Tanrı ve Kusursuz İnsan Birdir, çünkü Varlık Birdir

 

Allah, insanı halifelik tahtına yerleştirdi ve onu İlahi Vasfın ve Rab'bin Mabedinin suretinin bir aynası kıldı.

 Sonra kendi asli suretini bütün insan suretlerinin ilksel zemini ve malzemesi yaptı.

…

Kısacası, herkesin sevgilisi, Ayrı-Tecellinin ve Ayrı-Görüntünün Mükemmelliğidir, bunun bir sonucu olarak, Kusursuz İnsan, Varlık'ta içkin olan her ontolojik mükemmelliğin tam yayılımını kucaklayan bir ayna olur. Ve Kâmil'in sevgilisi de, kendisinden başka bir şey olmayan bu kemaldir. Ama aynı zamanda Varlık'tan başka bir şey değildir, çünkü Varlık Birdir ve bu konumda tüm çokluk Birlik'e yeniden entegre edilmiştir. Her durumda Sevgili, Tanrı'nın mükemmelliğidir, daha doğrusu Tanrı'nın Kendisidir, çünkü O'nun mükemmelliği O'nun Tek Varlığından başka bir şey değildir. Çember Kendi üzerine kapanmıştır, Birlik gerçekleştirilmiştir, ama şimdi Varlığın mükemmelliklerinin Dış Tezahürde topyekûn konuşlandırılması çerçevesindedir.

Tanrı hem Sevgidir hem de Sevgilidir. Ve O'nun Tek Varlığından başka hiçbir şey olmadığına göre O, aynı zamanda Aşıktır. Ama genellikle “sevgili” ile insan, mahlûk, ya da başka bir deyişle, Tanrı'nın Tecellisinin henüz kendisinden perdelenmiş olarak ve kendi potansiyel mükemmelliğini gerçekleştirmeden önce kastedilmektedir. Bununla birlikte, insan aynı zamanda yukarıda belirtildiği gibi "sevgili"dir, çünkü sadece o Kusursuz İnsan olabilir ve böylece Tanrı'nın Sevgisinin nihai amacını gerçekleştirebilir.

Sadreddin Konevî şöyle yazar:

Sevgili, âşığı sever, çünkü o, kendi kemalini kendi içindeki Belirgin Vizyonunun sebebi ve cemalinin hakim gücünün tesirini icra ettiği ve özelliklerini yaydığı mahaldir. O halde (insan da) maşuktur, (o) Âşığın aynasıdır. Tanrı, insanın içinde, Tefsir mahali (yani, Kusursuz İnsan) somutlaştırılmadan önce Kendi Birliğinde saklı olan kendi Güzelliklerini açıkça görür. Zira (Allah'ın İsminden türetilen kemalinin tecellisinden önce), aşırı yakınlık ve benlik O'nu bundan (yani bu Mutlak Görüşten) perdelemiştir. Sonra, bir tür mesafe ve farklılaşmanın gerçekleşmesi nedeniyle, başka bir şeyde Kendinin Belirgin Vizyonunu kazandığında, ve zahirde kendi güzelliklerini gördüğü zaman, yakınlık ve birliğin perde vazifesi görmesi sebebiyle, onları, bahsi geçen mahal ve ayrım olmaksızın kendisine gelmeyecek bir aşkla sevmiştir.  

Tanrı'nın Sevgisinin nesnesi Kendisidir; “Gizli Hazine” olarak bilinen, O'nun kendi güzelliklerinin ve kemâllerinin tecellisidir. O halde Aşk Tanrı'dır, Seven Tanrı'dır ve Sevgili Tanrı'dır. Hepsi Birdir. Üstelik yaratılışta bir âşık ve maşuk nerede ortaya çıkarsa, bu birliği gösterirler. Her durumda, aşk, âşık ve sevilen nihayetinde birdir, çünkü Varlık Birdir. O halde âşık, kendi sıfatlarının tecellisini sever, tıpkı Allah'ın apaçık-tecelli ve apaçık-görüşün Kusursuzluğunu sevdiği gibi. Her insan “Varlığın bir nüshasıdır” (nuskbet-i vücûd yani onun içinde Allah'ın tüm Nitelikleri kucaklanmıştır. İşte bu nedenle, o potansiyel olarak bir Kusursuz İnsandır. Dolayısıyla insan bir şeyi sevdiğinde, sadece kendini sever. Yani kendi sıfatlarını ve ontolojik mükemmelliklerini sevgiliye yansıdığı şekliyle Tanrı'da sevebilir -çünkü Tanrı onun gerçekliğidir, bizzat Öz'dür- ya da insanın kendi gerçekliğini tecelli eden yaratıklarda sevebilir,

Bu nedenle Konevî şöyle yazar: “Gerçekte her âşık sadece kendini sever. Fakat sevgilinin sureti, tam bir yakınlık ve manevî paralellik (mubadhat) bakımından kendini tasavvur ettiği bir ayna gibi önünde durur. O halde âşık denilen şey, âşığın kendini sevmesinin ön şartıdır.”

 Aşk, ancak âşık ile maşuk arasında var olan ve her biri diğerini yansıtan karşılıklı paralellik ve yakınlıkla gerçekleşebilir. Nihayetinde bunun nedeni, tüm sevgilerin ilk örneğinin -yani, Tanrı'nın İsminden türetilen Kusursuzluğa olan sevgisinin temeline dayanmasıdır. Aşk, ancak âşık ile maşuk arasında var olan ve her biri diğerini yansıtan karşılıklı paralellik ve yakınlıkla gerçekleşebilir. Nihayetinde bunun nedeni, tüm sevgilerin prototipinin, yani Allah'ın Kendi İsminden türetilen Kusursuzluğa olan sevgisinin tam da böyle bir ikiliğe dayanmasıdır.

Ama aşkın sonu birliktir. Son tahlilde, Tanrı ve Kusursuz İnsan Birdir, çünkü Varlık Birdir. Hatta, "İç" olarak Tanrı'nın Öz veya bu haliyle Varlık olduğunu söyleyebiliriz, oysa "Dış" olarak Tanrı Kusursuz İnsan veya konuşlandırılan Varlıktır. Ve Tanrı “Zahir ve İçtir” (Kuran LVIL3).

Kaynak: SEYYED HOSSEIN NASR, FAKHRUDDIN ‘IRAQI DIVINE FLASHES, İlahi Parıltılar

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar