Hukuki İslâmiye ve İstilahatı Fıkhıyye Kamusu Ömer Nasuhi Bilmen

 

ÖNSÖZ

Malûmdur ki, islâm hukukuna dair arapça yazılmış muhtasar ve mufassal binlerce eser vardır. Fakat bu hukuka dair bütün aksamını ihtiva etmek üzere Türkçe yazılmış kitaplar yok gibidir.

Vakıa bazı arapça fıkıh kitaplarının Türkçe tercümeleri vardır. Fakat bunlar binnisbe pek muhtasar şeylerdir ve muntazam bir tertibe tâbi değildirler. Mecelle-i Ahkâmı Adliye, İslâm hukukunun yalnız muamelâta ait bir kısım ahkâmını muhtevi bulunmuş, bunun üzerine muhtasar ve. mufassal olmak üzere birkaç Türkçe şerh de yazılmıştır. Fakat bu kıymetli eserler de —arz olunduğu üzere— yalnız bir kısım muamelâta ait mesaili muhtevi olup islâm hukukunun sair kisımlarile alâka» dar bulunmamıştır,

İslâm hukukunun birer şubesi olan ibadetlere, vakıflara, vasiyetlere, mirasa, cihada, kısas ve hududa müteallik ahkâma dair de Türkçe müstakil eserler yazılmıştır. Lâkin bunlar da yalnız bu muayyen, mahdut mevzulara aittir.

İslâm hukukunu Türkçe bir lisan ile kısmen ihtiva eden kıymetli eserlerden bir takımı da fetva kitaplarıdır. Fakat bunlar da hâdiselere göre vakit vakit verilmiş şer'î cevaplardan müteşekkil olup islâm hukukunun her kısmım tam bir tertip dahilinde muhtevi bulunmamaktadır.

Maamafih bütün bu Türkçe eserler, Hanefî fıkhına ait olup bunlar ile sair mezahibi fıkhiyyemiz hakkında malûmat verilmesi iltizam edilmemiştir.

Şeyhü’lislâm Hayri Efendi merhum, meşihati zamanında islâm hukukunun münakehata, müfarekata, muamelâta, ukubata dair ve Hanefî mezhebine ait aksamını bir mecellei külliyye halinde cami bir eser meydana getirilmesine lüzum görmüştü. Fetva Emanetinde de Mecelle sarihi Ali Haydar Efendi merhum bulunuyordu. Ali Haydar Efendi merhum da birçok tercümeler yaptı. Fakat Hayri Bey Efendi Meşihatten infisal etti, heyetimizin mesaisi de, derhal akim kaldı. Yalnız Ali Haydar Efendinin tercüme etmiş olduğu nafaka ahkâmı tebyiz edilerek, tab' ve neşredildi.

Muahharan Hukuk İlmini Yayma Kurumu, âcizlerile bazı zevata islâm hukukuna ait bir kısım ıstılahları bir lügatçe halinde yazdırdı, İslâm hukukuna dair ayrıca «Kamus» unvanile bahislerden müteşekkil bir eser yazmamızı da teklif etti. Âcizleri hisseme düşen «Ceza ahkâmı»nı bir iki sene çalışmak suretile ihzar ederek Kuruma gönderdim. Fakat İslâm hukukunun sair ahkâmı galiba yazılmadığından Kurumun da bu teşebbüsü bir neticeye iktiran etmedi.

Teşebbüs edilen hayırlı bir işin noksan kalmasına gönlüm razı olmadığından aczime bakmaksızın böyle bir kamusu —noksan bir hâlde de olsa— vücude getirmek azminde bulundum, senelerce çalıştım, bu sırada islâm fıkhının ibadetlere ait olan kısmını «Büyük İslâm İlm-i Hali» unvanile yedi yüz küsur sahif eden ibaret olmak üzere ayrıca neşre muvaffak oldum. İslâm hukukunun yazmakta bulunduğum diğer aksamını da inayet-i Hakk'la altı cilt olmak üzere başkaca yazıp bitirdim. Bu suretle işbu «Hukuku İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye» adındaki eser vücude  gelmiş oldu.

İstanbul Üniversitesi Rektörü muhterem Ordinaryüs Profesör Sıddık Sami Onar, böyle bir eserin tedvini hususunda mütevali teşviklerini ibzal buyurmuşlardır. İstanbul Hukuk Fakültesi muhterem Dekanı Profesör Doktor Hüseyin Nail Kübalı, ve Hukuk Fakültesi Dekanı bulundukları sırada eserin tab'ı imkânını temin etmiş olan muhterem Ordinaryüs Profesör Doktor Hıfzı Veldet Yelidedeoğlu, ve Fakülte muhterem heyeti tedrisiyesi de bu eserin mühmel kalmaması hususunda pek kıymetli lûtuflarini diriğ etmediler. O sayede eserin tab'ına başlanılmış oldu. Bu muhterem, yüksek hey'eti ilmiyyeye samimî teşekkürlerimi arzetmeği bir borç bilirim. Eserin bütün ciltlerinin tab'ını ikmale muvaffakiyeti de atıfeti llâhiyyeden beklerim.

Ömer Nasuhî BİLMEN

 **********************

«Hukuki İslâmiyye ve Istılahatı fıkhiyye» unvanı ile yazmış olduğum eser-i âcizi 1949 tarihinde İstanbul Hukuk Fakültesi tarafından altı cilt olmak üzere tab ve neşr edilmişti. Bilâhare 1955 tarihinde birinci cildi yine Fakülte tarafından tekrar tab ettirilmişti.

Birçok zevad ise bu İslâm Hukukuna ait mufassalca eserin tekrar tamamen tab edilmesini arzu etmekte bulunduklarından «Bilmen Yayınevi» tarafından «yedi cilt» olmak üzere yeniden tab'ına mübaşeret olunmuştur. Milletimizin ilmî varlığına âcizane bir hizmette bulunmak nimetine mazhar olmak ümidiyle bu eserimizin tekrar tab edilmesi iltizam edilmiştir.

Hak Tealâ Hazretlerinden   muvaffakiyetler niyaz eylerim.

Eski Diyanet İşleri Reisi ÖMER NASUHÎ BİLMEN

 

(Hukuki İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu) unvanile yazılan bu eser, İslâm Hukukunun başlıca bütün aksamını ihtiva etmektedir. Bu kısımlar, en ziyade Hanefî mezhebi üzerine müdevven mesail ve ahkâmı muhtevidir. Çünkü İslâm muhitinde asırlardan beri tatbik sahasında bulunan mezahibi fıkhiye arasında Hanefî mezhebine ait olan hukukî meseleler, hükümler daha büyük bir vüs'at ve. inkişafı haiz ve İslâm âleminin daha çok yerlerinde carî bulunmuştur.

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar