Çeviri
Kriz Günlerinde Bayram Namazı
Korona virus nedeniyle bayram
namazları bu salgının daha fazla yayılmaması için camilerde kılınmayacak. Bu
durumda halk kendi evlerinde tek başına yada eşi ve çocuklarıyla beraber hutbe
okumadan bayram namazlarını kılabilirler mi? Bunun hükmü nedir. Bizi
aydınlatırsanız çok memnun oluruz?
Cevap :
Bizim ülkemizde Müslümanlar
genelde Hanefi ve şafi mezhebine mensup oldukları için bu konuda bu iki
mezhebin görüşleri üzerinde duracağız inşallah.
Hanefi Mezhebinde:
Bayram namazının hükmü :Cuma
namazının vücüp şartlarını taşıyan kimselere vaciptir. Vaktinin girmesi ise
:Bayram günü güneşin doğuşu sırasındaki kerahet vaktinin çıkmasından sonra
başlar. Bayram namazlarını cemaatle evde
kılamarı ile vucubiyeti üzerlerinden kalkar. Tek başına bayram namazını
kılamazlar. Eğer tek başına kılsalar bu namaz bayram namazı sayılmaz
üzerlerinde vucubiyet kalkmaz. Nafile
namaz kılmış sayılır. Fakat eşi ve
çocukları ile beraber cemaatle kılmaları yeterlidir. Cuma namazında ki gibi
sayı bakımından üç yada dört kişi olmaları her ne kadar ibarelerin
zahirinden şart olduğu vehmini versede,
muhaşşi ibni Abidin ve mezahibul erbaa kitabından anlaşılan : Normal cemaatle
kılınan namazlar gibi iki kişiyle de cemaatle bayram namazını kılmaları
yeterlidir. Namazları sahih olup vucubiyet üzerlerinden kalkar. Namazdan sonra
hutbe okumak ise onlarda da sünnettir. Fakat evlerde bayram namazlarını
ailesiyle kılan kişiler için genelde
şartlar yerinde olmadığı için hutbe okunmaz. Hanefi mezhebinde bayram namazının
kılınışı ise : Birinci rekatte kıraaetten önce üç kere tekbir getirilir. İkinci
rekaatte ise kıraaten sonra yine üç tekbir kılınır. Bu tekbirler ise Hanefi
mezhebinde vaciptir. Tekbirlerle birlikte eller kaldırılır ve yanlara
bırakılır.
Netice :
Hanefi kardeşlerimiz bu
bayramda evlerinde aileleriye beraber cemaatle bayram namazlarını kılabilirler.
Kılmaları halinde üzerlerinde vacip olan bayram namazıda bu şekilde yerine
getirmiş olurlar.
Şafi Mezhebinde:
Bayram namazları muekked
sünnetlerdendir. Terki ise yani bayram namazlarını keyfi olarak kılmamak
mekruhtur. Bayram namazı, şafi mezhebinde cemaatlede kılınabilir tek başına da
kılınabilir. Cemaatle kılınması ise sünnettir. Sadece kurban bayramında hacılar için tek başına
kılmaları sünnettir. Çünkü hacılar hac menasikleri, amelleri ile meşgul
oldukları için. Bayram namazı kadınlar, çocuklar ve misafirler içinde
sünnettir. Namazdan sonra hutbe okumak ise sünnetir. Okunmasa da sıkıntı yok namaz sahihtir. Bayram
namazının hutbesi hutbe rukunlerinde aynı cuma namazındaki hutbe gibidir.
Fakat hutbe şartlarında ise onun gibi
değildir.
Mesela :Sayı meselesi gibi, iki
kişide olsalar bayram namazından sonra hutbe
okumak sünnettir. Ayakta okumak, abdestli olmak gibi şartlar cuma
hutbesinde bunlar mecburidir. Fakat bayram hutbesinde bunlar her ne kadar mecburi değillerse de bunlara riayet etmek
mustahaptır. Bayram namazının vakti şafi mezhebinde kuvvetli görüşe göre
güneşin doğuşu ve öğle vaktinin girişi arsındadır. Fakat güneşin bir mızrak
kadar yükselmesinden sonra kılınması sünnettir. Buda tahminen yaklaşık 30
dakika ile en fazla 45 dakika güneşin doğuşundan sonra gerçekleşir. Bayram
namazı iki rekattır. İlk rekatta euzu ve fatihadan önce yedi defa tekbir getirmek
sünnettir. ikinci rekatta ise yine fatihaya başlamadan önce beş tekbir getirmek
sünnettir. Bu tekbirler arasında
سبحان الله والحمدلله ولا إله إلا الله و الله
أكبر
demek sünnetidir. Tekbirlerle
elleri kaldırmak ve daha sonra bağlamak sünnettir.
Netice :
Şafi kardeşlerimiz kendi
evlerinde ister tek başına ister eşi ve çocukları ile beraber cemaatle bayram
namazlarını kılabilirler. Evlerinde
hutbe okumaları ise yukarıda beyan ettiğimiz gibi hutbenin rukunlerini yerine getirebilen,
isterse namazdan sonra eşine ve çocuklarına okuya bilir.
Not :
Bayram namazları için hutbe
okumak dört mezhepte de vacip değildir, mustabtır. Bayram namazı şafi ve maliki
mezhebinde muekked sünnetlerdendir. Hanefi mezhebinde ise vaciptir. Hanbeli
mezhebinde ise farz u kifayedir. Hanbeli mezhebinde bayram hutbesinin sahih
olması için aynı normal cuma hutbesinde ki şartlar yerine gelmesi lazım mesela
en az 40 kişi hutbeyi dinlemeleri lazım. Onun için bu şartların evlerde
gerçekleşmesi çok zordur.
Hanbeli yeni fetva yazılarına baktım bu bayramda
onlar evlerinde hutbe okumadan sadece bayram namazlarını kılacaklar.
والله أعلم بالصواب
(ibni Abidin cilt 3.syf 50-76.
Mevsue zuheyli cilt 2.syf 322-351.mezahibul erbaa cilt 1.syf 297.Bacuri cilt 1
syf 331-342.nihatul muhtaç cilt 2.syf 385-402)
(Molla Musab)
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.