Temhidât

Bunlarada Bakarsınız

Ey aziz! Gayret alemini terk et!

Dünyada İblis adını verdiğin o divane âşıkı ilahi alemde hangi adla çağıracaklarını bilemezsin.

Onun adı­nı bilsen, onu bu adla adlandırdığın için kendini kafir sayarsın.

Heyhat! Nereden bileceksin ki?

Bu divane, Allah'ı sevdi. Muhabbetinin mihengi ne oldu, bilir misin? Biri bela ve kahır, diğeri kınanma ve sefillik.

Ona "Eğer bizim aşk davamıza giriştiysen bunun için bir delil gerekir" dediler; sonra da bela, kahır, kınanma ve sefillik mihengini sundular. O da kabul etti. İşte o an, bu iki mihenk, aşkın delilinin sadakat olduğuna şahitlik ettiler. Benim ne dediğimi asla anlayamazsın!

Aşıkın, maşukun lütuf ve kahrında pişmesi için, aşkta cefa ve vefa gerekir. Aksi halde, ham kalır ve ondan bir şey ortaya çıkmaz.

Heyhat!

Aşk makamları içinde aşkın kemalinin öyle bir makamı vardır ki, burada aşık, maşuktan kötü bir söz bile duysa, bu ona başkalarının lütfundan daha hoş gelir, maşukun kötü sözünü başkalarının lütfuna terciheder. Bunu bilmeyen kimse zaten aşk yolundan habersizdir.

Yoksa şu beyiti işitmedin mi?

Senden ayrı olmak başkalarına kavuşmaktan daha hoştur,

Senin reddetmen başkalarının kabul etmesinden daha güzeldir.

Heyhat! Bu sözü ters çevirdiğinde, "O'nun dostları Allah'ın lütuf ve kahrıyla terbiye edilirler. Her gün vuslat şarabıyla sarhoş olur, ancak ardından O'nun ayrılık çizmesinin altında ezilirler" denmesi gereken yere ulaşırsın.

Aşık henüz mürittir ve bu alemde müridi ayrılık ağacına asarlar. Yoksa sen, o âlemde O'nu arayanlara nasıl hitap edeceklerini duymadın mı? Şöyle derler:

Şehirde bizi arayanlar pek çoktur,

Bizi arayanın işi ah çekip inlemektir.

Dergahımızın kapısında kurulmuş binlerce darağacı var,

Her darağacında bir müridin başı asılı.

Hz. İlahi'yi arayanların gönülleri de her gün, bin defa, "Biz biliyoruz ki,maşukumuzda bela ve kahır vardır, ama biz O'nun bela ve kahrına kendimizi feda ettik. Bela O'ndan, rıza bizden; kahır O'ndan, şefkat bizden" diye karşılık verir. Yoksa sen onlardan karşılık olarak şu beyitleri işitmedin mi?

Bela arayan, sitemkar bir sevgilim var,

İki gözümün yaşıyla ıslanmış bir yenim var.

Başımdaki bu heves benim canımı alacak,

İşin sonunda, korkarım sonum darağacı olacak.

"Biz kendimiz için ebedi derdi seçtik, rahmet ve lütfu başkalarına bıraktık" diyenin aşkı ne güzel! O kovulmuş her gün peşpeşe yüz bin dert içiyor ve şöyle feryat ediyor:

Aşıklara şarabı toprak küple ver,

Başkalarına da iyilik, güzellik ve akıl ver.

Ne güzel bir civanmert! Heyhat! Hallac-ı Mansur bu konuda şöyle demiştir: ''Ahmed ve İblis'ten başka civanmert yoktur!"

Heyhat! Sen busözden ne anlıyorsun?

Dedi ki: Civanmertlik sadece iki kişi için geçerlidir: Ahmed ve İblis. Civanmert olan ve menzile ulaşan bu ikisidir, diğerleri yolda kalmış çocuklardan başkaları değildir.

Bu civanmert, İblis şöyle demektedir:

 "Eğer başkaları bir selden kaçarlarsa, onların yerine biz kendimiz taahhüt ederiz:'

Ey sanem, senin aşkından gam üstüne gam olsun,

Senin sevdan nefes nefes her yanımı sarsın.

Aşkının ateşiyle kalbim sağlamlık bulsun,
Gerçek olmayan aşk da bizden uzak olsun.

Dedi ki: Maşuk bizi kendi ehlinden sayıp yadigar olarak vermişse, kilim ister siyah olsun, ister beyaz, bizim için her ikisi de birdir. Kim bunlar arasında ayrım yaparsa, aşk konusunda hala ham demektir, pişmemiştir. Dost elinden ister bal ister zehir, ister şeker ister Ebu Cehil karpuzu, ister lütuf ister kahır olsun; hepsi aynıdır. Kim lütfun ya da kahrınaşıkı olursa, o, maşukunun değil, kendisinin aşıkıdır. Sultan ister abaversin ister özel taç, alan kimse için yeterlidir; aşık başka bir beklentiye

girmez.

Heyhat!

Ona "Lanetim üzerine, siyah kilimini neden üzerinden çıkarmıyorsun?" diye sorduklarında şöyle cevap vermiştir:

Elbisemi satmam, satamam,

Çünkü satarsam çıplak kalırım.

Ey dost! Onun derdinin ne olduğunu biliyor musun? Onun derdi şundan dolayıdır: O önceleri cennetin hazinedarıydı ve mukarreblerdendi. O makamdan dünya makamına indi, dünyanın ve cehennemin hazinedarlığını kendisine teslim ettiler. Bunun derdiyle şöyle dedi:

Şu ben miskine yaptığı şu zulme bak,

O kendisi söyledi, ben yaptım, bu derdi verdi.

Onun ne dediğini anlıyor musun? Dedi ki: Binlerce yıldır maşukun mahallesinin bekçisiydim, kabul ettim nasibim kovulmak oldu. Rahmet mütekebbiri geldi ve bana lanet ederek "Ve muhakkak ki lanetim kıyamet gününe kadar senin üzerinedir" dedi... [ Temhidat, Aynu'l-Kuzat-i Hemedani, Afif Useyran Baskısı, İntişarat-i Danişgah-i Tehran 1962, s. 221-225.}

Gayret et de,"Ona ruhumdan üflediğim zaman..:' ayetindeki ruhi [ruhum]kelimesindeki nispet ya'sının üzerinden geçebilesin. O zaman "Ya-sin'in ya'sı "la'neti [lanetim]"deki"ya"nın İblise ne yaptığını sana anlatır.Aynı şekilde"Kaf-ha-ya-ayn-sad"ın"ya"sı, "Selamun aleyke eyyuhen nebiyyu [Selam senin üzerine olsun ey Nebi]"deki "kaf"ın Hz. Muhammed'e ne ettiğini sana söyler. Varlığı sürekli olanın kudretine yemin olsun ki, ezelden ebede kadar "Selamun aleyke [Selam senin üzerine olsun]"nin bitişik kaf'ı ile"Sad. Ve'l-Kur'an [Sad. Kur'an'a yemin olsunJ IIdaki bitişik"ya" Hz. Muhammed'den bir an olsun uzak değildir ve uzak olamaz da."La'netı [Lanetim]"deki"ya" da İblis için böyledir. Ne dersin, birisinin elinden yiyeceği alındığında o kimse yaşayabilir mi?

 Varlığını sürdürebilir mi?

Ey dost!"Elif-lam-mim-ra" ibaresinden ne anladın?

Dinle!

"Mim" Muhammed'in meşrebi, "ra' ise İblisin meşrebidir.

 İzzetine yemin olsun ki, Allah hiçbir zaman vasıtasız olarak "Şöyle yap, böyle et" şeklinde konuşmaz ve bu şekilde iş yapmaz. Eğer Hz. Muhammed için,"O hevadan konuşmaz" sözünü kabul ediyorsan, "Muhakkak ki onların kıssalarında temiz akıl sahipleri için bir ibret vardır" ifadesini de bilirsin. Bu ibretlerden birisi şudur: "Bünyamin bir toplulukla birlikte perde gerisindeydi. Onun hırsızlık yapmadığını biliyorlardı. Ancak Yusuf ona şöyle dedi: Perde gerisinden çık ve 'Ben çaldım' de:'

Heyhat!

Cebrail, Mikail ve diğer melekler gaybda "Adem'e secde edin!" hitabını işittikleri halde, gaybın gaybında, gayb ve şehadet aleminde O, "Benden başkasına secde etme!" şeklinde buyurdu. Peki, sen burada ne anlıyorsun:

İnsanlar halimden habersizlerse de,

O'nun, halimi bildiğini bilmem bana yeter.

O halde, açık olarak ona "Adem'e secde edin!" derken, örtülü olarak "Ey İblis! De ki: Ben çamurdan yarattığın kimseye mi secde edece­ğim?" dedi. Bu başka türlü bir şeydir.

Ancak sen Allah'ın iki ismi olduğunu; bunlardan birinin "Rahman ve Rahim'; diğerinin "Cebbar ve Mütekebbir" olduğunu kesin olarak biliyorsundur. O, cebbarlık sıfatıyla İblisi, rahmanlık sıfatıyla daMuhammed'i yaratmıştır. Şu halde, rahmet sıfatı Ahmed'in, kahır ve gazap sı­fatı İblisin gıdası olmuştur.

Ey dost! [Allah, İblis için] "Din Günü'ne kadar lanetim üzerinedir" şeklinde buyurmuştur. Din Günü ile anlatılmak istenen; bu dünyadaki din değil, ahiret dinidir. Bu din dünyadan bağları koparmayı gerektirir ve buradakilerin birlik dinidir. Bu din bu dünyada küfürdür, ancak saliklerin yolunda ve dininde iman da küfür de birdir.

Yusuf Amiri şöyle demiştir:

Harabat mahallesinde dilenci kim, şah kim?

Vahdet yolunda ibadet ne, günah ne?

Arşın altında güneş ne, ay ne?

Bir kalenderin yüzünde parlaklık ne, siyahlık ne?

Herkes bu anlamı anlayamaz. İblis de davetçidir. Ancak İblis O'ndan, Hz. Muhammed ise O'na davet eder. İblisi Hz. İzzet'in kapıcılığından aldılar ve ona dediler ki: Sen bizim aşıkımızsın, dergahımızın kıskançlığıyla yabancıları Hazretimizden uzak tut.

Şöyle seslen:

Maşuk bana "Kapımda otur" dedi,

Sırrıma sahip olmayanı içeri sokma,

Kim bana "Kendinden geç" derse,

Bu kimse başkasına göre değil, tam bana göredir.

İblisin günahı Allah'a aşık olmasıydı. Hz. Muhammed'in günahı neydi, bilir misin? Onun günahı ise Allah'ın kendisine aşık olmasıydı. Yani İblisin Allah'a aşık olması kendisinin günahı oldu. Allah'ın Peygamber'e aşık olması ise Peygamber'in günahı oldu.

Nitekim "Böylece Allah, senin geçmiş ve gelecek günahını bağışlar" ayeti bu söze işaret etmektedir. Bu günahın zerresinden bir parça emanet etmek için bir cihan

gerekir. Bu günahı Âdem’e ve Adem sıfatlı olanlara paylaştırdılar, sadece bu yüzden ona çok zalim ve çok cahil dediler. Bu günahın bir zerresinden ortaya çıkan küfür dünyaya yeter. Bu günahın tamamını Mustafa'nın ruhuna yüklediler.

Bu günahın özrünü Peygamber için bizzat "Böylece Allah, senin geçmiş ve gelecek günahını bağışlar" şeklinde buyuran Allah istemiş­tir. Bu günahın bir zerresi bile her iki aleme konulmuş olsaydı hepsi de yok olup giderdi. Hz. Ebu Bekir bu konuda şöyle demiştir: "Ah, keş­ke ben Hz. Muhammed'in günahı ve hatası olsaydım!"

Ayaz da şunları söylemiştir:

"Sultanın hizmetinde bulunduğumda beni memleket

tahtına oturtur, kendisi de aşağıda oturur da

'Ey aşkımızın kendisinden murat aldığı!

Ey varlığıyla hazretimizin memleketini döndüren!

Ey varlığımızı varlığıyla güzelleştiren!

Ey kendisinden olduğumuz vekendisi bizden olan!' derdi.

İşte ben bundan daha büyük bir günahbilmiyorum:'

Aslında söylemek istemiyorum. Yoksa sen, şeriatin rububiyet hakkında konuşanlar üzerinde gözetleyici olduğunu görmedin mi? Kim rububiyetten söz ederse, şeriat o anda onun kanını döker. Ancak gerçekte bu kimseye ne yaptıklarını sen nereden bileceksin? Sultan Mahmud şöyle demiştir:

"Ordum ve memleketim hakkında istediğinizi söyleyebilirsiniz, fakat Ayaz hakkında sakın bir şey söylemeyin. Ayaz'ı bana bırakın:'

İşte bu halde kim "Mahmud" derse hil'at giyerdi, ancak kim "Ayaz"dan söz ederse, Sultan Mahmud'un kıskançlığı onların vücudundan damarını sökerdi.”

Temhidat, s. 227-230.

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar