Çeviri
Woman and Colonization
İngiltere fethettiği insanlardan İngilizler yaratmaz... İngiltere onları
köleye kimi zaman da hizmetçilere dönüştürür
Hazırlayan:
Şennur BAKIRTAŞ
Woman and
Colonization adlı eserin önsözünde şöyle
ifade edilir: “Başlangıçta stratejik bir amacı olan sömürgeciliğin asıl amacı
hem kadınları hem de erkekleri ekonomik olarak sömürmekti.”[1]
Avrupalı sömürgeci gittiği yerlerde dil, din ve medeniyet maskesi
ardında yürüttüğü ekonomik sömürüyü yüzyıllar içerisinde daha da geliştirip
sistematikleştirirken zaman içerisinde değişen ihtiyaçlara da sömürgeler yanıt
verir veya yanıt vermek zorunda bırakılır. Örneğin başlangıçta dinsel ya da
siyasal gibi görülen maskelenmiş niyetlerin yerini sanayi devrimiyle beraber
açıkça hammadde, işgücü ve pazar ihtiyacı alır. Sömürgeciler bir taraftan bu
ihtiyaçlara karşılık bulmaya çalışırken diğer taraftan da bir efendi-köle
ilişkisi kurmaya çalışırlar. Zira sömürülen ülkelerdeki halk her zaman sömürene
göre madundur ve sömürgeci her zaman efendi veya hükümran özne olarak
konumlanabilecek bir özelliğe sahiptir. İngiliz sömürgeciliğinin zirveye
ulaştığı bir dönemde sömüren\sömürülen arasındaki efendi\köle ilişkisi
şöyledir: “İngiltere fethettiği insanlardan İngilizler yaratmaz... İngiltere
onları köleye kimi zaman da hizmetçilere dönüştürür.”[2]
19. yüzyılda yerkürenin büyük bir bölümünü sömürgeleştirmiş ve
denizaşırı sömürgelerden sanayi devriminin yarattığı ihtiyaçları karşılamaya
başlamış olan büyük emperyal devletler bu sömürülerini haklı çıkaracak
sebepleri de sömürgelerdeki insanlara kabul ettirmişlerdir. Denizaşırı
genişlemeyle sömürge sayılarını artırmaya çalışan böylesi bir politik ve
sömürgeci doktrinin sebebinin “’Ötekini’ anlama ve saygı duyma”[3]
isteğinin olmayışına bağlanabilir. Çünkü yüzyıllar boyunca sömürülen bu
ülkelerde sömürgeci kendisine bir misyon ve kimlik belirlemiş ve kendisini
kendi belirlediği doğrultuda tanıtmıştır. 1855’te Mechanics Institute’de
yaptığı bir konuşma da W. E. Gladstone uzun yıllar son derece insan merkezli
gibi yansıtılan sömürgeciliğin saklı amacını şu sözlerle tanımlar:
Ne ‘altın
aşkı’, ne ‘Incilpropagandası’, ne ‘ana vatanın gelirini... artırmak yada ne
‘ülkeye yeni kara parçaları eklemek’ ; ne ‘ün’ ne de ‘hükmetme ’ sorunu; yada
ne ‘ayrıcalıklı bir ticaret ağı’ kurmadır; bunlardan ziyade parlamento üyesi
John Roebuck’un tabiriyle “sömürgeciliğin amacı pek çok mutlu Ingiltereler
yaratmaktır.[4]
Mutlu İngiltereler yaratmak
maksadıyla çıkılan bu yolculuk ve denizaşırı sömürge elde etme yarışında
gidilen ülke veya topraklardaki insanların kişisel özellikleri göz ardı
edilerek tamamen zorbalığa dayalı bir hükmetme anlayışı benimsenmiştir. Bu
hükmetme anlayışı içerisinde de kendilerine geçerli sebepler ve imgelem dünyası
elbette ki yaratılmıştır. Rana Kabbani sömürgecinin yaratmaya çalıştığı bu
imgelemi şöyle anlatır:
Avrupalı
sömürgecinin imgesi onurlu kalmak zorundaydı: bir sömürgeci olarak değil bir
aydınlatıcı olarak gelmişti. Yalnızca kar aramıyordu, kendisinden daha az
şanslı olanlara kendi yüce seviyesine ulaşmasına yardım ederken Yaratıcısı’na
(Maker) ve hükümdarına olan görevini de yerine getiriyordu. Bu beyaz adamın
yüküydü...
[1] Mona Etienne and
Eleanor Leacock (Haz), Woman and Colonization Antropological Perspectives, Praeger
Publisher, USA 1980, s. 17.
[2]Gerard de Nerval, Voyage en Orient, Gilbert Rouger
(Haz.), 4 vol. Editions Richelieu, Paris,1950 (I.129) Alıntılayan Madeline
Dobie, Foreign Bodies Gender, Language, and Culture in French Orientalism,
Stanford University Press, Stanford, California, 2001 s. 131.
[3] Bu konuda ayrıntılı
bilgi için bkz. Alec G. Hargreaves, The Colonial Experience in French
Fiction a Study of Pierre Loti, Ernest Psichari and Pierre Mille,
Basingstoke, London 1981, ss. 84-85
[4] Barbara Harlow ve
Mia Carter (Yay. Haz.); Imperialism and Orientalism A Documentary
Sourcebook, Blackwell, Oxford, Cambridge, 1999, s.361 Ayrıca bu konuda
ayrıntılı bilgi için bkz. Edward Derby, Henry Stanley, (1826-1893 kont), Claims
and Resources of the West Indian Colonies: A Letter to the Rt. Hon.
W.E.Gladstone, (Parlemento Üyesi, sömürgeler eyaleti sekreteri),
T.W.Boone, London, 1850 (aynı zamanda elektronik kaynak) Ayrıca bkz. John
Arthur Roubuck (1801-1879) The Colonies of England: a plan for the
government of some portion of our colonial possessions, J.W. Parker, London
1849 (aynı zamanda elektronik kaynak)
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar