YİRMİNCİYÜZYILIN İKİNCİYARISINDA TÜRKİYE’ DE KADIN ÂŞIKLAR

Çalan / Okuyan ve Mahlası: İkin Manya [Sarıcakız]

-1-

Bulamadım hiçbir yerde izini

Çayır çimen bağda gülde aradım

Boşa yuttum gurbet elin tozunu

Dağ taş dere tepe yolda aradım

-2-

Başım aldım gurbet gurbet götürdüm

Ben camım boşa yedim bitirdim

Leyla gibi Mecnun'umu yitirdim

Stepte sahrada çölde aradım

-3-

Âşıkın yüreği dardadır darda

Sözden caymak var mı eroğlu erde

Aslı için yanıp tutuşan nerde

Ateşte narlarda külde aradım

-4-

Dinleyin sesimi duyun âhımı

Bir bilen olmadı benim ruhumu

Selbi’ye^* imrendim yâr Emrah'mu

Van ile Erciş'te gölde aradım

-5-

Durup bir kararda kalamadım ki

Yerde gökte nerde bulamadım kı

Sarıca nerde dir bilemedim ki

Yazık ki yabanda elde aradım

*Selbi: Kaynaklarda ismi Selvihan olarak da geçen bu kişi, rivayete göre Ercisli Emrah’ın sevdiği kadındır.

**

Sen gittin gideli burada sensiz

Perişan hallerim tez gel efendim

Felek baltasını bana savurdu

Kırıldı dallarım tez gel efendim

Zalim kader beni avladı erken

Ağzımda lokmalar büyüdü yerken

Derdimle başbaşa durup dururken

Zehroldu ballarım tez gel efendim

Güllüşah'mı düştü çaresiz hak

Döküldüm pazara aldım ihale

Araya gerildi bir metin kale

Kapandı yollarım tez gel efendim|

Âşık Güllüşah

ŞAHİNGÂR HANIM RENCUR ( Qazax, 1850 - Qazax, 1890 )

 1850'de, şimdi artık Kazak şehrinin sınırlarına girmiş Ağköynek köyünde doğdu. Babası Kâzım Ağa Giyasbeyli, Kazak'ın asilzâdelerindendi. Eğitimini ağabeyi Hacı Mehemmed Ağa'dan aldı. "Rencur" mahlası ile şiirler yazmasına rağmen, Arap ve Fars dillerini bilmesi ve Seyid Mirhemze Nigârî'nin Nakşibendî tarikatının müridlerinden biri olması münasebetiyle çağdaşları arasında "Molla Hanım" adıyla tanınmıştı. "Molla hanım ziyade mü'mine ve abide, ismetli ve hayalı bir hanım idi ki, vaktinin çoğunu ibadet ve riyazetde geçirirdi" (Firudinbey Köçerli, Azerbaycan Edebiyatı, c. II, Bakı, 1981, s. 249).

Şahnigâr Hanım'm yayınlanmamış bir divanı vardır. Divanındaki şiirler, tür açısından gazel, münacât, mersiye, maddeyi tarih, çarpârelerden ibaretdir. Bir tarikatın müridi ve din tebliğatçılarından biri olması nedeni ile şiirlerinde dini konular sık-sık ele alınmıştır. Mersiye türünde yazdığı şiirler ise teinin ve tek kızı Abıhayat'ın ölümüne ithaf olunmuştur. Eşi Paşa Ağa Dilbazov da Kazak'ın aydınlarından ve asilzadelerinden biriydi.

Şahnigâr Hanım Rencur 1890'da Kazak'ta vefat etmiş ve burada toprağa verilmişdir.

Kaynakça: Firudinbey Köçerli. Azerbaycan Edebiyatı, c. II, s. 249-253; Azerbaycan’ın Aşık ve Şair Kadınları, Bakı, 1991, s. 109- 113.

ŞİİRLERİ

(Feridun Bey Köçerli, Azerbaycan Edebiyatı, Bakü-1981, c. II. s. 250)

İlahi, gönül nurunun kasrıdır, onu gam evi yapma;

bir an olsun sevim [cazibe] iştiyakından ayrı koyma.

*

Şahım, gönül şehrini hayal gürültüleriyle perişan etme;

dert yüklü olan belimi, dert ve gam eliyle bükme!

*

Bu geçici dünyada, yüzü kara bir kulum;

ey merhamet edici, rahmetini ve yardımını benden uzaklaştırma.

*

Muhabbet âdemlerini, köyünün güneşiyle daima koru;

rakibi amacına ulaştırma, elimi Cem'in kadehinden ayrık bırakma.

*

Cihanda zevksiz olan gamlardan (ayrı) dur, ama;

aşkının gamıyla, Rencur'un yüzünü gözü yaşsız ve nemsiz bırakma.

***

Sarhoşum, kafam karmakarışık, bu iş nedir bilmem;

sâkî ile elbirliği etmişim, kadehin doluluğu nedir bilmem.

*

Bugün, aşkınla ağlamaktayım, şaşkın bir âşığım;

ilişme, sızlarım ki azar (paylama) nedir bilmem.

*

Güneşin altındayım, gölgem uzun düşmez;

çünkü (benim) özüm şiirdir, söz nedir bilmem.

*

Sevgilinin müptelâsıyım, gölgem uyur düşmez;

çünkü (benim) özüm şiirdir, söz nedir bilmem.

*

Şahmeran'ın müptelası, yalvarmakta olan bir yılanım;

(sevgilinin) saçı ile günüm karadır ışık nedir bilmem.

*

Aşk müptelası, bir perişan aşığım;

sevgilinin talibiyim, rakip nedir bilmem.

(c. II, s.253)

***

Ne küfrüm, ne imanım var; nede dinim, ne inançlarım var;

ben imansızım, ümidim de küfür şahma kaldı.

*

Ne Müslümanım, ne dindarım; ne dolu kadehim,

ne sarhoşum; ne Basra, ne Şam şehrindenim; ne Hindistan'dan, ne de İran'danım.

*

Ne Şii'yim, ne Sünni'yim; hepsi boş laf, dört kadına ise gönlüm temizdir (razıyım).

Ne zalimler, ne de insafsızlar ehlindenim; hangi illetle beraberim ben?

*

Muaviye nesline, daima lanet ederim;

küfre engel olmayanlar bunlardır, ben bunlarla düşmanım.

*

Ne olgun biriyim, ne güzel bir yüzüm, ne de malım mülküm var.

Benim bir şebane [gecelik kadın] olduğumu söylüyorlar.

*

Ne sözlerim hakikattir, ne yolum bir" tarikattir

ne konuşmam güzeldir, ne de bilgi ilim ehliyim.

*

Ne dünya, ne ahiret ehliyim;

ne sevda ehliyim, ne perişanım; ne rahatım, ne de Hak'tan şüphem var.

*

Ne bahtlıyım, ne gamsızım; bahtım ne iyidir, ne kötüdür;

ne mutlu oldum, ne gözlerim nem oldu; ne de cihanda perişanım.

*

İstek nedir, istenen nedir; rakip nedir, rekabet edilen nedir;

cazip nedir, cazibeli olan nedir; ne zan nolunsa, ben cennet(ler)im.

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar