Kurt Ağzı Bağlama

 

Her meslekte olduğu gibi çobanlıkta da bazı riskler söz konusudur. Çobanların hayvanları güderken en çok korktukları şey, sürüyü eksik götürmektir. Sürüden eksilen koyunlar, çobanı zor duruma sokabilecek bir durumdur. Bu durumda kayıp hayvanı bulmaya yönelik, büyüsel bazı pratikler geliştirilmiştir. Kurt ağzı bağlama da onlardan biridir.

Kurt Ağzı bağlama inancı, Anadolu’nun hemen hemen bütün yörelerinde yaygındır. Bu inanç, bozkır medeniyetinin bir uzantısı olabilir. Anadolu halk kültürü ile ilgili monografi çalışmalarında muhakkak kurt ağzı bağlama inanç ve uygulamasına dair bilgi vardır. Kimi zaman yüzlerce hayvanın içinden birisi dağda kalmış, köye inmemiş olabilir. O gün köyün bilenlerince kurt ağzı bağlama duası okunur. Akşam haber gelince okunan, sabah olunca çözülen bu dua, kimi yerlerde bir ekmeğe üflenip evin direklerinin birine asılır. Ayrıca mal sahiplerince kurda ithafen şu sözler söylenir: “Gözün bulut, ağzın kilit ola.”

 Kaybolan hayvanların sağlığından kaygı duyulduğunda dua ile hayatta kalmasını sağlama yöntemidir. Kayıp hayvanın kurda kuşa yem olmaması için yapılan bir uygulamadır.

Eskişehir'de kurt ağzı bağlama yöntemleri beş değişik şekilde karşımıza çıkar: Balta ile kurt ağzı bağlama, çakı ile kurt ağzı bağlama, bıçak ile kurt ağzı bağlama, muska ile kurt ağzı bağlama, ip/yazma ile kurt ağzı bağlama. Balta, bir ağaç kütüğüne saplanıp üç defa tükürülerek, dualar okunarak kurt ağzı bağlanabilir. Açılır kapanır bir çakının ağzı kapatılır; iple bağlanır. Yaşlı bir kişi ayetler okur. Koyunlar dağda kaldığı zaman : “ Şu dağdan şu dağa kurt ağzı bağlayalım.” denilir. İnanca göre o bıçak açılmadığı sürece kurt, o hayvanı yiyemez. Sabah olunca bıçağın ağzı açılır.

 Kurt ağzı bağlanırken okunan dualar aynı değildir; yöreden yöreye değişmektedir.

Türk Dünyası’nın hemen hemen her yerinde görülen “kurt ağzı bağlama” uygulamasının derinliklerinde helal-haram ve rızık-nasıp inancı vardır. Kurdun ağzı bağlanılarak ölüme terk edilmesi amaçlanmaz. Kurda adeta yememesi gereken evcil hayvan için işaret verilmiş olunur. Evcil hayvan yerine dönünce kurdun ağzı açılır. Kurdun ağzı çok kere bıçakla bağlanır. Bağlanmak Türk halk inançlarında bir koddur. Bağlanmak ve açılmak bıçak ya da demirle yapılır. Demir de Türk halk inançlarında bir koddur. Bağlanma ve açılmanın dua eşliğinde yapılmış olması, yapılan uygulamanın İslamîleşmiş oluşundadır. Uygulamada bazen hocanın yer almış olması, kanım rolünü üstlenmiş oluşu ile izah edilebilir. Bazı uygulamalarda bu esnada yakılmış ateşin sönüp sönmediğine bakılır, ateşin sönmesi kurdun hayvanı yediği şeklinde algılanır, ateşin yanması kurdun hayvanı yemeyeceğinin işareti olarak kabul edilir. Bize göre bu, Türklerde adalet kavramının antolojik temelinin varlığını da gösterir. Tengrıde kurt, kut bulmuş ise, bunun da bir nizamı vardı

Eski Türklerden kalma bir gelenek olan kurt ağzı bağlamaya sonradan İslâmî gelenekler de eklenmiştir. Kurt ağzı bağlamalarının hepsinde hayvanlar bulununca ya da üzerinden belli bir süre geçince kurt ağzı çözülür. Burada doğaya duyulan saygı ön plana çıkarılmaktadır. 

Eğer yapılmazsa büyük sıkıntılar çıkar...

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar