * صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَيْهِ صَلوَةً تُصَلِّ بِهَا فَرْعىِ اِلىَ
اَصْلىِ * وَ يَصِلُ بَعْضىِ اِلىََ كُلّىِ *
لِتَـتَّحِدَ ذَاتىِ بِذَاتِهِ وَصِفَاتىِ بِصِفَاتِهِ وَتُـقِرُّ الْعَيْنُ
بِالْعَيْنِ* وَ يَفِرُّ الْبَيْنُ مِنَ الْبَيْنِ وَ سَلِّمْ عَلَيْهِ سَلاَماً
اَسْلَمُ بِهِ فىِ مُتَابِعَتِهِ مِنَ التَّخَلُّفِ * وَ فىِ طَرِيقِ شَرِيعَتِهِ
مِنَ التَّعَسُّفِ * ِلاَفْـتَتِحَ بَابَ
مَحَـبَّتِكَ اِيَّاىَ بِمِفْتاَحِ شَرِيعَتِهِ وَ
اَشْهَدَكَ فىِ حَوَاسّىِ وَ اَعْضۤائيِ مِنْ مِشْكَاةِ شَرْعِهِ وَ طَاعَتِهِ *
وَ اَدْخُلَ وَرۤاءَ حِصْنِ لآ اِلۤهَ اِلاَّ
اللهُ وَ فىِ اَثـَرِهِ خِلْعَةُ لىِ مَعَ اللهِ * اِذْ هُوَ بَابُكَ الَّذِى مَنْ لَمْ
يَقْصُدْكَ مِنْهُ سُدَّتْ عَلَيْهِ الطُّرُقُ وَاْلأَبْوَابُ * وَرُدَّ بِعِصَاةِ
اْلأَدَبِ اِلىَ اصْطَـبْلِ الدَّوَابِّ اَللَّهُمَّ يَا رَبِّ
يَا مَنْ لَـيْسَ حِجَابُهُ اِلاَّ الّنُورُ وَلاَ خَفاَهُ اِلاَّ شِدَّةُ الظُّهُورِ * اَسْأَلُكَ بِكَ فىِ مَرْتَـبَةِ
اِطْلاَقِكَ عَنْ كُلِّ تَقْيِيدٍ * اَلَّتىِ تَفْعَلُ فِيهَا مَا تَشۤاءُ وَ مَا
تُرِيدُ وَ بِكَشْفِكَ عَنْ ذَاتِكَ بِلْعِلْمِ النُّورِيِّ * وَتَحَوُّلـِكِ فىِ
حَضْرَتِ صُوَرِ اَسْمۤائِكَ وَ صِفَاتِكَ بِلْوُجُودِ الصُّوَرِيِّ * اَنْ
تُصَلِّىَ عَلىَ سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَكْحَلُ بِهاَ بَصِيرَتىِ
بِالنُّورِ الْمَرْشُوشِ فىِ اْلأَزَلِ
ِلأَشْهَدَ فَنآءَ مَا لَمء يَكُنْ وَ بَقۤاءَ مَنْ لَمْ يَزَلْ * وَ أَرَى
اْلأَشْياَءَ كَمَا هِىَ فىِ اَصْلِهاَ مَعْدُومَةً مَفْقُودَةً * وَكَوْنِهاَ
لَمْ تَشُمُّ رَايِحَةَ الْوُجُودِ فَضْلاً عَنْ كَوْنِـهاَ مَوْجُودَةً * وَ اَخْرِجْنىِ اللَّهُمَّ بِالصَّلاَةِ
عَلَيْهِ مِنْ ظُلْمَةِ أَناَنِـيَّتىِ اِلىَ النُّورِ * وَ مِنْ قَـبْرِ جِسْماَنِـيَّتىِ
اِلىَ جَمِيعِ الْحَشْرِ وَ فَرْقِ النُّشُورِ * وَ اَفِضْ عَلَىَّ مِنْ سَمۤاءِ
تَوْحِيدِكَ اِيَّاكَ مَا تُطَهِّرُنىِ مِنْ رِجْسِ الشِّرْكِ وَ اْلإِشْرَاكِ *
وَاَنْعِشْنىِ بِالْمَوْتَةِ اْلاُولىَ وَالْوِلاَدَةِ الثّاَنِيَةِ * وَاَحْيِنىِ
بِالْحَياَةِ الْباَقِيَةِ فىِ هۤذِهِ الدُّنياَ الْفاَنِيَةِ * وَ اجْعَلْ لىِ نُورًا اَمْشىِ بِهِ فىِ النّاَسِ
* فَأَرَى بِهِ وَجْهَكَ اَيْنَمَا
تَوَلَّيْتُ بِدُونِ اِشْتِباَهٍ وَ لاَ اِلْتِباَسٍ * ناَظِرًا بِعَيْنىِ
الْجَمْعِ وَ الْفَرْقِ * فاَصِلاً بَيْنَ الْباَطِلِ وَ الْحَقِّ * دَالاًّ بِكَ
عَلَيْكَ وَهاَدِيًا بِاِذْنِكَ اِلَيْكَ ياَ اَرْحَمَ الرّاَحِمِينَ * صَلِّ وَ
سَلِّمْ عَلىَ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَتَقَبَّلُ بِهاَ دُعاَئىِ وَ
تُحَقِّقُ بِهاَ رَجۤائىِ* وَ عَلىَ اَلِهِ
اَلِ الشُّهُودِ وَ الْعِرْفاَنِ * وَ اَصْحاَبِهِ اَصْحاَبِ الذَّوْقِ وَ
الْوِجْدَانِ * مَا انْتَشَرَتْ طُرَّةُ
لَيْلِ الْكِياَنِ * وَ اسْـتَفَرَ جَبِينَ الْعِياَنِ * آمِينْ وَ سَلاَمٌ
عَلىَ الْمُرْسَلِينَ *
وَ الْحَمْدُ لله رَبِّ الْعاَلَمِينَ
SALÂT-I FEYZİYE VE TERCÜMESİ
بِسْـم
اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
اللَّهُمَّ اَفِضْ صِلَةَ
صَلَوَاتِكَ وَسَلاَمَةَ تَسْليِمَاتِكَ
عَلىَ اَوَّلِ التَّعَـيُّناَتِ الْمُفاَضَةِ مِنَ الْعَمَاءِ الرَّباَّنىِ وَﺁخِرُ التَّـنَزُّلاَتِ الْمُضَافَةِ اِلىَ النَّوْعِ
اْلاِنْساَنِىِّ
"Ey
Allah’ımلله Muhammed sallallâhü aleyhi ve sellem için
salâtlarını, övgülerini bolca yağdırdığın gibi selâmını da emniyetinle üzerine indir.
O
Muhammed sallallâhü aleyhi ve sellem ki, Senin yalnız olduğun zamanda,
yaratmaya niyetlendiğinde ve her şeyin öncesinde belirlediğindir. O insanlığın
özellikleriyle ulaşabileceği son mertebede olandır.
اَلْمُهاَجِرِ مِنْ مَكَّةَ كَانَ الله
وَلَمْ يَكُنْ مَعَهُ شَـْئٌ ثاَنٍ اِلىَ الْمَدِينَةِ
وَهُوَ اْلاۤنَ عَلىَ ماَ عَلَيْهِ
"Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki "Allah, vardı ve
O'nunla beraber başka bir şey yoktu"[4] Mekke'sinden[5] "O
hâlâ da o hal üzeredir" Medine'sine hicret etmiştir.”
كاَنَ مُحْصىِ عَوَالِمَ الْحَضَرَاتِ الْخَمْسِ فىِ
وُجُودِهِ وَ كُلَّ شَـْئٍ اَحْصَيْـنَاهُ فىِ اِمَامٍ مُبِينٍ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki "Biz her şeyi imâm-ı
mübîn'de zikrettik" [6] âyeti gereğince
vücudundaki hazarât-ı hamse[7] âlemlerinin
toplamaya ve saymaya gücü yeten ve vakıf olandır.
وَرَاحِمَ
ساۤئِلىِ اسْـتِعْدَادَاتِهَا بِنِداۤءِ وُجُودِهِ وَماَ اَرْسـلْناَكَ اِلاَّ رَحْمَةً
لِلْعَالَمِينَ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki “Biz seni ancak âlemlere
rahmet olarak gönderdik" [8] âyet-i kerîmesi ile
varlığındaki merhamet hakîkatiyle hazarât-ı hamse tavırlarını anlamaya istekli
olanlara cömert davranır.
نُقْطَةُ الْبَسْمَلَةِ الْجَامِعَةِ لِمَا يَكُونُ وَكَانَ وَ نُقْطَةُ اْلاَمْرِ
الْجَوَّالَةِ بِدَوآئِرِ اْلاَكْواَنِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki olmuş ve olacağı çevirmiş
olan besmelenin sırrını toplayan kudsî nokta[9] ve
varlığa çıkacak şeylerin olmasındaki "Ol” [10] lafzındaki sırlı emrindir.
سِرّ ِ الْهُوِيَّةِ فىِ كُلّ ِ شَـْئٍ سَارِيَةٌ وَ عَنْ كُلّ ِ شَـْئٍ مُجَرَّدَةٌ وَ عَارِيَة
ٌ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki her şeyde bulunduğu gibi ve
her şeyden mücerred ayrı ve üstün olan sırr-ı hüviyyettir.[11] Yani
zâtının göründüğü yerdir.[12]
اَمِينِ اللهِ عَلىَ خَزآئِنِ الْفَواَضِلِ وَمُسْتَوْدِعِهاَ وَمُقْسِمِهاَ عَلىَ حَسَبِ
الْقَوَابِلِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki ilâhî hazînelerinin
fâziletlerinin emanet edildiği yer ve bu hazînelerin kâbiliyyet ve isti'dâtlara
göre taksim edildiği ve dağıtıldığı yerdir.”
وَمُوَزِّعِهَا كَلِمَةِ اْلاِسْمِ اْلاَعْظَمِ وَفَاتِحَةِ الْكَنْـزِ الْمُطَلْسَم
ِالْمَظْهَرِ اْلاَتَمِّ اَلْجَامِعِ بَيْنَ
الْعُبُودِيَّةِ وَ الرُّبُوبِيَّةِ وَ الْمَنْشَـأِ اْلاَعَمِّ اَلشَّامِلِ
لِْلأِمْكَانِيَّةِ وَالْوُجُوبِيَّةِ الطَّوْدِ اْلأَشَمِّ الَّذِى لاَ
َيُزَحْزِحُهُ التَّجَلّىِ عَنْ مَقَامِ التَّمْكِينِ وَالْبَحْرِ الْحِضَمِّ
الَّذِى لَمْ تُعَكِّرْهُ جِيَفُ الْغَفَلاَتِ عَنْ صَفآءِ الْيَـقِينِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki ism-i âzam kelimesi,[13] tılsımlanıp[14]
esrârengiz hâle gelmiş olan fâtiha
hazinesi, kulluğun ve rabliğin noksansız toplanmış olan zuhur yeri, imkân ve ilâhi
varlık âlemini çevreleyen umumi kaynak, sebep, tecellilerin kendisini sarsmadığı
ve etkilemediği kuvvetli dağın, sana olan yakınlığına gaflet leşleri
bulandıramayan büyük okyanusundur.”
الْقَلَمِ النُّورَانِىِّ الْجَارِي بِمِداَدِ
الْحُرُوفِ الْعاَلِياَتِ
وَالنَّفْسِ السَّارِي بِمَوآدِّ الْكَلِماَتِ
الـتّاۤماَّتِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed’in ki; Yüce harflerin mürekkebi kendisinden akmakta
olan nur ile ilgili kalemin kelimeleri büyük kıyamete kadar söylenecek
maddelere ulaşan rahmanî nefestir.”[15]
اَلْفيْضِ اْلاَقْدَسِ اْلأَقْدَسِ الذَّاتيِ الَّذِى
تَعَـيَّنَتْ بِهِ اْلأَعْياَنُ وَاسْتِعْداَداَتُها مَطْلَعِ شَمْسِ الذَّاتِ
فىِ اَسْمآءِ اْلأَسْماَءِ وَالصِّفاَتِ وَمَنْـبَعِ نُورُ
اْلإِفَاضَاةِ فىِ رِيَاضِ النَّسَبِ اْلإِضَافَاةِ
“Ey Allah’ımلله O Muhammed ki mutlak mukaddes zâttır. Zâtı
İlâhî İlminde eşyanın ezelden beri sâbit olan sûret ve hakikatleri ile beşerî âlemde bulunan muhtelif kabiliyetlerde
zâtının güneşinden çıkan isimler ve sıfatların isimler sebebi olandır. O nurların
çıktığı bahçelerde nisbet ve medet ve yardım istemelerin meydana geldiği mutlak ve mukaddes
ihsan fazilet kerem sıfatındır.”
خِطِّ الْوَحْدَةِ بَيْنَ قَوْسَىِ اْلأَحَدِيَّةِ
وَالْوَاحِدِيَّةِ وَوَاسِطَةِ
التَّـنَزُّلِ اْلإِلۤـهِىِّ مِنْ سَماۤءِ اْلأَزَلِـيَّةِ اِلىٰ اَرْضِ
اْلأَبـَدِيَّةِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki Ehadiyyet (Birlik) ve
Vâhidiyyet (her şey ile birlik) kavisleri arasında birlik,
yalnızlık ve teklik çizgisi ve
ezeliyyet semâsından ebediyet yurduna olacak olan ilâhî iniş ve çıkışlar vasıtasıdır.
النُّسْخَةِ السُّغْرَى الَّتىِ تَفَرَّعَتْ عَنْهَا
الْكُبْرَى وَالدُّرَّةِ الْبَيْضۤاءِ الَّتىِ تَـنَزَّلَتْ اِلىَ يَاقُوتَةِ
الْحَمْراۤء
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki nüsha-i kübrâ (büyük
âlemlerin) yeniden doğmasına olan nüsha-i suğrâ (beşeriyette küçük âlem) kırmızı
yakuttan maddî âleme inmiş olan parlayan incidir.”[16]
جَوْهَرِ الْحَوَادِثِ اْلإِمْكَانِـيَّةِ الَّتىِ لاَ
تَخْلوُا عَنِ الْحَرَكَةِ وَ السُّكُّونِ وَ مَادَّةِ الْكَلِمَةِ الْفَـهْوَانِـيَّةِ
الطَّالِعَةِ مِنْ كِنِّ كُنْ اِلىََ شَهَادَةِ فَيَكُونَ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki, hareket ve sükûndan hâli
olmayan havâdîs-i imkâniyye'nin (dünyevî ve beşeri) aslî cevheridir. "Ol" perdesinden
“Ve olur" şehâdetinde var olmaya sebeb olan mânevî kelimenin asıl maddesidir.”[17]
هَـيُولىَ الصُّوَرِ الَّتىِ لاَ تَبْخَلىِ بِاَحَدٍ اِلاَّ
مَرَّ ةً لآ اِثْـنَيْنِ وَلاَ بِصُورَةٍ
مِنْهَا ِلأَحَدٍ مَرَّتَـيْنِ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki her şahıs için iki defa
zuhuruna imkân olmayıp,[18]
belki her insan için bir defa tecelli eden suretin "heyula"sıdır.[19]
قُرْاَنِ الْجَمْعِ الشَّامِلِ لِلْمُمْتَنِعِ وَالْعَدِيمِ وَفُرْقَانِ
الْفَرْقِ الْفَاصِلِ بَيْنَ الْحَادِثِ وَالْقَدِيمِ صۤائِمِ نَهَارٍ اِنّىِ
اَبِيتُ عِنْدَ رَبّىِ وَ قآئِمِ لَيْلٍ تَـنَامُ
عَيْـنَاىَ وَلاَ يَـنَامُ قَلْبِى وَاسِطَةِ مَا بَيْنَ الْوُجُودِ وَالْعَدَمِ مَرَجَ
الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِياَنِ وَ رَابِطَةِ الْحُدُوثِ
بِالْقَدِيمِ بَيْـنَهُمَا بَرْزَخٌ لاَ يَبْغِياَنِ فَذَالِكَ دَفْـتَرُ
اْلأَوَّلِ وَاْلآخِرِ وَ مَرْكَزُ اِحَاطَةُ
اْلبَاطِنِ وَ الظَّاهِرِ
“Ey Allah’ımلله O Muhammed ki,
olması imkânsız
ve mevcut olmayan, yok olan
her şeyi çevreleyen Kur’ân-ı Kerim’i toplayan ve Sonradan olan şey ile başlangıcı olmayandır.[20]
O öncesi bilinmeyen hâl ve keyfiyet arasında fasıl yanı ayırıcı olan Furkânü'l-Fark'tır[21].
“Ey Allah’ımلله O Muhammed ki "Şüphesiz ben Rabbim
katında terbiye edildim"[22] gündüzünün oruçlusu
(hata ve kusur yapmayanı ve "gözlerim uyur ama kalbim uyumaz" [23]gecesinin
ibadet edenidir. “İki denizin birleştiği yer"[24] âyet-i ile varlık
ve yokluk arasında vâsıta, "Fakat
aralarında bir berzah (perde) vardır, karışmazlar"[25] âyetince yokluğun
varlığa çıkışında ezeliyetle ilgisinde
bağ ve bitiştirendir. O, Evvel
ve âhir defterinin hülâsası özü, bâtın ve zahirdeki kuşatmanın da merkezidir.”
حَبِيـبُكَ الَّذِى اسْـتَجْلَـبْتَ بِهِ جَمَالَ ذَاتِكَ
عَلىَ مِنَصَّةِ تَجَلِّـيَاتِكَ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki ilâhî zât-ı cemâlinin tecelliyât makamın
üzerindeki görünmesine sebep olan ilâhî sevgilin ve bütün tecellilerde ilâhî teveccühlerin
kıblesidir.”[26]
وَخَلَعْتَ عَلَيْهِ خِلْعَةَ الصِّفَاتِ وَاْلأَسْمۤاءِ وَتَوَجْتَهُ بِتَاجِ الْخِلاَفَةِ الْعُظْمىَ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki Sıfat ve esma kaftanı kendisine giydirdin ve en
büyük hilâfet tacıyla taçlandırdın.”[27]
وَ
اَسْرَيْتَ بِجَسَدِهِ لَــيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلىَ الْمَسْجِدِ
اْلاَقْصىَ حَتىَّ انْـتَهىَ اِلىَ سِدْرَةِ الْمُنْـتَهَا وَ تَرْقىَ اِلى َ
قَابَ قَوْسَيْنِ اَوْ اَدْنىَ فَأَسَرَّ فُـؤَآدَهُ بِشُـهُودِكَ حَيْثُ لاَ
صَبَاحَ وَ لاَ مَسۤاءَ مَا كَذَبَ الْفُــؤَآدُ مَا رَأَىٰ وَ اُقِرَّ بَصَرَهُ
بِوُجُودِكَ حَيْثُ لاَ خَلاَ وَ لاَ مَلاَ مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَ مَا طَغىٰ
“Ey
Allah’ımلله O Muhammed ki mübarek cesediyle Mescid-i Haram'dan Mescid-i
Aksâ'ya, oradan uyanık hâlde İsrâ olunarak Sidretü'l-Müntehâ'ya
ulaştırıp, “Kâbe kavseyni ev ednâ” sırrına yükselttiğindir. Gündüz ve
gecesi olmayan bir yerde zât-ı ilâhîni gösterdiğinde O’nun kalbinde sevinç
hâsıl olmuş, gönlü bu görüşün tecellilerinde hatâya düşmemiştir.[28] "lâ-halâ
ve lâ-melâ" (Boş ta değildir, dolu da değildir) denilen birliğinin şehrinde gözü aydın olmuş, gözünde kayma ve gönlünde bir değişme
olmamıştır.”[29]
صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَيْهِ
صَلوَةً
“Ey
Allah’ımلله Yukarda zikrettiğim güzel ve yüksek
vasıfları olan Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve selleme salavâtını ulaştır.”
تُصَلِّ بِهَا فَرْعىِ
اِلىَ اَصْلىِ وَ يَصِلُ بَعْضىِ اِلىََ كُلّىِ لِتَـتَّحِدَ ذَاتىِ
بِذَاتِهِ وَصِفَاتىِ بِصِفَاتِهِ وَتُـقِرُّ الْعَيْنُ بِالْعَيْنِ وَ يَفِرُّ الْبَيْنُ مِنَ
الْبَيْنِ
“Ey
Allah’ımلله Muhammed'ine öyle bir salât ile salât et ki o salât sayesinde benim cüz’üm aslıma, cüz'üm bütünlüğüme
birleşmiş olarak zâtım, zât-ı Muhammed'le sıfatım sıfât-ı Muhammed'le ulaşıp
bitişme halimi kazanıp ve zâtıyla kendim gayeme kavuşup aramızda bir ayrılık
kalmamasını diliyorum"
وَسَلِّمْ عَلَيْهِ سَلاَماً اَسْلَمُ بِهِ فىِ
مُتَابِعَتِهِ مِنَ التَّخَلُّفِ وَ فىِ طَرِيقِ شَرِيعَتِهِ مِنَ التَّعَسُّفِ
ِلاَفْـتَتِحَ بَابَ مَحَـبَّتِكَ اِيَّاىَ بِمِفْتاَحِ شَرِيعَتِهِ وَاَشْهَدَكَ
فىِ حَوَاسّىِ وَ اَعْضۤائيِ مِنْ مِشْكَاةِ شَرْعِهِ وَ طَاعَتِهِ وَ اَدْخُلَ وَرۤاءَ
حِصْنِ لآ اِلۤهَ اِلاَّ اللةُ وَ فىِ
اَثـَرِهِ خِلْعَةُ لىِ مَعَ اللهِ اِذْ هُوَ بَابُكَ الَّذِى مَنْ لَمْ
يَقْصُدْكَ مِنْهُ سُدَّتْ عَلَيْهِ الطُّرُقُ
وَاْلأَبْوَابُ وَرُدَّ بِعِصَاةِ
اْلأَدَبِ اِلىَ اصْطَـبْلِ الدَّوَابِّ
“Ey
Allah’ımلله Muhammed'ine öyle bir selâm et ki bu selâm
ve emniyetiyle ona tabi olanlar muhalefet etmekten emin olsunlar, şeriatını
bozup yoldan çıkmayıp muhabbet kapıları üzerlerine açılsın. Bu şekilde şeriat
ve itaat aynasında duyguları, azaları ve varlıkları hakikatinde Senin yüzünü
müşahede edebilsinler.
Yine bu selâm ile eseri olan “Li
ma’a Allah”[30] kaftanını giyip Lâilâhe
illâ’llâh kalesine girebilsinler. Çünkü Muhammed sallallâhü aleyhi ve
sellemden hususi kapındır. Bu yüzden onun şeriatı ve edebi ile hayvanî
özellikleri reddettin ondan başka kapıları kapattığın gibi, başka yolları
istemedin..”[31]
اَللَّهُمَّ يَا رَبِّ يَا مَنْ لَـيْسَ حِجَابُهُ اِلاَّ الّنُورُ وَلاَ خَفاَهُ اِلاَّ شِدَّةُ الظُّهُور
“Ey her şeyin Rabbi olan Allah’ımلله Ey şiddetli
zuhurunda yaratılmışlardan gizleyen kendisine nuru perde olan Allah’ımلله”
اَسْأَلُكَ بِكَ فىِ مَرْتَـبَةِ اِطْلاَقِكَ عَنْ كُلِّ
تَقْيِيدٍ اَلَّتىِ تَفْعَلُ فِيهَا
مَا تَشۤاءُ وَ مَا تُرِيدُ وَ بِكَشْفِكَ عَنْ ذَاتِكَ بِلْعِلْمِ النُّورِيِّ
وَتَحَوُّلـِكِ فىِ حَضْرَتِ صُوَرِ اَسْمۤائِكَ وَ صِفَاتِكَ بِلْوُجُودِ
الصُّوَرِيِّ
“Ey
Allah’ımلله Bağıntıların ve kayıtların olmadığı
makamda bütün suretlerde zâtının isim, sıfat ve fiillerin, nurlu ezelî ilimin, keşfettirmenle,
isim, sıfat, fiil hallerinde Senin istediğin şeyleri yapmayı ve Senden, yine
Seninle istiyorum.”
اَنْ تُصَلِّىَ عَلىَ سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً
تَكْحَلُ بِهاَ بَصِيرَتىِ بِالنُّورِ الْمَرْشُوشِ فىِ اْلأَزَلِ ِلأَشْهَدَ فَنآءَ مَا لَمْ يَكُنْ وَ بَقۤاءَ
مَنْ لَمْ يَزَلْ
“Ey
Allah’ımلله Muhammed'ine öyle bir salât ile salât
et ki, o salât ile ezelde saçılmış olan nurla gönül
gözüme sürmesi çekilmiş olarak varlığa çıkamayan fânî şeylerin yokluğuna ve
zeval bulmayacak bakânı görmeye ve müşahede etmeye kudretim olsun.”
وَ أَرَى اْلأَشْياَءَ
كَمَا هِىَ فىِ اَصْلِهاَ مَعْدُومَةً مَفْقُودَةً
“Ey
Allah’ımلله Bu şekilde eşyayı aslı ile yokluğunda,
kaybolduğunda, varlığa çıkışındaki vasıflarını göreyim”
وَكَوْنِهاَ لَمْ تَشُمُّ رَايِحَةَ الْوُجُودِ فَضْلاً
عَنْ كَوْنِـهاَ مَوْجُودَةً وَ اَخْرِجْنىِ
“Ve bunun yanı sıra eşyanın varlık
kokusu olmadığında varlığa çıkışında O’nun faziletini göreyim”[32]
اللَّهُمَّ
بِالصَّلاَةِ عَلَيْهِ مِنْ ظُلْمَةِ أَناَنِـيَّتىِ اِلىَ النُّورِ وَمِنْ
قَـبْرِ جِسْماَنِـيَّتىِ اِلىَ جَمِيعِ الْحَشْرِ وَ فَرْقِ النُّشُورِ
“Ey
Allah’ımلله Muhammed'ine bu salâtın bereketini,
benliğimin karanlığından kurtularak nuruna ve kabir olan cismimden kurtulmuş
olarak, ölülerin canlanıp ayrıştığı haşir yeri ve yayıldığı zamana kadar isterim.”
وَاَفِضْ
عَلَىَّ مِنْ سَمۤاءِ تَوْحِيدِكَ اِيَّاكَ مَا تُطَهِّرُنىِ مِنْ رِجْسِ
الشِّرْكِ وَ اْلإِشْرَاكِ وَ اَنْـعِشْنىِ
بِالْمَوْتَةِ اْلاُولىَ وَالْوِلاَدَةِ الثّاَنِيَةِ وَ اَحْيِنىِ بِالْحَياَةِ
الْباَقِيَةِ فىِ هۤذِهِ الدُّنياَ الْفاَنِيَةِ
“Ey
Allah’ımلله Senin
tevhid semandan üzerime bereketler ve feyzler indir ki, şirkin ve tuzaklarının
pis hallerine düşmekten temiz kalayım. Bana birinci ölümden sonra ikinci doğumu
yaşat ki fâni dünya hayatından kurtulup bâki hayata geçip diri kalayım.”[33]
وَاجْعَلْ
لىِ نُورًا اَمْشىِ بِهِ فىِ النـّاَسِ فَأَرَى
بِهِ وَجْهَكَ اَيْنَمَا تَوَلَّيْتُ بِدُونِ اِشْتِباَهٍ وَ لاَ اِلْتِباَسٍ ناَظِرًا بِعَيْنىِ
الْجَمْعِ وَ الْفَرْقِ فاَصِلاً بَيْنَ
الْباَطِلِ وَ الْحَقِّ دَالاًّ بِكَ عَلَيْكَ
وَهاَدِيًا بِاِذْنِكَ اِلَيْكَ ياَ اَرْحَمَ الرّاَحِمِينَ
“Ey merhametlilerin en merhametlisi Allah’ımلله Bana nur ver ki [34] insanlar arasında yürüyeyim. Yine bu nur ile
tereddüde ve şüpheye düşmeden ne tarafa dönersem cem’ ve
fark gözüyle yüzünü göreyim.[35]
Batıl ve hakkı birbirinden ayırayım. Seni, senin kılavuzluğun ile bulup hidayete kavuşayım.”
صَلِّ وَ سَلِّمْ عَلىَ سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ صَلاَةً تَـتَقَـبَّلُ بِهاَ دُعاَئىِ وَ تُحَقِّقُ بِهاَ رَجۤائىِ
“Ey
Allah’ımلله Salât [36] ve selâmın O Muhammed’e olsun ki; bu salât
ile dualarımız kabul olsun, isteklerimize kavuşalım.”
وَ عَلىَ اَلِهِ اَلِ
الشُّهُودِ وَ الْعِرْفاَنِ وَ اَصْحاَبِهِ اَصْحاَبِ
الذَّوْقِ وَ الْوِجْدَانِ مَا
انْـتَشَرَتْ طُرَّةُ لَيْلِ الْكِياَنِ وَ اسْـتَـفَـرَ جَبِينَ
الْعِياَنِ
“Ey
Allah’ımلله Yine
müşahede ve irfan ehli, zevk aldığı ashâbına ve vicdan sahibi ailesine de tabiatımızdaki
huyların karanlığı dağılıp açıkça sırların görünüp yüzümüzün parlamasına kadar salât
ve selam etmeni diliyoruz.”
آمِينْ وَ سَلاَمٌ عَلىَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْحَمْدُ للهِِ
رَبِّ الْعاَلَمِينَ
“Ey
Allah’ımلله Duamızı kabul buyurmanı, selamın diğer Rasüllerine ve nebilerine de olmasını diliyoruz.”
“Hamd âlemlerin Rabbi’nedir.
[1] Benzeri az bulunan, meşhur bir
İslam âlimi, gerçek bir âbid ve zâhid, büyük cihadı (cihâd-ı ekberi) ve
kâfirlerle yapılan cihadı (cihâd-ı küffârı) hakkıyla yerine getirmiş örnek bir
mücâhid, şeyhler şeyhi, şöhret ve şatafata kapılmamış, ilm-i zâhiri ve ilm-i
bâtını, tasavvufu, tarikatı ve şeriatı beraber götürmüş, çok ciddi ve çok vakur
bir ârif-i kâmil; yüzden fazla kâmil mürebbî ve halîfe yetiştirmiş bir mürşid-i
kâmil ve mükemmil, nice nice hadis, kelam, fıkıh ve tasavvuf eseri yazmış çok
velûd bir yazar; muhaddis, mütekellim, fakih, kutbü’l-aktâb, gavsü’l-vâsılîn Ahmed b. Mustafa b. Abdurrahman
el-Gümüşhânevî 1228/1813
senesinde Gümüşhane’ nin Emirler Mahallesinde dünyaya gelmiştir. XIX
yüzyıl gibi Osmanlı Devleti’nin çalkantılı, buhranlı bir devrinde yaşamış olan
Gümüşhânevî hazretleri; tarikat anlayışı, tekkesi, irşad hususiyeti, bir milyondan
fazla müridi, padişahlar yanındaki nüfûzu, tasavvuf, fıkıh ve hadise dair
eserleri ve dünyanın çeşitli bölgelerine gönderdiği 116 halifesiyle günümüzde
de halen canlılığını muhafaza eden bir tesir ve şöhrete sahiptir.
Gümüşhânevî hazretleri 7 Zilka’de 1311/13
Mayıs 1893 senesinde sabahleyin saat 10 sularında ansızın gözünü açıp “Hepsini
isterim Yâ Kibriyâ’!” diyerek ebedi âleme göç etmiştir. Kabri, Süleymaniye
Camii avlusunda Kanûnî Sultan Süleyman Türbesi’nin kıble tarafındadır.
Yanlarındaki kabirde zevceleri Havva Seher Hanım yatmaktadır.
[2]
Meşhur Osmanlı âlimi ve kerâmetler sâhibi velî.
İsmi, Abdülganî bin İsmâil bin Abdülganî en-Nablüsî ed-Dımeşkî'dir. 1640
(H.1050) senesinde Şam'da doğdu. 1731 (H.1143) senesinde Şam'da vefât etti.
Kabri Şamda'dır.
[3]
Atatatürk Kütüphanesi,
İstanbul; Nadir Eserler Bölümü; Salat feyziye tercümesi / Ebu
Abdillah Muhyiddin Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Hatimî et-Taî el-Endelüsi
(560-638 H./1165- 1240 M.) İbnü’l-Arabî; müt.: Abdülaziz Mecdi Tolun(1865-1941)
297.7 ARA1343 H Osman Ergin Yazmalar OE_Yz_000467
[4] Ebu Rezîn el-Ukeylî radiyallâhü
anh anlatıyor:
"Ey Allah'ın Rasûlü,
dedim, mahlûkatını yaratmazdan önce Rabbimiz nerede idi?" Bana şu cevabı verdi:
"Amâ'da idi. Ne altında
hava, ne de üstünde hava vardı. Arşını su üzerinde yarattı."
Ahmed İbn-u Hanbel dedi ki:
"Yezid şunu söyledi: el-Amâ yani "Allah'la birlikte başka
bir şey yoktu" demektir." [Tirmizî, Tefsir, Hud (3108).]
[5] Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem Mekkî olarak anılır. “Allah Teâlâ’nın huzurunda dimdik durabildiği içindir.” Bu mana Baklî şerhlerinde yer alır. Arapça metinde bu manayı veren temekkün yerine
temkîn denilmiştir. (Hallac-ı
Mansur trc: Yaşar Nuri ÖZTÜRK Tavasin [Kitap]. - İstanbul: Fatih, 1976,
s.67
[6]
“Şüphesiz ölüleri dirilten, işlediklerini ve eserlerini yazan Biziz;
herşeyi, apaçık bir kitapta saymışızdır.” (Yasin, 12)
[7] Arapça, beş hazret demektir. Kudret ve onun temsilcileri yerinde kullanılır. Bu,
Allah'tan zuhur ve sudur eden varlıkların geçirdikleri beş âlemdir. Bu beş âlem
şunlardır:
1. Mutlak Gayb hazreti. İlim hazreti âlemindeki âyân-ı
sabite, buradadır.
2. Gayb-ı Muzâf hazreti. Bu da iki kısımdır.
3. Ya mutlak gayba yakın olana muzâf olur. Bu ceberûtî ve
melekûtî ruhlar âlemidir. Bunlar mücerred nefisler ve akıllar âlemidir.
4. Ya da şuhûd-ı mutlakaya yakın olana muzâf olur. Bu
misâl âlemidir. Buna, melekût âlemi de denir.
5. Bu dört âlemi bir araya getiren, toplayan hazrettir. Bu
âlem-i insandır. Öyle bir insan ki, bütün âlemleri ve ondaki varlıkları
kendisinde toplamıştır. Özet olarak ifade etmek gerekirse,
1. Alem-i mülk,
alem-i melekûtun yani alem-i misal-i mutlakın mazharı,
2. Alem-i melekût, âlem-i ceberut yani âlem-i mücerredâtın
mazharı,
3. Alem-i ceberut da, âlem-i âyân-ı sâbite'nin mazharı,
4. Âyân-ı sabite, esmâ-i ilâhiyye, hazret-i vâhidiyye'nin mazharı,
5. Esmâ-ı ilâhiyye ve Hz. Vâhidiyye, Hazret-i Ehadiyye'nin
mazharıdır.
Hazret-i Ehadiyyet veya mutlak gayb hazretinden, mülk
âlemine yani âlem-i insana doğru ortaya çıkışları (zuhur) halinde teşekkül eden
varlıklar hiyerarşisi. Yukarıdan aşağıya doğru tenezzülât-ı hamse tabiriyle
anılır.
[8]
Enbiya, 107
[9] Bismillâhın
ب sinin altındaki nokta.
[11] Hüviyyet: Asıl. Mâhiyyet. Birisinin kimliği, kim
olduğu, kökü, esası ve ne olduğu. * Allah Teâlâ’nın varlık sıfatı. * Hamiyyet
ve istikametten, ulüvv-ü cenâbdan ibâret olan sıfât-ı hamidedir.
“Allah Teâlâ, Âdem’i yarattı. Böylece onda
tecelli etti.” Münzirî, Zekiyüddin, et-Tergîb
ve’t-Terhîb mine’l-Hadîsi’s-serîf, Şeriketü
Mektebetü ve Matbaati Mustafa el-Bâbî el-Halebi, Mısır, 1373, c. II, s. 615
[12] "Beni gören
Hakk'ı görmüştür". Buhari,Tabir, 10;
Müslim, Rüya, 11; İbn-i Hanbe, III/55; V/356; Heysemî,Mecmau’z
zevâid, VII/181; Tebrizî, Mişkâtül-mesâbih, 461; Beyhakî, Delâilü'n-nübüvve,VII/45;
Tirmizî, Şemail, 210.
[13] İsm-i azam “En büyük” isim demektir. Allah Teâlâ´nın
isimleri hakkında en büyük ifadesi ile derecelendirme yanlış olabilir. Gerçekte
Allah Teâlâ´nın bütün isimleri büyüktür. Öyle ise bu ifade niçin
kullanıldı? Sorusu akıla gelebilir.
Allah Teâlâ´dan başka şeylerden yüz çevirerek, tam bir ihlâsla zikredilen her isim, İsm-i
Âzam´dır, zira harflerin birbirine karşı farklı bir şerefi yoktur.
Fakat bütün
isimler İsm-i Azam´ın çerçevesi içinde saklıdır. Şöyle ki, Ulvî ve süflî
(dünya) Âlemde Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve selleme muhtaç olmayan bir nesne
olmadığına göre, Hakikat-ı Muhammediye ve İsm-i Âzam´da birdir, denilmiştir.
(ALTUNTAŞ İsmail Hakkı, Sevgili Efendimize Muhammedî Dua
[Kitap]. - İstanbul : [s.n.], 2004, s.79)
[14] Tılsım: Şifre
İnsanın sırrı, Allah Teâlâ’nın sırrının zahirî
yönü, Allah Teâlâ’nın sırrı, insanın batının sırrıdır. Bu sırrın ekmeli ise
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemdir.
[15] Rasûlüllah sallallâhü aleyhi
ve sellemin kalbi kalem, Zat-ı Levh-u Mahfuzdur.
[16] Yakut; çeşitli renkleri olan kıymetli süs taşı. İçindeki
çeşitli renkler olması birçok özellikleri taşımanın işaretidir. Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem bütün insanlığa gelmesindeki hikmette budur. Kasid-i
Bürde´de bu övgü dile getirilmiştir.
Ayrıca Levh-i mahfuz nurlu bir incidir. Dışı
kırmızı yakuttur. Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemin bilgisi haricinde
bir kıymeti yoktur. Allah Teâlâ O´nun adını yazmakla Levh-i mahfuz şerefli bir
mahlûk oldu. Çünkü O, Allah Teâlâ’nın beşer suretinde
gönderdiğin bir hakikatidir.
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemin ruhunun
yaratılışında, ilk sözü Lâilâhe illâllah olunca, Allah Teâlâ tarafından Muhammedürrasûlullâh´la
şereflenerek risâlet ve kulluk ihsan olunmuştur.
Lâilâhe illâllah “kelime-i Muhammedî”, Muhammedürrasûlullâh
“kelime-i İlâhî” dir.
Onun için Muhammedürrasûlullâh diyen Hakk´tır.
Bu hakikate göre Lâilâhe illâllah´ı söyleyen
biz değil Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemdir. Bu sebeple bizim lisanımız
O´nun lisanı ve dolayısıyla Allah Teâlâ’nın lisanıdır. Bu meseleden büyük ve
küçük âlem anlaşılmış olur.
[17] Yaratılışın öncesi Ruh-i Muhammedî, sonu ise insaniyetin
yaratılışıdır. Yani bütün kâinatın yaratılışının başlangıcı ve kökü Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem
Efendimizdir.
Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem yaratılışta da ruhanî yönü ile her şeyden öncedir.
Ruhanî ve cismanî cihetlerin özü ve geldiği yerdir. Nitekim hadîs-i şerifte
gelir,
“Allah
Teâlâ önce benim ruhumu yarattı.”
Nebilerin ve evliyaların ve diğer insanların ruhları da,
O´ndan ayrılan tali unsurlardır. Onun için buyurdu ki,
“Ben
peygamber iken, Âdem aleyhisselâm çamur ve su içinde idi.”
“Biz
sonradan gelmiş, geçmişleriz”
Yani yaratılış itibarı ile sonra gelmiş olsa bile Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem Efendimiz mahlûkattan önce yaratılmıştır.
Bunun üzerine O kendine mahsus unsurları ile öncelik sahibi
oldu. Kâinatın yaratılışı bu hakikat üzere tamam oldu.
Zira
mübarek ruhları ruh-u cami olduğu gibi, cisimleri de cism-i kâmil idi.
Yaratılmışlardan ve diğer peygamberlerden O´nun şemail-i ve hilye-i şeriflerini
derleyecek, toplayacak, kemaline ulaşacak ve tamamlayacak biri gelmedi ve
gelmeyecektir.
[18] Allah Teâlâ iki insana bir tecelli ile iki defa tecelli etmez.
Yine bir
insana dahi bir tecelli ile iki defa tecelli eylemez.
İlâhî
tecelli “O her gün yeni bir iştedir.” (Rahman,29) âyetinde beyan edildiği üzere Allah Teâlâ her an ve
zaman her şeyi yenilemekte olup her şeye ve zamanda ayrı ayrı tecelli etmektedir. Bu husus şuradan bilinir. Gerek insan ve gerek canlı
olan ve olmayan bütün mahlûkâtta kalben ve şeklen yekdiğerine farksız benzerliği olmaz. Muhakkak bir
farkı olacaktır. Ancak bazılarının aralarında fark olduğu anlaşılması da çok zordur.
[19] Heyula: Eski felsefede; Eşyanın aslı ve gerçek olan
kısmı. Madde Zihinde tasarlanan korkunç hayal. * Gösteriş ve iriliği olduğu
halde hiçbir te'siri ve değeri olmayan şey. *
[20] Yani yaratılışı evrimleşme
ve tekâmülden uzak olarak yaratıldı.
[21]
Furkânü'l-Fark:
Hakkaniyetle iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı farkedip ayırandır.
[22] “Beni Rabbim terbiye etti, ne güzel
terbiye etti.” (Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, 1/224-225;
Aclûnî, Keşfü’l-Hafâ 1/72)
[23] Buhari, Teheccüd;
16.
[24]
Rahman, 19
[25]
Rahman, 20
[26] Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellemin yaratılışı kendine has bir özellikte oldu ki,
benzeri bir daha tecelli etmedi. Diğer yaratılan bütün nesneler O´nun nurundan
dağılanlar olmakla hayat buldular. Fakat bu yaratılışta bir patlamaya benzeyen
uzaklaşmalar oldu. Bu neden merkezden uzağa düşenlerde ayrılık ve başkalık
meydana getirdi. Böylece imânî ve ruhî yönden farklılıklar oldu.
Rasûlüllah
sallallâhü aleyhi ve sellem buyurdu ki;
“Ruhlar toplu ordulardır. Onlardan ezelde Allah Teâlâ yolunda
birbiriyle tanışanlar anlaşır, Allah Teâlâ uğrunda tanışmayanlar ise dünyada
zıtlaşırlar” (Buhari)
Bu sebeple çok kere İslam´a davet ettiği
halde tabii olmayanlar o zamanda O´ndan uzakta olmalarıdır. Bu onların
teveccühlerinde zayıflık meydana getirmiş, ayrılığa benzer hal almıştır.
[27] Allah Teâlâ yeryüzünde halife yaratacağım derken burada
kastedilen hakikat Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellemdir. Halifeden maksat,
aslın makamına bakabilen demektir. Allah Teâlâ’nın yerine vekil olacak yoktur.
Buradaki mana Allah Teâlâ’nın esrarını müşahede kabiliyetine sahip olmak demektir.
Sonuç olarak Allah Teâlâ, zat-ı, isimleri ve sıfatları ile
Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem tam olarak tecelli etti.
[28] “Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve sellem, insanoğlunun yükselebileceği son mertebeye vardıktan sonra,
tekrar bu noksanlıklar ve ıstıraplar dünyasına dönmüştür. Mi'rac'dan bu dönüş,
bütün nebiler ve velilere nazaran Hz. Muhammed'e bir fevkaladelik kazandırıyor.
Böyle bir dönüşün ifade edeceği ilk mana, Hz. Muhammed'in kendini ve elde
ettiği bütün mertebeleri hemcinsleri uğruna feda ettiği keyfiyetidir. Ve bu
keyfiyet hem velayetle nübüvvet arasındaki farkı, hem de öteki nebilerle son
Resûl'ün farkını bariz bir şekilde ortaya koyar. Büyük İslâm Sûfisi Gengûhî'yi
dinleyelim:
“Hz, Muhammed Mustafa
Mî'rac esnasında semaların en yükseğine erişmiş, manevî ilerlemelerin, ruhanî
tekâmüllerin en ulvî mertebelerine varmış, sonra da yeryüzüne dönmüştür. Yemin
ederim ki ben o şahikalara ulaşmış olsaydım, asla geri dönmezdim. (Bkz.
Muhammed İkbal, Dinî Tefekkürün yeniden Teşekkülü, 142. Tercüme eden: Sofi
Huri.)
[29] Mahlûkların kavrayışları hakikate yol bulmuş
değil: Hakikatin yaratılmışla, yaradılışla alâkası yok. İç âlemimizden yükselen
sesler, gerçi, hakikate yönelmiş tırmanışlardır; lâkin yaratılmışın ürpertileri
hakikate götürmüyor.
Hakikat
ilmine akıl erdirmek çok zor. Nerde kaldı hakikatin hakikati… Oysaki Hakk,
hakikat denenin de ötesinde. Ve Hakk hakikatten başka bir şey.
Pervane
ışığın etrafında sabaha kadar uçar da bu hâli en tatlı sözlerle hikâye etmek
için şekillere döner. Sonra nazlanıp övünür de vuslatta kemâle özenerek
gururlanır.
Kandilin
ışığı hakikatin ilmi; sıcaklığı hakikatin hakikati. Alevin içine dalmaksa
hakikatin hakkı.
Ve
pervane doymadı ışıkla, hararetle, attı kendini alevlere. Şekiller hâlâ beklemede:
Haber verecek “nazar” yoluyla pervane.
Pervane
uçtu, döndü, eritti kendini ve yok oldu ortalardan. Resimsiz, cisimsiz,
isimsiz, unvansız hâle geldi. Artık ne için dönecekti şekillere? Vuslattan
sonra hangi “Hal” vardı ki döne?.. “Nazar” a ulaşan kulak vermez “Haber”
e. Ve “Manzûr”a kavuşan aldırmaz “nazar” a.
Tembel
ve boş vermişe göre değil bu sırlar. Anlamaz bu manaları fâni, cânî: Onlar ki
emelleri sadece emânî...
Sanki
ben, sanki ben...
Ben
sanki O'yum.
Yahut
O sanki Ben'dir.
Benden
çekinme eğer sen Ben'sen!
Ey
zanlara esir olan, beni ben sanma!
Ben,
ben değilim.
Ben,
ben olmadım; ben olmayacağım.
Eğer
ben yalnız deriyi biliyor, tanıyorsam ve benim “Hâl” im buysa, bu hal temiz
değil. Fakat eğer ben Oysam, işte o zaman temizim. Lâkin ben O değilim ki...
Anladınsa
anla!
Anlayamazsın
ki...
Ahmed'den
gayrısına açılmadı bu sırlar.
Ahmed
ki “Sekaleyn” den gizlendi. Görmedi gözü “eyn”. Öyle ki önünde ne
“reyn” kaldı, ne “meyn”. “Fekâne Kâbe Kavseyn”. Hakikat
ilmi geçidi'ne varınca gönlünün derinliklerinden haberler saçtı. Hakikatin
Hakk'ına erince de boş verdi murada. Ve iyice teslim oldu Cevâd'a. Hakk'a
ulaşınca da kalmadı orada. Döndü geri ve şöyle dedi:
“Sana
secde etti gözbebeğim
Sana
iman etti yüreğimi”
Gayelerin gayesine varınca şöyle konuştu: “Seni, Zatın'a lâyık bir övgüyle
övmekten âcizim.” Ve hakikatin hakikatine vasıl olunca da “Sen, kendi Zatına nasıl övmüşsen,
öylesin.” diye boynunu büktü.
Heva
ve hevesi kaldırıp attı da gayeye ulaştı. Ve gördüğünü kalbi yalana çıkarmadı.”(Necm,11)
Ve Sidre-i münteha... Bakmadı orada hakikatin hakikatine, sola; hakikate, sağa…
“Onun gözü hedefini şaşmadı” (Necm,17), sapmadı sola-sağa. (Fehm Tâsini; Hallac-ı Mansur trc: Yaşar Nuri ÖZTÜRK Tavasin [Kitap]. - İstanbul :
Fatih, 1976, s.79-81)
[30] “Benim Allah Teâlâ ile beraber olduğum öyle
bir vakit vardır ki, benimle birlikte o vakit içine ne bir mukarreb melek ne de
bir mürsel nebi sığar." (Muteber hadis kitaplarında olmayan bu rivayete ilk
olarak Kuşeyri’nin Risalesi'nde rastlanmaktadır. Zayıf ve mevzuat kitaplarında
zayıf ve mevzu olduğu belirtilir. Bkz. Sehavî, 565; Aclunî, 1/173, 174; Aliyu'l
Kari. 291)
لي مع الله وقت لا يسعني
فيه ملك مقرّب ولا نبيّ مُرسل
Seyr Maa'llah: Arapça, Allah Teâlâ ile seyretmek demektir.
Dört basamaklı seyr-ü sülûk'un üçüncü basamağı. Buna "sefer-i
sâlis" veya "fark ba'de'l-cem" denir. Bu mertebede
ikilik kalkar. Buna, "makâm-ı Kabe kavseyni ev ednâ" adı
verilmiştir. Seyr maallah'ın sonu velayettir.
[31] Ali el-Havvas
kaddese’llâhü sırrahu’l azîze sordular:
“Bir ayette: “Şüphesiz Rabb’ım dosdoğru bir
yol üzeredir.” (Hud, 56) buyuruyor. Allah'ın izlediği bu yol hangi yoldur?”
Cevap verdi:
“Muhammed Mustafa'nın yolu. İnsan bu yola girince kendisine Allah
Teâlâ'yı rehber edinmiş olur.” (Hallac-ı Mansur trc: Yaşar Nuri ÖZTÜRK Tavasin
[Kitap]. - İstanbul: Fatih, 1976, s.72)
[32] Âleme değer veren insanını varlığıdır.
Her insan eşi olmayan biricik mucizedir, fakat Rasûlüllah sallallâhü aleyhi ve
sellemin yaratılışı bu mucizenin tamamlandığı cevherdir. Yoksa kâinatın varlığı
Allah Teâlâ katında yok sayılacak kadar küçük bir şeydir. Bu nedenle O´nun
hakikatini keşfetmek mümkün değildir.
[33]
Muhittin Uysal “ tasavvuf kültüründe yalnız İmam Rabbânî
kaddese’llâhü sırrahu’l azîzin Mektûbât’ında
hadis formuyla geçen bu söz Hz. İsa aleyhisselâma ait bir sözdür”
demektedir. bkz. Muhittin Uysal, Tasavvuf Kültüründe Hadis, Tasavvuf
Kaynaklarındaki Tartışmalı Rivâyetler, Konya 2001, s.261
“Ey tâlib-i irfan-ı Muhammedi olan âşıklar!
Bu sözleri anlayabilmeleri için tabiat-ı esfelînden melekût semâlarına vülûc
(sokulma) etmeleri yani iki kere doğmaları ile mümkün olur. Birisi anadan
diğeri kendinden doğmasıdır. Nitekim Hz. İsâ aleyhisselâm “Men lem yûled merreteyni len yelice melekûtissemâvâti
ve-l arz”. Yani “İki kere doğmadan
eşyanın cevherini anlayamaz.” buyurmuştur.
(Niyazi-i Mısri, Risale-i eşrat-ı saat [Kitap]. -
Atatürk Kitaplığı, İstanbul : [s.n.]. - Cilt 297.453 NİY-BEL_Yz_
K.000502/02; 297-7 MC_Yz_K.000339/06.
Niyâzî-i Mısrî Sadeleştiren: Erdem
MEMİŞOĞLU, Risâle-i Eşrât-ı Saat [Kitap Bölümü] // Ehlibeyt Aşkı ve
Niyâzî-i Mısrî. - Ankara : İmaj, 2003,
s.71-74)
[34] “Allah,
mahlûkatı zulmette yarattı, sonra onların üzerine
nurundan saçtı. O nurdan kime isabet ederse hidâyet bulur. Her kime isâbet
etmezse delâlette kalır.” (Müslim, Münâfikun,
27; Ahmed b. Hanbel, II, 327)
[35] “Muhakkak
sizler Rabbinizi göreceksiniz.” Ebû Hacer,
Muhammed es-Saîd, Mevzûatü etrâfi’l-hadîsi’n-nebeviyyi’s-şerîf, Beyrut, 1989, Dâru’l-Fikr, I, 498
[36]
“Salât; Allah
Teâlâ’dan rahmet, meleklerden duâ ve istigfâr, müminlerden ise duâ” manasındadır.
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar