Niccolö Paganini
Gelmiş geçmiş en büyük keman virtüözü olan Paganini, baş döndürücü
çevikliği, son derece duygusal yorumuyla inanılmaz bir müzisyendir. Yeteneği
öylesine olağanüstüdür ki, şeytanla işbirliği yaptığı inancı yayılmıştır.
Teknik olarak çağının çok ilerisindedir. Bugün bile eşliksiz kem an için
yazdığı 24 Caprices’i (kapris) tek resitalde seslendirecek ustalıkta kemancı
sayısı çok azdır. Özellikle 24. Kapriçyo’nun teması, üstüne en çok çeşitleme
yapılmış tem a olarak müzik tarihine geçmiştir. Brahms, Rahmaninov, Blacher,
Lutoslavvski, Şnitke, Ernst ve Rochberg gibi besteciler kendi çağlarına, kendi
akımlarına göre Paganini temasını çeşitlemişlerdir. Paganini, ne Berlioz gibi
büyük orkestraların bestecisidir, ne de Chopin gibi minyatür müziğin ustasıdır.
Oysa tarih boyu yaşamış her türlü çalgı yorumcusunun en üstünüdür. Tem elde
virtüozitesi yaratıcılığa dayanır. Müziğinin dış görünüşündeki buzlu
pırıltılar, Romantik armonideki sıcakkanlı yapının ters çevrilmişi gibidir.
Romantik ısıyı şeytansı bir çerçeveye yaraştırır. Piyanonun gündem e geldiği,
en duyarlı çalgı olarak saygı gördü ğü günlerde kem anla cambazlık yapan bir
besteci, büyük ilgiyle karşılanır. Bu nedenle onun kem an yapıtlarını, örneğin
24 Caprices’ini (Kapriçyo) Schum ann ve Liszt piyanoya uyarlamışlardır.
Liszt’in Etudes d ’exé cution transcendante adlı yapıtları, Paganini’nin
çalışmalarını örnek alır, piyanoda onlara koşut gelişir. Her birinde yaratıcı
enerji, parlak bir teknik, soluksuz bir yorum egemendir,
Niccolö Paganini, 27 Ekim 1782’de Genoa’da doğar. Babası tersane işçisidir;
aynı zam anda kem an çalar ve oğluna ilk dersleri verir. Niccolö on bir yaşına
geldiğinde usta bir kemancı olmuştur. Çevresindeki tüm ünlü kem an öğretmenleri
ona parasız ders verirler. İlk turnesini on üç yaşında yapar. Bu arada kendi
yeteneğine uygun, zor yorumlanacak yapıtlar besteler. Yalnız kem an değil,
gitar, viyola ve mandolin de çalar. 1805-1813 arasında Lucca Prensesi’nin müzik
yönetmeni olur. Paganini’nin içkisi ve kumarı da ünlüdür. Elde ettiği büyük
başarılar, onu kumara ve içkiye alıştırır. Kumarda her şeyini, hatta kemanını
bile yitirir. Zengin bir işadamı, ona Guarnerius yapımı bir keman armağan eder.
Sonradan Stradivarius ve Amati yapımı kemanlara da sahip olur. Bu kemanlar onun
hâzinesidir. Yirmi üç yaşına geldiğinde konserlerini azaltır. 1824’te bir başka
bunalıma girer. 1827’de iyileşip Avrupa turnelerine çıkar. Avusturya, Almanya,
Fransa’ya gider. Paris ve Londra’da ilk sahneye çıkışı 1831’dedir. 1833’te
Paris’te Berlioz’a, içinde viyola solo olan bir senfonik yapıt ısmarlar. Sonuç,
Harold en /fa//e’dir. Ancak Paganini bu yapıtı hiçbir zam an seslendirmez. 1834
’ten sonra konserlerini çok azaltır. Gırtlak kanserine yakalanır ve 27 Mayıs
1840 günü ölür. Paganini’nin müziği, kendi yorum una göre yazılmış çok zor
yapıtlardan oluşur. Bu yapıtlar öylesine kıvraklık, dinamizm ve üstün bir hüner
gerektirir ki halk, onun bedenine şeytanın girdiğine inanmıştır. Fiziksel
görünümü de, kemikli yapısı ve sinirli davranışlarıyla, şeytansı bir imgeyi
çağrıştırır. Paganini’nin bestelerinin çoğu teknik beceri gösterisidir.
Konçertoları, kaprisleri ve oda müziği çalışmaları vardır. Yapıtlarının çoğu
zam anında basılmamıştır. Paganini’nin çalış tekniğindeki şeytansı tılsım, uzun
yıllar çözülememiştir. Armonikleri kullanmaktaki öncülüğü, kemanını değişik
tınılar elde etm ek için akort edişi, yay tekniğindeki ustalığı, staccato
(sesleri bağlam adan noktalı çalmak) ve pizzicato (yaylı çalgıları yayla değil,
tellerini parmakla çekerek çalmak) yöntemleri Paganini’ye özgü, onun yaygınlaştırdığı
ve daha önce hiç duyulmamış yeniliklerdir. Kemandaki doğru tonlaması, net ve
temiz sesleri ünlüdür. Keman Konçertosu’nun son bölüm ünde pzzicato’lar, en
alımlı şekliyle canlanır.
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar