Dağ Yahudi halkının gelenek ve görenekleri: “tebeho ve zhiiz en gerus”

 

Hana Raphael

Dağ Yahudilerinin Kafkasya'dan toplu göçü başladığında ve dünyanın birçok ülkesine dağıldıklarında, çoğunun hayal bile edemeyeceği bir şey oldu. Yerleşik gelenek ve görenekler, yüzyıllar boyunca yavaş yavaş unutulmaya başlandı, ne saklanacak - yeni bir yer ve zaman kendi ayarlamalarını yapıyor. Farklı bir yaşam tarzına sahip yeni bir ülkede, yerel çevreye entegre olmaya (yani değişmeye) başladık ve bu, özellikle aile içi ilişkiler örneğinde fark edilir hale geldi. 

Bugün iki dağ Yahudi düğün geleneğinden bahsedeceğiz: tebeho ve jiiz en gerus. Juuri'den çevrilen "tebeho" kelimesi, "düğün için hediye içeren tepsiler" ve "jiiz en gIerus - gelin için bir çeyiz" anlamına gelir.

Geçmişteki düğün törenlerinin videolarını genç nesil Dağ Yahudileri için koruyamamamız üzücü. Günümüzde, arkadaşlarıyla (biror-domoroho) bir düğün alayını yöneten bir damat, ardından müzik aletleri çalan amatör bir topluluk ve başlarına ve başlarına “tebeho” tepsileri taşıyan farklı yaşlardan bir grup kadın hayal etmek zor. eller. Unutulmamalıdır ki hediyelerin miktarı ve kalitesi elbette damadın ailesinin refahına bağlıydı.

Damat evinden geline “tebeho” getirildiği güne “guduşpendu” denir, genellikle düğünden bir hafta önce planlanır. Ve büyük olasılıkla, bu tören, ana sanatçıların damat ve aile üyeleri, arkadaşları ve akrabaları olduğu, arkalarında zurnachi ve davulcuların yürüdüğü, müzik ve danslarla alaya eşlik ettiği bir tiyatro performansını andırıyor. Tepsilere tatlılar (tatlılar, baklava, ballı kuruyemişler), gelin gardırobu, iç çamaşırları, mevsimlik giysiler, ayakkabılar, kozmetikler ve hatta kürk mantolar vb. Tebeho törenine genellikle hediyelerin sergilenmesi eşlik eder. Damadın akrabalarından biri gelin evindeki masalara konulan tepsilerin içindekileri yüksek sesle tüm salona sıralar. Ancak ondan önce damadın annesi geline altın takılar sunar (mutlaka elmas ve değerli taşlarla yüzük ve küpeler sunar). 

  

Faslı Yahudiler arasında geline mücevher ve diğer şeylerin verilmesi günü "hina" olarak adlandırılır ve ulusal giysilerle bir tiyatro performansını andırır, akşamın sonunda gençlerin ve tüm misafirlerin avuçlarına kırmızı kına sürülür. Elbette tüm düğün törenleri ve düğün töreninin kendisi tüm ciddiyetle yapılır, böylece bu günler yeni evliler tarafından uzun süre hatırlanır. 

    

Dağ Yahudilerinin geçmişte hala yüksek dağ köylerinde yaşarken nasıl düğün kutladıklarına dair kaynaklarda nispeten az bilgi kalmıştır. Ancak yine de, düğünün kendisinin sadece aile ve akrabalar için değil, aynı zamanda tüm köy gençleri için bir tatil olduğu unutulmamalıdır. Bu etkinliğe önceden hazırlandılar: kızlar bayramlık elbiseler diktiler, gençler "çöpçatanlık" sırasında kızlarla konuşmak için esprili bulmacalar, bilmeceler ve sözler buldular. Her düğün ve ondan önceki olaylar, gelin ve damadın arkadaşlarına sadece eğlenme fırsatı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda gelin için bir tür fırsat, hayat arkadaşı seçme yeri olur. Köy düğünlerinde, dindar Yahudiler arasında adet olduğu üzere, erkekler ve kadınlar ayrı ayrı otururlardı.

Judas Cherny, gençlerin ebeveynleri tarafından nasıl nişanlandıkları hakkında (bazen doğumlarından hemen sonra) araştırmasında şunları yazdı: “Dağ Yahudilerinin nişanı bebeklikten itibaren yapılır. Bazen iki arkadaş veya akraba, birinin oğlu, diğerinin kızı olduğunda, çocukları zaten nişanlı (numgir) sayılarak kendi aralarında evlilik şartı gibi bir şey yaparlar.

Ancak evliliklerin çoğu, çöpçatanların (ilchi) yardımına başvurdukları olağan çöpçatanlık ile başladı. Ebeveynler oğullarıyla evlenmek istiyorlarsa, çöpçatanlar veya akrabalar aracılığıyla seçilen kişinin ebeveynlerine veya ağabeyine döndüler ve evlenmesini istediler ve ebeveynler kabul ederse, kural olarak kızın rızası istenmedi. . Aileler kendi aralarında anlaşıp fidye miktarını belirledikten sonra, gençler gelin ve damat olarak kabul edilebilirdi. Geline birkaç tebeho getirmek adettendi, yani. çöpçatanlık gününde (hostes) ve düğünden önce nişanlı oldukları her Yahudi bayramında ona hediyeler vermek. Pekala, bol tatlılar ve hediyelerle tebeho töreninin asıl kısmı elbette “güdüşpendü” gününe denk geliyordu.

Düğün günü gelin damat evinin eşiğini geçince yatak odasında mehr (chupu) yapılır, ardından ağırlanan konuklar ve hahamın huzurunda ketuba (evlilik) yazılırdı. başlık parası tutarının ödendiği sözleşme) ve çeyiz listesi (jiiz en gIerus) listelenmiştir. Gelinin çeyizi elbette ailesinin refahına bağlıydı. Şunları içeriyordu: bir ayna (gerekli), mutfak eşyaları (kesinlikle kristal), yatak takımı (battaniye, yastıklar, şilteler) ve daha sonra elektrikli eşyalar (çamaşır veya dikiş makinesi, TV) ve mobilya vermeye başladılar. 

 

Şimdi İsrail'de düğünler aynı gün kutlanıyor ve göçten önce düğünler önce gelinle, bir veya iki gün sonra damatla olmak üzere ayrı ayrı yapılıyordu. Bugünün gençliğine bakıldığında, geçmişte atalarımızın bu kadar erken evliliklere girdiğini hayal etmek zor. Tipik olarak, gelin ve damat arasındaki yaş farkı 7 ila 15 yaş ve üstü arasında değişiyordu. Gelinin yaşı 12-15, hatta bazen 4-5 yaşındaki kızlar evlendirilirdi. Çoğu zaman, 14-16 yaşlarında kızlar çoktan anne olmuştur.          

Sadece XIX yüzyılın sonunda. Rus makamları, Kafkasya'da bir erken evlilik geleneği olması ve buna katı bir yasak getirilmesinden memnuniyetsizliklerini dile getirmeye başladı. Eğitim çalışmaları topluluk içinde yürütülmeye başlandı. Ve 1920'lerden sonra. bu tür erken evlilikler, kızların sadece 17-18 yaşında girişine ve hatta nişanlanmasına ilişkin bir yasa çıkarılana kadar gittikçe azaldı.

Göç, Dağ Yahudi cemaatinde bir aile yaratma sürecinde kendi ayarlamalarını yaptı. İlk olarak, gençlerin çoğunluğu hayat arkadaşlarını giderek artan bir şekilde diğer Yahudi topluluklarından seçmeye başladı. İkincisi, kafanızda tebeho tepsileri, akraba, arkadaş ve müzisyen kalabalığıyla sokaklarda yürümek artık alışılmış bir şey değil, bize sadece gülünecek. Evet, pek çok insan artık gudushpendu kutlamıyor, düğünden bir gün önce gelin mikveyi ziyaret ettiğinde tüm hediyeleri taşıyor. 

Düğün teması her zaman ilgi uyandırır, gençler atalarının geleneklerine ilgi duymaya başlar ve bu kesinlikle iyi bir işarettir. Hepsi mutlu olsun ve değerli bir eş bulsun!

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar