GOOGLE VE CIA HANGİ FİRMAYA MİLYONLARCA DOLAR YATIRIR
Recorded Future
İnternette veri madenciliği
çalışmaları ile olayların ne zaman ve nerede gerçekleşeceğini tahmin edebilen
Recorded Future (Kaydedilen Gelecek) gibi şirketlerin kullandıkları teknoloji,
yeryüzünü tamamen kontrol altına alacak ve insanı buradan söküp atabilecek bir
güç mü?
SANTİAGO ZABALA
13 Ekim 2012 Cumartesi
13 Ekim 2012 Cumartesi
Filozofların genellikle teknolojik yenilikleri
yorumlamakta geç kaldığı ya da tam tersine erken davrandığı söylenir. Eğer
erken yorum yapmışlarsa, yorumları kehanet gibi görünür. Geç kalmalarının
nedeni ise genellikle yenilikleri dikkatle incelemeyip analiz etmeyi tercih
etmeleridir ve bu tür keşifleri öngördüklerinde, bu durum dünyanın izlediği
yola dair duydukları ahlaki bir endişeden kaynaklanır.
Diğer bir deyişle, filozofların öngörüleri, yazılım
firmalarının internetten bilgi tarayarak ve bu sayede, bizim özgürlüğümüzü bir
çerçeveye oturtarak geleceği tahmin etmesi ile aynı şey değildir. Aksine,
filozofların kavrayışları yeniliklerin yaşamımız üzerindeki varoluşsal
sonuçları üzerinedir.
Teknolojik yeniliklerin varoluşsal koşulları
biçimlendirmesi, muhtemelen Martin Heidegger’ın en büyük endişelerinden
biridir. Kendisinin dediği gibi, “Olağanüstü durum eksikliği, tek olağanüstü
durumdur.” Bu durumda, insan, tamamen kontrolden çıkmış bir teknolojik güçle “sınırlandırılmış”
("Ge-stell") yeryüzünden tamamen “sökülmüş” olurdu.
Oysa CIA ve Google’ın hizmetine milyon dolarlar
yatırmasından sonra, Wired dergisi MIT Technology Review ve diğer medya
kuruluşları tarafından övgüyle bahsedilen yazılım firması Recorded Future
(Kaydedilen Gelecek), müşterilerine tam da buna benzer bir hizmet sunuyor:
gelecekte oluşacak olağanüstü durumların önceden hesaplanabildiği bir dünya.
Fakat bu yeni kuruluş nasıl işliyor? Alman filozof, böyle bir hizmetin
verilmesinden ötürü neden endişelenirdi?
Recorded Future,
Gothenburg merkezli ve Londra’da, Boston’da Arlington’da ve New York’ta da
ofisleri bulunan bir şirket. Bilgisayar uzmanları, istatistikçiler ve dilbilim
uzmanlarından oluşan ve geleceği “hesaplayan” 20 kişilik bir ekibe sahipler.
Yahoo, Google ve Bing gibi arama motorları, diğer web sayfalarına ulaşmak ve
onları sıralamak için linkleri (bağlantıları) kullanırken, Recorded Future,
blog, web siteleri ve twitler gibi binlerce ulaşılabilir bilgi kaynağını
kullanıyor ve gelecek olaylar ile ilgili insanlar, faaliyetler ve kurumlar
arasında ilişkileri gösteren “görünmez linkleri” bulabilmek için (gerçek
zamanlı) bu bilgi kaynaklarını tarayarak, araştırmayı daha derine
götürüyor.
Pek ilgili olmasa da, bu tarama, gelecek haftanın hava
durumunu tahmin etmek için diğer hava istasyonlarının araştırılması işlemi gibi
düşünülebilir. Bu firmanın birkaç saat içinde analiz etme ve ilişki kurma
yeteneğine ve sahip olduğu verilerin miktarına baktığımızda, firmanın, genel
tüketicinin kullandığı internetten daha iyi verilere ulaşım hakkı olduğu çok
açık.
Yarın havanın yağmurlu olup olmayacağının tahmin
edebileceğimiz bilgiler, hava durumu ile ilgili sitelerin sayısı ile sınırlı,
fakat Orta Doğu’da yaklaşan ABD karşıtı gösterileri, siyasi, ekonomik ve askeri
yönleriyle işleyen sonsuz sayıda internet sitesi mevcuttur.
Olası gösteriler ile ilgili kişiler
(Beşar Esad), yerler (Suriye) ve faaliyetler (askeri müdahale) ile ilgili veri
madenciliğinden sonra, Recorded Future algoritmalar kullanarak gösterinin
nerede ve ne zaman olacağını tahmin etmeye çalışıyor.
Olması beklenen bir gösterinin, sadece Ortadoğu ile
değil, Güney Amerika ve Kuzey Afrika ile de bağlantılı şekilde, firmanın güçlü
arama motorları ile takibinin yapılışını gösteren bir örnek video firmanın
internet sitesinde mevcut. Google ve CIA’in bu firmaya milyonlarca dolar
yatırımda bulunması, yukarıda bahsedilen örnekte olduğu gibi bu yöntemin
belirli çıkarları korumak için kullanılacağının göstergesi.
Recorded Future’ın farklı ücret seviyeleri de, büyük
ihtimalle müşterilerinin satın almayı umduğu verilerin kalitesi ve miktarına
göre belirleniyor. Bu kıstasa ek olarak, en güçlü ve en zengin insanlara benzer
hizmetler sunan firmalar da ücreti etkileyen faktörlerden.
Felsefe gözüyle bakıldığında, tüm bunların sahip
olduğu en ilginç özellik, gösterilerin tahmin edilebilir olması değil,
teknolojinin insanı dünyadan silmesi ve söküp koparması. Bu, insan varlığına,
insan kontrolünün çok ötesinde bir güç veriyor. Güvenli, rahat ve
hesaplanabilen koşullar, bizim yarar sağlayamayacağımız, hatta içinde kurbanlar
olarak bulunacağımız fonksiyonel ve rasyonel bir toplumun yaratılmasına izin
veriyor.
Bu varoluşsal ikilem, webde halihazırda bulunan
verilerin, kıtlığı ve hastalıkları engellemek gibi faydalı bir şekilde
düzenlenmesi için kullanılabilmesinden ileri gelmiyor. Daha çok özel bir
firmanın, her şeyi, yani insan eliyle yaratılacak her şeyi bilmesinden
kaynaklanıyor.
Biz, sadece Recorded Future müşterilerinin çıkarları
çerçevesinde, özgürce yaşanabilecek bir çağa girmiş bulunmaktayız. Fakat “olağanüstü
durum eksikliğini” tam anlamıyla gözler önüne seren bir varoluş biçimi
nasıl özgür olabilir?
Heidegger'in açıkladığı gibi, “olağanüstü durumlar”
bir şeyler düzgün çalışmadığı zaman ortaya çıkmaz. “Her şey işlediğinde… ve
her şeyi daha da fazla işlemeye sevk ettiğinde”, olağanüstü durumlar ortaya
çıkar. Bu mantık çerçevesinde, ödeme gücüne sahip olanların çıkarları açısında
kritik öneme haiz bir durum ortaya çıktığında, Recorded Future, müşterisini
önceden uyaracak ve onlar da, önceki durumlarını koruyabilmek için tedbirler
alacaklar.
Özetle, Heidegger, 50 yıl önce dünyanın “olağanüstü
durum” eksikliğinden endişe ederken, Recorded Future (ve onun gibi firmalar)
tarafından kullanılan gelecekten kaçınmayı ve dünyayı değiştirmeyi amaçlayan
teknolojilerin ortaya çıkışını kastediyormuş.
İngilizceden çeviren
Arif Özden.
Yazının orijinali için
Yazının orijinali için
* Zabala, Barcelona Üniversitesi’nde Felsefe ICREA
Profesörü. Hepsi Columbia University Press’ten yayınlanmış kitapları: The
Hermeneutic Nature of Analytic Philosophy (2008), The Remains of Being (2009)
ve Hermeneutic Communism (2011, G. Vattimo ile birlikte).
Kaynak:
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar