Renklerin Ruhu

Renk ve Psikolojik Etkileri

Kırmızı bizi alarm durumuna geçirir, turuncu uyarıcı vazife görür, mavi ise sakinleştirici etki yapar.

Renklerin bu ırk, cinsiyet vs. gözetmeyen etkisi, uluslararası bir renk dilinin oluşmasını sağlamıştır. Buna göre:

Kaçış ve çıkış yolları yeşille gösterilir; çünkü bu renk insanın arzu ve isteklerini simgelemektedir.

Düzenleme emirleri ve kuralların mavi ile yazılması, bu rengin huzur vermesi ve bilinçli hareketlere yöneltmesi sebebiyledir.

Yasak ve tehlike işaretleri ise, insanlarda özel bir dikkat uyandırması nedeniyle, kırmızı ve sarı olarak belirtilir.

 Bu sembol renkler, çok eskilerde, Eski Mısırlılar tarafından bile, bilinçsizce de olsa, aynı psişik etkilere yönelik kullanılmışlardı:

Eski Mısır'da kırmızı, savaşın simgesiydi; yeşil, yaşamı ve büyümeyi gösteriyordu.

Göklerin ve uzaklıkların sembolü olan maviyle ise, tanrılarının saçlarının rengini boyamışlardır.

Saflığın göstergesiyse, şimdiki gibi, kar beyazıydı.

Genel anlamda renklere teker teker bakacak olursak;

Kırmızı

Kırmızı dikkat çeken kuvvetli bir renktir. Kan basıncını artırarak kalp atışlarını hızlandırır, kaslarda gerginlik yaratır. Kanın rengi kırmızıdır. Çok uzaktan dikkati çeken bir renk olması sebebiyle hemen hemen tüm kültürlerde alarm veya tehlike işareti olarak sembolleştirilmiştir. Aynı zamanda tutku çağrışımları yapar ve kullanıldığı bağlam ve tona göre agresif duyguların da uyanmasına yol açabilir.

Turuncu

Sıcaklığı hatırlatır. Hareket ve canlılık telkin eder, yaşama sevincini artırır.

Sarı

Renkler içerisinde en ışıklı olanıdır. Sarı ışığın kan dolaşımı üzerinde olumlu bir etkisi olduğu söylenir. Sarı aynı zamanda karantina ve bulaşıcı hastalıkların sembolü olarak kullanılmıştır. Zehirler de sarı renkle gösterilir.

Yeşil

Doğayı temsil eder. Serin, taze bir etkisi vardır, fiziksel yorgunluğu giderici ve sakinleştirici bir yanı vardır. Yeşil rengin sembolik anlamı dinsel alandadır; Hıristiyanlıkta inanç ve ölmezliğin rengi olarak görülür, İslamiyet için de özel anlamı olan bir renktir.

Mavi

Soğuk, sakin ve edilgin bir renktir. Goethe, mavi için “içe işleyen hiçlik” der. Su ve havanın rengi olan mavi, berrak ve şeffaftır. Sıkıcı bir renk olmayıp, bakışı uzaklara götürür. Bu renk insanlarda düşünme, karar verme, yaratıcı fikirlerin doğmasına sebep olur. Mavi aynı zamanda doğruluk sembolü olarak da bilinir.

Mor

Melankolik karakteri olan bir renktir. Keder ve hüzün ifade eder. Matem rengidir. Sabır ve fedakârlık rengi olarak tanınır.

Nötr Renkler

Beyaz

Saflık, masumiyet, doğruluk ve temizliği ifade eder. Kimi zaman da silinme ve yok olma olarak ölümü ifade edebilir. Beyazın tüm renkleri içerdiği düşünülür.

Gri

Siyah ve beyazın karışımından oluştuğu için her ikisinin de özelliklerini içinde barındırır. Gri renk her renk için iyi bir fon teşkil eder. Gri olgunluğun ve dengenin sembolüdür. Olumsuz yanı ise sıkıcı olmasıdır.

Siyah

Ağırlık ve ciddiyet siyah rengin karakteridir. Batı uygarlıklarında siyah keder, ölüm, matem rengidir. Karanlığın rengi siyahtır. Gizem de siyah renkle sembolize edilir.

(Alıntı)

Renk Terimleri

Armoni:

 Renkler arasındaki ahenk ve uyum demektir. Yan yana duran renkler birbirini tamamlayarak uyum gösterir. İyi bir armonide hakim rengi önceden belirlemek, birlik ve denge kurmak önemlidir.

Spektrum:

 Işığın prizmadan geçerek sadece kırılmaya uğramadan aynı zamanda kırmızıdan mora kadar bir dizi renge ayrılıp dönüşmesine denir. İlk olarakta 1666‟ da Fizikçi Sir İsaac Newton keşfetmiştir.

Çomak:

 Gözün en iç tabakası olan retinada bulunan, çok sayıda sıralanmış yassı zar keselerden oluşmuş dış segment ile hücre çekirdeğinin ve diğer organellerin bulunduğu iç segment olmak üzere iki kısımdan oluşan, beyaz ışığa karşı hassas, rodopsin pigmenti içeren, insan gözünde yaklaşık 120 milyon kadar bulunan, ince, uzun (50x3 um) hücreler. Diğer bir adla çubuk hücreleridir.

Duyumsama:

 Bir tür algılama kavramı, fakat algılamaktan farkı duyulara dikkat çekmesidir. Gözünle, kulağınla, burnunla, teninle, dilinle algılamak.

Raciance:

Bir ışık kaynağının verdiği ışığın göz üzerinde yaptığı etki. İlgi ve dikkat çekici olma durumu. Parlaklık, aydınlık, ışıma.

Dopamin:

 Eksikliğinin hiperaktiviteye neden olduğu kimyasal, beynin ön bölgesinde bulunur, beyinde azalması durumunda parkinson‟a fazlalığında ise şizofreni‟ye sebep olur. Ekin:

 Kültür, Kültürel bakımdan.

Işık:

 Cisimleri görmeyi, renkleri ayırt etmeyi sağlayan fiziksel enerjidir.

Kontrast:

 Karşıt demektir. Açık-koyu, büyük-küçük vb. gibi

Özdeksel:

 Bilinçten bağımsız olarak varolan herşey. Bilincin dışında bağımsız varolan maddi, materyalist ve tinsel karşıtı olan her şey özdektir.

Partikül:

 Görülmeyecek küçüklükte parçacık.

Renk Perspektifi:

 Renklerin her birinin kendine göre ayrı derinlik ve genişlik görünüşleri vardır. Bu durum "renk perspektifi" ni meydana getirir. Mesela; sıcak renklerin en dinamik rengi olan kırmızı renkte diğer renklere göre ileriye fırlama görünüşü fazladır. Bu durum onun diğer renklerden daha önde görünmesini sağlar. Soğuk renklerin en durgun rengi olan mavi renk ise insanda olduğundan daha5 uzaktaymış hissi uyandırır. Gerilere çekilme niteliği mevcuttur. Bundan dolayı sıcak ve soğuk renklerin yakın ve uzak görünme, cisimleri büyük, küçük ve geniş gösterme özellikleri vardır.

Skala:

  İki rengin birbiriyle karışımından oluşan ışık derecelendirme çubuğuna denir.

Tayf:

  Renklerin, seslerin, elektromanyetik dalgaların ya da diğer fiziksel gerçeklerin, belli bir değer kümesi ile sınırlanmadan birbiri ardına süreklilik içinde sonsuz değişmesi durumudur. Beyaz ışığın renklere ayrılmasıdır. Birincil ve ikincil renklerden oluşur. Rengin parlaklık ve saflık derecesidir. Renk açıldıkça parlaklığı ve ışık değeri artar, koyulaştıkça da karanlıklılığı ve ışık değeri düşük olur.

Ton:

  Rengin parlaklık derecesidir. Koyu mavi açık mavi farklılığı mavinin ışık derecesini belirler. Işığı az olan maviye koyu, ışığı fazla olan maviye açık denir.

Uzam:

  Mekan. Algılanan nesnenin, cisimlerin temel niteliği. Mekanda yer kaplama.

Ülgen:

 Türk ve Altay mitolojisinde iyilik tanrısıdır. Göğün 16. Katında yaşar. Tek Tanrı inancında Göktanrı‟nın oğlu ve gökyüzünün hükümdarı olarak görülmüştür. Sibirya kavimlerince de yaratıcı tanrı olarak bilinir.

Renklerin  Dini

Farklı dinlerde farklı renkler farklı anlamlar taşımaktadır. Renkler inançların doğuşundan günümüze kadar birçok değişkenden etkilenerek farklı farklı birçok evreden geçerler. Ayrı zamanların ve faklı toplumların inançları ve bakış açıları, değişmeler göstermektedir:

İncil'e göre beyaz Koyun'u ve İsa‟ yı temsil eder.

Kırmızı ve siyah ise kaosu ve yok oluşu temsil eder.

Tevrat'a göre beyaz saflıktır.

Ayrıca İsrail Bayrak'ındaki mavi ve beyaz ise geleneksel bir Musevi duasına göre cenneti ve dünyayı temsil eder.

Dini günlerde de beyaz giymek saflıktır.

İslam dininin rengi de yeşildir.

Ayrıca Şiilikte siyah elbise Kerbela‟da şehit olan Hz. Ali kerrma’llâhu vechenin oğlu Hz. Hüseyin‟e duyulan acıyı temsil etmektedir

Orta çağda Hıristiyanlık, kilise ve dini mimaride yapıların daha gösterişli olması için renklerden faydalanmıştır. Duvar resimleri, renklendirme ve ışığın mimarinin içerisinde keskin ve çarpıcı bir şekilde kullanılmıştır. Bu sayede Hıristiyanlığın daha geniş bir kitleye hitap etmesini ve yayılmasını sağlamaya çalışmıştır.

Budizm ve Taoizm'de belirgin bir renk anlayışı olmasa da Budist Rahipler turuncu ve kahverengi kemerler takarlar, turuncu kıyafetleri vardır, zaten bellerindeki kasaya isimli kemerde safran renginden gelmektedir.

Hinduizm'de beyaz; parlaklık, bilgi ve ılıklık, kırmızı; tutku, enerji ve yaşam kaynağı, siyah; dikkatsizlik ve duygu yoğunluğu, mavi ise evrensellik, gökyüzü ve engin deniz anlamına gelir.

Her ne kadar renklerin toplumsal algılanışına ilerleyen sayfalarda değinilecek olsa da, global firmaların renk seçiminde çok dikkatli olması gerekir, çünkü renkler farklı yerlerde aynı anlama gelemeyebilir.

Örneğin, yeşil bir klozet dünyanın birçok yerinde belki talep görebilse de Ortadoğu'da çok büyük tepki ile karşılanabilir. Çünkü İslam'ın rengi yeşildir ve bu durum, Müslümanlar tarafından İslam'a saygısızlık olarak algılanabilir. Gerçek hayattan bir örnekte de Japon scooter üretici bir firma Hindistan'da siyah scooter denemiş, Hindistanlı Anneler ise çocuklarına siyah motosiklet almayacaklarını bu ölümle ilgili olduğunu söylemişlerdir.

Her din renkleri, renklerin kişiler ve toplumlar üzerindeki bıraktığı etki gücünü birçok alanda kullanmıştır. Dinin daha iyi anlaşılmasını, daha fazla kişi ve topluma ulaşmasını sağlamak ve bilgilerini daha süslü ve gösterişli bir biçimde sunmak için renklerden her yönüyle faydalanmıştır. İnsanların hem ruhuna hem de gözüne hitap etmek istemiştir. Ayrıca topluma ve kişilere anlatmak istediklerini renkleri sembolize ederek aktarmaya da çalışmıştır.

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar