Çeviri
SEN NEYMİŞSİN GUGUK KUŞU
“Biz çadırımızı sırtlanların
yolu üzerine kurmuşuz”.
Dündar Taşer
Günümüzde duvar saatlerinden duyduğumuz
guguk kuşu, sen neymişsin. Bir kuş ol, ama zahiren ne kadar acımasız ve haince
işler yap.
Guguk kuşu, kuluçka paraziti.
Bu kuşun
dişisi kuluçkaya hiç yatmaz. Yumurtlama mevsiminde dişisi, uygun
gördüğü bir yuvayı uzun süre uzaktan dikkatle kontrol eder. Sonrra yuvanın
hakiki sahibi kuş uzaklaşır uzaklaşmaz, gözetlediği yerden hızla gelir ve bir
yumurtasını ev sahibi kuşun yumurtaları arasına bırakır. Yuva sahibi kuşun
yumurtalarından birisini de, gagasıyla alarak yuvadan uzaklaşır. Daha sonra
yavru guguk, yuva sahibi kuştan daha büyük hale gelmesine rağmen, onun
tarafından beslenmeye devam edilir. Bu davranışı o kadar güzel yapar ki, insan
hayrette kalır.
Öyle ki, ziyaret ettiği her
yuvaya, sadece bir yumurta bırakır. Şayet bir yuvaya birkaç tane yumurta
bıraksaydı, yumurtadan ilk çıkacak yavru, guguk yavrusu olacağından kendi
yavrularının kimisini öldürebilecekti. Her yuvaya bir yumurta bırakmasının
hikmeti, guguk yumurtasının diğer yumurtalardan daha önce açılmasıdır. Yumurtadan
yeni çıkmış bir guguk yavrusu henüz gözleri bile açılmadan sanki öğretilmiş
gibi, ev sahibi kuşun yumurtalarını; sırtını ve kanatlarını kullanarak yuvadan
atar. Guguk kuşunun enteresan olan diğer bir hususiyeti ise, hangi kuşun
yuvasına yumurta bırakacaksa, kendi yumurtasını, o kuşun yumurtasının renk ve
desenine göre yumurtlamasıdır. Bu işin sırrı, henüz çözülememiştir. Zira
hiçbir hayvanın iradî olarak kendi vücudundaki biyo-kimyevî hâdiseleri ve
yumurtlama sürecini ayarlama kabiliyeti yoktur. Guguk ise, yuvasını uzaktan
gözlediği kuşun yumurtasının özelliklerini bilemeyeceği gibi, kendi yumurta
kanalındaki yumurtaya da müdahale edemez. Şayet yumurtasını bırakmaya
gittiğinde ev sahibi kuşun yumurtalarını görse bile, o kadar kısa sürede yine
de vücut içindeki yumurtaların rengini ayarlaması mümkün değildir. Hiçbir
şekilde açıklanamayan bu davranış, ilk anda zalimce bir durum gibi gelse de,
tabiat kitabına geniş bir perspektiften bakıldığında bunun birçok hikmetle
süslü olduğu görülecektir.
“Üremek için guguk kuşu neden diğer kuş
türlerinin yuvalarını kullanmaktadır?”
sorusuna cevap olarak bugün tespit
edebildiğimiz bir husus şudur:
Guguk, kısa sürede çok fazla böcek yiyen bir kuş
olduğu için, beslenmeyi müteakip kursağı çok fazla dolmakta ve vücudunda dışa
doğru bir çıkıntı meydana gelmektedir. Hayvanın karın bölgesine denk gelen bu
anormal şişkinlik, guguk kuşuna yaklaşık 12 gün sürecek olan kuluçka döneminde
rahatsızlık vereceği için, yuvada yatmasına engel olmaktadır. Guguk kuşunun bir
yılda 25 civarında yumurta bıraktığı ve her yumurta için ayrı ayrı kuluçkaya
yatması gerektiği düşünüldüğünde, guguk kuşunun yumurtalarını neden diğer kuş
yuvalarına bıraktığı daha iyi anlaşılmaktadır.
Kuluçka süresince ve kuluçka
sonrası yaklaşık beş-altı hafta, bakımları üvey anne-babalar tarafından yapılan
yavru guguk kuşları, bir müddet sonra yuvayı terk eder. Öz anne-babası olmayan
yavru guguk kuşu, üvey anne ve babadan yem isteme ve alma konusunda da kâinatın
yaratıcısı tarafından kendisine bahşedilen oldukça değişik usullere müracaat
etmektedir. Anne kuş, yem ile yuvaya geldiği zaman, yavru guguk kuşu, boynunu
yiyeceğe doğru uzatarak, kanatlarını aşırı derecede titretir, ağzını geniş bir
şekilde açar ve devamlı öter. Bu ötüşler, yuvadaki diğer yavruların ötüşünden
çok daha yüksek seviyededir. Guguk kuşu, bu aşırı ötüşü ile sadece yuvadaki
anne-babadan değil, yakın çevredeki diğer anne-baba kuşlardan da yiyecek
alabilir. Guguk kuşu, bu sayede diğer yavrulardan daha fazla yiyecek
alabilmektedir. İyi beslenen guguk yavruları, çok hızlı büyüyerek, asıl yuva
sahibinin yavrularından daha iri ve güçlü hale gelir.
Mazaret olarak göçmen bir kuş
olan guguk kuşu, ziraî ürünlere zarar veren çekirge ve böcek gibi küçük
canlılardan günde 80-100 civarında yemektedir. Ziraî mücadele ilâçlarıyla
kirletilen ürünleri düşündüğümüzde, bu kuşun beslenirken tükettiği böcek
miktarı, tabiatın işleyişindeki fıtrî dengelerin korunması adına çok önemli
olmaktadır. Guguk kuşunun böcek mücadelesindeki ehemmiyeti, bugün için görebildiğimiz
hikmetlerin belki de sadece bir yönüdür.
Hulasa, şu
faydası var diye mazaret üretmeK. Ancak bu hainliğin sahibi olan bir kuşa
güvenmek ise ne kadar doğru olabilir ki…Guguk kuşu faydan senin olsun…bizlere
bulaşma.
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.