EMİR TİMUR'UN MEZARININ AÇILMASI 1941

Hazırlayan:Özgür Sanal

 21 Haziran 1941 de  Özbekistan ın Semerkant şehrinde  tarihi bir olay yaşandı . 

Sovyetler birliği başkanı Josep Stalin  in talimatıyla  Emir Timur  un mezarı açıldı  . Mihail Gerasimov başkanlığındaki bilim ekibi Timur'un  türbesine  gelip  çalışmalara başlıyorlar .Ekibi karşılayan ilk kişi türbenin bekçisi Mesud Alaev oldu .Ekibin maksatlarını öğrenince ,onları bu hareketten vazgeçirmek için  baya mücadele etti  .Ekip Alaev  i dinlemedi ve onu bekçilik görevinden alınmasını  sağladı .Haber  halk arasına çabucak  yayılıyor  .Yörede  yaşayan  yaşlı kimseler  türbeye gelip  yapılan işin  yanlış olduğunu  Timur un laneti olduğunu  orda çalışan ekibe  anlatıyorlar .Hatta içlerinden biri 17. Yüzyılda  yazılmış  bir kitabı getirip  orda  Timur un laneti olduğunu  ekibe anlatıyor .Ekip kimseyi dinlemedi  çalışmalara devam etti.

       

Benzer bir olay  1747  yılındada olmuştu .İran Şahı Nadir  Timur un  türbesine gelip  burdaki yeşim taşından yapılan  kitabeyi aldı .Taş alındıktan  sonra  İran da bir deprem meydana gelir . Paniğe kapılan Nadir Şahta  hastalanınca  aldığı kitabeyi götürüp yerine koymak zorunda kalır.Kazı ekibi yerel halktan gelen  uyarılara aldırmayarak  çalışmalara başlar. Önce mezar odasındaki aydınlatma sistemi arıza yaptı .  Sonrada ağır mermerleri yerinden kaldırmak için kurulan vinç arıza yapar.Tüm olumsuzluklara rağmen lahit açılır .Lahit açıldığında  ortama ağır güzel bir koku yayılır .Ekip önce zehirli gaz zannedip  paniğe kapılsada ,sonradan bu kokunun  mumyalamada kullanılan ilaçtan kaynaklandığı tespit edildi .Emir Timur un  naaşı  artık önlerindedir .Mumyalanmış ceset  aradan geçen 6 asıra rağmen nerdeyse  % 80  sağlamdır .Kazı ekibinde birde genç bir kameraman Malik Kayumov kazının tüm aşamalarını  filme çekmiştir .Film  restore edilmiş günümüze ulaşmıştır.

        Önce  Emir Timur un maskesi  yapılıp  ,yüz  kalıbı çıkartılır.Boyu ölçülür .Timur un boyu 1.73 cm dir . Gerçekten aksak olup olmadığına bakılır .Hakikaten aksak olduğu tespit edilir.Aksaklığın sebebi kalça kemiğindeki incinmeden kaynaklandığı tespit edilir.Türbe içinde  Timur ailesinden olan diğer kişilerin mezarlarıda açılır.Onların naaşlarıda incelenir .Türbede   Muhammet Mirza Sultan ,kardeşi  Pir Muhammet Mirza ,Timur un oğulları  Celalettin Miran Şah Mirza ve Şah ul  Mirza oğlu Uluğ bey de  yatmaktadır  .Türbede  Timur hanedanından olmayan  ilginç bir kişi Timur un hocası Aziz Nur Seyyit  Bereke dir.

         İlk inceleme sonrası  Timur un naaşının olduğu  tabut Moskova ya götürülür .Mezar açıldıktan  birkaç gün sonra  Nazi orduları  Rusya ya  saldırır.

2. Dünya savaşı  boyunca  Nazi  askerleri  Rusya dan  temizlenene kadar 20 milyon asker ve sivil Rus vatandaşı hayatını kaybeder .

Moskova da  gerekli araştırmalar yapıldıktan sonra  gene Stalin in emriyle  Timur un  naaşı  Semerkand a  geri götürülüp  19-20  kasım 1942  tarihinde  türbesinde  defnedilir .Savaş  ortamında bu işe ayrılan bütçe 1 milyon Rubledir .Timur un naaşı Moskova dan uçakla Semerkant a getirilip  ,gene aynı türbeye defin işlemi yapılır.Türbe içinde kitabelerden birinde  bedduayı  andıran bir cümle olsada  ,bu olay gerçekten bir lanetmiydi  ,yoksa bu olaylar zinciri bir tesadüfmüydü  ,en doğrusunu Allah bilir.

       Bugün sokakta sorsak  Timur u tanımıyan yoktur . Timur  Yıldırım Beyazıt döneminde Osmanlı  devleti ilede savaşmış  .Peki neden savaş oldu ? Emir Timur, İslam’a zarar verdiğini düşündüğü, Osmanlıya sığınmış, Bağdat hâkimi yağmacı Ahmet Celayir ve onun dostu Karakoyunlu Kara Yusuf’u idam etmesini ya da kendisine vermesini istemiştir. Yıldırım Bayezid’a“Biz sizin kâfir ile cenk ettiğinizi biliriz. Amacımız sizi zayıf düşürüp ortak düşmanımız kafirlere kolaylık sağlamak değildir” diyen Emir Timur, bu isteği yerine gelirse kız alıp kız vermeyi, ebedi müttefik olup düşman ile beraber savaşmayı teklif etmiştir.Bayezid bu teklifi kabul etse belki İstanbul çok daha erken fethedilecek, Avrupa bir Türk kıtası olacaktır.Yıldırım Bayezid teklifi ret edince iki ordu 1402 yılında karşı karşıya gelir. Yaptırdığı anayasasının ilk maddesi “Türklüğü yüceltmek için yaşa Türk’e kılıç kaldıran eli kır” olan Emir Timur bir Türk ordusuna karşı savaşmak zorundadır.Osmanlı  ordusu 90 bin asker   Timur ordusu ise fillerle desteklenmiş 130 bin askerden oluşmaktaydı .

         Ankara  savaşı sonrası  Osmanlı devleti yenilmiş .Yıldırım Beyazıt  Timur a esir düşmüş .5 Şehzade tam 12  sene  taht kavgasına tutuşmuş  .Fetret devri denen bu kör dönemde devlet başsız kalmış.Çok kan dökülmüştür  .Timur ordusuyla  başkent Bursa ya gelmiş.  Saraydaki  kap kacağa kadar  yağmalamış .Bir süre işgal edip sonra tekrar geldiği yere Semerkant a   geri dönmüştür . İstese Timur Osmanlı devletine son verebilirdi ama yapmadı . Timur un olumlu icraatlarından biride İzmir i Venediklilerin elinden almasıdır . Burada yaptığı savaş Hiristiyanlarla yaptığı tek savaştır . Timur un olumsuz yaptığı icraatlardan biride Şuanda Rusya tarafında olan Altınordu devletini yıkmasıdır .Devlet yıkılınca Çarlık Rusya sının temelleri atıldı ve bu devlet yüzyıllarca Osmanlıyı uğraştırdı .Altınordu devleti ayakta olsaydı Çarlık Rusya sı olmayacaktı ....

        Bugün Ankara da hala bize Timur u hatırlatan acı bir hatıra var .Esenboğa havaalanı . Aslında gerçek ismi İsen Buga dır .Timur’un ordusundaki generallerden birinin ismidir, bazı harp tarihçilerine göre ön saftaki hücum birliklerinin yahut Timur’un Yıldırım’ı perişan eden meşhur fil müfrezelerinin kumandanıdır. Ankara Savaşı sırasında karargâhını şimdi hâlâ onun adıyla anılan yerde kurmuş, burada bulunan küçük yerleşim merkezi asırlarca “Esenboğa” ismini taşımış ve 31 Mayıs 1956’da inşaatı tamamlanarak sivil havacılığa açılan havaalanına da bu köyün adı verilmiştir.Malesef Ankara da yaşayan insanların çoğu bile bu bilgiyi bilmez ...

Timur hakkında enteresan bir bilgi vereyim Suriye ye geliyor .

Emevi camii yakınındaki Sahabe mezarlarını görüyor . Gene cami yakınındaki ihtişamlı bir türbe içinde yatan Yezit in mezarını görüyor .Bu sahabeler bu kadar mütevazi mezarlarda yatarken bu adam kimki bu türbede yatıyor .Bu adam Ehlibeyt e zulmeden peygamber torunlarını katleden adam diyor .Askerlerine emir veriyor mezarı  50 arşın ( 1 arşın yaklaşık 70 cm dir yani yaklaşık 35 metre kazılmış ) .Çıkan tüm kalıntıları Kızıldeniz e döktürüyor . Türbeyi yıkıp askerlerine mezara çişlerini yapmalarını emrediyor . Oruç bey tarihinde bu olay teferruatlarıyla anlatılmıştır . Bu bilgi bize Timur un Ehli sünnet görüşe yakın  biri olduğunu düşündürüyor. Ayrıca dönemin çok sayıdaki kaynaklarında Timur un dindar bir hükümdar olduğundan bahsediliyor .Timur dönemin alimlerinin sohbetlerine katılır ,onlara çok büyük saygı duyardı. Timur un çoğu şahsi eşyası  kayıptır  .Bilinen en önemli  şahsi eşyalarından biri tahtını süsleyen 361 karat değerli bir taş  Londra da bir müzede sergilenmektedir .Timur un dünyayı titreten  kılıcıda Tahran da bir müzede sergilenmektedir .Timur  ölmeseydi   68 yaşındayken Çin üzerine sefere çıkacaktı .

Özbekistan,  Semerkant  mutlaka ziyaret edilmesi gereken  önemli bir şehirdir . Timur Semerkant ta köklü bir uygarlık kurdu .Torunu Uluğ bey burada bir rasathane açtı .O dönem Avrupa da olmayan mimari eserlerle Semerkant bir mücevher gibi donatıldı . Sanat erbabları bilim insanları Timur un davetiyle Semerkant ta toplanmıştır.Timur ve ailesinin mezarı Semerkant bir türbededir . Emir Timur, hayatı boyunca 27 hükümdarı dize getirmiş, hiçbir savaşı kaybetmeyerek tarihe adını yenilmez komutan olarak yazdırmıştır.Atatürk Timur için şöyle demiştir. O şüphesiz ki  gelmiş geçmiş en büyük komutandır” Bugün cumhurbaşkanlığı forsundaki 13. Yıldız  Timur devletine aittir.

 

 Mihail Gerasimov  liderliğindeki Kazı ekibi  Timur un mezarını açıp  büyük hükümdarın kafatasını  ellerine alıp poz veriyorlar. 21 haziran 1941

 

 Ünlü Rus ressam Stanislav Khlebovsky Yıldırım Beyazıt ı esarette gösteren tablosu .Timur ayakta duran kırmızı elbiseli kişi .Tablo 1878 yılında yapılmıştır .

 

Timur  türbesi  içindeki    sandukalar koyu renkli  sanduka  Emir Timur a  aittir.

 

Emir Timur un  Türbesinde asılı yağlı boya tablosu

 

Rusya da sergilenen  Emir Timur un Mezardan çıkartılan kafatasına  uygun olarak yapılan büstü

 

Emir Timur dönemi darp edilmiş 2 gramlık  gümüş sikke

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar