Çeviri
Kadın Yüzünde Tanrıyı Görünce Erkeklerden Kendini Saklamak İstedi
Leydi Zainab Evelyn Cobbold (Evelyn Cobbold).
Zainab
Cobbold (doğum adı Lady Evelyn
Murray ; 17 Temmuz 1867 [1] [2] - Ocak 1963) , Viktorya döneminde İslam'ı
kabul etmesiyle tanınan İskoç günlük yazarı, gezgin ve
soylu kadındı . [3]
Biyografi
1867'de Edinburgh'da doğdu, [4] [5] o Charles Adolphus
Murray , [6] Dunmore'un 7. Kontu ve İkinci
Leicester Kontu'nun kızı Lady Gertrude Coke'un en büyük
kızıydı . [7] John Dupuis
Cobbold ile 23 Nisan
1891'de Kahire , Mısır'da All Saints'
Church ile evlendi . [8] Mayıs 1891'de Cobbold
ailesinin Holywells , Ipswich'teki evinde bir partinin ardından
oraya yerleştiler. Burada çiftin 1893 ile 1900 arasında üç çocuğu oldu:
Winifred Evelyn (1892–1965), [9] Ivan Cobbold (1897–1944),[10] ve Pamela Cobbold
(1900–1932). [11] Ancak 1922'de [12] kocasından
ayrıldı. Daha sonra Londra'da ve Glencarron
Malikanesi'nde yaşadı . [13]
çocukluk
Cobbold, çocukluğunun çoğunu Cezayir ve Kahire'de Müslüman dadılarla birlikte
geçirdi . [5] Papa ile
tanışana kadar resmi olarak inancını açıklamamasına rağmen, genç yaştan
itibaren kendini Müslüman olarak gördü . [5] Mayfair sosyetesi
oldu. Çocukluk kışlarını, İslam'a olan hayranlığının geliştiği Kuzey
Afrika'da geçirdi.
İslam'a
geçiş
Arapça Zainab adını alarak 1915'te
İslam'a döndüğünü doğruladı . İslam'ı "dünyanın birçok kafa
karıştırıcı sorununu çözmek ve insanlığa barış ve mutluluk getirmek için en
hesaplı" din olarak gördüğünü belirtti. [14]
Mekke'ye hac
Eski kocasının 1929'da ölümünün
ardından, hacını veya Mekke'ye hac yolculuğunu planlamaya başladı . Hicaz Krallığı ve
Nejd'in Birleşik Krallık büyükelçisi Hafız Wahba ile temasa geçti ve
Kral 'Abd al-'Aziz'e bir mektup
gönderdi .
Evelyn, 1933'te 65 yaşında, Birleşik Krallık'ta Mekke'ye hac
ziyareti yapan ilk Müslüman kadın olduğunda ünlü
statüsüne kavuştu . [7] [15] [5] 1934'te, yolculuğunun kişisel
bir kaydı Mekke'ye Hac başlıklı yayınlandı . [5] [16] Çalışmalarından bir
alıntı, Michael Wolfe'un Mekke'ye Bin Yol kitabında
bulunabilir .
Bir arkadaşıyla İtalya'yı ziyaret etti
ve kendisine Katolik olup olmadığını soran Papa'yı görmeye
gitti . Yıllardır İslam'ı hiç düşünmemiş olmasına rağmen Müslüman
olduğunu söyleyerek cevap verdi. Bundan sonra İslam hakkında daha fazla
okumaya karar verdi ve sonunda Müslüman oldu. [5]
1933 yılında ilk kez hacca gitmek
için yola çıkmış ve kendisinden önce Suudi Arabistan'ı ziyaret eden ve
Müslüman olmayan Avrupalılar olduğu için Mekke'ye girmişler ve Avrupa'ya
döndüklerinde cüretkar Hac maceralarını şöyle anlatmışlardır: müslüman
olmayan. Bu nedenle Avrupalılar için kısıtlamalar vardı, ancak Zainab
adını benimseyen Lady Evelyn'e Hac yapması için izin verildi.
Günlük
Günlüğünde Kabe'yi ve tavafı ilk
gördüğü anı şöyle anlatmaktadır :
“Pürüzsüz mermer üzerinde,
Mukaddesler Kutsalı'na, Allah'ın Evi'ne, sade bir heybet içinde yükselen büyük
siyah küp, milyonlarca insanın hayatını kaybettiği ve yine milyonlarca insanın
onu seyrederek cenneti bulduğu hedefine doğru yürüyoruz… 'Tavaf ' şairin
deyimiyle sevgilisinin evinin çevresinde tur atan, kendini tamamen feda eden ve
sevgilisi uğruna tüm çıkarlarını feda eden bir âşığın simgesidir. Hacı
'tavaf'ı işte bu teslimiyet ruhu içinde yapar”.
1934'te
yazdığı Mekke'ye Hac kitabı , bir İngiliz Kadının
yazdığı ilk Hac hesabıdır ve günlüğü, aynı zamanda Mina'dan Arafat'a arabayla gittiği Hac
sırasında yaptığı seyahatin en eski kaydıdır . Hayatı boyunca geniş
çapta seyahat etti ve ayrıca başka bir kitap yazdı, Kenya: İllüzyon
Ülkesi .
Dünya savaşları sırasında
İngiltere için savaşan Müslümanlar bayram namazlarını Woking Camii'nde kılıyor
; Woking Camii'ndeki ikonik bayram namazı resmindeki bazı aristokratlar
arasındaydı. ] William Quilliam ve zamanın diğer asil
İngiliz erkek ve kadınları gibi Dawah'a yoğun
bir şekilde dahil oldu .
Akıcı bir Arapça konuşuyordu ve
tüm hayatı boyunca Müslüman olduğunu ve dinini değiştirdiği bir an olmadığını
iddia etti.
Yazma
Evelyn daha sonra "İslam,
sağduyu dinidir" diye yazmıştı. Lady Evelyn'in hayatı, ihtidası ve
Mekke'ye yaptığı hac yolculuğuyla ilgili hikâyesi, yakın zamanda yeniden
basılan günlüklerinde kayıtlıdır.
Büyük torunu Binbaşı Philip
Hope-Cobbold onun hakkında "O çok canlı, eksantrik bir Anglo-İskoç
Müslümandı, bir şeyler yapmayı ve insanları da severdi," dedi.
Ölüm
Leydi Evelyn 1963'te öldü ve öngördüğü gibi Wester Ross'taki Glencarron
malikanesindeki uzak bir yamaçta gömüldü . İskoçya'da cenazesini eda
edecek Müslüman olmadığı için Woking Camii ile temasa geçtiler ve imam
cenazesini yapmak için karda arabaya bindi çünkü o, mülkünde Mekke'ye bakan
bir tepeye gömülmek istediğini şart koşmuştu ve üzerinde şu sözler yazılıydı.
mezar taşı: "Allahu nur-üs-semavati vel ard" ("Allah, göklerin
ve yerin nurudur"). [5]
************
Müslüman olduktan sonra, 1933'te 65 yaşındayken hacca
giderek, "Hac yapan ilk İngiliz kadın" unvanını kazanan Zeyneb
Cobbold’ın kendi ifadeleriyle İslam’ı bulma öyküsü...
İskoçya
tepelerinde basit bir mezara gömülü, başı sağ yanına çevrili ve Mekke’ye
dönük vaziyette yatan bir kadın... Bu kadının hayattayken son arzusu İslami
usullere göre defnedilmekti. İskoçya’daki bu mezarın sahibi, Dunmore
Kontu Charles Adolphus Murray ve Leicester’ın ikinci kontunun
kızı Lady Gertrude Coke’un kızları Evelyn Cobbold.
Cobbal'ın aristokrat sınıfına mensup olması Müslüman olması dolayısıyla aldığı tepkileri artırmıştır.
Onun hikayesi
İslam'a yönelmek isteyenler için harika bir örnek.
1867’de
İskoçya’nın Edinburgh kentinde dünyaya gelen Evelyn Cobbold,
sonradan İslam'a yöneldi. Cobbold’ın Müslüman olduğu dönemlerde
İngiltere’de İslam yaygın bir din değildi.
Onun İslama
yönelmesini olağan dışı kılan şey ise kendisinin aristokrat sınıfına
mensup olmasıydı. İngiltere’de bu soylu hanımın Müslüman olmasının uyandırdığı
yankıyı düşünün.
Nasıl olur da
ailesinde hiç Müslüman olmayan, İslamın merkezinden kilometrelerce uzakta
yaşayan en yakın camiyle arasında bu kader mesafe bulunan biri kalbinde onu
İslam'a yönlendiren bir his duyardı.
Evelyn
Cobbold’ın babası Charles Adolphus Murray, Britanya’nın dış politika
misyonlarında görevler üstlendiği için Cobbold’ın çocukluğunun büyük
kısmı Cezayir ve Kahire’de geçti. Kuzey Afrika’da
bulunduğu sıralarda oradaki çocuklarla bolca vakit geçirdi ve onlarla birlikte camileri ziyaret
etti. Müslüman dadılar tarafından büyütüldü ve çok iyi Arapça öğrendi.
Karşılaştığı
Müslümanlarda onu bu kadar derinden etkileyen bir şeyler olmalıydı ki yaşamının
ilerleyen safhalarında İslam'a dönsün ve İslam üzerine çalışmalar yapsın.
Evelyn Cobbold daha sonra hatırlayabildiği kadar çocukluk çağında kendini
nasıl Müslüman hissettiğini yazar.
Benim zevkim,
mürebbiyelerimden kaçmak ve Cezayirli arkadaşlarımla camileri ziyaret etmekti
ve bilinçsiz bir şekilde kalbimde biraz İslam vardı.
“My delight was
to escape my governess and visit the mosques with my Algerian friends, and
unconsciously I was a little Muslim at heart,”
Çocukluğundan
beri kendini Müslüman hisseden Evelyn Cobbold, aslında Papayla yüz yüze görüşme
gerçekleştirdiği sırada ilk defa Müslüman olduğunu açıklamış oldu.
"Pilgrimage
to Mecca” , “Mekke’ye Kutsal Yolculuk” kitabında olayı şöyle anlatır:
“Yıllar
geçti ve ev sahibim Papayı ziyaret etmek isteyip istemediğimi sorduğu sırada
İtalyan arkadaşlarımla Roma'da bulunuyordum. Bu teklifi duyunca tabi ki
heyecanlandım. Papa aniden bana yönelerek Katolik olup olmadığımı sorduğunda
bir an afalladım sonra "Müslüman'ım" diye karşılık verdim. O an beni
Müslüman olduğumu söylemeye iten ne bilemiyorum. Uzun yıllardır İslam üzerine
düşünmemiştim. O sırada aydınlandım ve inancım hakkında daha fazla okumaya ve
çalışmaya karar verdim.”
Cobbold,
“Mekke’ye Kutsal Yolculuk” kitabında ilk defa Müslüman olduğunu açıkladığı
olayı anlatır.
Evely
Cobbold’ın kendisi gibi sonradan Müslüman olan Marmaduke Pickthall (1915
yılında Kur'an-ı Kerimi İngilizceye çevirmiştir.) gibi arkadaşları da vardı.
Cobbold’ın Müslümanlarla olan arkadaşlıklarının İslam’a yönelmesinde etkisi
büyük oldu. Cobbold’ın Kuzey Afrika ve Suriye’den
Arap arkadaşıyla yazışmalarından kalan mektuplarında çocukluk arkadaşlarının
Cobbold’a “Our sister in Islam”, “Müslüman kardeşim” diye
hitap etmesi kendisinin o dönemlerde Müslüman olduğunu en azından
arkadaşlarının onu Müslüman olarak gördüğünün kanıtı niteliğinde.
Cobbold’ın
Müslümanlarla olan arkadaşlıklarının İslam’a yönelmesinde etkisi büyük oldu.
Cobbold,"Pilgrimage
to Mecca”,“Mekke'ye Kutsal Yolculuk” adlı kitabından ne zaman Müslüman
olduğuna dair bir anekdot paylaşır:
Eğer aslolan
İslam olsaydı" diye sorar Goethe, “Hepimiz İslam'ı yaşıyor olmaz
mıydık?" Carlyle, “Evet” diye cevaplar. “Herhangi bir ahlaki değere sahip
olan herkes, hepimiz zaten İslam'ı yaşıyoruz.
"Sık sık
kendime ne zaman ve niçin Müslüman oldum diye sorarım. Sadece şunu
söyleyebilirim ki İslam hakikatinin kafama dank ettiği o kesin anı tam olarak
bilemiyorum. Öyle görünüyor ki ben her daim Müslümandım. Bir çocuğun kendi
haline bırakıldığında bulacağı dinin İslam olması düşünüldüğünde çok da garip
değil. Gerçekten de, Batılı bir eleştirmenin de söylediği gibi, “İslam, ortak
akıl ve sağduyu dinidir.”
Evelyn
Cobbold, "Pilgrimage to Mecca” “Mekke’ye Kutsal Yolculuk” kitabının
yanında, bir arkadaşıyla 1911’deki Mısır seyahatini konu alan “Wayfarers
in the Libyan Desert”, “Libya Çölündeki Yolcular” başlıklı bir kitap
da kaleme aldı.
Evelyn Cobbold,
İslam'ı seçtikten sonra ismini Zeynep olarak değiştirdi
ve Lady Zeynep olarak anıldı.
- Zeynep’in ailesiyle
olan ilişkilerinde özelikle evliliği üzerinde İslam'ın etkisi büyük oldu.
Evelyn, Kahire’de tanıştığı İngiliz soylusu olan John Dupuis Cobbold ile
1891’de evlenmiş; evlendikten 31 yıl sonra, 1922’de eşinden resmen
boşanmadan ayrılmıştır. Evliliği süresince Cobbold’ın 3 tane de çocuğu
oldu. Kesin olmasada, Zeynep’in Müslüman olmasının, eşinde ve eşinin ailesinde
huzursuzluğa yol açtığı ve ayrılmalarında etkili olduğu biliniyor.
Zeynep, eşinden
ayrıldığı 1922 yılından itibaren Hacca gitmeyi ciddi ciddi
düşünmeye başladı.
Kutsal
topraklar Zeynep Cobbold'un hacca gittiği dönemde böyle bir atmosfere sahipti.
Zeynep’in
hikayesindeki sıra dışı şeylerden biri de 1933 yılında 65
yaşındayken Hac ibadetini yerine getirmek için Kutsal topraklara gitmesi
oldu.
O dönemde
kendisine eşlik eden biri olmadan Batılı bir kadının Hac ibadetini
yerine getirmesi oldukça alışılmadık bir durumdu. Fakat Hacca gitmeyi
kesin olarak kafasına koyan Zeynep, Suudi Arabistan'ın Londra Büyükelçisi Hafiz
Wahba’ya izin talebini iletir.
Resmi işlemlerin tamamlanmasını beklemeden Cidde’de yaşayan arkadaşları İngiliz Harry St. John Philby ve eşinden durumunu anlatan kendi mektubunu iletmelerini rica eder. Harry St. John Philby de sonradan Abdullah adını almış bir İngiliz Müslümandır. Abdullah Philby, Zeynep’e yardım eder ve onun Mekke’ye giriş izni çıkana kadar Suudi Arabistan'a gelmesini sağlar. Philby’nin aracılığıyla Cidde’nin önde gelenleri ve veliaht Faysal ile tanışan Cobbold, daha sonra yine Philby’nin yardımıyla Medine’de yaşayan bir ailenin yanına gider.
Prens Saud bin Abdülaziz merkezde, Hafız Wahba solda ve prensin biraz arkasında, Leydi Evelyn de Wahba’nın solunda biraz önde duruyor.
Fakat
Zeynep’in, Mekke’ye tek başına seyahat etmesi için Suudi Arabistan
Kralı Abdülaziz’den özel izin alması gerekir. Lady Zeynep’in siyasi
referansları ve uzun uğraşları sonucunda kendisine seyahat izni çıkar ve
Zeynep, Hac ibadetini yerine getiren ilk İngiliz Müslüman kadın olur.
Hacda burkasıyla Zeynep Cobbold. Kendisi, hac ibadetini yerine getiren ilk İngiliz Müslüman kadın olma unvanını elde etti.
Hac görevini
yerine getirdikten 30 yıl sonra 1963 yılında 95 yaşındayken hayata gözlerini
yuman Zeynep, inancına uygun bir şekilde, ücra ve güzel bir yer olan
İskoçya’nın kuzeyindeki Inverness’e gömülür.
Bazen
insanlar Inverness’deki caminin kapısına gelip imama, Lady Zeynep’e
olan hürmetlerini göstermek maksadıyla mezarını ziyaret etmek için gömülü olduğu
tepeye çıkıp çıkamayacaklarını sorarlar. Fakat mezar, özel mülk sınırlarında
yer aldığı için mezarı ziyaret etmek kolay değil. Zeynep’in gömülü olduğu
araziye girmek için özel izin gerekiyor. Araziye girdikten sonra mezarı bulmak
için de bilen birinin size mezarı bulmak için rehberlik etmesi gerekli.
Inverness,
bugünlerde birkaç yüz insanın bulunduğu Müslüman bir topluluğa sahip,
fakat Zeynep vefat ettiğinde Inverness’de, ondan başka Müslüman olan yoktu.
Kasabada, Zeynep’in cenazesini kaldıracak bir imam bulunmuyordu. Cenazeyi
kaldırmak için imam Mevlana Şeyh Muhammed Tufail’den yardım
istendi. İmam, önce mesafenin uzaklığından dolayı tereddüt etti. Fakat
Zeynep’in özellikle İslami usullere göre gömülmeyi vasiyet ettiğini öğrenince
Londra yakınlarındaki Woking şehrinden 16 saatlik yolu
katederek son görevi tamamlamak üzere geldi.
İslam
kültüründe, cenaze töreni sade bir şekilde gerçekleştirilir. Bu hayata nasıl
elimizde dünya nimetlerine dair bir şey getirmeden geldiysek giderken de aynı
şekilde sahip olduğumuz malı mülkü geride bırakarak beyaz bir çarşafa sarılı
veda ederiz.
Lady Evely
Cobbold'ın mezarı. Zeynep’in mezar taşında, “Allahu nur-us-samavati val ard”,
"Allah, göklerin ve yerin nurudur." ayeti yer alır.
Zeynep’in son
isteği, geyiklerin mezarının üzerinden gelip geçebileceği şekilde
gömülmekti. Zeynep, Glencarron Bölgesi'ndeki Glenuaig'de ebedi
istirâhâtgâhında bulunuyor. Cenazesinde, bir yanda İskoç tulumu ile şarkılar
çalınırken, öte yanda imam Kur'an-ı Kerim’den ayetler okudu. Cenaze töreninde
yerel halktan katılanlarla birlikte İngiliz soyluları da yas tutanların arasına
karışmıştı.
Zeynep’in mezar
taşında Kur'an-ı Kerim’den şu satır yer alır:
Allahu
nur-us-samavati val ard”, "Allah, göklerin ve yerin nurudur.
Zeynep, din değiştiren pek çok insan gibi ailesiyle olan ilişkilerinde sorunlar yaşadı. Fakat Zeynep’i asıl sıkıntıya sokan durum, geniş bir Müslüman cemaat tarafından desteklenmemek ve kabullenilmemek oldu.
Not Mezar Baştaşı sürekli tahrip edildi.
Referanslar
1.
^ "Cobbold
[kızlık soyadı Murray], Lady Evelyn" . Oxford Ulusal
Biyografi Sözlüğü (çevrimiçi ed.). Oxford Üniversitesi
Yayınları. 2004. doi : 10.1093/ref:odnb/95642 . 14
Aralık 2020 alındı . (Abonelik veya Birleşik
Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir.)
2.
^ "Maud Evelyn Murray'in aile ağacı" . Geneanet . gw.geneanet.org . 22
Ocak 2020 alındı .
3.
^ "Müslüman
olan İngiliz Victorialılar" . BBC
Haber . 18 Mayıs 2019.
4.
^ William Facey, Miranda Taylor,
'Mekke'ye Hac Yolculuğu'na Giriş, s. 2. ISBN 9780955889431
5.
^Yukarı atla:a b c d e f g O'Shea, Josef (15
Haziran 2016). "İngiltere'nin Victoria Müslümanları". El Cezire. 2 Mart 2018'dealındı.
6.
^ William Facey, Miranda Taylor,
'Mekke'ye Hac Yolculuğu'na Giriş, s. 3. ISBN 9780955889431
7.
^Yukarı atla:a b Facey, William
(2008). "Mayfair'den Mekke'ye",Saudi Aramco World,
Cilt. 59, No. 5, sayfa 18–23.
8.
^ "Cobbold, John Dupuis" . suffolkartists.co.uk . Suffolk
Sanatçıları . 14 Eylül 2019'da alındı .
9.
^ "Winifred Evelyn COBBOLD" . family-tree.cobboldfht.com . Aile
Ağacı . 14 Eylül 2019'da alındı .
10.
^ "Cobbold Aile Tarihi Güven" . family-tree.cobboldfht.com . Aile
Ağacı – . 14 Eylül 2019'da alındı .
11.
^ "Pamela KOBBOLD" . family-tree.cobboldfht.com . Aile
Ağacı . 14 Eylül 2019'da alındı .
12.
^ Russell,
Steven (8 Mayıs 2009). "Mayfair'den Mekke'ye: cesur Lady Evelyn" . Doğu
Angliyen Günlük Times . Doğu Angliyen Günlük Times . 14
Eylül 2019'da alındı .
13.
^ "Aile Ağacı - Cobbold Ailesi Geçmişi Güven" . family-tree.cobboldfht.com . 14
Eylül 2019'da alındı .
14.
^ "Cobbold, Lady Evelyn ve Frances Gordon Alexander.
Libya Çölü'ndeki Yolcular" . Sotheran'ın . 9
Şubat 2020 alındı .
15.
^ William Facey, Miranda Taylor,
'Mekke'ye Hac Yolculuğu'na Giriş, s. 32. ISBN 9780955889431
16. ^ "Mekke'ye Yolculuk" . Arşiv.org . Erişim tarihi:
6 Nisan 2021 .
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar