Kibutz Ölümdür
ADAMA
MESHUGA'AT-Tatlı Çamur (2006) `Kibutz
Ölümdür!`
“Garip ve fedâkar insanların üzerine kurulmuş İsrail Devletinin acı
yüzü: Kibutz”
“İsrail kendi halkı üzerinde uyguladığı Kibutz hareketinin arkaplanını
bu filmde görebilirsiniz.”
“Kibutz Ölümdür!
Kötülük Dolu Burası!”
Dvir’in annesi Miri
Yönetmen: Dror Shaul
Senaryo: Dror Shaul
Ülke: İsrail, Almanya, Fransa, Japonya
Tür:Dram
Rating:7.2
Vizyon Tarihi: 09 Eylül 2006 (Kanada)
Süre: 90 dakika
Dil: İbranice, Fransızca, İngilizce
Müzik: Tsoof Philosof, Adi Renart
Nam-ı Diğer: Crazy Mud | Sweet Mud
Çekim Yeri: Germany
Oyuncular: Tomer Steinhof, Ronit Yudkevitz, Shai Avivi,Pini
Tavger
Kibutz Hareketi 1920'lerde İsrail'de kuruldu. Her bir kibutz; eşitliğe
dayalı, sosyalist komünal yerleşimlerdi. Kibutz sakinlerinin ailevi
sorumlulukları komünal yaşama daha fazla katkıda bulunabilmeleri için
hafifletilmişti. 1980'lerin sonuna kadar kibutz çocukları yemek yedikleri,
eğitim aldıkları ve uyudukları Çocuk Evleri'nde kalıyorlardı.
Dvir, annesi Miri ve annesinin İsviçreli erkek arkadaşı Stephan'la
birlikte bir kibbutz'a taşınır. Önceleri her şey yolunda gider. Ancak bir süre
sonra Stephan, Dvir'i korumak isterken topluluk üyelerinden birine saldırır ve
Dvir annesine yardım edebilmek amacıyla geri dönüşü olmayan bir eyleme
kalkışır.
Canım Dvir, bu mutlu gününde benim için ne kadar özel
olduğunu bilmeni istedim. Hep de öyle olacaksın. Canım Dvir Yazmayı denedim ama
yapamadım. İçimden geldiği gibi konuşacağım. Oğlum Sana annelik yapmak istedim. Seni büyütmek ve
seninle ilgilenmek istedim. Ama yapamadım. Beni affet.
- Benim suçum değildi.
- Miri
- Karışmayın!
Canım Dvir'im. Sana
mutlu bir hayat diliyorum!
Sevgi dolu. Umarım
buradan kurtulur ve bir daha asla dönmezsin!
Bırakın beni!
Bu kibutz ölümdür!
Kötülük dolu burası!
Gerçekleri bilmelisin!
Gerçeği öğrenmelisin!
Baban da buradan gitmek istedi!
Ama onlar babanı daha da boğdular!
Ezdiler onu!
Kırılana kadar ezdiler!
Burası günahkârların yuvası.
Seni ve abini de koparacaklar
benden!
Deli olduğumu söyleyecekler!
Çocuklarımı da koparacaklar benden!
Gerçekleri bilmelisin!
Kaç buradan!
Mümkün olduğunca uzağa kaç!
Kurtar kendini bu cehennemden!
Kurtar kendini bu kötülük
yuvasından!
Kaç!
Affet beni.
***
Kibutz (İbranice: קיבוץ; "topluluk" veya "birlikte") İsrail'de ortaklaşa
kullanılan yerleşim bölgelerine verilen isimdir. İsrail devletinin kuruluşunda
önemli etkileri olmuştur. Sosyalizm ve siyonizmi pratik bir
şekilde bir araya getiren kibbutizm İsrail'e mahsus bir deney olup tarihte
gelmiş geçmiş en büyük ortaklaşa toplum hareketlerinden biridir.
Kibutz, 19.
yüzyılın Saint Simon, Proudhon, Robert Owen ve Martin Buber gibi filozofların etkisi altında gelişmiştir. Kibutizm, Yahudiliğin
tarihî bunalımını, baskı ve zulüme karşı bağımsızlık elde etmesi ve Filistin'de hayatını idame
ettirmesi gibi iktisadî zaruretleri aksettirir.
İlk kibbutz 1909
yılında kurulmuştur. Bugün 1.000 nüfuslu 250 kadar kibbutz vardır. Bu da İsrail
nüfusunun %3'ünü teşkil eder.
Kibutizm nüfusu,
100 - 2000 arası değişik iskân alanlarına sahiptir. Buna karşılık Kibutizmin
çoğu 300'den 700'e kadar değişir.
Başlangıçta
Kibutizm sadece tarım tabanlıydı. Bugün ise çoğunlukla fabrikalar ve sınâî
üretim, tarım kadar önemli.
Filistin, esasında
kibbutizmin tesisiyle düşmanca bir çevre meydana getirmekle beraber yeni sosyal
yapıların ortaya çıkması için bir takım yeni imkânlar tanımıştır. Çünkü
yerleşenler kurulu normlaşmış bir sosyal düzenle karşılaşmışlardır. Bu
değerler, üretim araçlarının özel mülkiyetlerine karşı eşitlik ve doğrudan
demokrasiyi vurguluyor, bir bütün olarak İsrail toplumuna hizmet arzusunu
taşıyordu.
Kibutzun esası,
tüm üyelerin genelde birleşmesiyle oluşur. Kibutz sâkinleri, haftada bir
kere toplanıp kibbutz hayatının esas konularında karar verirler. Sekreteri,
diğer resmî görevlileri ve fabrika yöneticilerini seçerler. Ayrıca ekonomik
komiteyi, malî, kültürel, iskân, sağlık konularına çeşitli komite üyelerinin
oylarıyla genel meclis karar verir. Komiteler, işlerinde büro memurlarını
desteklemek görevine sahiptirler.
Aynı şekilde
kibbutzun alt yapısı da şekillendirilir. Fabrikada bütün insanlar umumî
idarecilikten tutun da başka liderlik görevlerini tamamlamak için işçiler
tarafından seçilirler. Fabrikanın bütün işçileri işçi meclisini teşkil ederler.
Bu meclis yoluyla veya fabrika kararlarıyla seçilen komitelere katılırlar.
Ayrıca bir yönetim kadrosu vardır. Bu kadro, fabrikanın en üst yöneticileriyle
işçi temsilcileriyle bir bütün olarak seçilen kibbutz temsilcilerinden oluşur.
Üretimde kibbutizm
"herkes kabiliyetine göre yardım etmelidir" ilkesine göre hareket
eder. Tüketimde ise bu ilke herkesin ihtiyacına göre olmaktadır. Temel
ihtiyaçlar merkezîleşmiş yapılar yoluyla hazırlanan hizmetler tarzında yerine
getirilir. Üyeler ev, elbise, yiyecek, ihtiyarlık ve hastalık anında gereken
bakımı eşitlik esasına göre paylaşırlar. Ayrıca üyelerin özel ihtiyaçlarına
yönelik imkânları da vardır. Bu ihtiyaçlar için ayrılan miktar, kibbutzun refah
seviyesine ve kişisel bütçelere bağlı kibbutzdan kibutza değişmektedir.
Ailenin ekonomik
sorumlulukları yoktur. Çocuklarla ilgili ebeveyn farklı sorumluluklar
yüklenmezler. Kibutz, ilke olarak çocukların yetiştirilmesini ve eğitilmesini
ortaklaşa yapar. Kibutz çocuklarının çoğu, eğitilmiş bakıcıların nezaretinde
çocuk yuvalarında yaşarlar. Yaşları ilerledikçe gelişen gruplar içerisinde büyür
ve demokratik ilkelere göre kendilerini teşkilatlandırırlar.
İlkokul eğitimi
her kibbutzda sağlanır. Orta dereceli okullar için birkaç kibbutzun bir araya
gelerek oluşturduğu okullar vardır. Çocuklar 18 yaşına kadar 12 yıllık
kesintisiz eğitime tâbî tutulurlar.
K. Bartölke göre
Kibutizmin tespit edilen bâzı özellikleri şunlardır;
- Kibutzlar, çoğunlukla birincil (ana) ve ikincil (tâlî)
sektörleri birleştirip açıkça bir sürtüşmeye girmeksizin üretimin farklı
tarzlarına uyum sağlarlar.
- Ekonomik araçlar üyelerin ihtiyaçlarına, eğitim, kültür
ve sosyal konumlarına göre kolektif tarzda tespit edilir.
- Her üye, herhangi bir iktisadî teşvik olmaksızın görev
yapar.
- Sosyal farklılaşmanın açıkça görüldüğü yerlerde bile
çevreye bağlı olmalarına rağmen üyeleri arasındaki maddî eşitliği korumaya
çalışırlar.
- Topluluk içinde yüksek dayanışma, sosyal güvenliği
tamamlamayı gerçekleştirir.
- Üyelik, kişilerin kendi iradesiyle olur ve kişiler
istediklerinde topluluğu terk edebilirler.
- Üyelerin katılmasıyla sosyal ve ekonomik plânlamayı
birleştiren hiyerarşik yapılar olmaksızın karar verme ve yönetme
denetlenir.
Kuruluşunun
üzerinden 70 yıl gibi bir zaman geçtikten sonra, değişen bir toplumda kalite ve
nicelik de değişimini sürdürmektedir. Bu yüzden aşağıdaki tabloda gösterildiği
gibi bâzı temel ilkeleri de zamanla terk değişmiştir:
Kibutz İlkeleri |
Geçmiş |
Şimdi |
Sosyalist inanç |
+ |
+ |
Siyonizme bağlılık |
+ |
+ |
Siyasî birlik |
+ |
- |
Üyelerin serbestliği |
+ |
+ |
Üyelerin aynîleşmesi ve işgücü |
+ |
? |
Kiralanan işin tahsis edilememesi |
+ |
istenir |
İş için mükâfatlandırmanın bulunmaması |
+ |
~ |
Eşitlik (herkesin ihtiyaçlarına göre, başarısına göre kazanması!) |
+ |
+ |
Özel olmayan, eşit olmayan tüketim |
+ |
? |
İbâdet hayatı |
+ |
- |
Beraber yemek yeme |
+ |
kısmen |
Ortak duş alma |
+ |
- |
Birlik ve
partilerarası hoşgörü, kibbutz hayatında halihazır siyasî ortamın
sürdürülmesinde etkin olmuştur.
Kısacası kibbutz,
küçük ayrımlar bir yana bütün değerlerin toplu mülkiyet altında bulunduğu,
çalışmanın toplu olarak örgütlendiği ve çocuklardan başlayarak hayatın büyük
bir kısmının toplu olarak düzenendiği ziraî bir köydür.
Kibutizm, İsrail
toplumunda gelecek için iyiye yönelik geniş çapta bir devamlılık ve esneklik
gösterebilir. Ancak, İsrail toplumu veya halkı için bir model olarak hizmet
edip etmediği tartışmalıdır.
Bergmann'a göre;
Eğer model kavramı
tekrar ve aynen taklidi ifade ediyorsa, cevap 'hayır'dır. Fakat model
yararlanılan, tutarlı dersleri gösteriyorsa cevap 'evet'tir.
Bilindiği üzere,
İsrail toplumunun gelişim süreci ve şartları oldukça özeldir. Kibutz üyeleri
yüksek ölçüde siyasî ve sosyâl motivasyona sahiptir. Kibutzun İsrail Toplumu
kurumlarına hâkim olacağı beklenemez. Bir toplum, tümüyle radikal ve ihtilalci
değişime dayalı kooperatif örgütler yoluyla maddîleştirilemez. Kibutz gibi
Dünya'nın başka bir yerinde benzer kitlevî bir yerleşme bilinmemektedir.
Kibutz tecrübeleri
kararlı mıdır?
Süreli ve taklit
edilebilir mi?
Eğer taklit
edilemezse bu kısmî başarısızlığın gerçek sebepleri nelerdir?
Kibutz, kapitalist
makro yapısı ve sosyalist mikro yapısı olan bir kuruluştur.
Kibutz, ne
kapitalizme yenilmiştir, ne de onu kapitalist çevresi değiştirmiştir. Fakat
dostları ve düşmanları onun esasında yeni bir toplumun embriyosu olduğunu
söylemektedirler.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Kibutz
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar