Hadislerden
“Kim bir günah işlerse, geri dönmemek üzere
aklı ondan gider.”
“Müminin kalbi, kaynayan kazandan daha fazla
değişime uğrar.”
“Sizden biriniz yolculukta devesini
zayıflattığı gibi, mü’min de şeytanını zayıflatabilir.”
“Koru etrafında dolaşanın, koruya girmesi
muhtemeldir.”
“Bir şeyi sevmen seni kör ve sağır eder.”
“İnsanlar niyetlerine göre haşrolunurlar.”
“Ben üstün ahlakî değerleri tamamlamak için
gönderildim.”
“Yaşlıların dinine (tecrübelerine) uyun.”
İsa (a.s) dedi ki: “Dünya bir köprüdür,
üzerinden geç tamirine bakma.”
İbn Ömer’den (V. 73/692) gelen rivâyete göre
Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellem ikindinin farzından önce dört rekat
nâfıle namaz kılmayı teşvik etmiş ve bu namazı kılan kimse için : “Allah Teâlâ
rahmetini bol kılsın” dileğinde bulunmuştur.*
* “Ahmed b. Hanbel, II.117; Ebû Dâvûd,
tatavvu’ 8, (11,53); Tirmizî. salât 201. (11.295): İbn Huzevme. Sahih. 11,206;
İbn Hibbân, Sahih, IV,77; Beyhakî, Sünen. 11.473. Tirmizî (v. 279/892) bu hadis
için “hasen” demiş, İbn Hibbân (v. 354/965) ve İbn Huzeyme (v. 311/924) ise
"sahih” demişlerdir. Bkz. Tirmizî, salat 201, (11,295); Benna.
Fethü’r-Rabbani, IV,212. Taberânî’nin (v. 360/790) Evsat'ında Abdullah b. Amr
b. As’tan merfiı olarak gelen rivayete: "Kim ikindiden önce dört rekat
kılarsa ateş ona dokunmaz” şeklindedir. Ebû Nuaym’uı kaydettiği Ebû Hüreyre
rivayetinde “Kim ikindiden önce dört rekat kılarsa Allah onu mağfiret eder” şeklinde,
Ebû Ya’la’nın Ümmu Habibe’den yaptığı tahricte, “Allah onun için cennete bir
ev inşa eder” şeklinde, Taberani’nin Kebir inde tahric ettiği Ümmü Seleme
rivâyeti ise; "'Allah onun bedenini ateşe haram kılar” şeklindedir.
Bkz. Benna. Fethü ’r-Rabbani, IV,204.”
**
Mekhul’ün (v. 112/730) yaptığı rivâyete göre
Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellem "Kim akşam namazından sonra hiç konuşmadan iki rekât
kılarsa namazı illiyyuna yükseltilir" demiştir. Mekhul bu
rivâyeti hangi sahabiden işittiğini belirtmediğinden rivâyeti mürseldir. Ancak
bu rivâyetten akşam namazı ile iki rekât sünneti arasında dünyevi bir şeyin
konuşulmaması gerektiği anlaşılmaktadır. İlliyyun; Melekler ile, cin ve
insanların salihlerinin işlediği her çeşit hayırların yazıldığı divanın adıdır.
**
Yatsı namazının farzından sonra Rasülüllâh
salla'llâhü aleyhi ve sellemin nâfile namaz kıldığı, gelen rivâyetlerde
belirtilmektedir.
Kılınan sünnetin rekat sayısı hakkında farklı
rivayetler mevcuttur.
Bazı rivâyetlere göre Hz. Peygamber’in farzdan
sonra iki, bazı rivâyetlerde dört, bazılarına göre ise altı rekat kıldığı
bildirilmektedir.
Hz. Aişe’den gelen rivâyete göre Hz. Peygamber
yatsıyı her kılışında kendisinin yanına gelince mutlaka dört veya altı rekat
nâfile kıldığını belirtmiştir.
Hz. Aişe’den gelen başka bir rivâyette ve İbn
Ömer (v. 73/692). Hz. Ali (v. 40/660), Ebû Hüreyre (v. 57/676) ve Ümmü
Habibe’den gelen rivâyetlerde Resûlullah’ın yatsıdan sonra iki rekat kıldığı
belirtilmektedir.
İbn Ömer ve Hz. Aişe rivayetlerinde
Resûlullah’ın bu namazı evde kıldığı ifade edilmektedir.
Übey b. Ka'b’dan (v. 32/652) gelen rivâyete
göre Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellem:
"Kim güzelce abdest alır, yatsıyı kılar
ve sonra da rüku ve secdeleri düzgün bir şekilde dört rekat namaz kılarsa,
sanki Kadir gecesinde namaz kılmış gibi olur." [Beyhâki Sünen, 11,477] buyurmuştur.
Bütün bu rivâyetlerden, Rasülüllâh salla'llâhü
aleyhi ve sellem yatsıdan sonra Hz. Aişe'nin yanında iki, dört, bazen de altı
rekât kılmış olduğu anlaşılmaktadır.
Bazen iki bazen dört Hüreyre ve Hz. Ali’den gelen
rivâyetlere göre çok kere iki rekât kılmıştır. Ali el-Kârî de (v. 1014/1605)
yukardaki rivayetleri bu şekilde izah etmiştir. Bu rivâyetlerde geçen iki rek’at namaz müekkeddir,
diğerleri ise müstehabtır.
[ İbrahim Halebi, Halebi kebir, s. 387; Ali el-Kirî,
Mirkât, 11,115; Benna, Fethü’r-Rabbani, IV,220;Azîmâbâdî, Avnu’l-Ma’bûd,
IV,131; Canan, Kütüb-i Sitte, IX-285.]
Mâlik (v. 179/795) ve Sevri (v.161/777) gece
ve gündüz revâtiblerin evde kılınmasının daha efdal olduğu görüşündeler. Gece
nâfılelerinin evde kılınması gündüz revâtiblerin hilafına efdaldır. Çünkü
gündüz çalışma zamanı olduğundan insan genellikle evden uzakta bulunur.
Yatsının
farzından önce Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellemin namaz kılıp
kılmadığına ve namaz kılmayı teşvik ettiğine dair bakabildiğimiz hadis
kaynaklarında herhangi bir rivâyet mevcut değildir.
Fıkıh
kitablarında da bu konuda bir hadis zikredilmemiştir.
Meraku ’l-felah adlı eserde Hz. Aişe’den (v.
58/677): “Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellem yatsı farzından önce dört rekat ve yatsıdan
sonra da dört rekat nâfile kılardı, sonra yan tarafına yaslanırdı"
[Şurunbilali, Meraku ’l-felâh, s. 377.] suretinde bir rivâyet edilmekte ise de
bunun kaynağı bildirilmediğinden itimad edilemeyeceği tabiidir. [Miras,
Tecrid-i Sarih, IV,160-161.]
Ancak Buhârî’nin dâhil bulunduğu muhaddis
cemâatının Abdullah el-Müzeni’den rivâyet ettikleri şu hadis ile pekaJa
istidlal edilebilir. Rasülüllâh salla'llâhü aleyhi ve sellem: "Her iki
ezan arasında bir namaz vardır', dedi. Üçüncüsünde "dileyen kılsın”
dedi."
[ Dârimi, salât 145, (1,276); Buhâri, ezan 16,
(1,154); teheccüd 35, (11,54); Müslim, salâtül-müsâfirin 304, (1,573); İbn
Mâce, ikâmetü’s-salât 110, (1368).; Ebû Dâvûd, tatavvu’ II, (11,60); Tirmizî.
Salât 22, (I-51); Nesâi salât 39, (11,28); Beyhakî, Sünen, 11,474.]
Yatsının
farzından evvel nâfile kılmağa bir mani olmadığı için bu hadis istihbab ifade
eder. Hanefî, Şâfiî, Hanbeli ve Mâlikilerce yatsıdan sonra iki rekât kılmak
sünnet-i müekkededir, fazlası müstehabdır. Yatsıdan önce nâfile kılmak mendub
ve intibahtır.
[ Nevevî, Mecmu \ III-503; Şurunbilali, Meraku
’l-felâh, s. 377; Cezîrî, Mezâhibu erbaa, 1,327-329.]
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar