Bir Çoban Hikâyesi

Bunlarada Bakarsınız

 

Yazan: Barış Gerçeker…2007.03.10

Önceki gün 'Kirli Sırlar' adıyla vizyona giren (Good Shepherd/İyi Çoban) filmini henüz izleme fırsatı bulamadıysanız, bu satırların yazarının sizler için hazırladığı küçük bir 'izleme kılavuzu' işinizi kolaylaştıracak.Anlayacağınız, bir kez daha...

Önceki gün 'Kirli Sırlar' adıyla vizyona giren (Good Shepherd/İyi Çoban) filmini henüz izleme fırsatı bulamadıysanız, bu satırların yazarının sizler için hazırladığı küçük bir 'izleme kılavuzu' işinizi kolaylaştıracak. Anlayacağınız, bir kez daha casusların dünyasındayız.

Film, daha önce Frank Oz'a katkıda bulunduğu 'The Score' sayılmazsa Robert De Niro'nun ilk yönetmenlik denemesi. Gayet renkli bir oyuncu kadrosu var. Matt Damon, Angelina Jo-lie, Alec Baldwin, Robert De Niro, William Hurt, John Turturro, Joe Pesci...

• • •

İkinci Dünya Savaşı öncesinden başlayıp 1960'h yıllara uzanan bir tarih dilimi içinde CIA'in kuruluşunu ve muhtelif icraatlarını anlatan film, Matt Damon'ın oynadığı Edward Wilson isimli karşı-istihbarat yöneticisinin etrafında örülmüş.

CIA tarihini iyi kötü bilenlerin hemen farkedeceği gibi, Edward Wilson karakteri gerçek hayatta teşkilatın efsane ismi James Jesus Angleton'a tekabül ediyor. Doğal olarak filmde başka gerçek kişilikler de var: Robert De Niro'nun oynadığı General Bili Sullivan, İkinci Dünya Savaşı boyunca ABD istihbarat faaliyetlerini yürüten OSS'nin başkanı William Donnovan; William Hurt'ün oynadığı Phillip Allen, CIA Başkanı Allen Dulles... Yine dikkat çekici karakterlerden biri de Bili Crudup'ın oynadığı Archy Cummings. Filmde İngiliz istihbarat örgütü Mlö'in seçkin şahsiyetlerinden biri olarak sunulan Cummings'in filmin sonlarına doğru Moskova'ya sığınmış olduğunu görüyoruz. Evet, tahmin ettiğiniz gibi, 'adamımız' yüzyılın en büyük casusu olarak tanınan Kim Philby.

• • •

Dediğimiz gibi Angleton, İkinci Dünya Savaşı yıllarından başlayarak 1970'li yılların ortalarına kadar CIA içinde önemli bir figür olmuş. Bu süre zarfında temel faaliyeti CIA'e yönelik sızmaları tespit edip açığa çıkartmak. Filmde layıkıyla yapıyormuş gibi gösterilen işinde ne kadar başarılı olduğu biraz tartışmalı... Sözgelimi, CIA tarihinde bir Anatoli Golitsin-Yuri Nosenko olayı var ki, Angleton için tam bir fiyaskoya dönüşüyor. İlki 1961'de, ikincisi 1962'de ABD'ye sığınan bu iki eski KGB ajanı, uzun süre CIA'in ve FBI'ın başını ağrıtıyor. Çünkü, her iki eski KGB'li de birbirlerini çift taraflı çalışmakla suçluyor. Angleton ve ekibi Golitsin'e güvenip Nosenko'dan kuşkulanırken, FBI ve CIA içinde bir kesim Nosenko'dan yana tavır alıyor. Bu aslında, Soğuk Savaş yıllarında sıkça rastlanan bir numara... Örneğin KGB'den bir ajan karşı tarafa mı geçti, KGB hemen ardından bir başka ajanını daha gönderiyor, sığınmacı görüntüsü altında... Maksat, bir öncekinin ayağını kaydırmak. Fakat, ne oluyor? CIA de aynı numarayı bildiğinden, ikinci ajanın düzmece olduğuna karar veriyor. Böylece ilk ajana yönelik güven oluşuyor. Ama şöyle bir sorun var: KGB de, CIA'in böyle düşüneceğini bildiğinden, aslında gerçekten çift-taraflı çalışan ilk ajanı güven altına almış oluyor. Evet, durum biraz karışık ama casuslar dünyası zaten yeterince karışık bir alem. Bu arada yeri gelmişken... Golitsin-No-senko meselesinde hem Angleton, hem de FBI yanılıyor. Birbirlerini ihbar eden ajanların ikisi de aslında çift-taraflı.

Angleton'un hayatında iki büyük takıntısı var. İlki, Kennedy suikastının Sovyetler tarafından tertip edildiği... Yıllarca bu işle uğraşıyor Angleton. Bunu yaparken de kendi tezini zayıf düşürebileceğini düşündüğü kimi kanıtları (yani suikastın ABD içinde tezgâhladığına işaret eden kanıdan) örtbas etmekten geri durmuyor.

İkinci takıntısı ise Sasha kod adlı KGB casususunu ele geçirmek. Sasha'nın asıl adı Igor Orlov. Daha İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD istihbaratına sızıyor. Ve 25 yıl boyunca yakayı ele vermeden bir 'köstebek' olarak çalışmasını sürdürüyor. Gerçi, son dönemde varlığı tespit ediliyor, hatta Angleton, Sasha'nın Orlov olduğunu da anlıyor ama hakkında kanıt bulamıyor, dahası FBI'ı ikna edemiyor.

• • •

Angleton'un bir özelliği de (filme de yansımış bu) Kim Philby ile yıllar süren dostluğu. Nitekim, savaş yıllarında henüz stajyer istihbaratçıyken ilk derslerini Philby'den alıyor. Sadece ders değil, ciddi biçimde feyz de alıyor. Bu da kaderin bir cilvesi olsa gerek. İşi 'köstebek avı' olan bir adamın uzun yıllar boyunca en yakın dostunun tarihin gördüğü en büyük köstebek çıkması...

Angleton'un CIA içindeki son yıllarına, giderek artan paranoyası damga vuruyor. 1973 yılında dönemin CIA Başkanı James Schlesinger'e sunduğu ve içinde 30 muhtemel Sovyet ajanının isminin olduğı liste, Angleton'un da teşkilat içindeki sonunu hazırlıyor. Listede kimler mi var? 

İşte birkaçı: İngiltere Başbakanı Harol Wilson, İsveç Başbakanı Olof Palme, Alman Sosyal Demokrat Parti lideri Willy Brandt, Kanada Başbakanı Lester Pearson ve ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger!

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar