Çeviri
Kurt Ağzı Bağlama
Her
meslekte olduğu gibi çobanlıkta da bazı riskler söz konusudur. Çobanların
hayvanları güderken en çok korktukları şey, sürüyü eksik götürmektir. Sürüden
eksilen koyunlar, çobanı zor duruma sokabilecek bir durumdur. Bu durumda kayıp
hayvanı bulmaya yönelik, büyüsel bazı pratikler geliştirilmiştir. Kurt ağzı
bağlama da onlardan biridir.
Kurt
Ağzı bağlama inancı, Anadolu’nun hemen hemen bütün yörelerinde yaygındır. Bu
inanç, bozkır medeniyetinin bir uzantısı olabilir. Anadolu halk kültürü ile
ilgili monografi çalışmalarında muhakkak kurt ağzı bağlama inanç ve
uygulamasına dair bilgi vardır. Kimi zaman yüzlerce hayvanın içinden birisi
dağda kalmış, köye inmemiş olabilir. O gün köyün bilenlerince kurt ağzı bağlama
duası okunur. Akşam haber gelince okunan, sabah olunca çözülen bu dua, kimi
yerlerde bir ekmeğe üflenip evin direklerinin birine asılır. Ayrıca mal
sahiplerince kurda ithafen şu sözler söylenir: “Gözün bulut, ağzın kilit
ola.”
Kaybolan hayvanların sağlığından kaygı
duyulduğunda dua ile hayatta kalmasını sağlama yöntemidir. Kayıp hayvanın kurda
kuşa yem olmaması için yapılan bir uygulamadır.
Eskişehir'de
kurt ağzı bağlama yöntemleri beş değişik şekilde karşımıza çıkar: Balta ile
kurt ağzı bağlama, çakı ile kurt ağzı bağlama, bıçak ile kurt ağzı bağlama,
muska ile kurt ağzı bağlama, ip/yazma ile kurt ağzı bağlama. Balta, bir ağaç
kütüğüne saplanıp üç defa tükürülerek, dualar okunarak kurt ağzı bağlanabilir.
Açılır kapanır bir çakının ağzı kapatılır; iple bağlanır. Yaşlı bir kişi
ayetler okur. Koyunlar dağda kaldığı zaman : “ Şu dağdan şu dağa kurt ağzı
bağlayalım.” denilir. İnanca göre o bıçak açılmadığı sürece kurt, o
hayvanı yiyemez. Sabah olunca bıçağın ağzı açılır.
Kurt ağzı bağlanırken okunan dualar aynı
değildir; yöreden yöreye değişmektedir.
Türk
Dünyası’nın hemen hemen her yerinde görülen “kurt ağzı bağlama” uygulamasının
derinliklerinde helal-haram ve rızık-nasıp inancı vardır. Kurdun ağzı
bağlanılarak ölüme terk edilmesi amaçlanmaz. Kurda adeta yememesi gereken evcil
hayvan için işaret verilmiş olunur. Evcil hayvan yerine dönünce kurdun ağzı
açılır. Kurdun ağzı çok kere bıçakla bağlanır. Bağlanmak Türk halk inançlarında
bir koddur. Bağlanmak ve açılmak bıçak ya da demirle yapılır. Demir de Türk
halk inançlarında bir koddur. Bağlanma ve açılmanın dua eşliğinde yapılmış
olması, yapılan uygulamanın İslamîleşmiş oluşundadır. Uygulamada bazen hocanın
yer almış olması, kanım rolünü üstlenmiş oluşu ile izah edilebilir. Bazı
uygulamalarda bu esnada yakılmış ateşin sönüp sönmediğine bakılır, ateşin
sönmesi kurdun hayvanı yediği şeklinde algılanır, ateşin yanması kurdun hayvanı
yemeyeceğinin işareti olarak kabul edilir. Bize göre bu, Türklerde adalet
kavramının antolojik temelinin varlığını da gösterir. Tengrıde kurt, kut bulmuş
ise, bunun da bir nizamı vardı
Eski
Türklerden kalma bir gelenek olan kurt ağzı bağlamaya sonradan İslâmî
gelenekler de eklenmiştir. Kurt ağzı bağlamalarının hepsinde hayvanlar
bulununca ya da üzerinden belli bir süre geçince kurt ağzı çözülür. Burada
doğaya duyulan saygı ön plana çıkarılmaktadır.
Eğer yapılmazsa büyük sıkıntılar çıkar...
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar
Yorum Gönder