Çeviri
Ahura Mazda
Ahura Mazda,
Zerdüşt’ün Avesta’da tek tanrı için kullandığı isimdir.
Ahura Mazda ismi bugünkü Farsçada Hurmezd, Hurmuzd, Ormezd, Ormozd, Hurmezd ve
Hurmuz şeklinde kullanılmaktadır. Aynı şekilde Fars kültüründe Hudâ, Hudâvend,
Yezdân da bu anlamlarda kullanılmıştır. [Oşîderî, Dânişnâme-yi Mezdiyesnâ, s.
19.]
“Bu dünyayı yaratan büyük
ilâh Ahura Mazda’dır. Gökyüzünü, iyiliği ve kötülüğü yaratan odur. Daryûş
yegâne padişah ve kanun koyucu oldu. Ben, şahların şahı büyük Daryûş’um”
anlamında sözler yer alır. [Ghirshman, s. 117. Bisutûn Yazıtı]
Mîrbâkırî Ferd, s. 19;
Brown, “Avesta ve Zertuşt”, s. 267; Muîn, Mezdiyesnâ ve Edeb-i Pârsî I, s. 111.
Bazı kaynaklarda Zerdüşt’ün otuz yaşında mukâşefe halini yaşadığı ve Ahura
Mazda’dan peygamberlik görevini aldığı aktarılmaktadır. Beyânî, s. 75-76.
“Zerdüşt, on sene kadar Belh’te kaldıktan sonra kable’l-milat 529 senesinde,
neşri din etmek üzere, Babiller nezdine azimet eylemiştir.
Zerdüşt’ün bu esnada
Keldanistan taraflarında seyahat icra etmekte olan Yunan hakimi Pitagor (Pythagore)
ile mülakat etmiş olduğuna ihtimal verilmektedir. Saint Clément’in Pitagor’u,
Zerdüşt’ün bir şakirdi olarak telakki etmesi bu ihtimali teyit edecek
karâinedendir.” [Şemseddin, “Kadim İran’da Din”, s. 244.]
Zerdüşt inancındaki bazı
hususlar Kitab-ı Mukaddes ve Kur’an-ı Kerim’in öğretileri ile benzerlik
göstermektedir. Zerdüşt öğretilerinin Hz. Muhammed salla'llâhü aleyhi ve sellem
tarafından da teyid edildiğine ilişkin bazı saptamalar da yapılmıştır. Zerdüşt,
Hindu, Budist Doğu Kutsal Metinlerinde Hz. Muhammed adlı eserde bu benzerlikler
şöyle sıralanmaktadır:
1- Evrenin altı zaman
dilimi içerisinde aşamalı olarak yaratılması. Ahura Mazda ilkin gökleri, sonra
sırasıyla suyu, yeri, bitkileri, hayvanları ve insanları yaratmıştır.
2- Beşer: Maşâya ve
Maşâyana (erkek ve dişi) adıyla bilinen bir çiftten meydana gelmiştir. Maşâyâ
erkek manasını taşır.
3- Yaratıcının Nuh
tufanıyla varlığı yok edeceğini bildirmesi.
4- Nuh’un (Yim) ilk şeriat getiren peygamber
kabul edilmesi. Vendîdâd’da (Vendîdad
Fargard, II, 4) Nuh’un peygamberlik görevini başaramaması nedeniyle Zerdüşt’ün
ikinci şeriat koyucu olarak gönderildiği düşünülmektedir.
5- Mesih ve diğer
peygamberlerin, gelecekte gönderilecek bir elçinin gelişini haber vermesi gibi
Zerdüşt de kendisinden sonra Soşyant’ın (Soişgant âlemlere rahmet anlamına
gelir) geleceğini haber vermektedir.
Sasaniler döneminde son
derece yaygın olan ibadethanelerin Ahamenişler döneminde inşa edilmemiş
olmasının nedeni bazı kaynaklarda, Ahamenişlerin Ahura Mazda’ya heryerde ibadet
edilebileceğine, bunun için özel bir mekân gerekmediğine inanmalarıyla
açıklanmıştır. Nitekim Herodotos da Ahamenişler döneminde ibadethanelerin
bulunmadığını aktarmıştır. [Pûrrızâ, s. 373. Meşkûr, “Ahlâk-i Îrânîyân Der Pîş
Ez İslâm”, s. 198.]
Tek tanrı inancını
getirmek için görevlendirildiği düşünülen Zerdüşt, Ahura Mazda dışındaki bütün
tanrıları ve putları din dışı olarak ilan etmiştir.
Vendîdâd’da, Ahura
Mazda’nın Zerdüşt’e şöyle seslendiği aktarılmıştır: “Ey Zerdüşt! Ben evli
erkeği evli olmayandan, aile sahibi erkeği de aile sahibi olmayandan daha üstün
tutarım”.
Bazı araştırmacılara göre
eski İran inanışının “düalist inanç” şeklinde nitelenmesi yanlıştır. Gatalar’da
Ahura Mazda maddî ve manevî âlemin tek yaratıcısı ve bütün iyiliklerin ve
güzelliklerin sahibi olarak geçmektedir. Onunla birlikte kötülüğün
yaratıcısından söz edilmemiştir. Îrec Târâpûrvân, “Felsefe-i Mezheb-i Zertüşt”,
(Çev.: Ferhâd Âbâdânî), Zebân ve Edebiyyât, Sayı: 70, 1348 hş., s. 880
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar