Çeviri
STAVISKY REZALETİ
Devlet
Yolsuzluklarının Ağababası
Hükümetleri Deviren Skandal
Hükümetleri Deviren Skandal
Serge Alexandre
Stavisky
Le beau Sacha (“Yakışıklı Sasha”) olarak bilinen
Alexandre Stavisky, “Polonya Yahudisi”dir. Ailesi Ukraynadan göçmüştür.
Bir çorba fabrikasında bir işçi olarak başlayan hayatı, bir gece kulübü
yöneticisi olması, çeşitli meslek denemiş ve kumarhane işletmecisi olması
yetmemiş, 1930′larda yılında finans çevrelerinin içine karışmıştır. Mali
yolsuzlukları, eylemleri ile Fransa’da “Stavisky Affair” olarak bilinen siyasi
bir skandal yaratmıştır. Fransızların üçüncü cumhuriyet (18711940)
dediği rejimin bitiş gongunu çalan adam olarak meşhur olmuştur.
1927 yılında, Stavisky ilk kez dolandırıcılık
nedeniyle yargılandı. 19 defa kefaletle kurtuldu ise de Aralık 1933
yılında mali krizler ve sahtekarlıkları nedeniyle ile Stavisky kaçtı. 8
Ocak 1934 tarihinde Chamonix kaldığı bir dağ evinde uğradığı bir polis baskını
ile yaralı ele geçirildi. Cerrahlar onu kurtarmak için mücadele ettilerse
de öldü. İntihar etti denildi.
Stavisky’nin ölümü sonrasında birçok
ayaklanmalar finansal skandal hükümet kanadını da kapsadı.ğından resmi
kayıtlarda intihar olarak geçse de onu polisler öldürdü şeklinde
kalıcı bir spekülasyon bulunmaktadır. 10 Ocakta Paris sokaklarındaki
olaylarda 250 kişi tutuklandı. Fransa’da “Stavisky Affair” olarak
bilinen siyasi bir skandalın çıkmasına neden oldu.
Alexandre Stavisky’in uyanık zekâsı , sert
yaratılışlı olduğu kadar da ince deneylerden geçmiş biridir. Serge Alexandre
Stavisky’in öyküsü bir parça abartılmışsa da, ona yanaşanların ansızın
kapıldıkları korkuyu, iki yüzlülüğü, iğrenç titremeyi protesto edebilirsiniz.
Alexandre’ın suç ortaklarının, kiralık adamlarının ve
onun suçunu üzerine alan kimselerle, görevi onu korumak olan ve bunun da
karşılığını rahatça alan kişilerin bir yerde kaypaklık etmeleri, yalan
söylemeleri ve inkâr yoluna sapmaları belki anlaşılabilir.
Oyunun kuralıdır bu.
Şakağındaki kurşun deliğiyle, hiç kuşkusuz efendileri
de bu yüzden onları överdi.
Ama onun, hiç bir zaman satın almaya kalkışmadığı kaç
kişi, doğal olarak kendisini tanımamış, yolu kirli iş alanlarından geçmeksizin
Alexandre’la karşılaşmış kaç kişi onun yüzünü hatta adını bile bilmediğini
söyleyerek kendi durumunu savunmaktadır acaba?
Neden korkuyor bu
insanlar?
Bir yasa kaçağına
bulaştıkları için lekelenmekten mi?
Ahlâksızlığın
kirlettiği eli sıktıkları için kuşkuyla karalanacaklarından mı?
Ne soysuz bir
korku, ne büyük bir özsaygısı yoksunluğudur bu!
Kendi benliği
karşısında bu nasıl alçalmadır böyle!
Daha da önemlisi şu: Uğraşılarının etkilerini
gördükten sonra, en karmaşık ve önüne geçilemez birtakım sosyal güçleri askıya
almayı beceren, uçurumun hep kıyısında yaşamış, dümenleri için kamu
kuruluşlarını, dev yönetimleri, uluslararası kartelleri seçen, sonra da
belirsiz ve trajik bir gölgenin ardında yitip giden, miras olarak geride
koskoca bir skandalla, zincirleme devrilen bakanlar, kan ve âdeta bir tür
devrim bırakan bu adamın yüz çizgileri, davranışları, sesi, duruşu ve
eylemlerinin ne olduğunu bilmek bazen önemli olabiliyor.
Kaynak:
Joseph
KESSEL, trc: M.Ali KAYABAL, Hazırlayan: Raymond THEVENIN, Stavısky
Rezaleti Devlet Yolsuzluklarının Ağababası Hükümetleri Deviren Skandal,
Milliyet Yay.1976
Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.
Yorumlar