RİCÂL-İ GAYB ERENLERİNDEN TONUSLU HACI MEHMET EFENDİ (SAÇLI BABA)

Anadolu'nun hemen hemen her köy, kasaba ya da beldesinde en az bir tane ziyaret mekanı mevcuttur. Bu mekanların sayısı şehirlere uzandıkça çok daha artmaktadır. Bu mekanlara sıradan bir mezar, kabristanın bir parçası olarak bakmak çok isabetli bir yaklaşım değildir. Çünkü bu mekanlarda medfun bulunan şahsiyetler, ölmeden önce toplumsal yapıda çok önemli fonksiyonlar icra etmiş, içinde bulunduğu toplumun maddi ve manevi ihtiyaçlarını bazen tek başlarına bazen de toplumun desteğiyle gidermeye çalışmışlar, adeta bir vakıf gibi çalışmışlardır. Toplum kimliğini bu şahsiyetler vesilesiyle kazanmıştır. Toplum bu insanların varlığını kendileri için bir nimet, lütuf kabul etmiş ve toplumun kutup yıldızları, manevi rehberleri olarak kabul etmiştir. Bu şahsiyetleri toplumun manevi mimarları olarak da kabul edebiliriz. İşte Tonuslu Hacı Mehmet Efendi de, toplumun manevi mimarlarından biriydi. O halk arasında Saçlı Baba olarak bilinir.

Saçlı Baba'nın türbesi Kürkçüyurt köyünün Güneydoğusundaki Akpınar çeşmesinin bulunduğu tepenin üzerindedir. Kabrin üzerinde dört ayaklı bir beton honi şeklinde türbe ve yanında daha sonra yapılmış bir küçük mescit bulunmaktadır.

Altınyayla ilçesinin Kürkçüyurt köyünde 1906 yılında doğmuş 1992 yılında vefat etmiştir.

Asıl adı Mehmet Taşdemir olan Saçlı Baba Kürkçüyurt köyüne Sivas'ın Şarkışla ilçesinin Sofular köyünden gelmiştir.

Babası Ahmet Taşdemir çoban olarak Kürkçüyurt köyüne gelmiştir. Dedeleri Türkmen'dir. Saçlı Baba olarak bilinmesinin nedeni uzun saçlı ve sakallı olmasıdır.

Saçlı baba kendiside köyde yıllarca çobanlık yapmış daha sonraları Devlet Demiryollarında işçi olarak çalışmıştır. Daha sonra tekrar köye dönerek çobanlık yapmaya başlamıştır. Takriben 35 yaşlarında iken karısı doğumda ölmüş Mehmet Efendi kendiside o yıl keçi sürüsü güdüyorken Maraş'a bir keçi sürüsü götürmüş ve oradan Kabe'yi ziyarete gitmiş dört yıl süreyle orada kalmıştır.

Mekke’ye bir çok sefer gitmiş ve orada yılarca kalmıştır. Orada tasavvufî eğitim almış bir miktar Arapça ve Hadis ilmi tahsil etmiştir. Saçlı Baba Nakşî tarikatına mensup, takva ehl-i bir derviş olarak bilinmektedir. Hayatı boyunca 43 kez Hacca gitmiştir ve ömrünün yarısını Kâbe'de geçirmiştir.

Halep’te bir Nakşî şeyhine bağlı olduğu söyleniyor.

Saçlı Baba her hac ziyaretinden dönüşte bir çok eser getirmiştir. Aynı zamanda İslam dininin önemli kaynak eserlerinin bulunduğu zengin bir kütüphaneye sahipti. Vefatından sonra kitaplığındaki eserlerin birçoğu kaybolmuştur. 2004 tarihinde kütüphanesinden kalan 170 adet Arap harfli basma, matbu eser, 40 adet el yazması eser kızı Elif Eminoğlu tarafından, Sivas Valiliğine bağışlanmıştır. Bu eserler halen Ziya Bey Kütüphanesinde bulunmaktadır.

Mehmet Efendi'nin ilk evliliğinden bir kız çocuğu olur. Mekke'de dört yıl kaldıktan sonra köye tekrar döner ve ikinci kez evlenir bu sefer bir oğlu olur daha sonra ölür.

Mehmet Efendi'nin hiç erkek çocuğu yoktur.

Hayatta bir kız çocuğu vardır.

Saçlı Baba halk arasında takvası ve ihlası ile bilinen samimi bir velî'dir. Birçok kerameti anlatılmaktadır. Şu an kabri Kürkçüyurt köyünde kendisinin yaptığı Akpınar çeşmesinin tepesindedir. Sonradan buraya bir mescit ve kümbet yapılmıştır. Sivas'ın bir çok yerinden hatta Ankara, İstanbul, Erzurum gibi büyük şehirlerden özellikle hafta sonları gelip kabri ziyaret ediyorlar. Burada namaz kılıyorlar ve dua ediyorlar. Yöre halkı H. Mehmet Efendi'nin ölümüne çok üzülmüştür.

(Rahmetu’llâhi aleyh, kuddise sırrûhu ve nefe’anâ’llâhu bi-berekâtihî ve füyûzâtihî ve şefâatihî. Âmin, bi-hurmet-i Tâhâ vü Yâsîn.)

HAKKINDA

Mehmet Efendi hakkında kızı Elif Eminoğlu şunları söylüyor:

“ Babam ibadet ehl-i bir insandı. Gece ibadetine çok önem verirdi. Hayatı boyunca para kazanmak için çalışmadı. Yaptığı işleri de hayır için yapardı. Kur’an-ı Kerimi çok okurdu. Damlaca mağarasında inzivaya çekilirdi. Toplumun düğün ve eğlencesine pek karışmazdı. Ömrünün yarısını Mekke’de geçirdi. Gıybetten ve dedikodudan çok sakınırdı. Kendisini ziyaret gelen herkese şu üç tavsiyeyi yapardı;

1-Evlatlarım siz her an Allah ile birlikte olduğunuzu bilerek hareket etmeye çalışınız. Çünkü biz Allah Teâlâ’yı görmesek de Allah bizi muhakkak görüyor. Nerde olursanız olun doğruluktan asla ayrılmayınız.

2-Sevgili peygamberimizin buyurduğu gibi “Namaz dinin direğidir. Kim namazı yerine getirirse dini yerine getirmiş olur” Onun için asla namazınızı terk etmeyin.

3-Ölümü asla unutmayınız. Çünkü her nefis ölümü mutlak tadacaktır. Alemde ölümsüz hiçbir canlı yoktur. Ölümü ölmeden önce tatmak gerekir. ”

Bazıları onun için şiirler söylemişlerdir.

Bu şiirlerden bir tanesini örnek olarak buraya alıyoruz. Kürükçüyurt köyünden Hatip (İsmail) Atalay, Saçlı Baba için şunları söylüyor:[11]

'Mezarın yüksekte Mekke'ye bakar,

Diktiğin kavaklar Zikre çıkar,

Caminin hizmeti hep sana bakar