YAHUDİLERİN HEDİYELERİ

 

 

THOMAS CAHILL

YAHUDİLERİN HEDİYELERİ

Tarih bize sürekli bir felaketler, savaşlar, şiddet ve keyfi patlamalar dizisi olarak görünür , sanki sadece bir dizi insan ıstırabı hikayesiymiş gibi . Elbette bazen bu fikir gerçeğe karşılık gelir. Ancak tarih, cömertlik ve merhamet örneklerini de bilir, bir kişinin başkaları için kendini feda ettiği, sonunu verdiği ve şartların gerektirdiğinden fazlasını yaptığı birçok mutlu ve anlaşılmaz an.

, Batı'nın manevi mirasını oluşturan paha biçilmez hazineleri bize veren halkların tarihi olarak sunmak istiyorum . Batılı dünya görüşünün evrimi, nasıl olduğumuz ve neden böyle düşündüğümüz ve hissettiğimiz hakkında olacak . Her şeyin tehlikede olduğu ve Batı tarihini besleyen güçlü akıntının yüzlerce değersiz akıntıya bölünme, donma veya buharlaşma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu kader anlarının hikayesi olacak . İşte böyle anlarda bize hazinelerini veren halklar işlerin gidişatını değiştirdiler , bazen gerçek bir devrim yaptılar ve dünya eskisinden daha karmaşık ve parlak, korkutucu ve keyifli, güçlü ve güzel hale geldi.

Thomas Cahill

THOMAS CAHILL

YAHUDİLERİN HEDİYELERİ

SAINT PETERSBURG 

yayınevi
amfora
2005

THOMAS CAHILL

Yahudilerin Armağanları
Çöl Göçebeleri Topluluğu
Herkesin Düşünme ve Hissetme Biçimini Nasıl Değiştirdi?

İngilizceden çeviren: T Yu Gutman

Yayıncı,
hakların alınmasındaki yardımları için edebiyat ajansları
P & R Permissions & Rights ve Janklow & NesbitAssociates'e minnettardır.

"Amfora" yayın grubunun
fikri mülkiyet ve haklarının korunması
hukuk firması tarafından yürütülmektedir.

Uskov & Partners

Cahil, T.

K 30 Yahudilerin Armağanları: Çölde Gezinen Bir Kabile Dünyanın Düşünce Biçimini Nasıl Değiştirdi / Thomas Cahill; [başına. İngilizceden. T. Gutman]. Petersburg. : Amfora. TID Amphora, 2005. - 268 s. - ("Tarih Çarkları" Serisi).

İbrahim ve Musa halkının imanını nasıl bulduğundan, Eski Ahit kitaplarının nasıl yaratıldığından bahseden Amerikalı bilim adamı, modern Batı dünya görüşünün kökenlerini ortaya koyuyor.

Christine'e adanmış

ÇEVİRMEN ÖNSÖZ

Popüler edebiyat yazmak kolay bir iş değildir , özellikle İncil'in yaratılış tarihi gibi çok geniş bir konu söz konusu olduğunda. En önemli şeyi kaçırmadan veya kaybetmeden karmaşık nasıl basitleştirilir ? Hazırlıksız okuyucuya hitap etmek, doğru tonu bulmak ve basitleştirmenin ötesinde kayıplara ve çarpıklıklara yol açabileceği çizgiyi nasıl belirleyebilir?

Thomas Cahill, genel okuyucuya dünya görüşü yaklaşımlarının evrimi açısından Yahudilerin dünya tarihindeki rolü hakkında bir fikir verme, İncil'in önemini anlatma gibi zor ama asil bir görevi üstlendi . Bu evrim için Yahudiler tarafından yaratılan dünya edebiyatı anıtı. Yazar aynı zamanda Yahudi halkının eşsiz tarihi üzerinde de duruyor. Bunu diğer eski uygarlıklar bağlamında ele alarak , yeni bir ulusun çekirdeği haline gelen dağınık göçebe kabilelerinin, insanlığın aşkın olana karşı tutumunu nasıl kökten değiştirdiğini , Tanrı anlayışını ve sonuç olarak algıyı nasıl değiştirdiğini gösterir. zamanın ve hayatın anlamının Eski zamanlarda meydana gelen bu bilinç devrimi, esasen bugüne kadarki gerçekliğe karşı tutumumuzu belirler.

Yazarın pek çok açıdan Rus okuyucu için alışılmadık yaklaşımı, İncil'e kuş bakışı bakmayı mümkün kılıyor. Yahudi halkının oluşumu ve Mukaddes Kitap adı verilen hacmi, kapsamı ve derinliği bakımından muazzam bir edebiyat kitlesinin kademeli olarak yaratılması , organik olarak birbirine bağlı iki süreç olarak önümüzde ortaya çıkıyor.

Elbette hem belgesel hem de tarihsel bu kadar karmaşık ve kapsamlı malzemeyle çalışırken, bir yandan onu bütünüyle yansıtmak, diğer yandan tartışmalı ifadelerden ve eksikliklerden kaçınmak imkansızdır . İncil araştırmalarında uzmanlar arasında bile bazen bu tür yanlış hesaplamaların bulunması boşuna değildir. Bununla birlikte, bu türden birkaç küçük eksiklik, bu kitabın değerinden ve kültür ve din tarihiyle ilgilenen herkes için şüphesiz temsil ettiği ilgiden bir şey eksiltmez.

T. Gutman

Gelenek, özel korunmuş - Bu, iffetin tek garantisidir. Eski bir ayin, bolluk boynuzudur, Yaşayan bir gelenek, yaprak dökmeyen defnedir.

William Butler Yeats'in

Bir Kızılderilinin yaptığı her şeyi bir daire içinde yapar , çünkü dünyadaki her kuvvet bir daire içinde hareket eder ve her şey yuvarlak olma eğilimindedir . Eski günlerde güçlü ve mutlu bir halkken gücümüzü halkımızın kutsal çetesinden alırdık. <...> Mevsimler bile bir daire içinde değişir ve her zaman orijinal yerlerine döner. İnsan hayatı ־־ da çocukluktan çocukluğa bir döngüdür ve bu, enerjinin hareket ettiği her yerde olur.

kara geyik

Olaylara yeni bir bakış olmadan yeni bir çizgi yoktur ve eskisi bir kısır döngüye girer: kurgu olmadan ağacın altı boştur.

William Carlos Williams*

giriş

bunlar yahudiler

Her şeyi başlatan Yahudilerdi - ve "o" derken, bizi endişelendiren pek çok şeyi, Yahudiler ve Yahudi olmayanlar, inananlar ve ateistler, hepimizin altında yatan değerleri kastediyorum. Yahudiler olmasaydı dünyaya farklı gözlerle bakar, yoksa dinler ve hissederdik. Sadece bilincimiz için değil - çevremizdeki dünyaya dair izlenimlerimizi kıran prizma - aynı zamanda zihniyetimiz için de farklı olurdu ; yaşadıklarımızı farklı yorumlar ve olanlardan farklı sonuçlar çıkarırdık. Kendi hayatımızı farklı inşa ederdik.

20. yüzyılın sonunda kendisine yüklenen anlamı , yani kendine özgü ama çok inatçı zihniyetleri dünyadaki tüm kültürlere sahip Batı dünyasının insanlarını kastediyorum. "bulaştırmayı" başardık , öyle ki, tam anlamıyla , bu "biz" ister istemez tüm insanlığı kapsıyor . İyi ya da kötü, Batı'nın insanlık tarihindeki rolü benzersizdir. Bu nedenle, Batı kültürünün yaratıcıları olan Yahudilerin rolü de benzersizdir : Onlara uzaktan bile benzeyecek kimse yoktur; onların kaderi türünün tek örneğidir. Yukarıdan bir çağrı veya özel bir kader fikrinin Yahudi bir fikir olduğunu göreceksiniz.

Tarihimiz, Yahudilerin gerçekte ne olduğunu anlamak istemeyen, - entelektüel körlük nedeniyle, şovenizmin, yabancı düşmanlığının veya sadece kötülüğün etkisi altında - bu olağanüstü insanlara, bu rengarenk kabileye, bu türden haraç ödemeyi reddeden birçok kişi tanıyor. Batı dünyasının atası haline gelen gezginlerin . Kuşkusuz, en kanlı yüzyılların sonunda, Yahudilere hakkını vermemek için her şeyi yapmaya hazır olanların korkunç suçlarını çok hafife almaya başladık.

mümkün olduğunca) tarih fikrini de bir kenara bırakmasını isteyeceğim . Dünyamızın üzerine inşa edildiği tüm önermeleri ve varsayımları , entelektüel ve duygusal mirasımızı oluşturan tüm karmaşık tutum ve inanç sistemlerini unutmaya çalışın. Kendimizi, İncil'in ilk kelimesi henüz söylenmemiş ve yazılmamışken, bu gezegende yaşayan türden bir insanlık olarak hayal etmeye çalışalım .

Yeryüzünde ortaya çıkan ilk insanlar tuhaf görünmüş olmalı. Primat ataları gibi sıska ve zayıf, aynı uzun uzuvlara sahiplerdi ama etkileyici kasları çok daha azdı; kalın kürkleri ve keskin pençeleri yoktu ve yırtıcı hayvanlara yem olmamak için ormanda saklanmak ve barınaklarını sadece yiyecek aramak için terk etmek zorunda kaldılar. Yavru maymunlar gibi küçük ağızlı, dişleri gelişmemiş ve doğal olmayan büyük kafalı bu yaratıklar, ancak kıvrak zekalarına güvenebilirlerdi. Çocukları, diğer primatların yavrularından çok daha uzun süre çaresiz kaldı ve yaşlı ebeveynlerin dikkatli dikkat ve bakımını gerektirdi. Tehlikeyi planlama ve öngörme yeteneği, karmaşık stratejiler geliştirme becerisi olmadan, bu mutantlar hayatta kalmayı pek başaramazlardı.

Bununla birlikte, tarih öncesi ve tarih öncesi dönemin kanıtlarına dönersek, beklenmedik bir sonuca varıyoruz: hayatta kalmalarını ve refahlarını sağlayan ilk insanların icatları ve keşifleri (aletler ve ateş, ardından toprağın işlenmesi ve hayvanların evcilleştirilmesi). ve daha sonra sulama ve çark kullanımı) onlar tarafından yenilik olarak algılanmadı. Bunlar, diğer dünyadan bir şekilde yukarıdan alınan hediyelerdi. Her şey, en eski dini bilincin evreni döngüsel olarak kabul ettiğini gösteriyor. İlk insanların dünya hakkındaki fikirleri, özünde, daha sonraki ve daha gelişmiş toplumların Antik Yunan ve Hindistan'da var olan çok daha karmaşık fikirlerinden çok farklı değildi . Henri-Charles Puche'nin harika eseri İnsan ve Zaman'da Yunan düşüncesi hakkında söylediği gibi : “Hiçbir olay benzersiz değildir, hiçbir şey bir kez olmaz... her olay olmuştur, olmaktadır ve süresiz olarak gerçekleşecektir ; Çemberin her dönüşünde aynı kişiler göründü, göründü ve görünecek.”

, yeni bir deneyim, dünyayı yeni bir anlama ve algılama biçimi elde etmek için bu çevreden ayrılan ilk insanlardı ; ve bu yenilik o kadar radikaldi ki, haklı olarak Yahudi fikrinin insanlık tarihindeki tek yeni fikir olduğu söylenebilir . Bugün Yahudilerin dünya görüşü bizim için o kadar doğal hale geldi ki, muhtemelen zaten hücresel düzeyde genetik kodumuzda yazılıdır . Deney uğruna bile ondan ayrılamayız ve diğer insanların doğasında bulunan dünya görüşü bize yabancı ve tuhaf geliyor.

İncil, çoğunlukla, diğer eski halkların mitolojisinden farklı olarak, tazeliğini ve dokunaklılığını koruyan Yahudi dini deneyiminin bir kaydıdır . "İncil" kelimesi , "kitap" kelimesinin çoğul hali olan Yunanca biblia'dan gelir . Ve Mukaddes Kitap haklı olarak Batı dünyasının ana kitabı, kurucu belgesi olarak görülse de, aslında çeşitli kitapların bir koleksiyonu, bin yıllık bir süre içinde yaratılmış bir dizi eserdir . Hemen hepsi İbranice yazılmıştır.

2. binyılın başlangıcından önce Orta Doğu'da oluşan birçok Sami dilinden biri olan İbranice'nin ilk oluşum dönemi hakkında bilgiler . oldukça kıt. Akadca gibi bazı Sami dillerinde edebiyat oldukça erken ortaya çıktı, ancak İbranice yazılar 10. yüzyıl sonrasına kadar görünmüyor . M.Ö e., yani İsrailoğulları Musa'nın önderliğinde Mısır'dan göç ettikten sonra Khanana'ya çoktan yerleşmişlerdi. Bu , İncil'in en azından ilk beş kitabının sözde tarihsel anlatımlarının orijinal olarak yazılı olarak değil, sözlü gelenekte korunduğu anlamına gelir . Bu nedenle, tüm İncil hikayeleri: İbrahim'in Kenan'daki gezintileri hakkında, Yahudilerin Mısır köleliğinden kurtuluşu hakkında, Yeşu liderliğindeki İsrailoğullarının Kenan'a yeniden yerleştirilmesi hakkında - ilki için toplanan ve düzenlenen sözlü kanıtlardır (ancak son) zaman X V. M.Ö e., Kral Davut'un hükümdarlığı sırasında ve sonrasında. İncil'i oluşturan metinlerin eksiksiz koleksiyonu (yalnızca MS 1. yüzyılda eklenecek olan Yunan Yeni Ahit'i saymazsak ), mevcut haliyle, Yahudilerin Babil esaretinden yalnızca önemli bir süre sonra şekillendi. başka bir deyişle, MÖ 538'den sonra . e. İbranice İncil'in kanonunda yer alan son kitaplar, 3.-2. yüzyıllardan kalma görünüyor. M.Ö e. Esther ve Vaiz (MÖ 3. yüzyıl) ve Daniel (MÖ 2. yüzyıl). Kitap gibi bir dizi uydurma

Judith ve Süleyman'ın Bilgelik Kitabı, 1. yüzyıla aittir . M.Ö e.

anlaşılması çok zor olan bir tür karmakarışık görünüyor ; baştan sona okumaya kararlı olanlar ise genellikle bir iki kitaptan sonra serinliyor. Edebiyatın en gözde konuları olan aşk ve ölüm, bunların suretleri, seks ve şiddet ile birlikte İncil'de çok önemli bir yer tutsa da, sıkıcı ritüel reçeteler ve sonu gelmeyen savaşların resimleriyle doludur. Bu şaşırtıcı çalışma , anlamını ve anlamını anlamaya çalışan modern okuyucunun kafasını karıştırıyor , çünkü yaratılışında pek çok kişinin eli vardı ve yüzyıllarca sürdü .

kendimizi anlamak, bize o kadar tanıdık gelen özgünlüğümüzü takdir etmek için, çoğu insanın mevcut tutumlarımızın kökeni hakkında düşünmediği , onları sorgusuz sualsiz kabul ettiği için, bu büyük belgeye, temel taşı olan bu büyük belgeye geri dönmeliyiz. Batı medeniyeti. Kendime İncil'e bir giriş ya da Yahudiliğe bir giriş yazma görevini koymuyorum, ancak ister ateist ister inanan olsun, modern okuyucunun Söz'ün bu eşsiz kültüründen geçen bağlantı ipini görmesine yardım etmek istiyorum . , tüm İncil'in altında yatan bir dünya görüşü ile aşılanmak ve Batı mirasının canlı kaynaklarına düşmek.

Mukaddes Kitabın önemini takdir etmek için onunla başlamamalıyız. Herhangi bir tanımın görevi , sınırlar oluşturmak, yani tanımlanan nesnenin ne olmadığını göstermektir. Bu nedenle, İncil'den, Yahudilerden ve İbrahim'den önceki dönemden, hayatın büyük bir daire, kapalı ve öngörülebilir bir döngü olarak görüldüğü zamandan başlayacağız . Çarkın dünyasına gidiyoruz .

BEN

Ay ışığında tapınak

İlk dini deneyim

Beş bin yıldan daha uzun bir süre önce, bir insan eli ilk önce bir kelime yazdı ve bu, tarihin başlangıcını, insanlığın yıl dönümünü işaret etti. Sümer'de, büyük olasılıkla "şehir" adını hak eden ve Eski Mezopotamya'da Fırat Nehri kıyısında büyüyen ilk yerleşim yerlerinden biri olan Uruk'un depolarında bir yerde oldu - şimdi bu yer Varka olarak adlandırılıyor ve üzerinde bulunuyor. bölge Irak. Yazının icadı bir zorunluluktu: Sümerler hesaplarını başka nasıl düzenli tutabilirlerdi? Uruku gibi yeni bir yerleşim türü -anlaşılmaz mesken kümeleri, ibadet yerleri ve ambarlar- çok geçmeden antik dünyaya yayılmaya başladı . Büyük insan kitlelerinin ve mülklerinin bu tür yerlerde yoğunlaşması, ekonomik faaliyetin ölçeği insan hafızasının kapasitesini aştığı için, mallar ve ticaret işlemleri için yeni muhasebe yöntemleri gerektiriyordu . İmkansız bir görevden bıkan insan zihni itaat etmeyi reddetti ve sık sık hatalar yaptı, ancak insanlar şeytani bir şekilde zekice bir çıkış yolu buldular - güvenilmez insan hafızasını kalıcı sembollerle değiştirmek.

Sümerlerin yüzyıllar boyunca deneme yanılma yoluyla vardıkları şehirleşme yolculuğu boyunca diğer yeniliklerle hazırlanan bu yenilik, insanlık tarihinin akışını sonsuza dek değiştirerek bilginin korunması ve geri alınmasında fantastik başarılar ve tamamen yeni bilgi biçimleri sağladı. kişilerarası iletişim olarak iletişim . ve grup. Tarımın icadı, insanlara doğadan iyilik beklemenin mümkün olmadığını, ancak tahılın periyodik olarak ekilmesi durumunda armağanlarının görünümünü az çok tahmin edilebilir hale getirmenin mümkün olduğunu gösterdi ve bu da, insanın bağımlılığını önemli ölçüde azalttı. 0x0־ siz ve toplamanın istikrarsız sonuçları ve güvenilir tahıl kaynakları etrafında gruplanan ilk yerleşik toplulukların ortaya çıkması için ön koşulları yarattı . Bunu, sürekli yumurta, süt, et, deri ve yün tedariki sağlayan küçük ve büyük çiftlik hayvanlarının ve kümes hayvanlarının evcilleştirilmesi takip etti (ve belki de daha önce oldu). Çapanın ve ardından sabanın icadı (büyük olasılıkla, bu, tembel ama akıllı bir çiftçi çapasını bir ipe ve ipi boğanın boynuzuna bağlamayı düşündüğünde oldu, bu da gücün kullanılmasını mümkün kıldı. çok daha geniş bir alanda boğa yetiştirmek ve yetiştirmek), Bereketli Hilal olarak adlandırılan bölgede istikrarlı tarım topluluklarının oluşmasına yol açtı . Bereketli Hilal , Dicle ve Fırat arasındaki ovadan kuzeye uzanan, Ürdün Vadisi boyunca güneye dönen ve Sina Yarımadası'nda sona eren devasa, kıvrımlı bir sulanan toprak şeridine verilen addır . Birinin hendek kazmak için parlak fikri (daha sonra birbirine bağlı rezervuarlardan oluşan tüm sistemlere dönüştü ), nehir suyunun tarlalara akışını kontrol etmeyi mümkün kıldı. Çiftçiler artık Orta Doğu'daki güvenilmez yağmurlara bağlı değildi ve daha önce kullanılamaz olduğu düşünülen tarlaları ekip biçebiliyorlardı. Zamanla, Babil'de ( Sümer'in hemen halefi), sulamanın gelişmesi, fotoğrafın icadından çok önce antik çağ turistlerinin arkadaşlarını rahatsız ettiği, dünyanın inanılmaz bir harikası olan Babil'in Asma Bahçelerini hayata geçirdi .

Yazının ortaya çıkışından önceki dönemde Sümer, yalnızca 19. ve 20. yüzyılların sanayi devrimiyle karşılaştırılabilecek inanılmaz derecede hızlı bir teknoloji gelişimi yaşadı . N. e. Tarım toplulukları hızla büyüdü , sığır yetiştiriciliği ve tarım alanındaki yeniliklerin cephaneliği genişledi, tekerlekli araçlar, yelkenli gemiler, metalurji, çömlekçi çarkı kullanan çömlekçilik ve fırın ateşleme ortaya çıktı . Sümerler, insanların kendilerine yalnızca konforlu barınma sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda ticari ve ritüel amaçlarla etkileyici ve bazen büyüleyici yapılar inşa etmelerini sağlayan inşaat yöntemlerine öncülük ettiler. 

Anıtsal taş heykel, oyma, mozaik, tuğla kalıplama, kemer, tonoz, kubbe - bunların hepsi göz kamaştırıcı Sümer güneşi altında icat edildi. Birlikte ele alındığında, bu benzersiz buluşlar dizisi, uluslararası ticareti ilk kez mümkün kıldı.

Pirinç. 1. Bereketli Hilal (MÖ 3 bin) Bu eski uygarlık beşiği, kuzeybatıda Basra Körfezi'nden uzanan, Dicle ve Fırat arasındaki ovanın topraklarını içeren, güneybatıda Basra topraklarını ele geçiren bol sulanan topraklardan oluşan devasa bir yaydı. Levant ve Ürdün Vadisi ve Sina'da sona erdi. Harita, daha sonraki bir döneme dayanan Babil de dahil olmak üzere başlıca Sümer-Akad şehir devletlerini gösteriyor. MÖ 3 binde Basra Körfezi kıyısı . noktalı çizgi ile gösterilir.

Bilinmeyen bir mucide bir mektup yaratması için ilham veren devasa mülk birikimlerinin ve dolayısıyla devasa depolama tesislerinin ortaya çıkmasına neden olduğuna inanıyorum .

İlk kelime küçük bir kil tablete yazıldığında (bu yazı tekniği yüzyıllardır kullanılıyordu ), Sümer hakimiyeti neredeyse tüm Mezopotamya'ya yayıldı. Sümer şehirleri, bir kısmı - Kuzey Afrika'daki Nil Vadisi'ne ve Uzak Doğu'daki İndus Nehri Vadisi'ne kadar - Sümer hükümdarlarına tabi olan komşu bölgelerle güçlü ticari bağlar geliştirdi . Uygarlığı şüpheyle inceleyen, kolay kurbanlar için kederli bir şekilde cimri olan Sümer'in göğünde dönen akbabalar, yukarıdan bakıldığında iki damla su gibi birbirine benzeyen iki düzineden fazla şehir devleti gördüler. Ama Amoritlerin sürülerine, dağlarda ve çöllerde dolaşan, Sümer sınırlarını işgal eden göçebe Sami kabilelerine , kıvrımlı Fırat'ın yeşil kıyılarını cilalı taştan dev bir kolye gibi sıralayan şehirler tek kelimeyle göz kamaştırıcı görünüyordu. Sonuçta, her şehir özel bir şeyle ünlüydü ve muhteşem bir tapınak ve koruyucu tanrıya adanmış bir ziguratla süslenmişti . Bütün bunlar , sahip olmadıkları şeyleri hatırlatarak göçebelerin saygılı kıskançlığını uyandırdı .

Amorit kabilesinin bir temsilcisinin Sümerce tasvirinde ayrıntılı olarak listelenmiştir :

Çadırlarda, yağmurda ve rüzgarda yaşar, Çiğ et yer,

Yaşarken evi, ölünce mezarı olmaz .

Adeta bir hayvan tasviri. Kötü yetiştirilmiş ve (ölülerle ilgili olarak bile) davranamayan , ne türbeleri ne de ateşte pişirilen yiyecekleri bilmeyen göçebeler, daha "uygar" çiftçilerle sürekli kanlı çatışmalara girdiler . Bu betimlemenin arkasında emperyal küstahlığı, hayatın sınırlarına itilmiş olanlar karşısında hem manevi hem de maddi üstünlüğümüze duyduğumuz mutluluk dolu güveni görüyoruz . Sümerler, sahip oldukları her şeyin ve her şeyden önce toprağın hakkının onlara yukarıdan verildiğinden hiç şüphe duymazlar.

birçok Sümer şehrinin topraklarını kazmış ve kil tabletlerden çok sayıda yazı çevirmiş olan arkeologların çabaları sayesinde , ilk dünya uygarlığı olan Sümer hakkında çok şey biliyoruz. Sümer tarım uygulamaları son derece karmaşıktı - Sümer dilinde sadece koyun çeşitlerini belirtmek için iki yüz kadar kelime vardı. Matematikleri, kare ve küp kökleri çıkarmayı ve tarlaların alanını belirlemede, bir hendek inşa etmede, kazmada ve genişletmede doğru hesaplamalar yapmayı mümkün kıldı.

Çeviren: V. A. Yakobson. Cit. Alıntı: Antik Dünya Mitolojisi . M., 1977.

Balık tutma İlaç uygulandı, sihir değil ve farmakope, savaşta alınan yaralardan zührevi hastalıklara (ikincisine "tang ve nu hastalıkları" deniyordu - uzmanlar bu kelimelerin çevirisinin belirsiz olduğunu söylese de, meslekten olmayan biri olabilir) kadar tüm durumlar için çareler önerdi. neyin tehlikede olduğunu kolayca tahmin edin).

Sümerlerin hayal gücü hakkında da oldukça fazla şey biliniyor . Kılavuzların ve talimatların çoğu tanrılardan birinin adına yazılmıştır: tarım üzerine bir incelemenin yazarı (görünüşe göre, gerçek bir çok satanlardandı, çünkü kopyaları her yerde Sümer harabelerinde bulunuyor) Ninurta'ya atfedildi . Sümer panteonunun büyük tanrısı "Enlil'in deneyimli çiftçisi". Ninurta yetiştiricilere ekinleri dikkatle izlemelerini ve hem dünyevi hem de doğaüstü olası tüm önlemleri almalarını tavsiye etti. " Ki filizleri yerden göründükten sonra" deyin , sadece kuşları kovmak değil, aynı zamanda tarla farelerinin tanrıçası Ninkilim'e de dua etmek gerekiyordu, böylece keskin dişli küçük tebaasını yaklaştırmasın. ekin yetiştirmek . Bira yapmak bile (Sümerler biraya çok düşkündü), "köpüklü su jetlerinden" doğan tanrıça Ninkasi'nin hamisi vardı. Bu tanrıçanın adı "sulayan kadın" anlamına gelir. Sümerler renyum mayalama temasını çok şiirsel bir şekilde geliştirirler: Ninkasi tanrıların kendileri için bira yapar, "filizlenmiş tahılı büyük bir kürekle tırmıklar ", " fıçıdaki mayayı güzel kokulu bitkilerle karıştırır", "süzülmüş birayı güçlü bir kaba döker" küvet... - Tigra ve Fırat sel!"'.

Sümer tabletlerinde tanrılara yapılan çok sayıda atıf, günümüzün tanınmış figürlerinin Tanrı'ya ikiyüzlü yakarışlarından daha fazla ciddiye alınmamalıdır . Sümerler pratik, ihtiyatlı işadamlarıydı; en önemlisi, tarlaların alanı ve depoların kapasitesi tarafından işgal edildi. Ancak bu, para toplama tutkusu dışında herhangi bir ideolojiden yoksun oldukları anlamına gelmez.

Halkın alım satımı ve kar hesaplaması sırasında tartışılmayan dünya görüşü, - onları nasıl okuyacağınızı biliyorsanız - kaçınılmaz olarak bir fikir veren geleneklerde, mitlerde ve ritüellerde aranmalıdır. u200binsan kalbinin gizli korkuları ve arzuları. Kil tabletlerin diriltmeyi başardığı Sümer geleneklerinin belagat yeteneği, hiç şüphesiz antik çağın okuyucuları üzerinde silinmez bir izlenim bıraktı ; bu gelenekler, medeniyetin şafağında insanlığın fikirleriyle tanışmamızı sağlar. Neredeyse tüm tabletler zarar görmüş!, bu nedenle tüm işlerde boşluklar var. Aynı zamanda, birçok hikaye birkaç versiyonda (bir versiyonun eksiklikleri bazen diğerinin parçalarıyla telafi edilir) ve hatta farklı dillerde mevcuttur, bu da mitlerin dinamik gelişim sürecini en azından kısmen geri yüklememize izin verir. birçok yüzyıllar. Belki kısmen Sümer efsaneleri

1 V. K. Afanasyeva tarafından çevrildi. Cit. Alıntı: Başlangıçların Başlangıcından: Sümer Şiirinin Antolojisi. St.Petersburg, 1997.

, muhtemelen okuma yazma bilmeyen insanların tükenmez hafıza özelliklerine sahip olan ve bazen yerleşik nüfusu çeşitli hikayelerle eğlendirerek geçimlerini sağlayan gezgin Sami kabilelerine borçluyuz . Hem göçebe hikaye anlatıcılarından duyulan hem de şehirlilerin ağızdan ağza aktardıkları bu hikayeler , daha sonra Sümer yazıcıları tarafından yazıya geçirildi. Vicdanlı bir şekilde farklı gruplandırılmış olanlar malzeme, "kitaplar" yaratmak - aynı tip plakalardan oluşan setler. Bazen bu tür "kitaplar" tutarlı bir anlatıydı ve bazen farklı bölümler içeriyordu ve hatta farklı dönemlere aitti.

Bazı yazıcılar aşırı vicdanlılık gösterdiler . Bu nedenle, krallarla ilgili Sümer efsaneleri koleksiyonu - sözde Kral Listesi - modern tarihçiler için tamamen yararsızdır. Sümer hükümdarlarının saltanatının kısa taslağı , göze ve kulağa hoş gelmek için orantılılık ve numeroloji ilkelerine göre sıralanmıştır , ancak Sümer tarihinde gerçekte olanlarla hiçbir bağlantısı yoktur. Listeye inanacak olursak, bazı krallar binlerce yıl hüküm sürmüş, bazıları ise yüzlerce yıl hüküm sürmüştür. Aslında, tarihi figürlerin yanı sıra, mitlerin karakterleri de listeye dahil edildi ve tek tek şehirlerin hanedanları genellikle sırayla değil , paralel olarak hüküm sürdüler.

Modern tarihçinin görevlerinin Sümerler için hiçbir önemi yoktu - ve bu inanılmaz görünüyor , çünkü tarihi bilimin varlığını mümkün kılan araç olan yazıyı icat edenler Sümerlerdi . Yine de onlar için tarih kavramı yoktu. Çok eski zamanlarda şehir devletleri tanrılar tarafından kurulmuştur; aynı tanrılar Sümerlere, "kara kafalı insanlara" (onların kendi adlarıyla), aletler , silahlar ve bildiğimiz gibi insan emeğinin meyveleri olan tüm o harika icatları verdi . Zamansız Sümer kültürü çağında bizim için çok önemli olan "gelişme" ve "evrim" kelimelerinin pratikte hiçbir anlamı yoktu. Sümerler, onları çevreleyen her şeyin - şehir, tarlalar, sığırlar, pulluklar - her zaman var olduğuna ikna olmuşlardı.

Sümer gelenekleri bile gelişme ruhundan yoksundu : Ortada başlayıp ortada bitiyorlardı. Herhangi bir hikaye anlatımının ayrılmaz bir parçası olarak gördüğümüz gerilim yaratan nedensellikten yoksundular . Bir hikayenin bir başlangıcı, ortası ve sonu, yani bir biçimi olması gerekir. Aksiyonun ara sıra birinden diğerine sıçradığı bir kitap ya da film, merak etmemize neden olur: tüm bunlar ne için? Bununla birlikte , herhangi bir Sümer efsanesi, daha büyük çocuklardan duyduğu bir anekdotu tekrar etmeye çalışan ve amacının ne olduğunu anlamayan küçük bir çocuğun gevezeliği gibi, başı ve sonu olmayan uzun, karışık bir hikayedir . Sümer edebiyatının anıtlarına dönen modern okuyucu, doruk noktasını boşuna bekler. Yine de, eski Sümer efsaneleri hem arkaik özgünlükleri hem de birdenbire kendimizi tanıdığımız şaşırtıcı bölümler için büyük zevk veriyor , bizi o çok eski zamanlardan insanlarla ilişkilendiren duyguların tasvirleri çok anlamlı.

MÖ 3. binyılın ortalarında olduğu anlaşılan efsanevi kahramanın hikayesi olan Gılgamış Destanı, en çok modern okuyucuyu etkiliyor . e. görünüşe göre yazının icat edildiği şehir olan Uruk'un kralıydı . Gılgamış'ın atalarının Sümerler değil, Samiler olması mümkündür , çünkü Lugalband'ın güvenilmezliğiyle ünlü Kral Listesi'nin bir çevirisine göre , Gılgamış'ın kendisinden önce hüküm süren babası "bir göçebeydi." Eğer durum böyleyse, göçebe kabilelerden gelen gezgin şairlerin onun kahramanlıklarını söylemeleri için iyi bir neden vardı: Gılgamış'ın tahta çıkışı, milenyumun sonunda işgal eden göçebe Sami kabilelerinin iktidarı ele geçirmesinin ilk örneklerinden biri oldu. neredeyse tüm Sümer ve dilleri yavaş yavaş Sümercenin yerini almaya başladı. . Diğer dillerle ilişkisi kurulamayan Sümer dili , MÖ 2. binyılın başında . e. yerini Mezopotamya'nın ortak dili olan Akkadca (veya Eski Babilce) aldı ; yalnızca , yazıcılar tarafından bireysel belgeler oluşturmak için kullanılan, nüfusun eğitimli kısmının dilinin statüsünü korudu . Bununla birlikte, yeni Semitik hükümdarlar yalnızca çivi yazısını değil, aynı zamanda Sümer atalarının mitolojisini ve inançlarını da ödünç aldılar, bu nedenle Gılgamış hikayesinin sadece Sümerce değil, Akadca ve diğer dillerde de ortaya konan versiyonları bulundu. eski diller

Destan, eski Uruk'un renkli bir tasviriyle başlar. Şair, şehri ilk kez gören bir ziyaretçi için rehber rolünü üstlenir :

Bir duvarla çevrelenmiş Uruk çitlerle çevrili, Kutsal Eana'nın parlak ahırı. Taçları iplik gibi olan duvara bak, Benzeri olmayan surlara bak, Eski çağlardan kalma eşiklere dokun ve İştar'ın meskeni Eana'ya gir, - Geleceğin kralı bile böyle bir şey inşa etmeyecek. - Uruk surları boyunca tırmanın ve yürüyün , Temele bakın, tuğlalara dokunun: Tuğlaları yakılmadı mı Ve yedi bilge adam tarafından döşenmedi mi? Kenti üç bin altı yüz arşın, üç bin altı yüz arşın bahçe kaplıyor.

İşgal, aynı avlu İştar tapınağı tarafından işgal edilmiştir.

Üç kere üç bin altı yüz arşın kare Uruk'u kaplar .

Şair, şehrinin ihtişamı ve büyüklüğünden açıkça gurur duyuyor. Uruk "hiçbir benzerlik bilmez", temelleri "kara başlılara" el becerisi ve beceri bahşeden ve onları büyük yapan yedi bilge adam, tanrılar tarafından atılmıştır. Bununla birlikte, gerçek büyüklük yalnızca çok eski zamanlarla ilişkilendirilir ve Uruk'taki aşk ve savaş tanrıçası İştar'ın tapınağı Eana gibi "gelecekteki kral bile böyle bir şey inşa etmeyecektir". Ardından, deneyimli bir kameraman gibi, antik kentin uzaktan çekimlerini bitiren şair, bizi şehrin harikalarından birine, Sümer'deki en değerli malzemeden bir levha üzerinde saklanan gizli bir belgeye daha yakından bakmaya davet ediyor :

Masa için bakır bir tabut bulun,

Onun bronz kilidini aç

Sırrına kapıyı aç

Lapis lazuli masasını çıkar, oku,

Pek çok imtihandan geçen Gılgamış'ın hikayesi. Diğer kralları geride bıraktı, savaşçı lord

devasa büyüme, Kahraman, Uruk doğumlu, zıplayan, şamatacı bufalo. Lider olarak öne çıkar, Arkasından yürür, kardeşlerine destek olur, Güçlü bir ağı, koruması,

Bir taş duvarı bile yok edebilecek şiddetli bir sel dalgası.

Lugalbanda'nın oğlu Gılgamış güçlüdür,

Gururlu bir bufalonun oğlu, vahşi Ninsun bufalo. Gılgamış'tır tüm heybetiyle, Geçitleri yararak, dağlarda yol açar, Dağ yamacına bile bir çukur kazabilir, Okyanusları, engin denizleri aşar, şafak gibi 1 .

Gılgamış, yarı insan, yarı tanrı (annesi vahşi bufalo, tanrıça Ninsun'dur), mitolojik bir kahramanın tüm niteliklerine sahiptir: Bir bufalo kadar vahşi, bir dalga kadar güçlü; ama ihtiyatlı Sümerli iş adamının takdir ettiği pratik becerilere yabancı değil : eşsiz bir inşaatçı ve yetenekli bir denizci. Böylesine başarılı bir kombinasyon bize, Gılgamış'ın öyküsünün pek çok revizyondan geçtiğini anlatır. Belki de yazının icadından çok önce ve hatta tarımın icadından çok önce, hiçbir arkeologun yeniden kuramayacağı kadar uzak bir geçmişte ortaya çıktı . Bir çömlekçi çarkında dönen bir kavanoz gibi şekil aldı ve önce tarih öncesi dönemde, ardından Sümerler ve daha sonra Sami kabileleri tarafından birçok el tarafından özenle dekore edildi.

Alıntılanan pasajlar, tablet I'in günümüze ulaşan kısmından alınmıştır . Ardından , aynı tabletten Uruk'un görkemine rağmen Gılgamış'ın biraz abartılı olduğunu öne süren satırlar alıntılamak istiyorum :

Uruk'un duvarını yükseltir.

Bir tur gibi başı kaldırılmış şiddetli bir adam, Savaşta eşi benzeri olmayan silahı - Tüm yoldaşları davulun üzerinde duruyor!

Uruk erkekleri yatak odalarından korkarlar: “Gılgamış babasına oğul bırakmayacak! Gündüz ve gece, et öfkeleniyor: Çitlerle çevrili Uruk'un çobanı Gılgamış mı, Uruk oğullarının çobanı mı, Güçlü, şanlı, her şeyi anlayan, Gılgamış Ana bakireyi bırakmayacak, Bir kahraman tarafından tasarlandı, kocasıyla nişanlı!

tüm çevirmenlerinin uğraşmak zorunda kaldığı eksikliklere ve tercüme edilemeyen sözlere rağmen , Gılgamış'ın Uruk sakinlerini büyük ölçüde rahatsız ettiğine, genç erkekleri uzak tuttuğuna ve tüm kızlarla yatmaya çalıştığına şüphe yok. Görünüşe göre Sümerler bunu, büyüklüğe eşlik eden kaçınılmaz bir bedel olarak algılamışlardı. Diğer tabletlerden de bilindiği gibi Sümer toplumunda kıyasıya bir rekabet hüküm sürerdi, Sümerler birinci sınıf palavracılardı . Krallar, kendilerini sürekli ve sınırsız bir şekilde övmenin zevkinden kendilerini mahrum edemezlerdi . Konuları genellikle yardım için mahkemelere başvurdu ve ikincisinin "kararları" en yaygın edebi biçimlerden biriydi - tüm tablet koleksiyonları onlarla dolu . Sümerlerin son derece eğlenceli buldukları bir başka popüler tür de "sözlü yarışma "ydı - iki rakip arasındaki çekişmeler. Örneğin , iki okul çocuğu arasındaki (hangisinin en iyi öğrenci olduğu hakkında - böyle bir tartışma "aptal", "aptal", "cahil" ve "aylak" gibi aşağılayıcı lakaplarla dolu) veya iki başvuran arasındaki bir anlaşmazlık bakır ve gümüş, yaz ve kış arasında bile sevilen bir kadın . İdeali son derece hırslı , güç kazanma, kazanma, başarıya ulaşma arzusuyla hareket eden, bizim açımızdan ahlaksız olan, kavgacı ve saldırgan bir toplumdu . Ayrıca, bu toplum yoksulluğu hor görüyordu.

Yine de Uruk halkı, Gılgamış'a olan tüm hayranlıklarına rağmen teselliye de ihtiyaç duyuyordu, bu yüzden insanlar, esasen evrensel anne olan "yüce Apypi "ye başvurarak tanrılarına acı bir şekilde şikayet ettiler :

« Apypy, Gılgamış'ı sen yarattın, Şimdi onun suretini yarat!

Cesarette Gılgamış'a eşit olduğunda, Bırakın yarışsınlar, Uruk dinlensin."

Bu nedenle Apypy , kendi içinde vaftiz baba olan "Anu'nun benzerliğini" (diğer çevirilerde "Anna'nın sözü") yaratır. Sonra ellerini yıkayarak, "kili çimdikledi , yere attı", burada kil savaşçı Enkidu'ya, Ninurta'nın sessizliğin ve göksel şimşeğinin yaratığına dönüşür:

Tüm vücudu yünle kaplıdır, Kadın gibi saçları vardır, Saç telleri ekmek gibi kalındır; Ne insanları ne de dünyayı tanırdı, Sumukan gibi kılığına bürünmüştür. Ceylanlarla birlikte otlar yer, Hayvanlarla birlikte meralara yığar, Mahluklarla birlikte gönül su ile şenlenir.

Enkidu - gerçek "doğal insan" - insanlarla değil, hayvanlarla birdir; avcıların planlarını bozar , içlerinden biri Gılgamış'a şikayet etmeye gelir:

“Ondan korkuyorum, ona yaklaşmaya cesaret edemiyorum! Çukur kazacağım - dolduracak, tuzaklar kuracağım - onları sökecek, Bozkırın hayvanlarını ve yaratıklarını elimden alıyor - Bozkırda çalışmama izin vermiyor!

Gılgamış dikkate değer bir karar verir:

"Git avcım, fahişe Shamkhat'ı yanında getir,

Su birikintisindeki hayvanları suladığında,

Elbiselerini yırtsın, güzelliklerini ortaya çıkarsın, - Onu görünce yanına yaklaşacak -

Çölde onunla birlikte büyüyen hayvanlar onu terk edecek.

Avcı, " bozkırın derinliklerinden gelen bir insan-yok edici" Enkidu, vahşi hayvanlarla birlikte su içmeye geldiğinde, Gılgamış'ın emrettiğini yapar ve Şamhat'ı bir sulama deliğine götürür.

Shamhat göğüslerini açtı, utancını ortaya çıkardı, Utanmadı, nefesini tuttu, Elbisesini açtı ve üstüne uzandı, Zevk verdi ona, kadınların işi, Ve tutkulu bir arzuyla sarıldı ona. . Altı gün geçti, yedi gün geçti - Yorulmadan Enkidu fahişeyi tanıdı, Okşamaya doyunca, Yüzünü canavarına çevirdi.

Enkidu'yu gören ceylanlar kaçtı, Bozkır hayvanları onun bedeninden kaçtı. Enkidu ayağa fırladı, kasları zayıfladı, bacakları durdu ve hayvanları gitti. Enkidu istifa etti - daha önce olduğu gibi kaçmadı! Ama daha akıllı, daha derin bir anlayışa sahip oldu.

Bu dönüşüm karşısında şaşkına dönen Enkidu, neler olduğunu öğrenmek için fahişenin yanına döner . Ona "tanrı gibi" olduğunu söyler ve onu artık Uruk'a yerleşmenin uygun olduğuna ikna eder.

"Gılgamış'ın gücünün mükemmel olduğu ve bir tur gibi gücünü insanlara gösterdiği yer!" Dedi ki - bu sözler ona hoş geliyor, Bilge kalbi bir arkadaş arıyor.

Elbette, Enkidu'nun arkadaş bulma konusundaki yaklaşımı sıra dışıdır:

"Onu arayacağım, gururla söyleyeceğim, silahların arasından haykıracağım: Ben güçlüyüm, kaderi tek başıma değiştiririm, Bozkırda doğan, gücü büyüktür!"

Ancak Gılgamış, Enkidu'nun ortaya çıkışına çoktan hazırdır, çünkü annesi Ninsun'un ona açıkladığı kehanetsel rüyalar görmüştür:

Güçlü bir eş gelecek, dostun kurtarıcısı, Bütün memlekette eli kudretli, Gökten taş gibi, elleri kuvvetli, - Onu seveceksin, karına sarıldıkça, Dost olacak. , seni bırakmayacak.

Shamhat, Gılgamış'ın rüyalarını ve yorumlarını bilir ve bunları Enkidu ile ilişkilendirerek şu sonuca varır:

“[Bu rüyalar birbirinize aşık olacağınız anlamına gelir]” 1 .

Tablet IIc , bu hikayenin bir devamıdır , ancak Enkidu'nun Uruk'a vardığında Gılgamış'a gerçekten meydan okuduğu açıktır ve onlar

Sokakta, geniş yolda kavga etmeye başladılar, Gölgelik çöktü, duvar sarsıldı.

T I. Dyakonov'un çevirisi bu satırı içermez. — Baba.

Ardından Ninsun'un araya girmesinden sonra ağlayan Gılgamış, bize gelen metinlerde çoğunlukla anlaşılmaz bir konuşma yapar. Yine de

Enkidu ayağa kalkar, konuşmalarını dinler, Üzülür, oturur ağlar, Gözleri yaşlarla dolar: Boşta oturur, güç gider. İki arkadaş kucaklaştı, oturdu yan yana, El ele, kardeş gibi.

Metindeki boşluklar, antik çağın bu kahramanlarının gizemini daha da anlaşılmaz hale getiriyor. Metnin içeriği kısmen anlaşılabilir: Tunç ve Demir Çağı savaşlarının tüm toplumlarında olduğu gibi , çeşitli insan ilişkileri arasında erkekler arasındaki bağlantı her şeyden önce değerlendirildi (ve böyle bir bağlantının cinsel bir bileşen içerip içermediği veya değil, her halükarda aynı cinsten insanlar arasındaki bir bağlantıydı, yani eşcinsel). Bir kadınla yakınlık bir anlamda bir erkeği yüceltir, onu hayvanlardan uzaklaştırır ve onu şehirdeki hayata hazırlar - Enkidu'yu doğadan uzaklaştıran ve onu Uruk'a gelmeye hazırlayan Şamhat ile buluşmasıdır . Shamhat'a gelince, görünüşe göre o basit bir fahişe değil. Krala rüyalarında görünerek ve annesiyle en samimi konuşmalarının konusu olarak büyük bir etkiye sahiptir . Büyük olasılıkla, tanrılardan birine hizmet etmek için kutsanmış fahişeler olan kutsal fahişeler grubuna ait . Ayinin bir parçası olarak, baş rahip onlarla tapınağın topraklarında çiftleşir. Dahası, çevirmen Stephanie Dalli'ye göre Enkidu'yu tanımlamak için kullanılan lakaplar - "Anu'nun benzerliği", "gece yarısının doğuşu, Ninurta'nın savaşçısı", "balta", " tanrıça İştar'ın kültçülerini kesinlikle bilinmeyen biçimler cinsel yakınlık; bu tür insanlar özellikle Uruk'ta vardı." Yani kutsal erkek fahişeliğinden bahsediyoruz.

Artık gerçek arkadaşlar olan Gılgamış ve Enkidu, birbirlerine karı kocadan daha yakındır. Birbirlerini ölene kadar korumaya ant içerek, yüzü bağırsak düğümünü andıran korkunç bir yaratık olan canavar Humbaba'yı öldürmeye karar verirler:

Humbaba sesinin kasırgası, Ağzı alev, nefesi ölüm!

Güçlü savaşçı Gılgamış, Enkidu'ya seslenir:

"Elimi tut dostum ve gidelim! Yakında kalbiniz savaş için can atacak (?);

ölümü unut ve sadece hayatı [düşün] (?).

Kocası güçlü, savaşa hazır, güvenilir.

Önden gider (ve) vücudunu (bir arkadaşının) korur, yoldaşını korur.

[Geleceklerini(?)] zaferle taçlandırmaları gerekiyor . ”

Gılgamış, Enkidu'nun yardımıyla korkunç Humbaba'yı yok eder . Bu çok kirli bir iştir, ardından kral yıkanır, temiz giysiler giyer ve taç giyer. Böylesine hoş bir görünüme bürünerek , aşk ve savaşın 60־ gini olan İştar'ın dikkatini çeker:

"Hadi Gılgamış, kocam ol, Bedenin olgunluğunu hediye et bana!

Sen sadece benim kocam olacaksın, ben de karım olacağım!”

Ancak Gılgamış, tanrıçanın birçok sevgilisi olduğunu ve er ya da geç hepsine boyun eğdiğini bilir. "Hangi eşi sonsuza dek sevdin?" Gılgamış sorar.

“... Sana ne tür bir ihtişam veriyorlar?

Kiminle zina ettiğini listeleyeyim!”

, İştar'ın sayısız sevgilisini listeler ve kendi hatası nedeniyle onların başına gelen üzücü kaderden bahseder (sonuçta o, aşk ve savaş tanrıçasıdır). Ona benzerliğini hisseden çoban Dumuzi ile başlar :

"Gençliğinizin karısı Dumuzi'ye, yıldan yıla ağlayarak yargıladınız."

Sümer mitolojisinin ölen ve dirilen tanrısı Dumuzi, Mısır Osiris'ine , Yunan Adonis'ine ve diğer birçok kişiye benzer şekilde, mevsimlerin değişimini yıllık ölümleri olarak algılayan ("yıldan yıla ağlamak") sıradan insanlar tarafından çok sevildi. ) ve hayata yeniden doğuş. . Kaderi Sümerleri o kadar etkiledi ki, kış yağmurları sırasında Dumuzi'nin acı kaderi için yas tuttular. Tarihinin, Sümer krallarının - ve diğer antik toplumların - tanrıçanın eşleri olarak görüldüğü ve doğurganlık adına periyodik olarak kurban edildiği zamanların hafif bir yankısını taşıması mümkündür .

Gılgamış, İştar'ın aşıklarının listesini, zekası güzelliğinin çoğunu Sümer şehrine borçlu olan bahçeler tanrısı İşullanu ile bitirir. Bu tanrının kaderi, Dumuzi'nin kaderine biraz benziyor:

"Babanın bahçıvanı Ishullan'ı severdin.

Sürekli salkım salkım hurma taşıdığın, Her gün sofranı süslediğin, -

Gözlerini kaldırdın, ona yaklaştın: "Ey Ishullanu'm, senin olgunluğunu tadacağız Ve elini uzatıp bağrımıza dokunacağız!" Ishullanu size cevap veriyor:

"Benden ne istedin?

Annemin pişirmediğini, ben yemedim - Günahın, pisliğin ekmeğini nasıl yerim? Hasır benim için soğuktan bir sığınak olacak mı? Sen, bu sözleri duyduktan sonra,

Vurdun, örümceğe çevirdin, Zor işin ortasında yerleştirdin, - Ağdan çıkamazsın, yere inemezsin. Ve bana aşık olduktan sonra sen de aynısını yapacaksın!

"Tüm günahlarımı ve tüm pisliğimi ... listeleyen" Gılgamış'ın sözlerinden İştar öfkelenir , göğe yükselir ve babası tanrı Anu'yu Gılgamış'ı yok etmesi için Gök Boğasını yeryüzüne göndermeye ikna eder. Ancak Gilga mesh ve Enkidu birlikte yenilmez Öküz'ü yener ve leşini keser. Böyle bir küstahlık için arkadaşlardan birinin ölmesi gerekir ve İlahi Konsey seçimi Enkidu'ya düşer. Neden onun üzerinde? Konu dışı konularda tekrarlar ve uzun tartışmalarla dolu tabletlerin metni alışılmadık derecede özlü hale geliyor ve açıkça bir şey söylemiyor . Gılgamış'ın tanrıların gazabından kaçtığı varsayılabilir, çünkü kendi koruyucu tanrısı - heykelciği meshettiği ve ödülünü ona ithaf ettiği rahmetli babası JIy- galbanda - Boğa'nın devasa boynuzları, şimdi 60- gato "otuz masmavi maden" ile süslenmiş ve "iki altın madeni" içine yerleştirilmiştir. Varlığı küçük bir imgeyle simgelenen bir ataya veya başka bir ev tanrısına bu şekilde hürmet edilmesi birçok eski toplumda kabul görmüştür.

Enkidu'nun ölümü üzerine Gılgamış, böylesine eski bir uygarlığın temsilcisi için alışılmadık derecede hassas olan kederli bir ilahi besteler. Gılgamış, Enkidu'nun yalnızca tüm Uruk sakinlerinin değil, vahşi hayvanların ve hatta ağaçların da yasını tutmasını ister. Böylece Enkidu'nun statüsü (ve bir dereceye kadar imajı) talihsiz, sevgili Dumuzi'nin statüsüne yaklaşır. Gılgamış yas ilahisini Akhilleus'un yüzyıllar sonra İlyada'da yoldaşı Patroclus'un yasını tutarken tekrarlayacağı bir jestle bitirir:

"Karanlığa döndün ve beni duyamıyorsun!" Ama başını kaldıramaz.

Kalbe dokundu - atmıyor.

Gılgamış, "Enkidu'nun burnuna solucanlar girene" kadar arkadaşının bedeni için altı gün yedi gece ağlar ve ancak o zaman onun gömülmesine izin verir.

Enkidu, ölen herkes gibi, nehrin karşısındaki karanlık, kasvetli, kasvetli bir yer olan Kur'a gider. Daha sonraki Yunan Hades mitinde Charon'a yakın bir figür olan kayıkçı , ölülerin çıplak , zayıflamış ruhlarını nihai dinlenme yerlerine taşır. "parazitlerin [onları] eski bir battaniye gibi yedikleri", "külle dolu bir geçitte oturdukları " yer. (Bu tablo, ortaçağ sanatçılarının cehennem tasvirleriyle belli bir benzerlik taşıyor .) Gılgamış , ölümsüzlüğün sırrını keşfederek tüm insanların kaderinden kaçmayı planlıyor . Ancak ölümsüzlük yalnızca bir ölümlüye, Utnapishti'ye bahşedilmiştir . Tanrılar, Sümer mitolojisinin bu kahramanının (belki daha sonraki bir İncil öyküsünde Nuh'un prototipi olarak hizmet etmiş olan) erdemlerini takdir ettiler ve ailesinin ve yeryüzünde kalan canlıların küresel sel sırasında kurtarılmalarına yardım ettiler. İnsan ırkını yok etmeden önce , tanrılar Utnapishti'ye bir gemi inşa etmesini emretti.

, Utnapishti ve karısının bulunduğu cennet gibi Dilmun'a nasıl gidileceğini bilen meyhanenin metresini bulmayı başarır. "tanrılar gibi" yaşayın ve sonsuza dek yaşayacaksınız. Destanın en eksiksiz versiyonlarından birinde meyhanenin sahibi Gılgamış'a akıllıca bir öğüt verir:

"Gılgamış! Nereye nişan alıyorsun? Aradığın hayatı bulamayacaksın! Tanrılar insanı yaratırken insana ölümü tayin etmişler, yaşamı ellerinde tutmuşlardır. Sen, Gılgamış, karnını doyur, Gece gündüz şenlenesin, Bayramı her gün kutla, Gündüz ve gece, oyna ve dans et! Giysilerin parlak olsun, Saçların temiz, kendini suyla yıka, Bak çocuk elini nasıl tutuyor, Arkadaşını kollarından memnun et - Sadece bu erkek işi.

"Taş putlar" ile bir savaşın ardından Gılgamış nihayet "uzak" Utnapishti'ye ulaşır; ve Sümerli Nuh onu daha da sert sözlerle şaşırtıyor:

*[Neden(?)} gergin miydin? Ne elde ettin (?)? uykusuzluktan sıkıldın mı

Sen ancak hüzün doldurursun tenine, Uzak günleri (hesabı) ancak yakınlaştırırsın. Halkın izzeti kesilmiş bir kamış gibi yere düşüyor. Güzel bir genç adam, güzel bir kız, [ ] Ölüm.

Kimse Ölüm'ü görmez, Kimse Ölüm'ün yüzünü görmez.

Kimse Ölümün sesini duymuyor.'

Şiddetli bir ölüm insanı kurtarmaz: Sonsuza dek evler mi inşa ediyoruz? Sonsuza dek mühürler miyiz? Kardeşler sonsuza kadar bölünmüş mü? İnsanlarda nefret sonsuza kadar mı? Nehir içi boş suları sonsuza kadar taşır mı? Larva sonsuza kadar yusufçuğa mı dönüşecek? Güneşin gözlerini taşıyacak bir bakış, Eski zamanlardan beri , henüz olmamıştır:

Esir ve ölü birbirine benziyor ־־ Onlar ölümün sureti değil mi?

Adam hükümdar mı? Enlil onları kutsadığında, büyük tanrılar Anunnaki toplanır,

Kaderleri yaratan Mamet, onlarla birlikte kadere hükmeder: Ölümü ve hayatı belirlediler, Ölüm saatini söylemediler, Ama dediler: diri yaşamak için!

Destanın ana dersi gibi görünen bu sağlam özdeyişle Gılgamış hikayesini bitireceğiz ama önce okuduklarımızı özetleyeceğiz. Bilgisiz okuyucu, bazı Sümer niteliklerini ( beceriklilik ve korkusuzluğa hayranlık gibi ) günümüz toplumunda değer verilen erdemlerle kolayca karıştırabilse de, antik bağlamda bu niteliklerin amacının tamamen farklı olduğu unutulmamalıdır. İcat etmek tanrıların ayrıcalığıdır , insanlar kendilerinin yaratımlarıdır, yalnızca tanrılara hizmet etmek ve onları kurbanlarla memnun etmek için yaratılmıştır. Savaşçıların iddialılığı, tıpkı

1 I. Dyakonov'un çevirisinde italik yazılmış pasaj eksik. — Baba.

, daha sonra Yunanistan şehir devletlerinin savaştığı gibi, birbirleriyle sürekli savaş halinde olan Sümer şehir devletleri için erkek arkadaşlığının yakın bağları çok önemliydi . Ancak ne şehir ne de savaş sonsuza kadar kazanamaz. Tanrılar bile bazen birbirleriyle tartışırlar; ve büyük olasılıkla Gılgamış (kızgın İştar'ın iradesine karşı ) iki tanrının - ona hayat veren bilge vahşi bufalo ve tanrılaştırılmış babası Lugalbanda - himayesi sayesinde hayatta kaldı. Ama bir kişinin hangi anda birçok tanrıdan birinin gazabına uğrayıp yok olacağını kim bilebilir? Ve birisi böyle bir kaderden kaçmayı başarsa bile, onu kaçınılmaz olarak Ölüm bekleyecek ve bu onun mutluluğuna son verecektir.

Gılgamış Destanı'nda, İncil'in ilk kitaplarında daha net ifade edilen motiflerin zayıf bir yankısı vardır. İncil kitapları çok sonra yazılmış olsa da, Sümer Akad destanıyla bağlantıları açıktır. Bu bağlantı , özellikle, tüm yaşamın kalıntılarının gemide 1 ölümden kurtarıldığı küresel tufan öyküsünde izlenebilir . Dilmun cennetinde "tanrılar gibi" olan Utnapişti ve karısı, Adem ve Havva'ya benzerler. İkincisi "tanrılar gibi" olmayı diledi

, 19. yüzyılın sonlarında çivi yazılı tabletleri ilk deşifre etme girişimleri sırasında Sümerler arasında "Nuh" un keşfi . Darwin'in Victorialıların İncil'in "Tanrı'nın Sözü" olduğu için tarihöncesi olmadığına inandıkları teorisi kadar şaşkınlığa neden oldu . — Yetki.

ve adı Sümer dilinden alınmış olabilecek Cennet Bahçesi'nden kovuldu. Ve Shamhat, Enkidu'ya insan olduğunda daha "60 hektar gibi" olacağına dair güvence verdiğinde , bu, Yaratılış'taki insanların, hayvanlardan farklı olarak "Tanrı'nın benzerliğinde" yaratıldığına dair ifadeyi anımsatıyor. Enkidu, Yaratılış'taki yaratılış eyleminde olduğu gibi, baba tanrının "benzeyişinde" veya ladin ağacında yaratıldı ve Adem gibi kilden kalıplandı.

İncil'de bu eski metinlerin daha zayıf yankıları var : İştar'ın söylediği aşk sözleri, Ezgiler Şarkısı'nın diline biraz yakın. Göksel Konsey , Rab'bin diğer göksel yaratıklarla veya meleklerle görüştüğü ve cennetin bir tür yüksek mahkeme olarak görüldüğü izlenimini veren İncil pasajlarını anımsatır . Ölüler diyarının tanımı akla sadece Yunan Hades'i değil, aynı zamanda Yahudi cehennemi - Sheol'u da getiriyor. Tanrıların icat ettiği evren olan Gök-Yer'i çevreleyen ilkel kaostan sel sularının ortaya çıkışının resmi, Yaratılış Kitabı'nın başlangıcında dünyanın yaratılışının başladığı ilkel kaosu hatırlamamızı sağlar. Utnapishti'nin ve barın hostesinin konuşmalarının dünyevi bilgeliği, diğer İncil kitaplarının ve her şeyden önce alaycı ve yaşamdan bıkmış Vaizlerin öğretici tonunu yansıtıyor.

Gılgamış Destanı'nda İncil'in hiçbir kitabında geçmeyen tek motif berekettir. Ya da daha doğrusu, İncil'in konuya yaklaşımı, onu tanınmaz hale getirecek kadar keskin bir şekilde farklıdır . Uruk sakinleri , şehrin üzerinde yükselen , erkek ve kadın fahişelerin dahil olduğu kutsal cinsel ritüellerin yeri olan yükselen İştar tapınağına hayranlıkla bakıyor . Bu ritüeller bizi Uruk'tan bile daha eski bir dünyaya, insan ilişkisinin , tanrılar tarafından yaratılan büyük doğurganlık makinesi olan Cennet ve Dünya'nın kozmik birliğinin tezahürlerinden biri olarak görüldüğü bir dünyaya geri götürür . Aynı zamanda, ikincisinin sadece var olan her şeyi doğurduğuna değil, aynı zamanda belirgin bir cinsiyet kimliğine sahip olduğuna inanılıyordu.

Kızgın Mezopotamya güneşi altında Fırat nehrinin kıyısına yayılmış pişmiş tuğlalardan bir şehir olan Uruk'u ziyaret ettik , burada yaşayan insanlar hakkında fikir sahibi olduk ve uzun yıllardır süregelen efsanelerle tanıştık. ağızdan ağza geçti ve halkın başlıca eğlencelerinden biriydi.Evet . Şimdi Sümer ruhunun derinliklerine bakalım ve bu toplumu birleştiren temel ilkeleri ve Sümer dünya görüşünün temellerini tanıyalım . Paradoksal olarak, bu derinliklere dalarken , başka bir şehrin - Sümer krallığının başkenti Ur'un üzerinde yükselen görkemli Ay tapınağına girmek için dik bir merdiveni tırmanmak zorunda kalacağız . Gizemin odağına yaklaşırken, bu yerle ilgili bir dizi soruyu yanıtlamamız gerekiyor.

Neden tüm antik tapınaklar ve türbeler, inşa edilebilecek en yüksek yerlere inşa edildi? Çünkü bu tür yerler cennete en yakın yerlerdir . Ve neden en kutsal yer cennete yakındır? Evet, çünkü sema, fâni dünyevî hayatın zıddıdır, ebedî olan her şeyin meskenidir. İlkel insan gözlerini göğe kaldırdığında , önünde sonsuz bir dizi ilahi imge uzanıyordu, kozmik bir drama, değişmeyen düzeni ve öngörülebilirliği ile büyüleyici bir şekilde ortaya çıkıyor. Ölümlülerin yaşamının yeniden ürettiği sonsuz görüntüleri gördü , ancak bu iki dünya gerçek bir uçurumla ayrıldı, çünkü cennetin yaşamı, tanrıların yaşamı sonsuzdur, dünyadaki yaşam ise geçicidir ve ölümle sona erer. Göksel dramayı anlamlı bir şekilde gözlemleyen ilk eski insanlar için bu fikirler kanıt gerektirmedi ve tartışmaya konu olmadı; apaçık gerçeklerin dolaysız ve açık karakterine sahiptiler . Bu temsiller orijinal dini deneyimdi. Ünlü bir modern din alimi olan Mircea Eliade'nin sözleriyle , "Gökkubbeyi tefekkür etmek" ifadesi , günlük mucizelere bizim için zor olacak ölçüde duyarlı olan ilkel insanla ilgili olarak çok gerçek bir anlama sahiptir. hayal etmek bile. Böyle bir tefekkür, keşfe benzer. Gökyüzünü olduğu gibi görür: sınırsız, aşkın. Küçücük bir yaratık, ömrü kısa olan bir adam için cennetin kubbesi her şeyden çok "ötesi bir şeydir" . Bu aşkınlığın sembolizmi, onun sonsuz yüksekliğinin farkındalığından kaynaklanır . "Daha yüksek" olanın ilahi olanın bir niteliği haline gelmesi oldukça doğaldır . İnsana erişilemeyen küreler , yıldız mesafeleri, aşkın, mutlak gerçeklik, sonsuzluğun ilahi ihtişamıyla donatılmıştır . Bu tür küreler tanrıların meskeni olur; insan ırkının bazı ayrıcalıklı üyeleri [örneğin, Lugalbanda] cennete yükselmelerini sağlayan ritüellerin bir sonucu olarak oraya giderler. <.״ <״ Daha Yüksek“, insan için bu şekilde erişilemez; hak olarak doğaüstü güçlere ve varlıklara aittir ; bir kişi özel bir törenle kutsalların kutsalına yükselirse veya bir ritüel merdivenle cennete yükselirse, insan olmaktan çıkar.

Tapınağa çıktıkça, bu basamakları inşa eden insanların orijinal dünya görüşü daha da netleşiyor. Sümerlerin kozmolojisi, artık kaybolmuş olan çok daha eski toplumların fikirlerine dayanıyordu; Küçük değişikliklerle bu fikirler, neredeyse modern zamanların başına kadar Sümer'i takip eden hemen hemen tüm toplumlar tarafından bir aksiyom olarak kabul edildi . Dünya, çevre boyunca cennetin kasasına bağlı olan düz bir daire olarak düşünülüyordu. Dünya ile Gökyüzü arasında, astral bedenlerin yukarıda asılı durduğu Eter vardı. Cennette oynanan dramayı ve Dünya'da önceden belirlenmiş yaşamı sergileyerek Dünya sakinlerinin gözleri önünde süzülüyorlardı ve ikincisi, sırayla, cennetsel dramanın zayıf bir yansımasıydı. Düz dairenin hemen altında - Dünya - Ölüm alemiydi - Hades, Sheol, ölülerin gittiği kasvetli yeraltı dünyası - Dünyayı çevreleyen Kaos Denizi'nin temeli gibi bir şey - her tarafta Gökyüzü , yağmurun yağdığı ve sellerin geldiği yerden. Ana bileşenlerin her biri bir tanrıydı: Cennet - tsom'dan ; Toprak annedir; Ebedi, döngüsel olarak gelişen kozmik dramın deposu ve Dünya'da gerçekleşen (inisiye tercüman için) kehanetlerin kaynağı olan eter, Cennet ve Dünya arasında bir arabulucu görevi gördü ve bu nedenle Sümer panteonunun en önemli tanrısı; Deniz her zaman dikkatli bir şekilde ele alınması gereken öngörülemeyen ve sinir bozucu bir müttefik olmuştur.

, gece gökyüzünde görünüşü antik insanı başka hiçbir şeyden olmadığı kadar büyüleyen Ay'ın kutsal bölgesine yaklaşalım . Bugün bile, herhangi bir şehirde bir polis memuru, dolunay sırasında suçun arttığını ve ay tarafından deliye dönen akıl hastalarının bu zamanda daha aktif ve belalı hale geldiğini söyleyecektir. Ebeler ve veterinerler, dolunayın sadece köy ve köylerdeki ahırlarda değil, aynı zamanda büyük şehirlerdeki hastanelerin doğum servislerinde , medeniyet merkezlerinde de kasılmaları uyardığına inanıyorlar; dolunaylı bir gecede çocuklarını doğuran kadınlarla dolu . Ay'ın, sonsuz ışığını gece gökyüzünden kaynayan sulara döken denizin gelgitleri üzerindeki gücünü kimse inkar edemez.

Son aşamalara geçiyoruz. Girişte yanan lapis lazuli gözleri olan yılanların heykelsi görüntüleri bizi karşılıyor. Sütunlarla süslenmiş cepheyi geçtikten sonra kendimizi avluda buluyoruz, burada uzakta, alacakaranlıkta, bir dizi kemerin arkasında, yüzlerce kurban ışığında titreyen ay tanrısının görüntüsünü görebiliyoruz. lambalar. Avlunun duvarları, düzenli geometrik şekiller oluşturan kırmızı, siyah ve sarımsı kahverengi konilerle süslenmiştir : üçgenler, eşkenar dörtgenler, zikzaklar ve spiraller. Ve son olarak, kayıtsız heykeli hâlâ tepemizde yükselen, çok renkli kocaman boş göz bebekleriyle uzaya bakan Sümer ay tanrısı Nanna-Sin'in kutsal alanına giriyoruz. Heykelin arkasındaki duvar, bir yılanın etrafını saran Ay'ın etkileyici bir boyutu olan bir fresk ile dekore edilmiştir. Ay diskinin arka planında uzun, ince bacakları olan devasa bir siyah örümcek tasvir edilmiştir. Tütsü kokusu alıyoruz ve tıslamayı duyuyoruz : Nanna-Sin'in ayaklarının dibinde, sırtlarında parlak siyah-turuncu zikzak desenli pitonlar yavaşça dönüyor ve açılıyor. Hemen önümüzde bir tür hareket bizi Sin'in sarsılmaz figüründen uzaklaştırıyor ve mütevazı, yüksek olmayan, bel hizasında, yanmış tuğla bir sunakta, sinek bulutlarıyla çevrili kocaman bir pitonun cenin ceninini yuttuğunu görüyoruz. Kanı nehirlerde akan bir eşek, düzgün yalaklardan mihrabın tabanındaki özel kaselere akar . Sıcak kan ve bağırsak kokusu tütsünün boğucu aromasına karışıyor ve istemsizce irkiliyoruz. Nefes nefese avluya çekiliyoruz.

Ama bu gece dolunay gecesi; alacakaranlık çöker ve ay gökyüzünde görünür görünmez, boruları üfleyerek ve davulları vurarak kendi kendilerine eşlik eden yüzlerce rahibenin tekdüze şarkılarını duyarız. Karmaşık ritüel kıyafetleri giymiş olarak, tapınağın dikildiği terasın etrafında toplanırlar ve tapınağın üzerindeki basamaklı piramide bakarlar - görünüşe göre neredeyse göğe yükseliyor. Ziguratın en tepesindeki platformda (sözde basamaklı piramit), tuhaf yılan ve dev örümcek oymalarıyla süslenmiş küçük, parlak bir şekilde aydınlatılmış lapis lazuli sunağı vardır. Genç bir şa sunağa bağlı , sırt üstü yatıyor. Üzerinde giysi yok ve vücudu bir kobra gibi elmaslar ve zikzaklar ile boyanmış. Süslü yüzükler ve sarmal bilezikler dışında da çıplak olan baş rahibeler, genç adamı nazikçe okşayarak vücuduna masaj yapmaya başlarlar. Ay, ereksiyon halindeki penisini aydınlatıyor ve aniden baş rahibe, gümüşi bir cüppe içinde birdenbire beliriyor ve onu hemen çıkarıyor. Vücudu incilerle zengin bir şekilde süslenmiştir ve göğüsleri spirallerle boyanmıştır. Bağırışlarla onu cesaretlendiren ablalarının yardımıyla gencin üzerine oturur ; delilik büyür; rahibe ritmik olarak önce ağırbaşlı, sonra daha hızlı ve daha öfkeli hareket etmeye başlar; incileri ay ışığında küçücük gezegenler gibi titriyor; eşkenar dörtgenler ve spiraller parlıyor ; iki vücut iç içe geçmiş, ter içinde ve artık dünyevi insan eti değil, doğaüstü kozmik güçlerin enkarnasyonları gibi görünüyor . Düşük rütbeli rahibeler hala ziguratın tabanındaki terasta durmakta ve ziguratın basamaklarında rütbelerine göre konumlanan tanrının yüksek hizmetkarları yavaş yavaş çılgına dönmektedir . Giysilerini yırtıp vücutlarını parçalayarak, çığlıklar atarak ziguratın tepesine ve aya doğru koşarlar.

Böyle bir anda, başka bir çağdan gelen bir misafirin başı dönebilir ve orada bayılmaktan uzak değildir. 04־ Uyandığımızda dolunayın şeffaf ışığıyla aydınlatılan terasta bizden başka kimsenin kalmadığını görüyoruz. Boş, parlak mavi bir sunakla tepesindeki zigurata bakıp tüm bunları rüya görüp görmediğimizi merak ediyoruz.

Yukarıda dolunayla ilgili ritüellerden birini anlatmaya çalıştım. Elbette böyle bir yeniden yapılanma ile herhangi bir bilim adamı şu veya bu ayrıntıda yanılıyor. Sümer tapınakları ve ziguratlar binlerce yıldır zaman tarafından harap edilmiş ve çivi yazılı tabletlerden çok daha kötü durumda kalmışlardır ; ancak Sümer kutsal alanlarının hayatta kalan kısımları hakkında bir fikir sahibi olarak , Ay tapınağının ve onu tamamlayan ziguratın görünümünü oldukça makul bir şekilde tanımlayabildiğime inanıyorum . Dolunay onuruna yapılan törenlere gelince, tüm ayrıntılarını bilmiyoruz ama Sümer'de ayın değişen evreleri onuruna şenlikler yapıldığını ve bu törenlerin büyük önem taşıdığını biliyoruz. Ayrıca Ay kültünün merkezinin geleneksel olarak Sümer'in başkenti olarak kabul edilen (aslında başkentin konumu hangi şehrin iktidara geldiğine bağlı olarak değiştiği) Ur olduğu, kutsal çiftleşmelerin (veya "evlilik"), her iki cinsiyetten rahiplerin tapınak fahişeliği yaptığı ve tapınağın "en" (baş rahibi) ve maiyetinin tanrıyla ilişkili olarak her zaman karşı cinsten üyeler olduğu Mer ritüelinin shu'sunun temeliydi. hizmet ettiler. Sümer ay tanrısı Nanna-Sin bir erkekti, bu yüzden tapınağında rahibeler görev yaptı. Dönek aşk tanrıçası İştar'a özellikle saygı duyulan Uruka'da , tapınakta erkek rahipler görev yaptı ve kralın kendisi (Dumuzi'nin yerine geçerek) her yıl kutsal fuhuş yapan bir tapınak rahibesiyle çiftleşti (iştar olarak hareket etti). , krallığın topraklarının bereketini sağlamak için ekim, büyüme ve hasat zamanında. Tüm şehir yetkilileri bu törene tanık oldu. Ay'ın kutsallaştırılmasının halka açık bir şekilde (yani, şehir devletinin tüm nüfusuna açık olarak) veya sınırlı bir insan çevresinin huzurunda (yukarıda açıklandığı gibi) veya gizlice yapılıp yapılmadığı, zordur. söylemek. Bununla birlikte, su tanrısı Enki'yi Dicle'ye tohum kusarken tasvir etmekten hoşlanan Sümerlerin fiziksel yakınlıktan utanmaları pek olası değildir; yukarıda açıklanan ritüelin çok daha dizginsiz olması ve her iki cinsiyetten birden çok çiftleşmeyi içermesi mümkündür . Bu tür ritüellerde kurban rolü verilenler hakkında daha fazla bilgi edinmek isterim : özellikle bu rol için mi yetiştirildiler, yoksa savaşta esir alınan esirler tecavüze mi maruz kaldı? Ritüel ilişkiden sonra kurban tapınak rahiplerinden biri miydi yoksa bir hayvan gibi kurban mı edilmişti? Bu tür kutsal eylemlerde bitki örtüsü tanrısı Dumuzi'yi canlandıran Uruk kralının antik çağlarda başına gelen de bu değil miydi ? Tüm bunları bilmiyoruz, ancak arkeologlar kraliyet mezarlarının kazıları sırasında efendinin ailesi ve maiyetiyle birlikte gömüldüğünü keşfettiklerinden , Sümer'de insan kurbanlarının yapıldığına şüphe yok.

Steven Spielberg'in filmindeki karakterler gibi eski Sümer'e seyahat edersek, kültürü önce çekici ve meraklı , sonra yabancı ve iğrenç ve sonunda korkutucu ve tehlikeli görünecektir . Burada insan hayatı, ebedi Cennet hayatının soluk bir kopyası olarak görülüyordu ; zayıf ve sefil, adamın kaderi üzerinde hiçbir kontrolü yoktu. Kararlar tanrılar tarafından verildi. Gök cisimlerinin görüntüsü -gizli rahiplik bilgisine erişimi olan ve toplumun diğer üyeleri pahasına boş vakti olanlar tarafından usulüne uygun olarak yorumlanan- Dünya'da işlerin nasıl gelişeceğini söyleyebilirdi. Ama insanın kaderini yıldızlar belirliyordu ve kaderini değiştiremiyordu.

Dünyevi yaşamın göksel yansıması olan Ay ile anlam bakımından karşılaştırılabilecek hiçbir gök cismi yoktu . Ay, tıpkı insanlar gibi doğdu, büyüdü, zayıfladı ve öldü ve sonra Dünya'da olduğu gibi yeni bir hayata yeniden doğdu. Ama bir erkek geri dönemez, değil mi? Sümer'de, yiğit kahraman Gılgamış acı içinde cevaplamaya çalışsa da, bu soru pek mantıklı gelmiyordu . Şumer'de ayrı bir kişi olarak insan yoktu; insanlar ilahi imgelerin, ideallerin ve ilkelerin kısa ömürlü dünyevi yansımaları olarak algılanıyordu ; bu nedenle Sümer efsanelerinin şematik olarak tasvir edilen kahramanları bireysellikten neredeyse yoksundur. Bir insanın yeniden doğma şansının bir saman sapından daha fazla olmadığını söylemeye gerek yok . Ancak tahılla ekilen tarlalar yeniden doğar, bu da insan yaşamının da yeniden doğması anlamına gelir. Bu nedenle tapınak fahişeliği ve ritüellerin kurbanı olanların kaderi hakkında çok az şey biliyoruz - yaşamlarına pek önem verilmedi. Hayatları neydi? Göksel dramayı yeryüzünde yeniden canlandırmaktan onur duydular. Ve Ishtar'ın aşıkları gibi onlar da kendilerine verilen rolü yerine getiriyorlardı.

Dicle ve Fırat kıyılarında Sümer şehirlerinin ortaya çıkmasından çok önce , tarım ve hayvancılık henüz kimsenin aklına gelmemişken, anlamlı bakışlarını gökyüzüne çeviren ilk insanlar bunu düşünüyorlardı. Cennetin ebedi yaşamının geçici bir yansıması olarak iradeye verilen dünyevi yaşamın koşullarının algılanması, Ay'ın doğum, çiftleşme ve ölüm dahil olmak üzere dünyevi döngüyü doğru bir şekilde yansıttığının keşfedilmesi ve ardından türlerin yeniden doğuşuydu. , insanlığın ilk dini deneyimini belirledi ve en eski dünya dininin temelini oluşturdu . Bazı tarih öncesi kültürlerde Ay bir kadın, diğerlerinde bir erkekti, ancak her zaman kadın bedeniyle ilişkilendirildi ve Ay gibi aylık bir döngüden geçiyor. Bu döngü, çocuk doğurma yeteneği ile ilgilidir ve Dünya'nın kendisinin geçtiği döngüye benzer. Aynı zamanda birçok kültürde Dünya'nın Ay ile aynı maddeden yapıldığı ve hatta Ay'ın çocuğu olduğu inancı vardı .

tekrarlayan dramasının ilkel insan üzerinde , özellikle karanlık gecenin şafaktan önceki saatlerinde yarattığı ezici izlenimle başlamalıyız (“gece kuşağı) bilinç,” Eliade'nin dediği gibi). O zamanlar Dünya'nın nüfusu biraz sayısaldı ve insan hayatın iniş çıkışlarla ve kazalarla dolu olduğunu gördü (bunlar günden güne ölüm ve yeniden doğuşu hatırlatıyordu) ve Dünya'nın erişilemez olanla bir çift olduğu onun için açıktı. sınırsız Gökyüzü. Adam apaçık benzetmelere dikkat çekti : kadın Jiynu'ya benziyor ve Ay ve kadın sırayla Dünya'ya benziyor ; ama kadın doğar ve ölür ama ay bakidir. Bu nedenle Ay, değişimin ebedi görüntüsüdür . "dışa dönük" bir değişkenlik modelidir. Benzer şekilde, diğer tüm gök cisimleri -güneş, takımyıldızlar, gezegenler- mevsimleri, öngörülebilir ölümleri ve yeniden doğuşları olan fani karasal yaşamın ebedi cisimleşmesidir . Cennet, Baba Tanrı'nın krallığıdır ve gönderdiği yağmur, sperm gibi Dünya'yı döller . Ama Cennet ebedi olanın meskeniyse, o zaman Dünya Ölümün krallığıdır, burada yaşayan örnekler değil , ölümlü benzerleri. Buğdayın büyümesi için tohumun ölmesi gerekir; tüm canlılar çürümeden doğar; gelecekteki herhangi bir yaşam , mevcut yaşamın feda edilmesiyle başlamalıdır ve Dünya üzerindeki tüm yaşam sonunda ölür.

kendi gerçeklik yorumlarının doğruluğuna olan inancı bugün naif görünebilir. Ancak onların benzerlik veya benzetme fikirlerinin metafora dayandığı (“gök kubbesi” şiirsel ifadesindeki gibi) ve bu metaforun her dilin, düşüncenin ve dinin temeli olduğu unutulmamalıdır . Neredeyse kesinlikle her dil metafor arayışı olarak başladı. Büyük olasılıkla, ilk başta bir kişinin belirli sesleri taklit etme girişimiydi.Örneğin, küçük değişikliklerle tüm dillerde "anne" anlamına gelen "ma-ma" hecelerinin birleşimi, bir taklit olarak ortaya çıktı. bebeğin memeyi emerken çıkardığı sesler . Her birimizin derinliklerinde bir yerde hala yazışmalar bulma ihtiyacı yaşıyoruz ; aslında evrenin bir parçası gibi hissetme ihtiyacıdır. Bu nedenle içimizdeki bir şey kendiliğinden metafora tepki verir. Duyduğumuzda kayıtsız kalamayız: "Ayın gümüş dökülmesi // Ve güneşin altın dökülmesi" veya "Aşk, bahçemde kırmızı bir gül gibi çiçek açıyor " çünkü bu tür paralellikler dile inanılmaz bir derinlik ve gerilim katıyor.

Gökyüzü artık bize görünmüyor - belki yıldız fallarını derleyenler dışında - tanrıların yaşamının döngüsel olarak tekrarlanan bir resmi, ki bu da dünyevi yaşamın bir modeli veya tahminidir. Yine de, sonsuz ve aşkın olan için birincil metaforumuz olmaya devam ediyor . Bence bu önlenemez, çünkü dünyaya hala uzak atalarımızın gözünden bakıyoruz ve çoğu zaman onlarla aynı endişeleri ve korkuları yaşıyoruz.

III

karanlıkta yol

Bilinçte devrim

Döngüsel olarak yenilenen göksel dramada, ilkel insanlar, geçici dünyevi yaşamı önceden belirleyen sonsuz, tekerleğe benzer bir model gördüler. Yaşam Çarkı'nın merkezinde Ölüm Merdiveni vardı. Eskilerin dünyevi ve göksel gerçekler arasında bulduğu paralellikler ilkel sanata yansıdı: neredeyse bize kadar gelen en eski anıtların tümü spiral, zikzak ve eşkenar dörtgen görüntüleriyle doludur. Sonsuza dek dönen ve sonsuza dek yeniden doğan sarmal, gerçekliğin döngüsel doğasını yansıtır: ayın evreleri , mevsimlerin değişimi, kadın vücudundaki döngüsel değişiklikler , doğum Çarkının sonsuz dönüşü, çiftleşme ve ölüm. Zikzaklar , Ay'ın suyu ve doğurganlığı yönettiğine ve şimşeğin bir fırtınaya işaret ettiğine inanıldığı için Ay ile ilişkilendirilen şimşeği sembolize edebilir . Daha derin antik çağlarda , Neolitik seramiklerde ve en eski Mısır hiyerogliflerinde bulunan zikzaklar, akan suların bir göstergesi olarak hizmet ediyordu. Eşkenar dörtgen dişi vulvanın eski bir simgesiydi ve daha sonra "kadın" için orijinal Sümer piktogramı olan bölünmüş bir üçgene dönüştü . Son zamanlarda, Avustralya'da bir dizi daire ile oyulmuş 130 metrelik bir kumtaşı monoliti bulundu . Belki de yaşı 75 bin yıl olan en eski sanatın bu örneği, ilkel insanın kendisini her yerde karşılayan Büyük Modele, sürekli dönen Çark'a ilk övgüsüdür .

Din karmaşık, gelişen bir olgudur. Paralellikler kısa sürede daha sofistike hale geldi ve bunların doğru yorumlanması ve etkili bir şekilde uygulanması artık çeşitli düzeylerde rahipler ve şamanlar gerektiriyor . Birçok kültürde Ay'ın dünyevi kişileştirilmesi fallik bir yılana dönüşür; yılın belli zamanlarında deri değiştirip yok oluyor , sanki ölüyor ve yeniden doğuyor. Birbirinden çok uzak olan Banshan ve Nian-Yang Neolitik döneminin Çin kültürleri ile Kalchaka'nın Amerikan-Hint uygarlığı incelendiğinde, erkek ve dişi belirtilerini birleştiren eşkenar dörtgenlerle süslenmiş yılan resimleri bulundu . doğurganlığın kaynağı olan iki ilkenin tekrar tekrar birleşmesinin sembolü. Başka bir ay yaratığı, kurbanı bekleyen gümüşi döngüsel ağı insanın kaderine benzeyen bir örümcekti - o, tüm canlılar gibi Ay tarafından kontrol ediliyor.

wyrd gibi kader için kullanılan en eski kelimelerden bazıları, " ipliği bükmek" veya " ipliği bükmek" anlamına gelen Hint-Avrupa uert kelimesinden türetilmiştir .) ay orağının simgesi olan hilal-kıvrımlı boynuzları, "güçlü boynuzları olan güçlü bir buzağı", "cennetin genç bir boğası" olan ay tanrısı Nanna-Sin ile ilişkilendirilmiştir. İnci - yumuşakça kabuğunda olgunlaşan küçük, parlayan bir ay - ay tanrısının muskası görevi gördü. Kolomb öncesi Meksika'da kutsal bir sembol

Pirinç. 2. Yazma geliştirme:

1 - başlangıçta üst sıradaki piktogramlar *yıldız" anlamına geliyordu,
aynı zamanda "tanrı" anlamlarına da sahiptiler; 2 - bölünmüş bir üçgen
(eski bir prototipi eşkenar dörtgendi) kadın
cinsel organını gösteriyordu; aynı zamanda "kadın" anlamına geliyordu; 3 -
"dağlar" anlamına gelen piktogramlar; 4 - "dağların kadını", yani Sami kökenli bir köle anlamına gelen piktogramlar .

küçük sivri uçlu bir çubukla kil üzerinde sıkılması kolay bir sembole
dönüştüğü
gösteriliyor - çivi yazısı bu şekilde ortaya çıktı.

Ay, bir gece lambası gibi boynuzlarını gösteren veya çıkaran bir salyangozdu ve Buz Devri Avrupa'sında , mevsime bağlı olarak ortaya çıkan veya kaybolan ve insanlığın atası olarak kabul edilen bir ayı onurlandırıldı . Afrikalı Bushmenler, Samoyedler (Saamiler) ve Çinliler kadar birbirinden uzak halklar arasında , içinde bir şeyin (eksik Ay gibi), bir kolun veya bir bacağın eksik olduğu bütün ay figürleri grupları bulundu . Bu tür figürinler , yağmura neden olma ve dolayısıyla doğurganlığı sağlama yeteneğine sahip olarak kabul edildi .

İlkel insan için bariz olan paralellikler , biz eski Tele kültürünün insanları için başarılı olmaktan çok saçma görünüyor . Dünyayı ilkel bir toplumun gözünden görmek için bilimimizi ve mantığımızı unutmalıyız. Eliade, "Bütün bu analojilerin anlamı," diye yazıyor , "esas olarak bir kişiyi kozmosun ritimleri ve enerjisiyle ilişkilendirmek ve sonra bu ritimleri" kutsal çiftleşme ritüelinde olduğu gibi, "merkezleri ve nihayet aşkın olana , Eliade'nin "orijinal birlik" dediği şeye sıçramak için . İlkel teoloji, gerçeği bulmaya yönelik diğer insan girişimleriyle aynı hedefi takip etti : uzak atalarımız etkili bilgi, onlara refah, yavrular ve insan için mevcut olan tek ölümsüzlük biçimi olan üremeyi sağlayacak bilgiyi arıyorlardı . Tasavvufa eğilimli olanlar, bu bilginin daha yüksek güçlerle temasa geçmelerine yardımcı olacağına inanıyorlardı. Ayin sırasında Efkaristiya ayini, bir dervişin ritüel dansı veya Sümer orgazmı olsun, herhangi bir ritüelin mistik bir özü, yüce bir kutsal noktası, zamanın dışında bir doruk noktası vardır ; ve her ritüelin amacı, aşkın gerçeklikle, öteyle, değişime tabi olmayanla birleşen, geçici de olsa kendinden geçmiş bir coşkudur . Eskiler için böyle bir gerçeklik, Dünya'nın ve hatta Ay'ın ötesinde, var olan her şeyden çok uzaktaydı. Supra lunam sunt aeterna omnia, diye yazdı Cicero, antik Akdeniz'in mutlaklık inancını tekrarlayarak. "Ay'ın üzerinde her şey sonsuzdur."

2 binin başından bir veya iki yüzyıl sonra . e. Ur ailelerinden biri artık en yüksek mutlaklar ve dünyevi ahlaksızlıklar hakkındaki bu tür statik fikirlerden memnun değildi. Mukaddes Kitabın ilk kitabı olan Yaratılış'ta kaydedildiği gibi, bu kişiler Terah'ın ailesiydi:

İşte Terah'ın soyağacı: Terah'ın babası Abram', Haxopa ve Haran'dır. Aran, Lut'un babası oldu.

Ve Haran, babası Terah'ın yönetimi altında, doğduğu diyarda, Kildanîlerin Ur şehrinde öldü. .

Abram ve Haxop karı aldı; İbrahim'in karısının adı : Sarah; Nakhorova'nın karısının adı: Aran'ın kızı Milka, Milka'nın babası ve Iska'nın babası.

Çapa da kısır ve çocuksuzdu.

Ve Terah, oğlu Abram'ı, torunu Aranov oğlu Lut'u ve oğlu Abram'ın karısı gelini Sara'yı alıp Kenan diyarına gitmek üzere onlarla birlikte Kildanîlerin Ur şehrinden çıktı . Ancak Haran'a vardıklarında orada durdular.

Ve Terah günleri iki yüz beş yıl oldu ve Terah Haran'da öldü (Yaratılış 11:27-32)'.

Bu pasaj, okuyucuya , sanatsız ve tuhaflığıyla (her kimse Parra, 200 yıldan biraz fazla yaşadı), mitolojik bir bileşenin yokluğu olmasa da Sümer efsanelerine benzeyen, ifadesiz bir anlatı gibi görünebilir . Bununla birlikte, bariz bir fark gözden kaçamaz: pasaj, ne tanrı ne de kral olan eski kahramanların (hatta kadınların) adlarını ve soyağacını dikkatlice korur; dahası, verilen bilgiler kesin soy verilerine çok benzer .

doğduğu toprak olan Ur'a yerleşmiş bir Sami kabilesine mensuptur . Ataları, Sümer'i fetheden ve yavaş yavaş onun son derece yüksek kentsel kültürünü benimseyen göçebelerdi. Burada alıntılanan satırlar - Sami İbranice'den bir çeviri - Yaratılış Kitabında, dünyanın yaratılışından tufana kadar insanın kökeni tarihinden hemen sonra gelir. Ancak önceki anlatının aksine, Terah'ın ailesinin tarihçesi bir peri masalına değil, olayların gerçekten tarihsel bir tasviri girişimine benziyor; ve bu metin büyük olasılıkla üç bin yıldan daha kısa bir süre önce yazılmış olsa da, bizi neredeyse dört bin yıl öncesine, MÖ 2. binyılın başına götüren sözlü bir geleneğin ürünüdür . e., dünyanın ilk imparatorluğunun hükümdarı Hammurabi'nin yönetimi altındaki Babil'in altın çağına.

Ur'un bu sakinlerinin yola çıktıklarında akıllarından ne geçtiğini bilmiyoruz. Büyük ihtimalle özel bir şey yok. Fırat boyunca kuzeybatıya, Uruk'un kardeşi aya da taptıkları bir şehir olan Haran'a taşındılar ve görünüş olarak ona çok benziyorlar - çünkü San Francisco New York'a benziyor. Belki de hareket, öncelikle kişinin beklentilerini iyileştirme arzusundan kaynaklanıyordu; ayrıca Terah ailesinin Harran'a yerleşmek niyetinde olduğuna inanmak için sebepler var. Ancak Abram için Haran yalnızca geçici bir yuvaydı. Bu pasajdaki en tuhaf şey , yolculuğun nihai varış noktasının , Sami kabilelerinin (en azından Sümerlerin karikatüründe) çiğ et yedikleri ve hakkında hiçbir fikirleri olmadığı bir tür "taşra" olan Kenan ülkesi olduğunun belirtilmesidir. ölen kabile üyelerinin cenazesi . Aileleri Ur'a yerleşenlerden hiçbiri, ona benzer bir şehre taşınmak dışında, oradan ayrılmayı düşünmedi . Ancak burada yanlış yönde bir göç, şehirlerde yaşayan Sami kabilelerinin temsilcilerinin yüzyıllardır kesildiği köklere dönüş görüyoruz . Ancak, Dünya'nın çehresini değiştirecek, insanların zihinlerinde ve ruhlarında gerçek bir devrim yaratacak olan bu garip göçtü .

Harran'da Terah ve ailesi zenginleşti ; Abram'a hitaben bir ses büyük olasılıkla Harran'da şöyle dedi:

“Ülkenden, akrabandan ve babanın evinden sana göstereceğim ülkeye git.

Seni büyük bir ulus yapacağım ve seni kutsayacağım ve adını yücelteceğim; ve sen bir nimet olacaksın!

seni lanetleyenleri lanetleyeceğim ; ve dünyanın bütün aileleri sende kutsanacak!” (Yaratılış 12:1-3).

Ve Abram gitti, - bilinmeyen bir anlatıcı yorum yapıyor. Ve Abram, Lut, Çapa ve edindikleri tüm mallarla ve Haran'da sahip oldukları tüm insanlarla birlikte yola çıktılar, yani iki büyük aile, hizmetkarları ve haneler. Ancak ev, mülk ve kölelere ek olarak Sümer geçmişlerini de yanlarında götürdüler. Böyle bir yolculuğa çıkmak eski hayatlarından keskin bir kopuş anlamına gelse de Abram, Sarah, Lut, akrabaları ve köleleri Sümerliydi, bizim düşünce tarzımızın modern kültür tarafından şekillendirilmesi gibi onların zihniyeti de kaçınılmaz olarak Sümer kültürü tarafından şekillendirildi . Yeni bir şey doğdu, ama her zaman olduğu gibi, günlük hayatın eski, tanıdık gerçekleriyle çevriliydi. Nova ex veteris eski bir Latin paradoksudur. "Yeni ancak eskiden doğabilir."

önemi hakkındaki Sümer fikirlerini paylaştığı açıktır ; aksi takdirde edindikleri tüm mülklerden - Harran'da edinilen tüm servetten bahsetmek kısa ve öz anlatıcının aklına gelmezdi . Sümerlerin dini fikirleri Abram'ın soyundan gelenlerin en eski kayıtlarında açıkça görüldüğünden, yanlarında götürdükleri fikirleri de kısmen biliyoruz - entelektüel bagajları bizim için neredeyse şeffaftır - . Abram'la konuşan ses koruyucu tanrının sesiydi; ve Abram için, büyük olasılıkla, heykelciği Gılgamış'ın iyi şans için meshettiği Lugalbanda'dan pratik olarak farklı değildi . Pek çok tanrı vardı, ancak her insanın kendisiyle ilgilenen bir koruyucu ruhu (ata veya melek) vardı. Sembolleri tılsımlar ve heykelcikler olan bu tanrılar esas olarak kabile (kişisel, aile, şehir, kabile) idi ve herhangi bir akraba gibi kıskanç ve saçma bir eğilimle ayırt edildiler . Her zaman değil, bu tanrılar kötülük yaptı, ancak çoğu zaman bunu önlemek için güçsüz oldukları ortaya çıktı. onun; ancak halkın kendisi de ahlaksızlıklarla doluydu. Utnapishti bilgece "Bir adam yalan söylüyor" diyor. Popüler bir Sümer atasözü "Günahsız bir çocuk henüz doğmadı" diye uyarır . Başarılı olmak için, ilgili tanrıya bir şekilde haraç ödemek gerekiyordu - bu nedenle Sümer tapınaklarının açıklamaları bu kadar doğru ve ayrıntılı, çünkü ibadet ritüeli (seks partileri ve kutsal çiftleşmeler dahil) büyük bir şevkle gerçekleştirildi. Utnapişti'yi doğru bir adam yapan şey, ayinin ayrıntılarına gösterilen titiz dikkatti. Sümerler için bu tür dindarlık tezahürleri, tanrıların kötü iradesine karşı tek korunma yoluydu .

Gılgamış Destanı'nda İncil'de yankı bulan birçok mitolojik motif gördük. (Gılgamış'ın hikayesi o kadar canlıydı ki, hem Homeros'un Odyssey'de topladığı Yunan mitlerini hem de ortaçağ Arap edebiyatının bir anıtı olan Binbir Gece Masallarını etkiledi.) 6. yüzyılda. M.Ö e. Kudüs Tapınağı'nda İsrailli kadınlar, Ezekiel peygamberin tiksintiyle bahsettiği tanrı Dumuzi'nin (İncil'de Tammuz) yasını hâlâ tutuyordu . (Ölen ve dirilen tanrı efsanesi o kadar uzun bir gölge düşürür ki, bugün bile İbrani takviminin aylarından birine Tammuz denir.) Şüphesiz Terah'ın ailesi, uzun ömürlü atalar ve huysuz tanrılarla ilgili Sümer hikayelerini aldı; kıskanç tanrıçanın yolculuğunda onlarla birlikte bir yılan tarafından korunan kutsal "hayat ağacına" sahip olan İştar ve doğruluğu sayesinde büyük sel sırasında hayatta kalmasına ve kurtarmasına izin veren uzak bir ata efsanesi yeryüzündeki yaşam Ve Terah'ın ailesi doğuya, ufukta çok uzaklarda, Sümer'in kalmış olduğu yere baktığında, Harran'ın ziguratı uzun bir süre hâlâ görülebiliyordu; Genesis Kitabındaki efsanevi, gülünç Babil Kulesi tarihinde tekrarlandı .

Bununla birlikte, çöle yapılan bu sefer dışarıdan ne kadar "Sümerli" görünse de, onu yöneten kişinin tamamen yeni bir fikir taşıdığı da doğrudur. Abram'ın Chanaan'a gitmekte olduğunu biliyoruz , ama bu doğru mu? Belki de Terah ve ailesinin çocukları ve maceraları hakkındaki son raporda Kenan'dan söz edilmesi, Abram'ın buranın yolculuğun başında bildiğini henüz göstermiyor. Abram'ın onun nereye gittiğini bildiğine ya da Tanrı'nın kendisine söylediğinden başka bir bilgiye sahip olduğuna inanmak için hiçbir neden yok: kendi topraklarından gitmesi gerekiyor (İbranice lekh-Iekha buyruğu, İngilizce'nin yerine acil bir ihtiyaç taşır. ) dönüşü olmayan yere, sana göstereceğim toprağa ve sonra Allah bilinmeyen bir şekilde bu çocuksuz kişiyi büyük bir millet yapacak ve yeryüzünün bütün kabileleri kutsanacaktır. o.

Wayyelekh Avram (Ve Abram gitti.) - bunlar muhtemelen tüm dünya edebiyatındaki en cüretkar sözlerdir . Kültür ve algının uzun bir evrim sürecinde daha önce olan her şeyden ayrılmayı somutlaştırırlar . Öngörülebilir olanın medeni meskeni Sümer'den , nereye gittiğini bilmeyen ama Tanrı'nın ona emrettiği gibi çöle giden bir adam gelir. Refah uğruna tanrıların himayesini arayan ihtiyatlı, çıkarcı tüccarların anavatanı Mezopotamya'dan, zengin bir kervan ticari hedefleri olmadan ayrılır . Çok eski zamanlardan beri kendini zar zor fark etmeye başlayan, yıldızlar arasında ebedi gerçeklerin onayını arayan en eski insan topluluğunun derinliklerinden , bir grup insan koparılıyor, kimsenin bilmediği bir yere dolaşıyor. Tüm özlemlerin ölümle sonuçlanacağına inanan insan ırkının içinden , kendisine imkansızın vaat edildiğini ilan eden bir lider çıkar. Ölümlülerin hayal gücünden yeni, daha iyi bir şeyin, gelecekte olacakların hayali gelir.

2000'de yaşasaydık ne duyardık ? e. ve dünyanın bütün insanlarına Abram'ın yolculuğu hakkında ne düşündüklerini sorabilir mi? Tarih öncesi animizmin yaygın olduğu ve insanların büyük Yaşam ve Ölüm Çarkı'nın göksel sembollerini taşa oymaya ve çizmeye devam ettiği Afrika ve Avrupa'nın çoğunda , Abram'a bir deli diye alay edilirdi ve onlar cenneti işaret ederlerdi. dünyevi kaderin kararlaştırıldığı yer. "Karısı kış kadar kısır" denirdi bize. "İnsan kaderinden kaçamaz." Mısırlılar inanamayarak başlarını sallarlardı. En yetkili düşünürlerini tekrarlayarak, "Hiç kimse bilge doğmaz" derlerdi. Atalarımızı örnek almalıyız. Ona geçmişte söylenenleri öğret, o da başkalarına iyi bir örnek olacak." Eski Yunanlılar muhtemelen Abram'a Prometheus'un hikayesini hatırlatırdı - ilahi ateşi arama onun için çok üzücü bir şekilde sona erdi . Hindistan'da Abram'a zamanın mantıksız ve acımasız olduğu söylenecekti. Kendinize bir şeyi zamanında tamamlama görevi vermeyin - bu yalnızca acıya yol açacaktır. Düşünceleri I Ching'e (Değişimler Kitabı) yansıyan Çinli bilgeler, onu seyahat etmenin veya başka herhangi bir dünyevi özlemin anlamı olmadığı konusunda uyarırlardı ; en önemli şey, değişim yasasından kaçınarak hayatı uyumlu hale getirmektir. Amerika'daki Maya kabilelerinin ataları , Çinlilerinki gibi değişmeyen bir yıl dizisini yeniden üreten dairesel takvimlerine işaret edecek ve her şeyin tekerrür ettiğini ve her insanın kaderinin önceden belirlendiğini açıklayacaklardı. Her kıtada, her toplumda Abram, takipçilerine Herakleitos, Lao Tzu ve Siddhartha gibi farklı düşünürlerin verdiği aynı tavsiyeyi alırdı : yolculuğa çıkma , olduğun yerde kal; yaşam ırmağıyla uyum bul, onun durmaksızın ve amaçsız akışını seyret , geçmiş, şimdi ve olacak her şey üzerine meditasyon yap, ta ki görüntü seni yutana kadar ve sonra Büyük Çark'la ve kendi ölümünle barışırsın. ve dünyadaki tüm binalardan yıkıma tabi olanların ölümüne .

Kenan'a vardığında bu topraklardan geçerek torunları için bir türbe olacak olan Şekem yerine gitti , çünkü Abram orada bir meşe ağacının altında tanrısına hayvanlar kurban edebileceği küçük bir sunak yarattı . Ve burada bir durakta Allah ilk kez bu toprakları Vaat Edilmiş Topraklar olarak tanımladı: “Bu toprakları senin soyuna vereceğim!” Bu arazi çok belirsiz bir tanımdır; çünkü o zamanlar sınır yoktu . Ancak o andan itibaren, uzun yıllar boyunca, Tanrı Avram'la her konuştuğunda, başlangıçta verilen söz giderek daha somut hale gelir. Ve yine de, şehir hayatının şımarttığı Abram ve halkının uzun yıllar ne kalıcı bir ikametgahı ne de herhangi bir toprağa sahip olma hakkı yoktur, gezgin olarak yaşarlar - ve kendilerini böyle tanımlarlar . Abram'ı takip edenlerin kendi cehaletlerinin kurbanı olduklarından, onun güçlü kişiliğinin cazibesine yenik düştüklerinden ve Abram'ın kendi çılgın fantezilerini yukarıdan gelen bir ses sanarak gerçekleştirilemez rüyalara daldığından şüphelenmeye başlıyoruz .

Ancak Abram, bir delinin özelliği olmayan bir beceriklilik sergiliyor. Kenan'da bir kıtlık çıkınca Abram orada yaşamak için Mısır'a gider . Ve yarı vahşi kabilelerden değil, kimsenin karşı çıkmaya cesaret edemediği güçlü bir firavundan sakınması gereken bu tamamen yabancı ülkede Abram bir plan geliştirerek karısı Sara'ya şöyle der:

“Burada, senin güzel bir kadın olduğunu biliyorum . [Muhtemelen Cape, kocasının övgüsünü duymaktan memnun oldu, ancak daha sonra söylenenler yüzünü gerdi .]

Ve Mısırlılar seni gördüklerinde, "Bu onun karısı" diyecekler ve beni öldürecekler ve seni sağ bırakacaklar.

O halde kız kardeşim olduğunu söyle, senin iyiliğin için bana iyilik olsun ve ruhum senin aracılığınla yaşasın” (Yaratılış 12:11-13).

Elbette Firavun, Capy'yi cariye olarak aldı ve Abram karşılığında küçük ve büyük sığırlar, eşekler, köleler, cariyeler, katır ve develer aldı. Metin, firavunun Sarah'yı tanıyıp tanımadığı konusunda sessiz kalıyor ve ayrıca olanlara nasıl tepki verdiği hakkında tek kelime etmiyor. Ancak Abram'ın tanrısının Firavun'u ve evini ağır darbelerle vurduğunu ve Firavun'un bir şekilde olanların nedenini öğrenmeyi başardığını biliyoruz. Abram, Firavun'un önünde durduğunda, dokunaklı bir sesle haykırdı: Ma-zot?! (“Bu nedir?!”) - modern

1 Çoğu bilgin , Avram zamanında evcilleştirilmiş develere yapılan atıfın çağ dışı olduğuna inanıyor, çünkü İncil'deki kanıtlar dışında hepsi develerin M.Ö. e. Diğer araştırmacılar, bu tür kanıtların yokluğunun, İncil metnini yanlış olmakla suçlamak için yeterli gerekçe olmadığına inanıyor . — Yetki.

İsrail, bu ünlem, bir tasavvuf dokunuşundan yoksun değil , kafa karışıklığını ve üzüntüyü ifade ediyor. Firavunun konuşmasının devamı eski bir vodvilden bir sahneyi andırıyor:

"Karın olduğunu neden bana söylemedin?

Neden "O benim kız kardeşim" dedin? ve onu karım olarak kabul ettim. Ve işte karınız; alın ve gidin!” (Yaratılış 12:18-19).

Firavunun muhafızları Abram'a , karısına ve sahip olduğu her şeye çok kısa sürede Mısır sınırına kadar eşlik ettiler. Yukarıdaki alıntı bölümü bitiriyor; Açıkça oynanan maskaralıktan hoşlanan anlatıcı , Abram'ın yalnızca kendi derisini kurtarmakla kalmayıp, aynı zamanda servetini de büyük ölçüde artırdığını bildirdi. Bir sonraki bölümün başında, yanlışlıkla en önemli şeyi kaçırmamamız için anlatıcı bize Abram'ın Mısır'dan geldiğini ve ... sığır , gümüş ve altın açısından çok zengin olduğunu hatırlatır. Bu hikayedeki Çapa, duyguları hesaba katılamayan bir piyon olarak ortaya çıktı; Buradaki en önemli şey , Mısır ileri gelenlerini parmakla kandırmayı başaran göçebe ataların becerikliliğidir .

Kenan çölünde evsiz bir gezgin olan güçsüz Abram, Mısır'ı yöneten güçlü firavunla nasıl bağlantı kurmayı başardı? Bu sorunun cevabını Mısır'daki olayı izleyen muhteşem bölüm veriyor . Kıtlık sona erdiğinde, Abram'ın yeğeni Lut, çevredeki şehirlerden biri olan ve görünüşe göre bugün Ölü Deniz havzasının güney kısmında yer alan Sodom'a yerleşti . Abram şehir hayatını terk etti ve Ürdün'ün batı yakasında, Mamre meşe ormanının yakınında çadırını kurdu. Abram, Lut'un Kenanlı ve Sümerli iki kral ittifakı arasındaki bir savaş sırasında esir alındığına dair bir söylenti duyar:

Ve hayatta kalanlardan biri gelip o sırada Mamre'nin meşe ormanı yakınında yaşayan Yahudi Abram'a, Abram'ın müttefikleri olan bir Amorlu kardeş Eşkol ve kardeş Aner'e haber verdi .

Akrabasının esir alındığını duyan Abram, evinde doğan üç yüz on sekiz hizmetkarını silahlandırdı ve [düşmanlarını] Dan'e kadar takip etti (bjp. 14:13-14).

Mazot mu? Avram'ın aile üyeleri ve diğer ev halkı bir yana, 318 kölesi var mı ? Abram'ın bir kabile lideri olarak "müttefikleri" var mı? Beceriksiz ve utangaç bir göçebe olan Abram, Kenan'ın güneyindeki Mamre'den (şimdi El Halil) uzak kuzeydeki Dan'e kadar birkaç yüz mil yol kat eden düşmanı takip etmek için bir ordu toplamayı başardı. Bu metnin doğru yorumunun anahtarı, başka hiçbir yerde bulunmayan bir tanım olan Abram'ın bir Yahudi olarak tanımlanmasında yatmaktadır . Bu hikaye Yaratılış'ın dokusuna işlenmiş olsa da, kaynağı Abram'ın kendilerine hiçbir zaman Yahudi demeyen çocuklarının gelenekleri değil , mahallede yaşayanların hikayeleriydi. Burada Abram'ı, soyundan gelen sonraki nesillerin ona baktığı yumuşatıcı idealleştirme prizmasından görmüyoruz ; onu çağdaşlarına göründüğü gibi görüyoruz. Abram, Mısır'da olanlardan da anlaşılacağı gibi, ne bir köydü ne de çölde sakin ve kolay bir yaşam arayan aylak bir hayalperestti. Zeki ve sağduyulu, Kenan'ın sıkıntılı yaşamı için Sümer'in kentsel lüksünü terk etmek için kendi nedenleri vardı ; aynı zamanda hiçbir şeyi riske atmadı : klanın güçlü ve varlıklı bir lideriydi , emrinde birçok insan vardı .

Lut'u başarılı bir şekilde serbest bıraktı ve ardından güneye dönerek, savaş ganimetlerinden payını almayı reddederek yerel krallarla ilişkilerini güçlendirdi:

Avram'ı zenginleştirdim demeyesiniz diye, hepinizin ayakkabılarından bir iplik ve bir kemer bile almayacağım .

Gençlerin yediklerine ve benimle gelenlerin payına ek olarak; Aner, Eşkol ve Mamri paylarına düşeni alsınlar” (Yaratılış 14:23-24).

Yarı deli bir idealist olmayan Abram, kelimenin tam anlamıyla bir erkek olarak kalır. Tanrı'ya dönse bile , nasıl iş yapılacağını bilen, ailenin ihtiyatlı bir lideri olmaya devam ediyor. Abram , Tanrı'nın sesini işiterek şu büyük sözleri söylüyor: "Korkma," diye yakınıyor Abram: "Bana ne vereceksin? Çocuksuz kalıyorum ” ve Tanrı ona çocuk vermediği için kıdemli hizmetçiyi varisi yapmak istediğini söylüyor . Bu dolaylı suçlamaya Allah şöyle cevap verir:

[evin sorumlusu] senin varisin olmayacak , senin sulbünden gelen senin varisin olacak.”

Ve onu dışarı çıkardı ve "Gökyüzüne bak ve eğer sayabiliyorsan yıldızları say" dedi. Ve ona şöyle dedi: "Senin soyun bir sofranın olacak" (Yaratılış 15:4-5).

Buradaki gökler metaforun kaynağı olmakla birlikte , başka bir şeyi önceden haber vermemektedirler. Kehanet yalnızca Tanrı'dan gelebilir; cennet yalnızca bir örnek olarak hizmet eder. Bu Abram'a oldukça yakışıyor : Bölümün sonunda anlatıcı, şimdi bildiğimiz gibi ailenin pratik, deneyimli reisi Abram'ın Tanrı'ya inandığını ve Tanrı'nın bunu ona doğruluk olarak atfettiğini fark eder. Bu inanç ancak Abram'ın sezgisiyle açıklanabilir: Olanları değerlendirirken bu kişi yalnızca kendisine ve kendi sağduyusuna güvenir . İki damla su gibi birbirine benzeyen krallar ve savaşçılar hakkındaki masallar çağında, bedensiz bir sese şüpheci, pratik bir inanç hakkında bir efsane ortaya çıkar. Bu , insan ve Tanrı arasındaki kişisel ilişkinin nasıl şekillenmeye başladığına dair inanılmaz bir hikayenin başlangıcıdır .

Bununla birlikte, bu ilişki Sarah'nın katılımı anlamına gelmez - piyon olarak kalan o, 60'ından memnun değildir . Khanana'da on yıl yaşamış biri olarak, "Tanrı doğurmayayım diye rahmi kapattı," diye homurdandı . Zamanının adetlerine uygun olarak Mısırlı cariyesini kocasına cariye olarak verir ve “ Belki ondan çocuklarım olur!” Ancak hamile kalan Hagar, zavallı Sarah'nın dayanamayacağı metresine tepeden bakmaya başlar. Abram, Hagar'ı karısının eline verir ve hizmetçiyle kendi takdirine bağlı olarak başa çıkmakta özgür olduğunu söyler ve Sarah'nın zulmü, Hagar'ın çöle kaçmasına neden olur ve burada bir melek, Hagar'ın soyundan beri ona Cape'e dönmesini ve boyun eğmesini emreder. o da mümkün olmayacak şekilde çoğaltılacak ve çokluktan sayılacaktır. Oğlu İsmail ikinci Enkidu olacak - vahşi bir eşek [gibi] insanlar [arasında] olacak; onun eli herkesin üzerinde, herkesin eli de onun üzerinde, Arapların atası. Hagar dehşet içinde kendisine emredileni yapar, ancak ondan önce kendisine gönderen tanrıya yeni bir adla bir meleğin adını verir. Ona beni gören Tanrı diyor ve bölümün geri kalanının konusu bu vizyon .

Abram zaten çok yaşlı bir adam: metne göre 99 yaşında. Ve bu rakam , Sümer abartmalarının hafif bir yankısı olarak algılanabilse de , Abram ve Sara'nın çocuk sahibi olma umutlarını çoktan yitirmiş olduklarından şüphe etmek için hiçbir neden yok . Ancak tanrı, bir sesten daha fazla bir şeye dönüşür. Abram'a görünür ve ona şöyle der: "Ben [İbranice Shaddai'de] Her Şeye Gücü Yeten Tanrı'yım ." Shaddai kelimesinin anlamı bugün tam olarak net değil , ancak birçok kişi bunun "Dağın Tanrısı" veya "Yükseklerin Tanrısı" anlamına geldiğine inanıyor. "Önümde yürü, " diye emrediyor, " ve suçsuz ol!"

Böylesine yakın bir ilişki teklif edilen Abram, Tanrı'nın büyüklüğünü görünce ... yüzüstü düştü. Onu Tanrı'ya bağlayan bağların nasıl daha da yakınlaştığını, ilişkinin geliştiğini görüyoruz ve olayların aynı zamanda derin bir anlamı olduğunu kabul etmekten başka bir şey yapılamaz: Abram'ın bireyselliğinin farkındalığı olmadan böyle bir bağlantı pek mümkün değildir. Bu tür ilişkilerin durumu, aynı zamanda , yeni ortaya çıkan tektanrıcılığın gerektirdiği en yüksek yoğunluktur. Bütün bunlar bize , tektanrıcılığın ters tarafının, kişilerarası ilişkiler için doğuştan gelen yeteneği ile bireysellik olduğuna inanma hakkını verir .

Ve yine Allah, İbrahim'e Kenan diyarını ve aralarında kralların çıkacağı (ve sizden kralların çıkacağı) sayısız bir zürriyet vaat ediyor. Tanrı , kabilelerin liderlerinin kendi aralarında anlaştıkları gibi, Abram'la bir anlaşma yapmak istiyor . Anlaşmaya göre Abram, Abraham (veya birçok ulusun Babası) olarak yeni bir isim almalıdır; Sarah'ın adı da değişecek ve artık Sarah (veya Hükümdar ) olarak adlandırılacak . O zamanlar yıkılmaz bağların kurulması, zorunlu olarak kanla, genellikle kurbanlık bir hayvanın kanıyla mühürlenirdi. Ancak bu kez antlaşma Abram'ın kendi kanı ve ailesindeki her erkeğin kanıyla imzalanacak :

evde doğup da soyunuzdan olmayan bir yabancıdan parayla satın alınan her erkek [çocuk] aranızda nesillerinizde sünnet edilsin.

Senin evinde doğup da senin paranla satın alınan mutlaka sünnet edilecek ve senin bedenindeki ahdim ebedi bir ahit olacaktır” (Yaratılış 17:12-13).

yaşam gücünün vücut bulmuş hali olan penisini unutamaz . Bu antlaşma , Avram'ın çocuklarının kendilerini her zaman hatırlayan tanrıyı unutmalarına izin vermeyecektir . Gücünü ve münhasırlığını güçlendiren bu tanrı, başarılı olmak için mesh edilmesi gereken cep muskalarına giderek daha az benziyor . Abram'ın tanrısı, Sümer koruyucu tanrılarının özelliği olan koruyucu melek görünümünü kaybeder ve Tanrı olur. Bazılarına İbrahim'e sunulan ahit barbarca gelebilir. Bununla birlikte, Kenan ve Mezopotamya'nın sert gerçekliğinde, bu türden sürekli bir hatırlatmanın - Bedeninle yaptığım antlaşmanın - derin bir anlamı vardı.

Şimdi adı İbrahim olan kişi yine yüz üstü yere yıkılır ama şu düşünceye gülmekten kendini alamaz: “ Yüz yaşından oğul olur mu? ve doksan yaşındaki Sarah gerçekten doğum yapacak mı? Yüksek sesle şöyle diyor: "Ah, keşke İsmail Senden önce yaşasaydı!" - yani zaten doğduğu için büyük bir avantajı olan İsmail için bu kehanet gerçekleşsin. İbrahim, Tanrı'yı gerçeğe yaklaştırmaya çalışıyor. Ama Tanrı , İsmail'i çok ama çok çoğaltacak olsa da , gelecek yılın tam bu zamanında Sara'nın sana doğuracağı oğulla ahdini sürdüreceğini vaat ediyor . Yani hayattan istediğini hiçbir zaman alamayan Sarah, üç ay sonra hamile kalacaktı. En azından biraz kesinlik.

Ve Tanrı İbrahim'le konuşmayı bıraktı ve ondan yükseldi. Konuşma bitti; kesintiler başlar. İbrahim kendini ve ev halkının tüm erkek yarısını sünnet edecek vakti bulur bulmaz misafirler ona gelir. Muhtemelen henüz tam olarak iyileşmemiş olan İbrahim, günün sıcağında çadırın girişinde oturdu - tıpkı bugün kavurucu Orta Doğu güneşinde çadırın gölgesinde oturup onu hissetmeyi uman eski Bedeviler gibi. rüzgarın nefesi.

Gözlerini kaldırdı ve baktı ve işte, önünde üç adam duruyordu. Görünce çadırın girişinden onlara doğru koştu ve yere kadar eğildi.

Ve dedi ki: “Efendim! Eğer katında lütuf bulduysam, kulunun yanından ayrılma!

Ve biraz su getirecekler ve ayaklarınızı yıkayacaklar; ve bu ağacın altında dinlen.

Ve ben ekmek getireceğim ve sen de kalbini kuvvetlendireceksin, sonra kulunun yanından geçtiğin gibi git !” (Tekvin 18:2-5).

Devasa sürülerin ve çok sayıda hizmetkarın sahibi olan İbrahim, kim olursa olsun bu yöneticilerden kendini çok daha aşağıda hissetmekte ve tüm kalbiyle misafirperverlik göstermeye çalışmaktadır. Belli ki kendini ekmekle sınırlamak niyetinde değil. Çadıra aceleyle, Sarah'ya en iyi undan hızlıca üç kek pişirmesini emreder. Sürüye koşar, yumuşak ve iyi bir buzağı seçer ve pişirmesi için bir hizmetçiye verir. Yemek hazır olduğunda İbrahim bizzat misafirlere ikram eder. Yemek sırasında misafirler, adını bir şekilde bildikleri kendi adını sorarlar: " Karınız Sarah nerede?"

, "Burada, çadırda," diye yanıtlıyor.

Misafirlerden biri, "Aynı zamanda [yani bir yıl sonra] yine seninle olacağım ve bu karın Sara'nın oğlu için olacak" diyor.

Şimdi İbrahim, Tanrı'ya ve iki meleğe hizmet ettiğini anlıyor.' Daha önceki vaatlerden haberi olmayan (neden bir eşle paylaşalım ki?) Sarah, sohbete kulak misafiri olur. Belki aceleyle ekmek pişirmek zorunda olduğu için başının döndüğünü hissetmişti ama misafirlerin konuşmaları ona gülünç geliyor ve usulca kıkırdıyor: “Yaşlandığımda bu teselliyi almalı mıyım? ve efendim yaşlıdır."

Sarah neden güldü? - diğer ikisi arasında bulunan ve artık kendisinin hiçbir şeyin imkansız olmadığı Tanrı olduğu gerçeğini gizlemeyen konuğa sorar. Zavallı Sarah, kafası karışmış ve korkmuş, gülmediği konusunda ısrar ediyor. "Hayır, " diye itiraz etti Tanrı, " güldün." Sarah, Tanrı ile kocası arasındaki büyük bağdan habersizdir.

1 Bu antik dönemde, bir başkası Sümerlerden ödünç alınan melekler, Tanrı'nın tezahürlerinden biri olarak kabul edilir ve çoğu zaman neredeyse kendisinden ayrılmaz. Rus ikon resminin en büyüklerinden biri olan Andrei Rublev'in ikonasına cennetten gelen üç misafirin İbrahim'in çadırının önünde ekmek bölüştüğü Siena, konu olmuştur . — aut,

Sümer'de, Mısır'da ve Kenan'da, Avrupa'da ve Asya'da, Avustralya'da ve Amerika'da herkesin güleceği gibi güler, bilenlerin acı kahkahalarıyla güler: Bir kadının artık meyve vermeyeceği ve bir erkeğin hamile kalmayacağı zaman geliyor. o . Krallar ve kahramanlar hakkındaki tüm masallara rağmen, deneyim bize hayatın gökyüzündeki değişen takımyıldızlar kadar öngörülebilir olduğunu söyler . Kaçınılmaz olan herkesi bekliyor.

Bu bölüm bir sonrakine sorunsuz bir şekilde akıyor. Tanrı kendi kendine sorar: "Yapmak istediğimi İbrahim'den gizleyecek miyim?" - ve İbrahim'le özel olarak konuşmaya karar verir, ne de olsa onu seçmiştir ve bu arada iki melek Lut'un yaşadığı Sodom'a doğru yola çıkarlar. Tanrı, İbrahim'e Sodom ve Gomorra'yı yok etme planını açıkladığında, Rab'bi caydırmaya çalışır : "Kötüyle birlikte doğruyu da mı yok edeceksin?" Ailenin reisi, Tanrı'ya sorular sorarken, soyundan gelenlerin gelecek çağlarda gösterecekleri cesareti, inanılmaz bir cesaret gösterir. Uzun bir tartışmadan sonra Tanrı, orada bir düzine doğru insan varsa Sodom'u yok etmeyeceğine söz verir.

evinde kalmaya davet ettiği Sodom'un ana meydanına sahibiz . (Nazik biri gibi görünse de İbrahim kadar misafirperver değildir.) Hiçbir zaman "Yaşayan Ölülerin Gecesi" filmindeki canlandırılmış cesetler gibi evi şehrin sakinleri tarafından kuşatılır. Lût'tan - evet, tahmin ettiniz - sodomi yapabilmeleri için kendilerine iki yakışıklı delikanlı getirmesini talep ediyorlar . Anlaşılıyor ki Sodom'da on salih kimsenin kokusu yok. Burada sadece kurnazlıkla zaman kazanmaya çalışan Lut vardır. Alıcıyla konuşuyor :

“Kardeşlerim, kötülük yapmayın;

Bakın, koca tanımamış iki kızım var; Onları sana getirmeyi tercih ederim, onlarla ne istersen onu yap; ancak bu halka hiçbir şey yapmayın, çünkü onlar benim evimin çatısı altına girdiler” (Yaratılış 19:7-8).

Bununla birlikte, önerisi Sodom sakinlerini hiç ilgilendirmiyor - kapıyı kırar kırmaz Lut'a ulaşacaklarını tehdit ediyorlar. Sonunda , sodomitler kirli işlerini yapmayı başaramazlar ve hak ettiklerini alırlar - gökten ateş ve kükürt. Lut ve ailesi artık uzakta ve güvendedir, ancak Lut'un karısı, arkasına bakmaması emredilmesine rağmen, lanetli şehre bakmak için arkasını döner ve tuzdan bir sütuna dönüşür, şartlara yakalanmış başka bir kadın.

İngiliz yazar Evelyn Waugh ile birlikte görev yapan subayda olduğu gibi bizde de aynı tepkiyi uyandırabilir . Bu subay, Wodehouse romanlarının sayfalarından çıkmış gibi cahil bir amatördü. Hayatında hiç kitap eline almadığı için, bir keresinde savaş eylemleri arasındaki zamanı okuyarak geçirmeye karar verdi ve öyle oldu ki , elinde başka hiçbir şey olmadığı için İncil onun ilk kitabı oldu . Yaratılış Kitabını ortasına kadar okuduktan sonra, "Tanrım, bu Tanrı ne kadar alçak!"

Sodom'un günahının eşcinsellik değil, konukseverlik eksikliği olması sadece kısmen güven vericidir. Bu pasajdan, oğlancılığın Tanrı'ya iğrenç olup olmadığı açık değildir, ancak kendilerini şehirde bulan güzel yabancıların tecavüzünün O'na iğrenç geldiğine şüphe yoktur. Ayrıca Mezopotamya'da Sümerlerin ve Yakın Doğu'nun diğer eski halklarının vajinal veya anal seks için olsun, cinsel ilişki sırasında "arkadan adam" pozisyonunu tercih ettiklerine dair pek çok kanıt bulundu . İbrahim'in torunları böyle bir pozu bir insana (köpek gibi) layık görmediler, bu da komşuların tüm cinsel repertuarının onlara kirli ve doğal görünmediği anlamına geliyor.

Ama ateşi ve kükürtü bırakalım ve gerçek mucizeye dönelim:

Sara, İbrahim'e hamile kaldı ve yaşlılığında, Tanrı'nın kendisine bahsettiği sırada bir oğul doğurdu.

Ve İbrahim, Sara'nın kendisine doğurduğu, kendisine doğan oğlunun adını İshak koydu. [Yitzhak - "Gülüyor"].

Ve İbrahim, Allah'ın kendisine emrettiği gibi, oğlu İshak'ı sekizinci günde sünnet etti.

İbrahim, oğlu İshak doğduğunda yüz yaşındaydı.

Ve Sarah, "Tanrı beni güldürdü" dedi (Yaratılış 21:2-6).

Tanrı zaten imkansızı vaat ederek onu bir kez güldürmüştü . Şimdi karşılıksız Sarah istediği tek şeye, sahip olamayacağını bildiği şeye sahipti . Bu çocuğa , başka bir kadından çocuk sahibi olabilecek İbrahim'den çok daha fazla ihtiyacı vardı . Ancak Tanrı'nın bir kişi için planları tek bir yaşamla sınırlı değildir ve bazen bu, figüranların bile mutlu olmasına yol açar . Karı koca arasındaki konuşma (ve daha önce neredeyse hiç konuşmadılar, en azından bizim yanımızda) sıcak ve dokunaklı ve sessiz kalmaya alışkın olan Sarah'nın sözleri derin duygularla dolu . Bunu ancak büyük diyalog ustası aktarabilir :

“Tanrı beni güldürdü; beni duyan gülecek...

... İbrahim'e kim derdi ki: "Sarah çocuklarını emzirecek?" Çünkü onun yaşlılığında bir oğul doğurdum! (Yaratılış 21:6-7).

Tanrı İbrahim'i güldürdü, Tanrı Sara'yı güldürdü, Tanrı İshak'ı güldürdü. Ve çocuk büyüdü ve sütten kesildi ; ve İshakın sütten kesildiği gün İbrahim büyük bir ziyafet verdi. Görünüşe göre mutsuzluk çizgisi sona eriyor ve tüm kabuslar geride kalıyor.

Orada değildi.

İlk olarak, Sarah, Mısırlı Hagar'ın sevincini paylaşmayacağına ikna olur, bu yüzden hizmetçiyi ve oğlunu sonsuza dek kovar (ancak Tanrı onları hâlâ koruyor). Ve sonra, keskin, ani ifadelerle anlatıcı, İncil'deki en korkunç ve acı hikayelerden birine başlar:

Ve bu şeylerden sonra vaki oldu ki Allah Aeraam'ı denedi ve ona, "İbrahim!" dedi. "İşte buradayım" dedi.

[Tanrı] dedi: Oğlunu, sevdiğin biricik oğlun İshak'ı al; ve Moriah diyarına git , ve orada , sana anlatacağım dağlardan birinde onu yakmalık sunu olarak takdim et.”

İbrahim sabah erkenden kalktı, eşeğini eyerledi, iki yavrusunu ve oğlu İshak'ı yanına aldı; yakmalık sunu için odun kesti ve kalkıp Tanrı'nın kendisine söylediği yere gitti.

Üçüncü gün İbrahim gözlerini kaldırdı ve yeri uzaktan gördü.

Ve İbrahim gençlerine dedi ki: "Siz burada eşeğin yanında kalın, oraya gidip tapınalım , sonra size döneceğiz."

Ve İbrahim yakmalık takdime için odun aldı, ve onu oğlu İshak'a arz etti; eline ateş ve bıçak aldı ve ikisi birlikte gitti.

Ve İshak babası İbrahim'le konuşmaya başladı ve, "Babam!" dedi. Cevap verdi: "İşte oğlum." Dedi ki, "İşte ateş ve odun; tüm yakmak için kuzu nerede?"

İbrahim, "Oğlum, Tanrı yakmalık sunu için bir kuzu sağlayacak" dedi. Ve ikisi birlikte [daha ileri] gittiler.

Ve Allah'ın kendisine bahsettiği yere geldiler; Ve İbrahim orada bir mezbah yaptı, ve odunları dizdi , ve oğlu İshakı bağladıktan sonra, onu mezbah üzerine, odunların üzerine yatırdı.

Ve İbrahim elini uzattı ve oğlunu öldürmek için bir bıçak aldı.

Ama Rabbin meleği gökten ona seslendi ve şöyle dedi : “İbrahim! İbrahim!* “İşte buradayım” dedi.

[Melek] dedi ki, “Elini çocuğa karşı kaldırma ve ona bir şey yapma, çünkü şimdi biliyorum ki sen Allah'tan korkuyorsun ve biricik oğlunu, benim için esirgemedin.

Ve İbrahim gözlerini kaldırdı ve gördü: ve işte, boynuzlarıyla çalılara dolanmış bir koçun arkasında. İbrahim gidip bir koç aldı ve oğlunun yerine onu yakmalık sunu olarak sundu.

Ve İbrahim o yerin adını koydu: Yehova-jira. Buna göre [ve] şimdi şöyle deniyor: Yehova'nın dağına bakıyor.

Ve ikinci kez Rab'bin Meleği gökten İbrahim'e seslendi.

Ve şöyle dedi: “Üzerime yemin ederim ki, madem bu işi yaptın ve biricik oğlunu, biricik oğlunu esirgemedin,

O zaman seni kutsayarak kutsayacağım ve çoğaltarak tohumunu cennetin yıldızları ve deniz kıyısındaki kum gibi çoğaltacağım; ve senin zürriyetin düşmanlarının şehirlerini mülk edinecek ;

Ve dünyanın bütün ulusları senin soyunda kutsanacak, çünkü sözümü dinledin (Yaratılış 22:1-18).

Bu hikayeyi orijinalinden veya birçok çeviriden birinde okuyan neredeyse hiç kimse kayıtsız kalmadı . Bunu çocuklukta duyan ve her şeyin nasıl biteceğini çok iyi bilenlerin çoğu (trajedinin son anda önleneceğini bilir ) onu yeniden okumaya ve "Eskinin canavarca tanrısı" ile uzlaşmaya varamaz. Ahit ", sanki ürpererek , bir kadın onu aradı.

Tanrı mı? Biz kimiz ki böyle bir Tanrı'yı anlayalım? Bu olayların yaşandığı çağ, Tanrı'nın bu adama ve oğluna maruz bıraktığı azabı herhangi bir şekilde açıklayabilir veya haklı çıkarabilir mi? Yoksa bu çocuk, Mısır tarihindeki Cape gibi , Tanrı'nın oyunlarındaki başka bir piyon mu?

Anlatıcı kısaca gerçek bir soru soran gerçek bir çocuğu tasvir etse de, Isaac açıkça bir piyondur. Ephraim Speiser'in belirttiği gibi, "Babanın yanıtı yumuşak ve aynı zamanda kaçamak ve bu noktada çocuk gerçeği anlamış olmalı. Kısa ve basit bir cümle : "Ve ikisi bir araya geldi", muhtemelen tüm dünya edebiyatındaki en gergin ve anlamlı sessizliği anlatıyor. Anlatıcı gerçekten büyük bir beceriye sahip, yaklaşan olaydan önce okuyucuyu dehşet içinde suskun bırakıyor .

Antropolojik tercümanlar, bu hikayeyi sembolik bir feragat, Yahudilerin komşularının uygulamaya devam ettiği insan kurban etmeyi bıraktığı tarih öncesi geçmişteki o geri dönülmez anın dramatizasyonu olarak görme eğilimindedir. Böylece geleneklerinde adeta yapılmaması gerekenlerin bir hatırlatıcısı muhafaza edilmiş oldu. Hristiyanlar, İbrahim'i günahlarımızı kefaret etmek için tek oğlu İsa'yı feda etmeye hazır Tanrı'nın benzerliği olarak görürler. Birinci ve ikinci yorumların hiçbir temeli olmadığını hiçbir şekilde iddia etmeden , her ikisinin de bize bu bölümün yerleştirilebileceği kategoriler sunan zihinsel yapılar olduğunu vurgulamak için acele ediyorum . Her iki yorum da zulümden uzaklaşmamıza ve nihayetinde onu tamamen unutmamıza izin verir. Ancak bunu unutmak kabul edilemez: Dağda olanlar, İbrahim'in hikayesinin doruk noktasıdır.

İbrahim'den yaptıklarından dolayı nefret etmeye ayartıldık. Kişisel iyiliği uğruna , çekinmeden karısını feda etmeye hazır kurnaz bir düzenbaz olarak karşımıza çıktı bile . Ve insan , zamanın ahlaki standartlarının bugününkinden farklı olduğuna kendini inandırmaya çalışsa da , evrensel eşitlik vaizi Thomas Jefferson'ı affetmek kadar, bununla uzlaşmak da neredeyse zor. köle sahibi. Yine de İbrahim'i kendimizle değil, Gilga Mesh ve Hammurabi ile karşılaştırmalıyız . Çağdaşlarının geçmişine karşı, İbrahim figürü daha belirgin hale geliyor. İbrahim'in Sarah'ya karşı tavrı bizi tiksindirebilir ama İshak'a olan sevgisi inkar edilemez. Ne de olsa, "aşk" kelimesi İncil'de ilk kez bu bölümde geçiyor:

Oğlunu, sevdiğin biricik oğlun İshak'ı al... (Yaratılış 22:2).

Bu pasajı bu kadar yürek burkan yapan İbrahim'in sevgisidir .

Ancak korkunç bilmecenin anahtarı, İbrahim'in İshak'la olan ilişkisi değil, Tanrı ile olan ilişkisidir. İbrahim Sümer'dendi. İlk başta, tanrı Abram için Lugalbanda heykelciğinin Gılgamış için ifade ettiğinden biraz daha fazlasını ifade ediyordu; en başından beri hiçbir heykelcik ya da genel olarak görünür bir görüntü olmamasına rağmen, sadece iyi şans getiren bir tılsımdı . Çok erken bir aşamada, bu ilişki, koruyucu tanrılarına karşı Sümerlerinkinden farklıdır. Ancak bu ilişkinin uzun bir ömrü olacağı için İbrahim'in öğrenmesi gereken; ve Tanrı ona defalarca görünerek yavaş yavaş kendisinin Tanrı olduğunu ve Tanrı'nın tek olduğunu ve küçük bir tanrı olmadığını açıkça ortaya koyuyor. Hiç şüphe yok ki, ilk başta, tüm Sümerler ve ondan önceki (ve aslında ondan sonraki ) tüm insanlar gibi, İbrahim bir çoktanrılıydı, yani rakip birçok tanrının ve 60- guninlerin varlığına inanıyordu. ritüeller ve komploların yardımıyla yatıştırılabilen doğanın ve uzayın kötü güçleri. İbrahim'in yaşamı boyunca kelimenin tam anlamıyla bir tek tanrılı olması olası değildir , ancak onu Tanrı'ya bağlayan bağlar kesinlikle hayatının temeli haline gelir , bu büyük bir biçimlendirici deneyimdir. Bir ses, bir vizyon , kudretli bir usta—İbrahim'in Tanrı'ya ilişkin farkındalığı her geçen gün daha da derinleşiyor; ancak, İbrahim'in geldiği toplumun özellikleri nedeniyle, bu farkındalık - bizim standartlarımıza göre - çok sıradan kalıyor. Yıllarca süren hazırlıktan sonra, kiminle konuştuğunu anlaması için bir sarsıntıya ihtiyacı vardı . İbrahim'i dağa tırmanmaya çağıran Tanrı artık sadece "Dağın Tanrısı" değildir. Tamamen dünyevi düşüncelerle hareket eden Sümer tanrılarının tam tersidir . O, dağların ve göklerin üzerinde olan, korkunç ve bilinemez olan Tanrı'dır ; Özlemlerine insan zihni erişemez ve O'nu manipüle etmek imkansızdır .

Ve biz kimiz? Biz tamamen bu Tanrı'ya tabiyiz. Ve İbrahim kimdir? Allah'ın kudretinde olduğunun farkına varması gereken, Allah'a şuurlu bir şekilde sarılması gereken, akılla anlaşılmayan, veren ve geri alan bir olumsal insan. Bilge Eyüp'ün daha sonra söylediği gibi: “Rab verdi ve Rab aldı; Rab'bin adı kutsansın!”

Bu korkunç pasajın başında anlatıcı , belirsizliğe dayanamayan okuyucuya acıyarak , bize baştan çıkarmadan bahsettiğimizi söyler , bu nedenle İshak'ın kurban edilmeyeceğini biliyoruz , ancak gelişen eylemi takiben kısaca bu konuda. ve unut. Bu hepimiz için bir sınav. Anlaşılmaz, uydurma olmayan, piknikte yağmur yağdıran, insanları insan olmaktan çıkaran , hepimizi mahkûm eden bir Allah'a teslim olmaya hazır mıyız ?

1 Bu durumda *günahat' sözü, 'deneme' olarak anlaşılmalıdır. — peree,

ölüme? Diğer tüm tanrılar sadece kurgu, insan arzularının zayıf bir yansıması. Sadece bu Tanrı benim (senin, İshak'ın) hayatına değer. Çünkü bir tane var. İbrahim, gücü hayranlık uyandıran ve varlığı ürkütücü olan bir Tanrı'ya inanmaya başlamalıdır . Abraham'ın birçok varisinden biri olan William Blake, bir keresinde benzer duyguları aktarmaya çalışmıştı:

Kaplan, kaplan, yanan korku, Yanarsın gece ormanlarında. Kimin ölümsüz bakışları, sevgi dolu, Korkunç bir sen yarattı?

İbrahim testi geçti. İnancı - Tanrı'ya güven - korkudan daha güçlüdür. Ama artık tüm beklentileri aşan bir Esrarengiz ile karşı karşıya olduğunu biliyor. Onu çöle çağıran ve inanılmaz vaatlerde bulunan Tanrı, onları yerine getirmeye başladı. Ancak bu, bu Tanrı'nın geleceği görmeme ve onu yönetmeme yardım edeceği anlamına gelmez. Hiçbir şey üzerinde kontrolüm yok. Benim görevim Tanrı'ya adanmak, tıpkı çocuğuma adandığım gibi, ikisine de cevap veriyorum: "İşte buradayım."

Tanrı İbrahim'e "Korkma" diye öğüt veriyor. Hayatınızda Tanrı'nın varlığından korkmayın. Ancak kulağa paradoksal gelse de O'nun açıklanamaz gücünden korkun . Çünkü Mezmurlar yazarının bir gün söyleyeceği gibi, hikmetin başı Rab korkusudur. Ve Moriah diyarındaki isimsiz dağ, İbrahim için bu korkunun başlangıcıydı.

Bu sonla birlikte İbrahim'in hikayesi sona yaklaşıyor. Sarah Hebron'da ölür ve İbrahim, Sarah için ağlamaya ve onun için yas tutmaya gelir . Daha da gelişen olaylar olmasaydı, yası sadece bir formalite gibi görünebilir . İbrahim , Sarah'yı uygun bir onurla gömmek için Kenan'daki ilk toprak mülkünü satın alır , ancak bu hemen olmaz, ancak İbrahim'den önemli ölçüde sıkılık gerektiren uzun müzakerelerden sonra olur. İbrahim, Sara'nın gömüleceği yerin Makpela mağarası olması gerektiğine karar verdi. Bununla birlikte, bir "geçici sakin", klanın başı olsa bile, eski Kenan'da arazi satın almak o kadar kolay değildi ve inatçı bir toprak sahibini, mal varlığının bir kısmını kendisine satmaya ikna etse bile, işlem yine de olacaktı. yerel yöneticilerin onayı olmadan yasa dışı kabul edildi - bu durumda Het'in oğulları. Mağaranın sahibi, sahte bir cömertlikle, aramızda çok saygı duyulan, Tanrı'nın prensi olan İbrahim'den para almanın asla aklına gelmeyeceğini açıkladı - İbrahim en iyi yeri bedavaya alabilir, bu yaklaşık olsa bile. 400 şekel gümüşe mal olan Machpelah mağarası . Onu dinleyen Abraham, böyle bir teklifin ne anlama geldiğini anlıyor: ücretsiz (gelecek için herhangi bir garanti olmaksızın) geçici bir cenaze töreni veya büyük miktarda kalıcı bir mezar yeri. Pazarlık sırasında ( Orta Doğu'da hala yapıldığı gibi sonsuz, ritüel yaylar, eğilmeler ve samimiyet güvenceleriyle dolu ), Abraham , koşulları herkes tarafından kabul edilene kadar bahsedilen 400 şekel gümüşte ısrar ediyor. Belirtilen miktar büyük olasılıkla mağaranın gerçek fiyatını on kat aşsa da, bu İbrahim'i rahatsız etmiyor çünkü karısının mezarı üzerinde geri alınamaz bir hak satın alıyor . Seçilen yer için herhangi bir bedel ödeyeceği hissediliyor ve bu, Yahudilerin atası için gecikmiş ama dokunaklı ve derin saygısını gösteriyor.

Kısa bir süre sonra İbrahim'in kendisi ölür. Ayrıca Hebron'da bulunan bir mağaraya gömüldü - Yahudiler ve Araplar için kutsal bir yer, hem İsmail'in atası hem de İshak ve onların soyundan gelenler burada dinlendi . Ancak İbrahim, ölümünden önce neredeyse hiçbir iz bırakmayan renksiz bir insan olan İshak'la evlenmeyi başardı. Belki de Isaac unutulmayı hak ediyordu ama çocukken nasıl bir travma geçirdiğini hatırlamalıyız ! Aşağıdaki hikaye bizi yeni nesil ataların ve anaerkillerin hayatıyla tanıştırıyor, çünkü bu anlatıda önemli bir yer İshak'ın (aynı zamanda mükemmel bir aşçı olan) enerjik ve inatçı karısı Rivka (veya Rebekah) tarafından işgal ediliyor. kurnazlığı kayınpederinden aşağı değildir ). İshak onu sevdi ve onun sayesinde annesinin [acısını] teselli etti ve Rebeka ona ikiz oğulları Esav ve Yakup'u doğurdu. oğlu ne zaman büyüdü, en sevdiği ve ikinci olarak doğan kurnaz Yakup'la komplo kurdu ve Esau'nun ilk doğum hakkını çalmasına yardım etti. Cildi pürüzsüz olan Jacob'a öğretti,

kendilerini tüylü Esav kılığına sokar ve yaşlılıktan kör olan İshak'a en sevdiği yemek ( kendi elleriyle pişirdiği) servis eder. Yaşlı İshak'ın kafası karışmıştı ve Yakup'a ilk doğanları kutsadı , bu da Yakup'un İbrahim'in halefi olduğu ve kendisine verilen tüm yeminleri miras aldığı anlamına gelir. İshak'ın ikameyi öğrendiğinde yaşadığı acıya rağmen, Rebeka'nın planının Tanrı'nın planı olduğu ortaya çıktı: Yakup'un hayatı boyunca, Tanrı dönüm noktalarında defalarca ona döner ve bölümlerden birinde, Yakup'un kampında bir yabancı belirir ve savaşır. geceleri onunla her zaman ve sabah Jacob Tanrı ile güreştiğini öğrenir ve yeni bir isim alır - Jacob Israel (veya Israel) ve çocukları Adak'ın mirasçıları olur. Jacob ayrıca Tanrı'ya yeni bir ad verir ve ona haklı olarak İshak korkusu adını verir.

Yakup (İsrail) ataların sonuncusu değildir, ancak Tanrı ile ilişkisi mücadeleye varacak kadar yakın olan son kişidir. Yakup , "Çünkü Tanrı'yla yüz yüze görüştüm," diye haykırdı, " ve ruhum kurtuldu." Tanrı'nın yüzünü görmek ve hayatta kalmak - sonraki tüm nesillerdeki İsrail çocukları için bu, ulaşılamaz bir kutsallık zirvesi olacaktır. Vaadin ilk kısmı gerçekleşti: Hem İbrahim hem de İsrail Tanrı ile birlikte yürüyor. Dinin özü artık Sümer ve diğer antik kültürlerdekinden tamamen farklıdır: ritüel reçetelerle kişiliksizleştirilen manipülasyonların yerini Tanrı ile kişisel bir bağlantı almıştır. Üç kuşak boyunca bir tür gezginin yaşamı boyunca yeni bir din oluştu.

putlara veya krallara boyun eğmek. Yavaş yavaş, adım adım, bu insanlar yalnızca Tanrı'ya, çölün anlaşılmaz, korkunç Tanrı'sına güvenmeyi öğrendiler.

Ancak bu duygu yoğunluğunu her zaman sürdürmek imkansızdır . Artık bilinçleri değiştiğine göre , günlük hayatlarına dönmeleri gerekiyordu. Başka kimse Tanrı ile yürümeyecek. Yüzlerce yıl kimse O'nun yüzünü göremeyecek, sesini duyamayacak.

4 Kanun .V 1831

III
Mısır

Kölelikten özgürlüğe

Radikal değişikliğe rağmen, İbrahim'in yeni dünyasında, onu Çark'ın eski dünyasıyla ilişkilendiren çok şey kaldı. İbrahim gece gündüz Tanrı'yla karşılaşmayı düşleyen saf bir çöl mistiğine bir gecede dönüşmedi. Daha fazlasını, Yeni bir şeyi ummasına rağmen , Abraham'ın özlemleri herhangi bir normal insanın arzularıydı -zevk ve güvenlik- . Güvendiği tek ölümsüzlük türü, arkasında mirasçılar bırakmaktı . Ama şimdi, erkeklerin ve kadınların tapınakta kutsal zina yaptıkları ve Fırat'ın sularının, Ganj'ın sularının onları bugüne kadar taşıdığı gibi cesetleri taşıdığı Sümer'in evrensel doğurganlığından bahsetmiyoruz. Şu andan itibaren, İbrahim'in mirasçıları artık kutsal çiftleşmeye güvenmiyorlar - yalnızca ailelerinin devamını sağlayacak ve onlara toprak verecek olan Tanrı'ya güveniyorlar .

Tanrı inisiyatifi gösterir: O'nunla bir toplantı aramıyorlar - Kendisi onlarla tanışmak için dışarı çıkıyor. Diyalog başlatır ve sürdürür. Bu Tanrı onlardan kökten farklıdır, insanın bir yansıması, onun kölesi, niyetleri kehanetle anlaşılabilen, iradesi ritüellerle kontrol edilebilen tanıdık bir mitolojik yaratık değildir . Bu Tanrı'nın neden verdiğini veya aldığını anlamak insana verilmemiştir. Güdüleri açıklanamaz, düşünceleri ve eylemleri tahmin edilemez - her şey mümkün. Bu tür ilişkilerin ana sonucu inançtır - İbrahim'den önce, dini fantezilerde ve duygularda buna yer yoktu. Her şeyin mümkün olduğu yerde inanç mümkün ve hatta gerekli hale gelir.

Xanaan'a ulaşan İbrahim'in Şekem'de bir sunak inşa etmesine rağmen , derin bir düzeyde tüm eski tapınakların ve kutsal sembollerin onun tarafından reddedildiğini söylemek meşrudur. Dünyevi olan her şey kutsallaşır. İbrahim ve çocukları putları meshetmezler veya parıldayan tapınaklarından yıldızları takip etmezler, ancak Sese kulak verirler ve yollarına devam ederler. İnanç, eski dünyanın evrensel öngörülebilirliğinin yerine gerçek başarı veya başarısızlık, mutluluk veya trajedi olasılığını, yani sonucu bilinmeyen bir yolculuğu koyar . İbrahim'in hikayesi gerçektir ve geri alınamaz; artık ilahi bir oyunun dünyevi dramatizasyonu değildir. Ve Abram gitti, okuduk ve bu onun gerçekten yola çıktığı anlamına geliyor. Döngüsel bir din hiçbir yere götürmez, çünkü onun görüşüne göre mevcut anlamda bir gelecek yoktur - sadece Çarkın bir sonraki dönüşü ileridedir.

bireysel tarih mümkün hale geldi ve bireyin hayatı değer kazandı. Bu yeni değerin farkına varmak ilk başta kolay değil, ancak İbrahim ve akrabaları hakkındaki ilk hikayelerde bile sıradan insanların dikkatlice derlenmiş bir şeceresini buluyoruz - Sümerlerin böyle bir şeyi yazmak asla aklına gelmezdi, çünkü yaptılar. kişisel hatıralara önem vermemek . Onlar için yalnızca toplu hayatta kalma, özellikle de bir krallığın varlığı veya iyi bir hasat önemliydi. Bireysel, olağandışı, istisnai, tuhaf - arketipe uymayan bir kişi veya olay - her şey önemli değildi. Ve bireyselliğin yokluğunda ne zaman ne de tarih mümkün olur . Ancak İbrahim, İshak ve Yakup'un Tanrısı artık eylemleri önceden bilinen eski tanrı değil , gerçek tarihe müdahale eden, akışını değiştiren ve öngörülemez hale getiren gerçek bir kişidir .

Tanrı gelecekte müdahale etmeye devam edecektir. Yavaş yavaş, bu, İbrahim'in soyundan gelenlerin zihninde ve ruhunda derin değişiklikler yaratacak ve ataların tarihi, bu değişikliklerin bazılarını ancak tahmin edebilir. Sadece bir örnek: Kardeşine karşı suçluluk duygusuyla boğuşan Yakup , karşılaşırlarsa Esav'ın onu öldüreceğine inanır ama sonunda kardeşler barışır; ve bu mutlu son anında, Tanrı'nın yüzünü gören ve hayatta kalan Yakup harika sözler söyler: "Sanki biri Tanrı'nın yüzünü görmüş gibi yüzünü gördüm ve bana karşı naziktin ." Anlatıcı, kendisine sadık kalarak bu söz hakkında yorum yapmaz. Ancak antik dünyada "birinin yüzünü görmek" ifadesinin bir kişiyi tanımak, ruhunun içine bakmak ve anlamak anlamına geldiğini biliyoruz. kim o. Yakup, Tanrı'nın yüzünü gördü, yani, en azından kısmen, Tanrı'yı olduğu gibi tanımasına, en yüksek gerçeğin yüzüne bakmasına izin verildi, bu da bir kişiyi anlayabildiği anlamına gelir ve bazılarında Bu deneyimin Tanrı'yı tanımaya benzer yönleri vardır. Bunun gelecek için ne anlama geldiğini henüz anlamadık , ancak insanı bir piyon olarak algılamak (düşünün Sarah, Lut'un kızları, Lut'un karısı, İshak) yavaş yavaş yerini tamamen farklı bir insan görüşüne bırakıyor. Ve bu olay, bu değişimin sadece hafif bir ipucu. İbrahim'in soyunun yüzyıllar boyunca yaptığı gezintileri takip ettiğimizde, bu tür değişikliklere dair pek çok kanıt bulacağız . Uygulamada, tüm değerler sisteminin gelişimini gözlemliyoruz . Patriklerin tarihi Yakup'un (İsrail) tarihi ile bitmez. İki eş ve iki cariye, İsrail'e İsrail'in on iki kabilesinin ataları olacak on iki oğul verdi . Sevgili karım

Jacob Rachel, ataların sonuncusu olan oğlu Joseph'i doğurdu , bu sayede İsrailoğulları Vaat Edilen Topraklara yerleşmek yerine görünüşte ebedi köleliğin onları beklediği Mısır'a gittiler .

Yakup, Yusuf'a değer verir. Babanın en küçük oğluna gösterdiği ilgiyi çılgınca kıskanan üvey kardeşler, Yusuf'u Kenan üzerinden Mısır'a giden bir köle taciri kervanına satarlar . Mısır'da Yusuf, Firavun Potifar'ın sarayına gelir. Potiphar'ın karısının tacizine direnen Joseph kendini hapishanede bulur ve burada mahkumlar arasında rüya tabircisi olarak ün kazanır. Firavunun suçlu sakisini de aynı zindana atarlar . Firavun'un sarayına dönen affedilen saki, Yusuf'u rüyaları doğru yorumlayabilen biri olarak tavsiye eder. Yusuf, Firavun'un rüyalarının anlamını yorumlar (bu rüyalar, yedi yıllık bolluk ve ardından yedi yıllık kıtlığın habercisidir) ve böylece Firavun üzerinde o kadar güçlü bir izlenim bırakır ki, Yusuf'a olağanüstü yüksek bir konum verir - onu asıl saygın, ikinci kişi yapar. Mısır'da.

Yusuf, yeni görevinde Firavun'un hükümdarlığını kıtlık yıllarına hazırlar ve iyi yıllarda hasat edilen büyük miktarda tahıl depolar. Kıtlık başladığında, Yusuf'un Firavun'un gözündeki otoritesi eşi görülmemiş boyutlara yükselir ve ardından Firavun'un mülk sınırlarının çok ötesine geçen bir kıtlık tarafından buraya getirilen Yusuf'un kardeşleri Mısır'a gelir . Joseph'in hikayesi ( özellikle erkek ve kız kardeşler arasındaki rekabetin ne olduğunu bilenler için harika bir roman ) hoş bir sürprizle - kardeşlerle uzlaşmayla sona erer. Ancak barışmadan önce Joseph, kardeşleri tam anlamıyla küçük düşürme zevkinden kendini mahrum etmez ve her şeyde onları geride bıraktığını anlamalarını sağlar. Yakup, ailesiyle birlikte Mısır'a taşınır ve burada ölür ve ölümünden önce Mısırlı bir eşten Mısır'da doğan Yusuf'un oğullarına özel bir nimet verir.

Joseph, ataları olan ilk üç patrik tarafından duyulan Tanrı'nın Sesi'ni hiç dinleme şansı bulamadı. Ama tıpkı Rebeka'nın sahtekarlığı hikayesinde olduğu gibi , olanların Tanrı'nın iradesine uygun olduğunu anlamamız için verildi. Tıpkı "yanlış" oğlu kutsayan İshak'ın eziyetinin gerekli olması gibi (çünkü aslında bu, İbrahim'in ırkıyla ilgili olarak Tanrı'nın iradesine karşılık geliyordu ), Yusuf'un kardeşlerinin elinde yaşadığı ıstırap ve satış İbrahim'in çocuklarının kıtlık zamanlarında hayatta kalabilmeleri için kölelik gereklidir ! Yusuf kardeşlerine , "Tanrı beni sizden önce gönderdi, " diye açıklıyor, " hayatınızı kurtarmak için." Tanrı , arzuları ne olursa olsun, Kendi iradesini yapmak için insanları bu şekilde kullanır .

Yusuf'un ölümünden sonra, İbrahim'in soyunun tarihi birkaç yüzyıl boyunca kesintiye uğrar*. İncil, onların hikayesine yalnızca Çıkış Kitabı'nda geri döner.

1 Kaç yüzyılın eksik olduğu bir tartışma konusu. Kitabın sonunda İbranice İncil'deki olayların yaklaşık bir kronolojisi verilmiştir. İbranice İncil'in kitaplarının açıklamalı bir listesi de burada verilmiştir . — Yetki.

Bu zamana kadar İsrail oğulları verimli oldular, çoğaldılar, çoğaldılar ve son derece güçlendiler ve ülke onlarla doldu. Tam o sırada Mısır'da yeni bir kral ortaya çıktı. Bu, İncil'deki anlatı boyunca karşılaştığımız üçüncü firavundur; Anlatıcı onun hakkında uğursuz bir şekilde Joseph'i tanımadığını söylüyor.

kendini tanrı sanan ve Abram tarafından kandırılan bir yönetici olan bir aptaldı . İkinci firavun, Yusuf'un firavunu unvanına layıktı: Yusuf'u ülkenin başına geçirecek kadar akıllıydı. Onun bir Sami olması ve 18. yüzyılda Hammurabi döneminden itibaren Mısır'ı yöneten Hiksoslara mensup olması kuvvetle muhtemeldir . 14. yüzyılın ortalarına kadar . M.Ö e., Mısır'ın eski yönetici hanedanları yeniden iddialarını ortaya attığında. Hyksos'tan kurtuluştan sonra hüküm süren firavunlar arasında , Mısır'da kısa bir süre için Güneş tanrısı Aten'e tek bir kült kuran Akhenaten (Amenhotep IV) de vardı. Bununla birlikte, bu olağanüstü reform, toplumun ayrıcalıklı katmanlarının (diğer tanrılara tapan rahipler ve tapınanlar) çıkarlarına aykırıydı ve geçmişte bir sonraki firavun, kudretli Tutankhamun tarafından iptal edildi ve unutulmaya yüz tuttu. Joseph'i tanımayan firavun büyük olasılıkla Tutankhamun'dan 34 yıl ve Akhenaten'den yarım yüzyıl sonra Mısır tahtını işgal eden I. Seti idi.

Bu firavun (İncil'de adı hiç geçmiyor, sanki anlatıcı böyle bir onuru bile hak etmediğine inanıyormuş gibi ) Yahudilere karşı manik bir korku saplantılıdır . İsrail oğullarının sayılarının o kadar artmasından ve bizden daha güçlü olmalarından korkuyor - İsrailoğullarının sayıca Mısırlılardan zar zor üstün olması açık bir paranoya belirtisi - ve bir savaş olduğunda [İsrailoğullarının halkı] İsrail] düşmanlarımızla birleşecek, bize karşı silahlanacak ve [ bizim topraklarımızdan] çıkacak. Firavun, İsraillileri çok çalışarak tüketmeye karar verir ve onları erzak için Pithom ve Raamses şehirleri inşa etmeye zorlar.

İsraillilerin sayısının artmasından korkarak, ebeleri soykırım yapmaya ikna etmeye çalışıyor - İsrail'in oğullarının tarihinde ilk ama sondan çok uzak . İncil'de İbrani kadınların ebesi olarak adlandırılan iki kadını çağırır . Anlatıcı, Mısır'ın tanrısal hükümdarı olan firavunun adından bahsetmeyi gerekli görmeden , bu basit kadınlara Shifra ve Fua adını vermeyi unutmuyor. Bu isimler, zamanın derinliklerinden, firavunun karşısına çıkan, genç ve güzel bir isimle genç ve güzel ve eski ve rustik bir isimle yaşlı ve rustik iki kadının imgelerini çağrıştırıyor. Burada efendinin tutarsız konuşmasını dinliyorlar:

“İbrani kadınları beklediğiniz zaman, doğum sırasında dikkat edin: eğer bir oğul varsa, onu öldürün; ama kızsa bırak yaşasın” (Çıkış 1:16).

Bu sahnenin tarihsel gerçekliği bazı şüpheler uyandırıyor: Eğer insanları yok etmek niyetindeyseniz , her şeyden önce kadınları yok etmeniz gerekiyor çünkü çocukları doğuranlar erkekler değil, onlar. Firavun fikri iki kat savunulamaz: birincisi, işgücünü verimli kullanmıyor ve gelecekteki köleleri de öldürecek; ikincisi, İsrail halkı bu kadar çoğaldıysa, iki ebe ne yapabilir?

Ancak, neden firavunu aklı başında bir insan olarak kabul edelim? Ne de olsa, aksini gösteren kanıtlarımız zaten var: Firavun, İsrail halkının sayıca çok olduğundan, Mısırlılardan daha güçlü olduklarından emin. Büyük olasılıkla, İsraillilerin gücünden korkan zayıf, kuruntulu bir hükümdarımız var , tıpkı Güney Amerika'daki korkak çiftçilerin başta erkekler olmak üzere siyah kölelerinden korktukları gibi. İsrail'in oğullarını da yok etmeye çalışan Naziler, bu hükümdardan daha mı mantıklı düşündüler ? Karşımızda, aşağılık kompleksi olan bir psikopatın , birinin kendisinden daha güçlü olacağından korkan her şeye kadir bir hükümdarın ustaca yapılmış bir portresi olduğuna hiç şüphem yok.

Anlatıcı her zamanki kısa ve öz tavrıyla devam ediyor "Ama " ebeler Tanrı'dan korkuyorlardı ve Mısır kralının onlara söylediği gibi yapmıyorlardı; ve çocukları sağ bıraktı” (Çıkış 1:17).

Ne güzel, basit sözler! Bu kadınlar, hükümdara boyun eğmeden gerçek otoriteye itaat ettiler, bu da doğru şeyi yaptıkları anlamına geliyor. Bu Yahudi ebelerin Yemin'in kızları oldukları kesin değil ; belki de gerçek Tanrı'yı yüreklerinde taşıyan Yahudi olmayanlardandı ya da belki Hagar gibi, anlayan Mısırlılardandı . Ancak keskinleştirilmiş ahlaki duyguları (ve çocukları hayatta bıraktılar), onları büyük harfli insanlar, önemsiz firavunun aksine isimleriyle anılmayı hak eden gerçek kişilikler yapar. Unutulmamalıdır ki onlar, Capy'yi ve hatta kendi kıçını kurtarmak için karısını feda etmeye hazır Abram'ı geride bırakarak, ancak gelişmelerinde büyük bir adım atarak, eşyanın özüne nüfuz edebilen kadınlardır.

Bir sonraki olay örgüsü daha da heyecan verici. Firavun, ebelerin kendisine itaatsizlik ettiğini öğrenince onları tekrar yanına çağırır ve sinirli bir şekilde sorar: "Neden böyle bir şey yapıyorsun?"

Ebeler Firavun'a şöyle dediler: “Yahudi kadınları Mısırlı kadınlara benzemez; sağlıklılar, çünkü daha ebe gelmeden doğum yapıyorlar” (Çıkış 1:19).

Ve kendimizi bir kez daha Güney Amerika'nın tarlalarında buluyoruz , burada sıcak bir günde zarif tavırları olan "hanımların" yanlarında doktorları ve ilaçları yoksa bayıldıkları ve köleler o kadar güçlü ve inatçı değillerdi. çocuklarını da aynı şekilde, kolay, ahırdaki hayvanlar gibi doğurdu. Böylece mazlum, masum bir şekilde hükümdara olan üstünlüğünü göstermiş oldu.

Öfkelenen Firavun bir sonraki mantıksız adımı atar ve bundan sonra tüm yeni doğan Yahudi erkek bebeklerin Nil'e atılmasını emreder. Ve burada Yahudi bir anne ile tanışıyoruz, bir kadın

hamile kaldı ve bir erkek çocuk doğurdu ve onun çok yakışıklı olduğunu görünce onu üç ay sakladı.

Ama daha fazla saklayamadığı için bir sepet saz aldı ve onu asfalt ve ziftle ördü; ve içine bir bebek koyarak nehir kıyısındaki sazlıkların arasına koydu.

Ve kız kardeşi ona ne olacağını uzaktan izlemeye başladı (Çıkış 2:2-4).

Bu harika pasaj, nefes alan sevgi ve şefkat - anlatıcı nadiren bir sepet ve zift gibi önemsiz ayrıntılar üzerinde durmasına izin verir - aynı zamanda İbrahim'in torunlarını ayıran becerikliliği de gösteren şefkatli bir anne ve sevgi dolu bir kız kardeşten bahseder. Herkes bu hikayenin sonunu biliyor ve ben sadece kısaca hatırlayacağım: anlayan birçok İncil karakterinden biri olan firavunun kızı Nil'de yıkanırken sazlıklarda bir sepet fark eder . Çocuğu keşfettikten sonra, önünde Yahudi çocuklardan birinin olduğunu çok iyi bilmesine rağmen, ona acıyor. Bebeğin kız kardeşi hemen orada ortaya çıkar ve prensesin İbrani kadınlardan bir hemşire bulması için mecburen yardım eder - bu hemşire daha sonra bebeğin annesi olacaktır. Böylece çocuk zımni bir anlaşma ile kesin ölümden kurtulur ve Firavun'un ailesinde kendi Yahudi annesi tarafından gizlice büyütülen Mısırlı bir prens gibi büyür . Güç dünyasına yakın bir insan olacak, ancak sevgi ve nezaket sütü ile beslenecektir. Prenses, koğuşuna Moshe (Musa) - Dışarı Çekilen Kişi adını verdi.

Musa'nın çocukluğu hakkında bildiğimiz tek şey bu. Bir sonraki sahnede, zaten bir yetişkin olan Musa beklendiği gibi yapar: [İsrail'in oğulları] kardeşlerine gitti ve onların sıkı çalışmalarını gördü. Mutluluk içinde büyüyen prens, yoksullara sempati duyuyor; Mısırlının kardeşlerinden birini dövdüğünü görünce Mısırlıyı öldürür ve cesedini kuma gömer. Ertesi gün, Musa'nın gelecekte çekeceği büyük ıstırabı önceden belirleyen bir olay meydana gelir - kendi acısını keskin bir şekilde reddetmesi.

T Buradaki "Yahudi" kelimesi kasıtlı olarak tanıtılan bir anakronizmdir . Daha sonra Yahudi olacak insanlar bu dönemde Yahudi olarak bilinir (İngilizce İbranice ). Bu kelime belki de * tozlu, yani dağlardan ve çöllerden gelenler anlamına gelen Hapiru kelimesine kadar gitmektedir . Yahudiler kendilerini İsrail'in oğulları olarak tanımlıyorlar. — Yetki. [Yazar tarafından önerilen "Yahudi" kelimesinin etimolojisi (İngiliz İbranice'de ) biraz tek taraflı görünüyor . Kural olarak, İbranice "ѵг" kökünden gelen "ivri " adı, *öbür taraftan gelen" olarak yorumlanır ; Bu adı Kenan'da almamış ) *Ürdün'den dolayı anlamına gelir. Habiri (hapiru) kelimesiyle bağlantı sorunu - ikincisi , 15.-12. yüzyıllarda Filistin ve Fenike'de yaşayan bir sosyal veya kabile grubunun adıdır . M.Ö e. ve Firavun Amenhote pa II (c. 1443) yazıtında bahsedilen tartışmalıdır. — Baba.]

inatçı bir halk olarak, tartışan iki Yahudi'yi ayırır ve içlerinden biri, kötü bir sitemle ona fırlatır:

“Seni kim yönetici yaptı ve üzerimize yargıç yaptı? Mısırlıyı öldürdüğün gibi beni de öldürmeyi mi düşünüyorsun ?” (Çıkış 2:14).

bu davayı öğrendikleri anlamına gelir . Olay kamuoyuna duyurulur ve öfkelenen Firavun, işlediği suçtan dolayı onu idam etmesi için Musa'yı aramaktadır ve bu nedenle Musa'nın tek çıkış yolu kaçmak olacaktır.

Musa Midyan diyarına sığınır. Burada rahip Jethro'nun kızı Sipporah ile evlenir ve kayınpederinin evine yerleşerek koyunlarını güder. Musa, ilk oğluna "orada geçici ikamet eden" anlamına gelen Girsam adını verdi, "çünkü Musa'nın kendisinin dediği gibi, garip bir diyarda garip oldum ." Bu yabancı ülkede ona harika bir şey olacak.

Musa, Jethro'nun koyunlarını güdüyordu ve sürüyü çöle, Horeb Dağı'na (Sina Dağı'nın ikinci adı ) götürdü. Anlatıcı, söz konusu yeri Tanrı'nın dağı olarak adlandırarak bizi olacaklara hazırlar , ancak Musa'nın bu günden sürü ile zorlu bir yolculuktan başka bir şey beklemediğini açıkça belirtir. Musa gözünün ucuyla yeni bir çalının ortasından çıkan alevi fark eder. Neler olduğunu görmek için durur çünkü çöldeki en ufak bir olay bütün bir olaya dönüşür ve dikenli çalının yandığını ancak çalının yanmadığını fark eder. Çölün kavurucu sıcağı, göçebelere en gerekli olanın ötesinde çaba sarf etmekten kaçınmayı öğretmiş olsa da, Musa, "Gidip bu büyük olayı göreceğim, bu yüzden çalı yanmıyor" diye karar verir.

Musa ateşe yönelir yönelmez, Tanrı ona çalıların arasından seslenir ve bir keresinde Moriah Dağı'nda İbrahim'e seslendiği gibi, Musa adını iki kez söyler:

"Musa! Musa!" Dedi ki: işte buradayım! (Çıkış 3:4)

İbrahim'in cevabı tamamen aynıydı.

Tanrı, “Buraya yaklaşmayın; [Arapların hala türbelerinde yaptıkları gibi] ayakkabılarınızı ayaklarınızdan çıkarın ; çünkü üzerinde durduğun yer kutsal topraktır!”

Ve şöyle dedi: "Ben babanın Tanrısı, İbrahim'in Tanrısı, İshak'ın Tanrısı ve Yakup'un Tanrısıyım" (Çıkış 3:5-6).

Yüzlerce yıldır süren sessizliğin bozulduğu bu an, bu tür şeylere tamamen hazırlıksız olan Mısır prensi Musa'yı atalara özgü olmayan bir dehşete sürükledi:

Tanrı'ya bakmaktan korktuğu için yüzünü örttü (Çıkış 3:6).

(varlığını açıklamamasına rağmen) sürekli yakın olduğunu beyan eder :

“ Halkımın Mısır'da çektiklerini gördüm ve bekçilerinden feryatlarını işittim; onun yasını tuttuğunu biliyorum

Ve onu Mısırlıların elinden kurtarmaya ve onu bu topraklardan süt ve balın aktığı iyi ve geniş bir ülkeye götürmeye gidiyorum...

<...>

Öyleyse git: Seni Firavun'a göndereceğim; ve halkım İsrail oğullarını Mısır'dan çıkarın” (Çıkış 3:7-8,10).

Musa, yüzünü örterek çölün kavurucu güneşinin altında duruyor -yanan çalı onun sıcaklığını daha da acımasız hale getiriyor- ve Yakub'un zamanından beri kimsenin duymadığı bir Ses'e kulak veriyor. Bu Ses, ona düşünülemez bir görev emanet ediyor - Musa'nın kaçtığı insanları kurtarma emri. İbrahim gibi, gözlerine ve kulaklarına inanmamak onun aklına gelmez - her şey gerçekte olur, buna hiç şüphe yok, ancak Tanrı açıkça gerçekçilikten yoksundur:

" Ben kimim ki Firavun'a gidip İsrail oğullarını Mısır'dan çıkarayım?" (Çıkış 3:11).

Ancak Musa'nın öz saygısı Tanrı'yı zerre kadar rahatsız etmez:

"Seninle olacağım ve sana gönderdiğim bir işaret şudur : halkı Mısır'dan çıkardığında, bu dağda Tanrı'ya kulluk edeceksin" (Çıkış 3:12).

Musa, Tanrı'yı durdurma umuduyla birbiri ardına itirazlarda bulunur. " Beni size atalarınızın Tanrısı gönderdi" dediğinde ne olacağını hayal ediyor . İsrail oğulları mutlaka şüpheye düşecekler: “Bana diyecekler ki: O'nun adı nedir?” Bitkin düşmüş kölelerin , sakalsız Firavun yanlısını bir Mısırlı edepiyle onun Allah'ın elçisi olduğuna inanacakları pek olası değildir ; daha ziyade, onunla yeterince eğlendikten sonra onu yalan söylemekle suçlayacaklar.

Tanrı'nın cevabı İncil'in en büyük gizemlerinden biridir. Rab Musa'ya adını bildirir:

RAB

Bu ne anlama geliyor? Eski zamanlarda, İbranice yazı sesli harf içermiyordu ve Orta Çağ'da metne sesli harfler eklendiğinde - ünlüleri belirtmek için işaretler - Tanrı'nın adı o kadar kutsal hale geldi ki, onu telaffuz etmek yasaklandı. Çok daha eski bir dönemde, İkinci Tapınak zamanında, Tanrı'nın Adı, Kıyamet Günü duasında baş rahip tarafından yılda yalnızca bir kez telaffuz edilebiliyordu. MS 70 yılında tapınağın yıkılmasından sonra . e. bu isim artık hiçbir Yahudi tarafından telaffuz edilmiyordu. O zamandan bu yana, dindar Yahudiler İncil'i okurken YHWH yerine Adonai (Rab) kelimesini koyuyorlar. Birçok Ortodoks Yahudi daha da ileri gider ve Ha-Shem (İsim) yerine Adonai kelimesini bile telaffuz etmez . Yıllar geçtikçe , dört ünsüzden oluşan bu kelimenin nasıl telaffuz edildiğine dair bilgiler kayboldu . Güvenilir bir fonetik transkripsiyonun olmaması , bir kelimenin anlamı hakkında nihai bir yargıya varmayı imkansız kılar , çünkü İbranice'de bir kelimenin tam anlamı, özellikle fiiller söz konusu olduğunda, genellikle sesli harflere bağlıdır - ve YHWH kesinlikle bir fiildir biçim.

bir isim veya sıfat değil, fiil olduğu gerçeğiyle avutabiliriz . Kendisini statik olarak değil, dinamik olarak tanımlar ve bu, bir Gezginler Tanrısı'nın tam olarak olması gereken şeydir . YHWH , "olmak" fiilinin eskimiş bir şeklidir: mevcut yorumlar, hiçbiri diğerini dışlamayan üç ana yorum içerir. İlk seçenek: Ben kimim, İbranice İncil'in en eski Yunanca çevirisi olan ve yaşı ve antik çağla bağlantıları nedeniyle çok yetkili kabul edilen Septuagint'in bu kelimeyi nasıl yorumladığıdır. 13. yüzyılda güvendiği bu çeviriydi . Tanrı'nın gerçekten var olan tek şey olduğu teolojik öğretisini geliştiren Thomas Aquinas ; diğer tüm yaratıklar , Varlık (veya Varlık) olan Tanrı'ya bağlıdır. Daha spesifik olarak bu fikir, “Ben eşyanın var olma sebebiyim” yani “Ben Yaratıcıyım” sözünde formüle edilmiştir. İkinci seçenek: Ben kimim, yani “Kim olduğum seni ilgilendirmez” ya da “ Benden biriymişim gibi adımı söyleyerek (yani özümü tanımlayarak) beni kontrol edemezsin. ev tanrılarınız ” . Üçüncü seçenek: O dövüşte olacak olan benim - bu Fox'un çevirisi ; Tanrı'nın yarattıklarındaki sürekli varlığını , O'nun bizdeki varlığını vurgulayan Martin Buber ve Franz Rosenzweig'i takip ediyor .

Bu İsim nasıl telaffuz edilir? Bazıları Tetragrammaton'u "Lord" kelimesiyle değiştirir. Diğerleri cesaretle Yahweh'i (İngilizcede Yahweh, Fransızca ve Almancada Yahve) ve hatta Yehova'yı ( Protestan ilahilerinde yaygın olan ve Orta Çağ'da Tetragrammaton'un yanlış okunmasına dayanan bir yanlış telaffuz ) telaffuz eder. Bana gelince, bu harfleri sesli harflere başvurmadan telaffuz etmeye çalıştığımda, nefes alıp veriyorum ve Tanrı'nın nasıl hayati bir ihtiyaç haline geldiğini hissediyorum. Artık ateşle yanan ve sönmeyen bir çalının içindeymiş gibi görünen bu babaların Tanrısı, yalnızca ateş nedeniyle değil, aynı zamanda böyle bir olgunun sembolik doğası nedeniyle de eskisinden daha fazla hayranlık uyandırıyor. Bu, öngörülemeyen, öfkeli ve bir alev gibi arındırıcı olan Tanrı'nın bizi yok etmeden ruhumuzda yaşayabileceği anlamına gelir.

Tanrı, Musa'ya sadece Mısır'ı tüm mucizeleriyle vurana kadar sizi bırakmayacak olan firavunun nasıl davranacağını söylemekle kalmaz , aynı zamanda elçisini insanları ikna etmek için bu tür birçok mucizeyi gerçekleştirme yeteneği ile donatır. Ve sonra Musa en ağır itirazı yapar:

“Aman Tanrım! Ben iyi konuşan biri değilim ... Ağır konuşuyorum ve dilim bağlı!

Kral [YHWH] dedi: İnsana ağzı kim verdi ? <...>

Öyleyse git, ben senin ağzında olacağım ve sana ne söyleyeceğini öğreteceğim” (Çıkış 4:10-12).

Musa Tanrı'yı caydırmaya devam ediyor ve sonra Rab'bin gazabı alevlendi [YHWH] Musa hakkında - bu son olmayacak . Sonunda Tanrı, dilsiz çoban prensi kardeşi Harun'un yardımına başvurmaya davet eder: o senin ağzın olacak ve sen Tanrı yerine o olacaksın. Bunun üzerine Musa gitti. Yüzlerce yıl boyunca, Tanrı'nın elçileri İbrahim'in örneğini takip etti: bazen şiddetle protesto ederler, ancak her şey söylendiğinde ve harekete geçme zamanı geldiğinde, giderler . Onlar şaşmaz bir şekilde sadıktırlar, yani inanç doludurlar.

Ancak Musa, İsrail'in tam teşekküllü bir oğlu değil, sünnetsiz bir Mısır prensi olarak kalırken , bu nedenle Mısır'a dönüş yolunda Rab onunla karşılaştı . [YHWH] ve onu öldürmek istedi. Sepporah, pratik ve kıvrak zekalı eşlerde her zaman olduğu gibi sorunun ne olduğunu anında tahmin etti. Sipporah taştan bir bıçak alarak oğlunun sünnet derisini kesti ve Musa'nın ayaklarının dibine attı. İbranice orijinaline yeterince yakın olan çeviri, cinsel organlara, özellikle de erkeklere gelince, İncil metninin kısıtlamasını yansıtıyor. Hatta Sipporah , " Sen benim kanımdan güveysin!" diye haykırarak oğlunun sünnet derisini Musa'nın penisine dokundurur.

Nasıl bir sahne olduğunu tahmin edebilirsiniz: küçük Girsam gözyaşlarına boğulur; Sipporah'ın ellerinden damlayan kanı, ektiğimin sünnet derisini lekeliyor; Sipporah bu çılgın, muzaffer çığlığı atar ve Tanrı'nın gazabı aniden diner. Bu hikaye, antik çağın geleneklerine düşkün olanlar da dahil olmak üzere herkese, kanla mühürlenmiş Ahit'in ciddi bir mesele olduğunu bir kez daha hatırlatıyor . Hiç şüphesiz, kanın kudreti ve münasebetleri hakkındaki geçmişin fikirlerine hâlâ yönelen o dönemin dini kurumları çerçevesinde, kişinin kendi oğlunun sünnet derisine bulaşması sünnetten başka bir şey ifade etmemektedir.

Adım programının 1 temasının bir varyasyonu değildir . Destekleyici ve anlayışlı olmaktan uzaktır ve nezaketiyle ayırt edilmez. Belki de bizimkinden çok daha acımasız bir çağda , diyelim ki Kral I. James döneminde , bir insanı korkutmanın çok daha zor olduğu bir zamanda, tam da böyle bir Tanrı'ya sahip olmak uygundu. John Donne bu anlaşılmaz Tanrı'ya " Kalbimi kır" diyor:

■ On İki Adım, Adsız Alkolikler tarafından geliştirilen ve birçok kendi kendine yardım grubu tarafından kullanılan, davranışsal veya duygusal sorunları olan insanlara yardım etmeye yönelik bir programdır . Programın temelleri 1940'lı yıllarda atıldı. ABD'deki Protestan evanjelik topluluklarından birinin üyeleri . — Baba.

Vur, nefes al, parla, bak, Kır ve tozlu etimi yak, Toz haline getir ve yeniden yarat... Beni boşa, hapse at!

... Sabahları pudralı bir peruk denerken, bunu özellikle güzel bir şekilde formüle edeceğim: Tanrım, iffetli olmayacağım Eğer bana tecavüz etmezsen... 1

özgüveni iyice artan Musa, habercisi Harun ile birlikte İsrail oğullarının tüm büyüklerinin güvenini kazanmayı başarır . Daha sonra korkunç bir firavunun huzuruna çıkar - yeni bir firavun, büyük olasılıkla Seti'nin oğlu II .

Firavun sorar:

"RAB [YHWH] kim ki, O'nun sözüne uyayım [g/] İsrail'i salıverin? Ben RAB'bi [ YHWH] tanımıyorum ve İsrail'in gitmesine izin vermeyeceğim" (Çıkış 5:2).

Mısır'ın yeni hükümdarının Mısır'dan Çıkış Kitabı'nda ilk ortaya çıktıklarında söylediği ilk sözlerdir . Operadaki müzikal tema gibi bu soru da bizim için firavunun ana motifi olacak. Firavunun ruhunu halka açan anahtar budur . Bununla birlikte, bu ana motif yalnızca Çıkış Kitabında değil , aynı zamanda İncil'in diğer birçok kitabında da yer alır ve

' Yakov Feldman tarafından çevrildi.

o kadar ısrarla tekrarlandı ki neredeyse Kutsal Yazıların ana meselesi haline geldi.

kimdir ? Nasıl cevap verirsek verelim, Tanrı'nın Adı en yüksek otorite anlamına gelir: Kendisinden Kurtuluş Olmayan Kişi. Bu fikir , İsrailoğullarının Tanrısının halkın işlerine müdahalesine ilişkin anlatının ilk biçimlerinde zımnen mevcut olmuş olmalı ve İsrailliler bir şekilde buna alışmışlardır. Buna o kadar alıştılar ki, bu hikayenin ilk dinleyicileri için bu cümle kesinlikle ironik ve hatta kabaca komik bir sese sahipti ve kibirli hiçliğin - firavunun anlayışına erişilmemesi gerçeğiyle çizgi roman geliştirildi. RAB kimdir ? Yakında öğrenecek. Belli ki kulaklarını dürtmüş, çünkü karanlıkta yalnız o kalmış. Antik çağda bu hikayeyi duyan bir dinleyici için şu ifade: " YHWH kimdir ?" Bizet'in Carmen operasındaki ünlü müzikal temanın, kahramanın korkunç sonunun habercisi olması gibi, firavunun başına gelen kadere dair korkunç bir uyarı geldi .

YHWH'nin talebini yerine getirmeyi ve İsrailoğullarının Mısır'ı terk etmelerine izin vermeyi inatla reddeden Firavun'un Mısırlıların başına getirdiği On Bela'nın hikayesi , ayrıntılı olarak anlatılmayacak kadar iyi bilinmektedir. Musa ve kardeşi Harun, İsrail oğullarının serbest bırakılmasını talep etmek için Farahonu'ya her geldiklerinde, Farahon bunu reddeder. Sadece küçük, kabul edilemez tavizler veriyor ve infazlar birbirini izliyor: Nil'in suyu kana dönüştü; kurbağa sürüleri; insanlar ve çiftlik hayvanları üzerinde tatarcıklar ; köpek uçar; çiftlik hayvanlarını yok eden bir veba; apseler; dolu; saran cha; Mısır topraklarında karanlık ve nihayet, firavunu kıran son, en korkunç infaz, ilk doğanın ölümü - firavunun ilk doğandan ... kölenin ilk doğana kadar , sığırlardan ilk doğanlar dahil .

Firavun neden ısrar ediyor? Tanrı inatçı olacağı konusunda uyarıyor ("Ama biliyorum ki Mısır kralı onu güçlü bir el ile [ zorlamazsanız] gitmenize izin vermeyecek ") ve hatta Firavun'un davranışının sorumluluğunu üstleniyor ("Onun kalbini katılaştıracağım, ve halkın gitmesine izin vermeyecek. Bundan, firavunun özgür iradesi olmayan başka bir piyon olduğu sonucu mu çıkar? Bana öyle geliyor ki metin, firavunun yalnızca yukarıdan önceden belirlenmiş bir rol oynadığını öne sürüyor.

Eski Mısır'da firavun, Mısırlıların yüce tanrısı olan tanrı Ra'nın dünyevi enkarnasyonuydu. Ancak İbranice'de g'a kelimesi "kötü" anlamına gelir; ve o zamanki firavun II . Ayrıca, Eski Dünya dilinde "tanrı ״x'in eli" ifadesi felaket (veya ceza) anlamına geliyordu, bu da YHWH'nin eli ifadesini yorumlamamıza izin veriyor, bu geleneğe uygun olarak idamların hikâyesi boyunca tekrarlanır. Mısır toplumunda, felaketlerin yukarıdan gönderildiğine inanmak gelenekseldi , bu yüzden burada iki tanrı - Pa ve YHWH - arasında yeryüzünde temsilcileri - firavun arasında oynanan bir tür kozmik "çekişme" var. ve Musa. Bu yoruma göre , YHWH'nin domuzlarımı Firavun'a tanrı yapacağına dair sözleri göründüğünden daha derin bir anlama sahiptir.

Bununla birlikte, belki de firavun inatçıydı çünkü kendisini güneş tanrısının enkarnasyonu olarak görüyordu, çünkü Mısır hükümdarına "Ra'nın Oğlu" ve "Merhametli Tanrı" deniyordu, bu da onun tüm dünyasının tehlikede olduğu anlamına geliyordu. Birdenbire YHWH'ye teslim olursa , sonuçları o kadar korkunç olacak ki, onları düşünmemek daha iyi olacak ve doğal düzen üzerindeki kontrol kaybolacak. Firavun, Pa'nın oğlu olarak Nil'in taşkınlarından ve toprağın bereketinden sorumludur. Kadimler her zaman kaostan, özellikle doğadaki kaostan ve her şeyden önce mahsul kıtlığından korkarlardı, çünkü bizden farklı olarak kendilerini bundan koruyamazlardı. Bu nedenle , Tanrı Musa'yı Firavun'un kalbini katılaştıracağı konusunda uyardığında, aklında her şeyin doğası vardır : her şey böyle olacaktır, çünkü başka türlü olamaz. Tanrı eşyanın doğasını (ve insanın doğasını) hiç kimsenin olmadığı kadar anlar , çünkü her şeyi yaratan O'dur :

“İnsana kim ağız verdi? Dilsizi, sağırı, göreni, körü kim yapar? Ben Rab değil miyim? (Çıkış 4:11).

Allah firavunun kim olduğunu biliyor ve direnişinin kaçınılmaz olduğunu anlıyor.

Ancak insani ve teolojik yönlerden bu hikaye, firavunun eylemlerinin takdirine indirgenemez. Yeryüzündeki en üstün güç Yaratıcı Tanrı'ya aittir ve insan yalnızca yardımcı bir rol oynar ve yalnızca eylemleri Tanrı'nın iradesine karşılık geldiği ölçüde . Farah bu iradeye uymadığı için başarısızlığı beklemektedir. Firavunun ilahı RAB'bin önünde güçsüzdür; o bir hiçtir, anlatıcının ondan bahsetmemesi boşuna değildir, varlığı neredeyse algılanamaz ve onun izleri ancak dilbilimsel araştırmaların yardımıyla bulunabilir.

Hikayenin komik yanı eğlenceli bir tutarsızlıkta yatıyor: Her şeye gücü yeten firavun hiçbir şey anlamıyor. Bu anlatının şunu iddia ettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz: Tanrı'nın her şeye kadirliğine tecavüz olarak güç, bir kişiyi aptallaştırır ve onu durumu değerlendirme yeteneğinden mahrum eder; mutlak güç onu mutlak bir aptal yapar. Bu hikayenin ilk dinleyicileri, yarı göçebe bir yaşam tarzı sürdüren basit çobanlar, firavundan çok daha akıllı olduklarını anladılar: onlar, büyük Ramesses'in aksine, ya ülkeyi sular altında bırakan kurbağalarla ya da tatarcıklarla savaşan. ona yapışan, rotayı değiştirmek için on infaz gerekmedi mi ! Bu seyirci başka bir paradoksu da anladı : dünyevi güce sahip olmadıkları için firavundan daha güçlüler, çünkü Tanrı onların tarafında. Tarih İsrail'e bu dersi birçok kez öğretti.

Exodus kitabı, firavunun sahip olmadığı yüce bir güce sahip olduğu iddiasıyla alay eder - Mısır vebası öyküsündeki eylemlerinin ana nedeni budur - ve bu, öyküye neredeyse hicivli bir hava verir. Ders, ustaca planlanmış bir drama gibi oynanır - her biri sadece bir ölümlünün yenilmesi için yeterli olan on infaz - ve hafızada yanmış bir marka gibi silinmez bir iz bırakır : eğer bir kişi Tanrı'nın rolüne tecavüz ederse, onun kaderinde üzücü bir son var.

O günlerde, Allah tarafından yaratıldığını iddia etmeyecek böyle bir siyasi yapı olmadığı için, bu tür fikirler doğası gereği radikaldi . Bu anlatı, antik dünyanın tüm yöneticilerinin ilahi bir kökene ilişkin iddialarının meşruiyetini bir çırpıda yalanladı. İlk başta RAB'bi hiç duymadığını söyleyen Firavun , şimdi onu çok iyi tanıyordu ve Mısır [ülkesinde] büyük bir feryat koptu, çünkü içinde ölü olmayan bir ev yoktu.

Ataları Abram gibi İsrail oğulları da Mısır'dan geldiklerinden daha zengin bir şekilde ayrıldılar , çünkü Mısırlıların kendilerine verdiği gümüş ve altın şeyleri ve giysileri yanlarına aldılar . İsrail oğulları Mısır topraklarından çıktılar . Ayrıca atalarının mumyası olan Joseph'in kemiklerini de yanlarında götürdüler . Halk savaşı görünce tövbe etmesin ve Mısır'a dönmesin diye, -savaş yanlısı Filistliler'in işgal ettiği kıyı boyunca- Hanaan'a giden bariz yolu reddettiler . Görünüşe göre Tanrı, koruması altındaki insanların sabrını yitirmesinden ve İsrailoğullarının köleliğin güvenli ortamına geri dönmek için bahaneler aramasından korkmuş görünüyor .

Kaçakların rotası çölden Kızıldeniz'e uzanıyordu (İbranice'de buna Sazlık Denizi deniyordu ve Kırmızı adı bir çeviri hatası sonucunda ortaya çıktı ). Sayısız bilimsel tartışmanın kaynağı haline gelen böyle bir yol, geri dönmelerine izin vermedi . Bununla birlikte, o zamanlar, büyük olasılıkla, sözde deniz bir su kütlesinden çok bir bataklıktı; ve kararından pişman olan firavunun savaş arabaları ve atlılarla peşine düşmesiyle meydana gelen mucize , aslında genel olarak inanıldığından daha az etkileyiciydi.

Firavun'un ordusu İsrailoğullarının üzerine ilerlediğinde , onlar (hemen cesaretlerini kaybederek) Musa'ya dönerek haykırdılar :

“Mısır'da bizi çölde ölüme götürdüğün mezarlar yok mu? Bizi Mısır'dan çıkarmakla bize ne yaptın ?

'bırakın bizi, Mısırlılar için çalışalım' dediğimizde böyle dememiş miydik ? Çünkü çölde ölmektense Mısırlılara tutsak olmak bizim için daha iyidir ” (Çık. 14:11-12).

, Mısır'ın tanrısal hükümdarıyla "çekişmede" gösterdiği sebat ve zayıflıklarının üstesinden cesaretle geldiği için ödüllendirdiler . Ancak Musa, aklını kaybetmez ve Tanrı'nın talimatını hatırlar:

“Korkma, yerinde dur ve Rab'bin kurtuluşunu göreceksin . [Π7W77], bugün sizin için yapacağı; bugün gördüğünüz Mısırlılar için sonsuza dek bir daha asla görmeyeceksiniz! (Eski. 14:13).

Gerçek lider Musa, Tanrı'nın yönlendirmesini izleyerek İsrail oğullarını büyük olasılıkla sadece bir bataklık olan denizden geçirir . İsrailoğulları gelgitte onu geçmeyi başarır ve Firavun ve ordusu onlara yetiştiğinde gelgit yükselir, su yükselir, savaş arabaları çamura saplanır ve Mısırlılar tuzağa düşer. Sonraki nesiller, yaşananları mucizevi, şanlı bir zafer olarak hatırlıyor:

Ve İsrail oğulları denizin ortasında karada yürüdüler; sular onların sağında ve solunda bir duvardı.

Ve Rab teslim etti [YHWH] o gün İsrailoğulları Mısırlıların elinden çıktı ve İsrailliler Mısırlıları deniz kıyısında ölü gördüler.

İsrailliler Rabbin göstermiş olduğu büyük eli gördüler. [YHWH] Mısırlılar üzerinde ve Rab'bin halkı korktu [YHWH] ve Rab'be inandı [YHWH] ve kulu Musa (Çıkış 14:29-31 ).

Kuşkusuz burada olağanüstü bir şeyler oluyor , olaylar hızla gelişiyor ve şaşkınlık uyandırmaktan başka bir şey gelmiyor. Dili bağlı bir prens tarafından yönetilen kaçak kölelerden oluşan karışık bir kalabalık olan İsrail, kudretli Mısır'a karşı galip gelir . Aynı zamanda pek çok soru cevapsız kaldı: olanlara kaç kişi katıldı , kaç kişi öldü ve kaç kişi kurtarıldı, beklenmedik bir zafer kazanmayı tam olarak ne mümkün kıldı? Onlara net bir şekilde cevap vermek neredeyse hiç mümkün olmayacak .

Metin, muhtemelen Musa ve İsrail oğulları tarafından söylenen uzun bir şarkı, bir tür antifon içeriyor . Bu şarkı, YHWH'yi savaşçı bir tanrı ve tanrıların en büyüğü olarak tasvir eder (" Tanrılar arasında Senin gibi kim var, Rab [YHWH] ?")׳ ve İsrail, YHWH'nin kutsallığının meskeninde gücüyle eşlik ettiği bir halk olarak . Bu şaşırtıcı mucize, yaklaşan talihsizliğin ve görünüşte yakın bir yenilginin çenesinden zorla alınan bu inkar edilemez zafer, tüm insanlar üzerinde - artık sadece İbrahim veya İsrail'in oğulları değil, YHWH halkı üzerinde - başka hiçbir yerde olmadığı kadar derin bir etki bıraktı. seçilmiş muhataplarla Tanrı'nın önceki toplantıları. YHWH onların Tanrısı, sürprizler getiren Tanrı oldu ve onlar da onun Halkı oldular.

Zafer sahnesi bu kez kısa bir şarkıyla sona erer. İsrailoğulları denizi geçip yenilen Mısırlıların ulaşamayacağı bir yere geldiklerinde, tefli çıplak ayaklı bir kadın kıyıda dans etmeye başlar ve tüm kadınlar tefler ve sevinçle ona katılır. Bu Meryem, küçük bir kızken küçük kardeşini korumayı umarak sazlıkların arasında dikildiği aynı Mayıs. Artık o bir yetişkin olmuştur ve halk arasında ona peygamber denir. Meryem'in şarkısı basit ve özlüdür, dili o kadar arkaiktir ki, muhtemelen Meryem'in Kızıldeniz kıyısında dans ettiği gün bestelenmiştir . Musa'nın şarkısında ve hikayeye eşlik eden diğer tüm şarkılarda olduğu gibi bu şarkının sözlerinde de aynı ana motif geliyor:

"Tanrı'ya şarkı söyleyin, çünkü O çok yücedir, Atı ve binicisini denize attı!" (Çıkış 15:21).

Bu kurtuluş hikayesi, İbranice Kutsal Yazıların merkezi bir parçasıdır. Ataların ve annelerin önceki tüm gezintileri ve Tanrı'ya artan yakınlıkları bu ana götürür; ve sonrasında olan her şey bu zafer dakikasıyla bağlantılı olacak . Bir sonraki bölümde, Mukaddes Kitabın tarihselliği, tarihsel bir belge olarak güvenilirliği hakkındaki hararetli tartışmaya döneceğiz . Bu arada , İbrahim'in soyundan gelenlerin - rengarenk bir gezgin kalabalığı - o anda bugüne kadar kaldıkları insanlar haline geldiklerini söylemekle yetinelim ve dans eden 60 bacaklı , koyu dalgalı saçlı kadını hatırlayın. uzak bir kıyıda, neşenin anahtarını atmaktan geri durmamak.

IV
Sina

Ölümden hayata

, şarkılarda ve görsel sanatlarda o kadar çok yeniden üretildi ki , basit bir düşünceyi gözden kaçırıyoruz: tarihin dar anlamıyla tarihten bahsetmiyoruz. kelime, ancak o zamanlar henüz yazılı bir dile sahip olmayan küçük bir Semitik kabilenin tarih öncesi gelenekleri hakkında, o kadar önemsiz bir kabile ki , güçlü ve okuryazar komşularının yıllıklarında pratikte görünmüyor . Hayatta kalan geniş literatürü analiz etmek Mezopotamya ve Mısır'da İsrailoğulları hakkında bir kelime bulamıyoruz . Çoğu bilginin varsaydığı gibi , İsrailliler Mısır'ı 13. yüzyılın ortalarında, II. Ramesses'in hükümdarlığı sırasında terk ettiler . M.Ö örneğin, Mısır metinleri ve yazıtları neden bu inanılmaz gök gürültüsü zamanından bahsetmiyor ? Tabii ki, yenilgi Mısır için çok utanç verici olabilir ve birçok büyük güç gibi , olanları dürüstçe kaydetmeyi göze alamazdı . Başka bir versiyon daha var : Firavunun ordusunun denizde boğulmasının hikayesi, sözlü Yahudi geleneğinin Mısırlılar açısından önemsiz bir çarpışmaya atfettiği abartılı önem nedeniyle ortaya çıktı ( Ramses'in II . boğulmadı, ama kendi başına öldü) yatakta) ve efsane, gerçek olayları tanınmayacak şekilde değiştirdi. Bir de aşırı bir bakış açısı var : Sonuç yoktu, göçebe çobanların akşamları vakit geçirmek için bestelediği Gılgamış Destanı gibi bir efsaneden ibaret.

Kabul edilmesi gereken, baştan çıkarıcı bir kesinliğe sahip olan son hipoteze bağlı kalmak , yalnızca İncil metninin bazı bariz özellikleri tarafından göz ardı edilebilir . Gılgamış Destanı ile Çıkış arasında ve hatta Gılgamış Destanı ile Tekvin arasında sadece edebi ve üslup farklılıkları yoktur, daha da önemlisi malzemenin kendisi ve ona yaklaşım farklıdır. Gılgamış Destanı'nın bilinmeyen yazarları, hikayelerini mitolojik bir tarzda anlatırlar . Anlatılan olayların gerçekten yaşandığına bizi ikna etmeye çalışmıyorlar. Aksine, eylemin "zamanında" - gerçek dünyevi zamanla hiçbir ilgisi olmayan çok eski bir altın çağda - gerçekleştiği bize sürekli olarak hatırlatılır . Gılgamış'ın tarihi, tıpkı tanrıların tarihi gibi, yıldızlar alemine aittir. Dinleyiciler , önemli ve birincil olan her şeyin zaten gerçekleşmiş olduğundan emin olarak, onu bir rol model olarak algılarlar , bu olayları kesin bir şekilde bir zamana bağlamanın imkansız olduğuna inanırlar - bunlar zamanın dışında, dünyevi dünyanın dışında gerçekleşir. Tüm eski halklar için (İsrailliler, gelecekteki Yahudi halkı hariç ), zamanın gerçekliği yoktur, gerçek ve birincil olan, göksel küreye ait olandır. Yahudi dünya görüşünün mirasçıları olan bizler için bunun tam tersi doğrudur : yalnızca dünyevi zaman gerçektir; sonsuzluk zamanın sonudur (ya da sadece bir illüzyon).

İncil metninin çoğu, yazarların bir tarih görüntüsü yaratmaya çalıştıklarını gösteriyor. Genesis'teki ataların hikayesi ya da Mısır'dan kaçış hikayesi elbette Franklin Roosevelt'in hikayesi gibi değil. Doris Kearns Goodwin'in aksine, İncil'i derleyenlerin Kongre Kütüphanesi kataloglarına veya internete erişimi yoktu. Sadece duyduklarını, sözlü kültürün koruduklarını ve genellikle iki veya üç farklı versiyon halinde yazdılar ki bu, efsane yüzyıllar boyunca yeniden anlatıldığında kaçınılmazdır . Bazen bir hikaye diğeriyle çelişse bile geleneğe bağlı kalmaya çalıştılar . Ancak bu hikayelerde bir tuhaflık var - ayrıntıların somutluğu, her şeyi "olduğu gibi" aktarma arzusu ve bu bizi derleyicinin gerçek olayların bir tarihçesini yaratmaya çalıştığına ikna ediyor. Bu olayların gerçek olduğu hissi - Tanrı İbrahim'le gerçekten konuştu ve ona bilinmeyen uğruna Sümer'i terk etmesini söyledi, Tanrı gerçekten Musa'yla konuştu ve ona İsrailoğullarını Mısır'dan çıkarmasını emretti - ve işte en önemli şey . Gılgamış Destanı'ndan farklı olarak bunlar bir ahlak dersi ile biten arketipsel hikayeler değildir; aslında Gilmes'tan Ezop'a kadar diğer mitlerle ve Grimm Kardeşler'in peri masallarıyla hiçbir ortak noktaları yoktur. Eros ve Psyche ya da Güzel ve Çirkin hikayelerinin kurmaca olaylar anlatması kimsenin umurunda değil . Ancak, eğer İbrahim ve Musa yoksa ya da görevleri onlara Tanrı tarafından emanet edilmediyse, o zaman tarihlerinin bir anlamı yoktur - ayrıca "Yahudi halkının", Hıristiyanların veya Müslümanların kökeni hakkında da bilgi veren bilgiler. kendileri ibrahim'in torunları...

Burada, insanın dünyayı algılama tarihindeki en büyük dönüm noktalarından birini, değerler sisteminde muazzam bir değişimi görüyoruz. Sümerler için -ve Yahudiler dışındaki tüm diğer halklar için- Ebedi gerçekti. Bununla birlikte, Yahudiler için ve onlarla birlikte bizim için gerçek, yavaş yavaş burada, şimdi ve orada ve o zaman haline geldi. Her zaman sorduğumuz "Gerçekten miydi?" sorusunun hiçbir eski uygarlık için pratik bir önemi yoktu. Eskilere canavarca bir şey dışında yeni bir şey olmadı. Dünya üzerindeki yaşamı yıldızlar belirliyordu; her zamanki gibi devam eden her şey döngüsel olarak tekrarlandı . Oedipus'un kendi annesiyle evlenmesi gibi anormal ve tuhaf olan, canavara olan ihtiyacı tatmin etti. Sürprizlere karşı korunmak gerekiyordu ; bilge adam öngörülebilir, tekrarlanan , arketipsel, ebedi olanı aradı . Çark ile uyum içinde yaşamak iç huzuru bulmayı mümkün kıldı.

İncil'in ilk iki kitabı boyunca, İsrail sadece tarihi değil, pozitif bir gerçeklik olarak Yeni'yi de icat eder . Belki de Yahudiler olmasaydı, yeni bir sabun markası için bir reklam kampanyası bile başlatamazdık (sonuçta, bir reklam her zaman yeni ve daha önce bilinmeyen bir şey sunar ), tuhaf görünebilir. Ancak antik dünyada, Yeni'nin "reklamını yapmak" kesinlikle mümkün değildi. Sümer birasının kalitesi, ebedi olanla, bu tür şeylerle ilgilenen arketipsel tanrıçayla olan ilişkisiyle belirlenirdi. Bir bira üreticisi ürününü yeni - türünün tek örneği ve daha önce bilinmeyen - ilan ederse, bu onun girişimcilik faaliyetinin sonu olur , çünkü kimse böyle bir bira içmez. Psikolojik bir bakış açısından , İsrailliler gerçek zamanda yaşayan ve Yeni ile Beklenmedik'i takdir eden ilk insanlardı. Bu , eski dünyanın özelliği olan eski dünya görüşünün gerçek bir devrilmesiydi .

atalarımızın kat ettiği yolun ilk ayağıdır . Bu, hayatlarının hikayesini anlatırken bunun nasıl olduğunu anlamamız gerektiği anlamına gelir. Biz sadece edebiyat yaratmıyoruz - tarihsel figürleri, onların kaderlerini ve tarihlerinin bizim kim olmamıza nasıl yardımcı olduğunu anlatıyoruz .

Bu nedenle İsrailliler soyağacına bu kadar önem veriyorlar - kimin kimin oğlu olduğunu bilgiççe belirtin , birinin karısı gibi önemsiz görünen kişilerin adlarını unutmadan . Ve açıklanan olaylar meydana geldikten birkaç yüzyıl sonra çok miktarda sözlü materyal yazan Genesis ve Exodus'un derleyicileri, gerçekleri hayatta kalan belgelerle karşılaştırarak kontrol eden ve yeniden kontrol eden profesyonel tarihçiler olmalarına rağmen, şüphesiz , derlemeye çalıştılar . emrindeki kaynaklara karşılık gelen gerçek olayların bir tarihçesi .

Bu kitapları tamamen farklı bir çağda okurken ve İncil yazarlarının imreneceği dilsel ve belgesel desteklere sahip olduğumuzdan, İncil geleneklerinde birçok hata buluyoruz . Böylece, Exodus yazarlarının İbranice olduğuna inandıkları Musa veya Musa adının aslında Mısır kökenli olduğunu artık biliyoruz. Ancak bu, Kitabı derleyenlerin dürüstlüğünün ve vicdanlılığının yalnızca bir delilidir . Verilen adı yanlışlıkla İbranice olarak yorumlayarak , yine de hakkında yazdıkları kişinin Mısırlı olarak yetiştirildiğini ve büyük olasılıkla kızının firavunun adını bulduğunu göz ardı etmenin mümkün olmadığını düşünüyorlar. Bu, Musa'nın hikayesinin doğru olduğuna (veya en azından onun kurgusal bir karakter olmadığına) dair dolaylı bir kanıttır, aksi takdirde İncil'in yazarları kendi versiyonlarını dolaylı olarak çürüten koşullardan neredeyse hiç bahsetmezlerdi . Aynı şey kan damadıyla tartışmalı bölüm için de söylenebilir . Bu pasajda, Tanrı o kadar garip bir ışıkta görünür ki, eksiksiz bir görüntü yaratmak isteyen herhangi bir yazar onu atlar. Yalnızca, bu bölüm, yazarın açıkça yaratmaya can attığı her şeyi bilen, her şeye gücü yeten, maksatlı Tanrı imgesiyle ne kadar çelişkili olursa olsun, editörün çarpıtmaya, hayır yapmaya hakkı olmadığı sözlü bir geleneğin parçası olduğu için hayatta kaldı . günaha ne kadar güçlü olursa olsun.

Modern metin analizi araçları sayesinde , farklı gelenekler arasındaki çelişkileri, farklılıkları ve bariz hataları kolayca belirleyebiliriz . Bununla birlikte, bu metnin zaman içinde nasıl oluşturulduğunu görmeye çalışırken, büyük bir başarıya gözlerimizi kapatmamalıyız: insanlık ilk kez tarih yazmaya çalışıyor ve bu tarih inanılmaz derecede önemlidir, çünkü kaderi belirleyen odur. bireyin ve halkın kimliği.

Eskiler için, gelecek her zaman geçmişi yeniden üretti ve geçmiş , cennette oynanan dramın dünyevi enkarnasyonuydu : "Tarih tekerrür ediyor" - konu gerçek tarih değil, yalnızca hakkında olduğunda böyledir. efsane. Yahudiler için tarih de ahlaki derslerle doludur. Ancak asıl ders, tarihin tekerrür etmesi değil, her zaman yeni bir şey getirmesidir: Tanrı önümüzde ne olduğunu anlamamızı sağlamadığı sürece, yönü ve sonucu bilinmeyen bir süreç zamanda gelişir. Gelecek, daha önce olanları tekrar etmez; Gelecek hakkında kesin olarak bilinen tek şey , daha önce orada olmayan bir şeyin geleceğidir . Bilinemez; kehanetle, yıldızların konumlarını inceleyerek veya hayvanların bağırsaklarına bakarak ne olacağını bilemezsiniz. Gelecek üzerinde hiçbir kontrolümüz yok; Mutlak anlamda, Tanrı'nın bile gelecek üzerinde bir gücü yoktur , çünkü şimdiki andaki eylemleriyle bu geleceği belirleyen herkes bundan sorumludur. Yeni bir gelecek kavramı - ilk kez - daha önce olmayan bir umut getiriyor. Mahkum değiliz, hayatımızı önceden belirleyen kadere bağlı değiliz. Herhangi bir şey olursa , Saz Denizi'ni geçince köle olmayı bırakan İsrailoğulları gibi özgürüz.

Bu şaşırtıcı yeni zaman anlayışı İsrailoğullarına birdenbire inmedi. İbrahim'e yurdunu ve halkını terk etmesi ve göksel bir kadere doğru gitmesi için bir çağrı olarak başlayan bu çağrı, Musa'ya köleleştirilmiş insanları Mısır'dan, döngüsel yenilenme yasalarına göre yaşayan bir ülkeden, her şeyin olduğu bir ülkeden çıkarması için bir çağrıya dönüştü. Olacak daha önce olmuştu ve tüm önemli sorulara, firavunların heykelleri gibi değişmeden cevaplar verilmişti . Yahudilerle birlikte bu iki yolculuğu yaptıktan sonra kişiselden (İbrahim'in kaderi) genele ( İsrail halkının kaderi) gittik. İyi şans için yanımızda taşıdığımız ev tanrıları olan koruyucu tanrılardan ayrıldık ve gücü dünyevi yöneticilerin en güçlüsünün gücüyle kıyaslanamayacak olan tanrıların Tanrısı YHWH'ye geldik . Bu iki büyük adım bize niteliksel olarak yeni bir geçmiş ve gelecek anlayışı veriyor : geçmiş, şimdinin belirleyici faktörü haline geliyor ve gelecek, beraberinde bilinmeyen bir şey getiriyor.

Peki ya gerçek olan? Belki de bu sadece geçmişle gelecek arasında, üzerinde durmaya değmeyen bir andır? Hayır, sonraki tüm anlatının zonklayan, akkor odak noktası, zaman ve sonsuzluğun kesişimi, Tanrı'nın her zaman mevcut olduğu an olan şimdiki zamandır . Yahudi dini ve dünya görüşü kavramının nihai formülasyonu , İsrail tarihini devam ettirecek olan tüm rahiplerin, peygamberlerin ve kralların erdemlerini ve bilgeliklerini gerektirecektir. Bu insanlar, geçmişi onurlandırmak için çok fazla güce ve dayanıklılığa ihtiyaç duyacak , ancak onun önünde eğilmemek, geleceğin aşılmaz gizemi önünde başlarını eğmek, ancak ondan korkmamak için çok fazla güce ve dayanıklılığa ihtiyaç duyacaklar, çünkü sadece Allah'tan korkmak gerekiyor. ve efsanevi geçmişe ve hayali (veya korkutucu) geleceğe göre değil , şimdiki zamana göre yaşamak .

Başarılı bir kaçış ve takipçilere karşı muzaffer bir zaferden sonra, eski kölelerden oluşan karmakarışık bir kalabalık sert gerçekliğe geri döner. İsrail'in oğulları, uzak ataları gibi, bitkin bir halde çölde dolaşıyor. Mısır'ı Kenan'dan ayıran kama şeklindeki bir yarımada olan gezegendeki en çoraklardan biri olan Sina çölünden bahsediyoruz . Daha cansız bir manzara hayal etmek zor: Gözü durduracak hiçbir şey yok ve o kadar az bitki örtüsü var ki saatlerce yürüyebilir ve bir ağaç ya da çimen görmeyebilirsiniz. Hava o kadar sıcak ve kuru ki böyle bir yolculuğa hazır olmayan bir insan kısa sürede susuzluktan ölecek. Vaftizci Yahya'nın Yahuda Çölü, Sina ile karşılaştırıldığında gerçek bir vahadır.

Ancak Sina, İsrailoğullarına ölüm değil, tüm İncil'deki en zor, en yorucu, en korkutucu kavrayış olan içgörü getirir. Sina'nın çorak topraklarında dolaşan insanlar mırıldanmayı bırakmıyor. Çölde içme suyu yok; yiyecek kaynakları tükendi; insanlar susuzluk ve açlık çekiyor. Allah, Yahudilerin fısıltılarını işitir ve onların yakınmalarını karşılıksız bırakmaz. onlara bıldırcın eti ve mahn-hu dedikleri şeyi yeme fırsatı verir ; Sonunda Musa'ya, kayadan su çıkması için asayla kayaya vurmasını emreder. Ancak ardı arkası kesilmeyen şikâyetlere rağmen insanlar, esaret altında ölmenin kendileri için daha iyi olduğuna inanarak geçmişten pişmanlık duymaya ve Mısır'da oturdukları meşhur et kazanlarını özlemeye devam ediyor.

1 İncil'in İngilizce çevirilerinin çoğunda manna olarak çevrilen ve genellikle "cennetin ekmeği" olarak anılan Manna (mahn-hu) , Sina'nın tabanında bulunan bazı bitkilerin dallarında bulunan böceklerin yenilebilir salgıları olabilir. ada _ — Yetki. [Yazar, "man na" (mahn ) kelimesinde hu (he) bağlaç zamirini yanlışlıkla kullanmıştır . — Baba.]

Musa'nın siyasi zekası yok, bu yüzden Tanrı tarafından teşvik edilmesi gerekiyor. Sahneye yeniden çıkan Musa'nın kayınpederi Jethro bile, damadının anlaşmazlıkları tek başına çözdüğünü görünce üzülür . "Neden yalnız oturuyorsun ve bütün insanlar sabahtan akşama kadar senin önünde duruyor?" diye sorar. Musa, işinin barışı korumak ve ikisi arasında hüküm vermek olduğunu açıklar.

Ancak Musa'nın kayınpederi hikmetle şöyle diyor:

"İyi değilsin.

Kendinize ve yanınızdaki bu insanlara eziyet edeceksiniz; çünkü bu mesele senin için çok zor; onu tek başına düzeltemezsin” (Çıkış 18:17-18).

Dünyanın ilk yönetim danışmanı olan Jethro, Moses'a en önemli meselelerle kendisinin ilgilenmesi için bir orta düzey yönetim ekibi oluşturmasını tavsiye ediyor:

her önemli konuyu size bildirsinler ve tüm küçük şeyleri kendileri yargılasınlar ..." (Çıkış 18:22).

ve bunu yapmaya devam edeceğine söz verdiği yer olan Dağ'a yaklaşırken, Jethro'nun şu anda ortaya çıkması da önceden belirlenmiş . Bir sonraki toplantıda, Musa Dağ'a gitmek üzere ayrıldığında, mırıldanan halkın tayin edilenlerin huzurunda bile ne kadar kontrol edilemez olduğunu görüyoruz.

Şeflerin Musa'sı. Göreceğimiz gibi, bu liderler halkın kendilerini en iyi yönlerinden uzakta göstermelerine engel olmayacak.

Musa, Dağa çıkmadan önce, Tanrı ona, sürekli olarak geçmişin hatırlatılmasına ihtiyaç duyan kararsız İsrail halkını nasıl teselli edeceğini öğretir:

“Mısırlılara ne yaptığımı ve [olduğu gibi ] sizi nasıl kartal kanatlarıyla güçlendirdiğimi ve kendime nasıl getirdiğimi gördünüz;

Bu nedenle, sözümü dinler ve ahdimi yerine getirirseniz, o zaman bütün halklar arasında benim mirasım olursunuz, çünkü bütün dünya benimdir.

Ama sen benimle bir rahipler krallığı ve kutsal bir ulus olacaksın” (Çıkış 19:4-6).

Mukaddes Kitabın ilk yorumcuları, Mısır'dan Çıkış Kitabı'nın bu bölümündeki midraşim'de (yorumlar), büyük Tanrı YHWH'yi , onun iyiliğini arayan, sabırla açıklayan kaprisli bir kadının (İsrail halkı bu rolü oynar) hayranıyla karşılaştırır. onun için ne kadar değerli ve birlikte gelecekleri ne kadar harika olacak. . Halkını olacaklara hazırlıyor . Musa, Dağ'a tek başına çıkması gerektiğini bilirken, Allah onu koyu bir bulutun içinde görüneceği ve Musa ile konuşmasının halkın duyacağı konusunda uyarır.

Tüm hazırlıklar tamamlandığında (insanlar arınma ayinini gerçekleştirdiler ve Dağa dokunmamaları için kesin bir uyarı aldılar), patlayan bir volkan gibi, ateş parlamalarıyla birlikte dumanla kaplanır. Bu titreyen Dağa yalnızca Musa'nın yaklaşmasına izin verilir , YHWH ile buluşacaktır . Musa ateşli dumanın içine yükselir. Şu anda, büyük bir aydınlanmayı simgeleyen sözler, açık bir gökten gelen gök gürültüsü gibi işitilir. Bu sözler sadece Dağın eteğinde duran seçilmiş insanlar tarafından duyulmayacak , yüzyıllar boyunca yankılanacak ve milyarlarca insanın kalbinde bir karşılık bulacaktır:

"Ben Tanrıyım [YHWH], seni Mısır diyarından esaret evinden çıkaran Allahın;

Benden başka tanrınız olmasın.

Kendin için yukarıda göklerde olanın ve aşağıda yerde olanın ve yerin altında sularda olanın bir putunu veya suretini yapmayacaksın;

İmina'ya tapma onlara hizmet et, çünkü ben senin Tanrın Rab [YHWH], kıskanç bir Tanrı'yım, Benden nefret edenlerin üçüncü ve dördüncü [türüne] kadar babalarının suçu için çocukları cezalandırıyorum .

Ve Beni seven ve emirlerimi yerine getiren binlerce nesile merhamet etmek.

Rabbin adını ağzına alma [YHWH], Tanrın boştur, çünkü Rab [YHWH] adını boş yere anan kişiyi cezasız bırakmayacaktır.

Şabat gününü kutsal kılmak için hatırla;

Altı gün çalış ve bütün işini yap,

Ve yedinci gün Rabbin Şabatıdır [YHWH] Tanrınız: ne siz, ne oğlunuz, ne kızınız, ne köleniz, ne cariyeniz, ne hayvanınız, ne de evinizdeki yabancı onda hiçbir iş yapmayacaksınız ;

Çünkü altı günde Rab yarattı [YHWH] gök ve yer, deniz ve bunların içindekiler ve yedinci gün dinlendiler ; bu nedenle Tanrı kutsadı [YHWH] Şabat gününü kutsadı ve kutsadı.

Babana ve annene hürmet et ki, Rabbin gönderdiği diyarda günlerin uzun olsun. [YHWH], Tanrınız size verir.

öldürme

Zina yapma.

çalma.

Komşuna karşı yalancı şahitlik etme .

Komşunun evine göz dikme; Komşunun karısına, ne kölesine, ne cariyesine, ne öküzüne, ne eşeğine, ne de komşunun hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin.

Bütün halk gök gürültüsü ve alevler, boru sesi ve tüten bir dağ gördü; [bunu] gören halk geri çekildi ve uzaklaştı.

Ve Musa'ya dediler: Bizimle konuş, biz de dinleriz , fakat Allah bizimle konuşmasın, biz de ölmeyelim.

Ve Musa halka dedi ki: “Korkmayın! Tanrı sizi sınamaya ve korkusu yüzünüze görünsün diye, günah işlemeyesiniz diye geldi” (Çıkış 20:2-20).

Ama insanlar hala uzak duruyor ve dağın tepesindeki Musa karanlığa bürünüyor.

Burada On Emir İncil'de ilk kez formüle edilmiştir, ancak Tesniye 5:6-22 aynı emirleri biraz farklı bir baskıda sunduğundan , bu pasajın Tanrı'nın sözlerini doğru bir şekilde aktardığına inanmak için hiçbir neden yoktur. Bu özdeyişlerin ayrıntılı bir dilbilimsel ve metinsel analizinden ve bunların ikinci versiyonla ( önemli bir farkı olmayan) karşılaştırılmasından sonra, çoğu bilim adamı, başlangıçta tüm ifadelerin, "Öldürmeyeceksin" emri gibi son derece kısa olduğu sonucuna vardı . ve daha ziyade, tek bir kelimeden oluşuyordu, yani: tek heceli bir negatif parçacıkla birlikte fiilin emir formu . Bu nedenle, orijinal haliyle On Emir'in On Söz olması mümkündür - "Öldürme", "Çalma ", "Yalan söyleme" gibi sınıra kadar basitleştirilmiş temel yasaklayıcı normlar . Bu On kelime (ve İncil onlara emir değil , kelime diyor ) en gelişmemiş göçebe tarafından hatırlanabilirdi ve kendi on parmağı onların önemini sürekli olarak hatırlatıyordu. Belki de Tanrı'nın kinciliğinden, O'nun yalnızca günahkarı değil, aynı zamanda çocuklarını, torunlarını ve torunlarının torunlarını da cezalandırma arzusundan tiksinen modern okuyucular , bu tehditlerin görünüşe göre daha sonraki bir dönemde yazıcılar tarafından eklenmesinden memnun olacaklardır .

Başka bir bilmece, metnin bireysel emirlere ve bunların sınıflandırılmasına ayrılmasıdır. Ortaçağ Yahudi geleneği, Tanrı'ya ( Tanrı'nın adından söz edenler) atıfta bulunan beş emir ve insana atıfta bulunan beş emir tanımlar . 5. yüzyılda _ N. e. Augustine Aurelius, Tanrı ile ilgili üç emri seçti (Tanrı'nın kendisini tanımladığı ve tam anlamıyla bir emir olmayan ilk ifadeyi putlara tapmanın yasağıyla birleştirdi ) ve insanlarla ilgili yedi emri ( bölüyor) son emir ikiye bölünür: Komşunun karısına göz dikmeyeceksin - Tesniye'de bu listeyi açan cümle - ve komşunun sahip olduğu her şeye göz dikmeme emri ). Bu numaralandırmayı Roma Katolik, Lutheran ve Anglikan kiliseleri takip ediyor . En makul olanı , Ortodoks ve diğer Doğu kiliseleri tarafından benimsenen numaralandırmadır : Tanrı için dört emir (Şabat gününü tutma emri dahil) ve insan için altı emir. Reform Kilisesi aynı numaralandırmayı takip ettiğinden, büyük olasılıkla ABD'de onunla karşılaşmanız muhtemeldir.

Bununla birlikte, ayrıntılara (hangi kelimelerin gerçek olduğu, on parça elde etmek için metni nasıl parçalayacağımız ) ve bilimsel tartışmalara girerek, neler olduğunu hafife alma ve ana şeyi gözden kaçırma riskine sahibiz. Tüm dünya literatüründe On Emir gibi bir belge yoktur. Elbette diğer kültürlerde de ahlaki kurallar vardır . Ancak bunlar her zaman ya hukuk normları (şu şekilde hareket ederseniz, bunun şu sonuçları olur) ya da dünyevi talimatlar (mutlu yaşamak istiyorsanız, şu şekilde hareket etmelisiniz) olarak belirtilir. yol) ve şundan ve bundan kaçının). Burada, ilk kez ve sanırım son kez, insanlar meşruiyetini kanıtlamadan bir yasalar kodu alıyorlar. Kâtipler tarafından eklenen birkaç tutumlu yorum dışında, doğrulamaya veya açıklamaya gerek yoktur , çünkü bu, Allah tarafından konulan bir kanunlar bütünüdür. Tanrı'dan başka kim, yoruma gerek kalmayacak kadar ağır on “Yapmalısın” ve “Yapmamalısın” diyebilir ?

İngiliz yazar Chesterton'ın mücevherleri çalan hırsız Flambeau ve onun peşine düşen rahip Peder Brown hakkında harika bir hikayesi var . Flambeau son derece özgüvenli bir tiptir; rahip ise tam tersine çok alçakgönüllüdür, kendi günahkarlığının farkında olduğu için insan kalbini anladığına ikna olmuştur. Hikayenin sonunda Peder Brown kendisini Hampstead Heath'te bulur. Alacakaranlıkta, Flam- 60'ın yanında oturuyor (konuşkan şişman adamın onu takip ettiği hiçbir hırsızın aklına gelmez ), hayranlıkla gökyüzüne bakıyor . En değerli sanat eseri olan safir bir haçı (hikayeye adını veren oydu) çalmak için rahip kılığına giren Flambeau, " artık akla başvuran" "tanrısızları" hor gördüğünü beyan eder. '. Gözlerini yıldızlarla dolu bir göğe kaldırarak ekliyor: "Bu sayısız dünyaya bakan, üstümüzde, zihnin zeki olmadığı Evrenler olabileceğini kim hissetmez?"

"Gerçek ve akıl," diye yanıtlar Peder Brown, "en uzak, en ıssız yıldıza hükmeder. Yıldızlara bak . Gerçekten elmas ve safir gibiler mi? Öyleyse, herhangi bir bitki ve taşı hayal edin. Elmas yaprakları olan elmas ormanlarını hayal edin . Ayın mavi, sağlam, kocaman bir safir olduğunu hayal edin. Ancak tüm bunların aklın ve adaletin kanununu bir zerre kadar bile değiştireceğini düşünmeyin. Opal düzlüklerde , inci kayalıkların arasında aynı emri bulacaksınız : "Çalmayacaksın."

On Emir'in görkemli mutlaklığından bahsediyor . Kanıt gerektirmezler, şüphe edilemezler . Koşullara bağlı değildirler, özel durumlarda ihmal edilemezler. Tartışma konusu değiller . Doğaları gereği tavsiye niteliğinde değillerdir . Bunlar "on meydan okuma" değildir ( yakın zamanda yayınlanan bir

1 N. Trauberg'in çevirisinden alıntılanmıştır. kitabın başı ). Tam olarak emirlerdir - baypas edilemezler veya daha doğrusu uzamsal anlamda onlardan çıkılamaz. Sadece Sina'nın korkunç alevlerinde ilan edildikleri anda yenidirler . Milyarlarca insan onları makul ve değişmez olarak kabul etmiştir çünkü bunlar insan kalplerine her zaman kazınmıştır. Her zaman insan kişiliğinin özü olmuşlar ve her insanın ruhundaki sessiz derinliklerde tutulmuşlardır. Sadece yüksek sesle konuşulmaları gerekiyordu.

On Emir ilk olarak acımasız bir çağda konuşuldu ; Zamanımızla hiçbir ilgisi yoktu , kötü tanrıçaların ve acımasız tanrıların çağıydı. Bu sözleri ilk duyanlar basit ve kaba insanlardı - acımasızca kavurucu güneşin göz kamaştırıcı ışınları altında cansız Sina çölünde dolaşan göçebeler . O dönemin insanları basit ve acı gerçeklere ihtiyaç duyuyordu . Bu sözlerin asla güçlü, şımartılmış ve rahat olanlar tarafından söylenmemiş olması şaşırtıcı değildir . On Emir'in inkar edilemez gerçekleri , onları uygulayacak olan İsrailliler tarafından duyulacaktı .

Burada Allah'a inanmayan okuyucular kendilerini bir çıkmazın içinde bulurlar. Büyük olasılıkla, ilk emirler - Tanrı ile ilgili olanlar - onlara tartışılmaz değil, anlamsız görünüyor. Ancak kâfiri insanla ilgili emirlere bakmaya davet edin ve ona neleri kaldırmak istediğini ve neleri ekleyebileceğini sorun. Burada mümin ile kafirin ittifak edeceğine inanıyorum. Burada eklenecek veya çıkarılacak bir şey yok. Elbette, bizi ancak son zamanlarda ilgilendiren konular hatırlanabilir ve çevre, ırkçılık, cinsiyet ayrımcılığı, serbest piyasanın bütünlüğü veya insan birliği hakkında bir şeyler katılabilir. Ama Sina Dağı'nın tepesinde olup bitenleri gergin bir şekilde takip eden insanların tozlu, kaba yüzlerini önümde görsem ve iç gözümle sonsuz bir dizi basit ruha baksam - tüm bu en çeşitli temsilcilerin temsilcileri Yüzyıllar boyunca çeşitli durumlarda manevi desteğe ihtiyaç duyan kültürler , On Emri iyileştiremeyeceğimizi kabul etmeliyim . Tüm büyük günahları listelerler ve açıkça belirtilmeyenler (örneğin, yoksulları geçim kaynağından mahrum bırakmak) adı geçenlerin bir sonucudur ve İsrailoğulları hemen hemen dul kadınlara yönelik zulmü nitelendiren böyle bir suç kategorizasyonuna girişirler. ve yetimler cinayet gibi . Çok farklı zamanlarda ve tamamen farklı kültürlerde bile, yüzyılın başında Hampstead Heath'te veya milenyumun başında Central Park'ta bile çok az kişi vardı ve bu emirler olmasaydı bunu anlamayanlar var. , dünyamız tamamen farklı olurdu. . Bu ifade o kadar açık ki sıradanlaştı. Ancak, tüm başarılarımıza rağmen, reçeteye uymayı hala öğrenemedik .

Ahlaki kuralın duyurusu olan devrime ek olarak , çok dikkat çekici olmayan ama aynı zamanda çok önemli bir yeniliğe daha dikkat edilmelidir - Yahudi Şabat ("Şabat" veya "durdurma") ile başlayan izin günlerinin oluşturulması. "). Yahudilerden önce hiçbir eski toplum bir gün bile dinlenmemişti. Kâinatı yarattıktan sonra istirahat eden Allah, insanlara O'nu örnek almalarını söyler ve haftalık dinlenmelerini ibadete, öğrenmeye ve eğlenceye ayırma fırsatı bulurlar . Böyle bir öğretim ("talmud" denir) Nahum Sarna'nın "sürekli kendi kendine eğitimin evrensel görevi" dediği şeyin başlangıcını temsil eder . İsrail, eğitime sadece değer verilmediği, aynı zamanda ortak bir amaç olarak görüldüğü ve kontrolleri altındakilere sahip çıkmanın iktidardakilerin görevi olduğu ilk toplum oldu. Bu emrin derin anlamı, onu özgürlük ve yaratıcılıkla birleştirir : boş zamanlara sahip olmak özgür insanlara yakışır ve son zamanlarda özgürlük kazanmış olan bu insanlar , özgürlüklerinin şerefine hemen mütevazı bir haftalık kutlama düzenlerler ; boş zaman yaratıcılık için gerekli bir koşuldur ve özgür insanlar Tanrı'nın yaratıcılığını taklit etmekte özgürdür. Şabat, hiç şüphesiz , yukarıdan verilen en basit ve en akıllıca tavsiyelerden biridir ; ve böyle bir haftalık tatilin olmaması hayatı boşaltır ve yoksullaştırır.

Sina'da atalar görünmez bir şekilde mevcuttur, çünkü özünde emirler, Tanrı'nın İbrahim'le yaptığı Ahit'in bir kanunlaştırılmasıdır. Sünnet , antlaşmaya bağlı kalmanın görünür kanıtıdır ; emirler görünmez bir işarettir, bir tür manevi sünnettir. Bu Tanrı onların Tanrısı olacak ve onlar, emirleri yerine getirmeye tabi olarak O'nun halkı, bir rahipler krallığı ve kutsal bir halk olacaklar . Bu tür yakın bağlar, yabancı tanrılarla yakınlığı dışlar. İncil üzerine Ortaçağ Yahudi yorumcuları bu bağlantıyı evliliğe benzettiler. Modern yorumcuların işaret ettiği gibi , bu , antik Yakın Doğu'da yapılan tipik hükümdarlık antlaşmasına çok benziyor - İbrahim'in Kenanlı krallarla yaptığı anlaşma gibi - bu sefer taraflardan birinin Tanrı'nın kendisi olması önemli bir fark.

İbrahim'in henoteizminin (birçok tanrının varlığını kabul ederken bir tanrıya tapınma ) kodifikasyonu da dahil olmak üzere Sina'nın beraberinde getirdiği tüm yenilikler arasında , evrensel bağlayıcı bir ahlaki yasanın (veya Kant'ın daha sonra " kategorik buyruk"), kurulması, hiçbiri bu büyük aydınlanma ile edinilen yeni zaman anlayışı kadar cesur değildir. İbrahim'in gezintileri ve Musa'nın önderliğindeki kurtuluş, geçmiş ve gelecek algısında bir devrime yol açtı : geçmiş, beni bu zamana ve yere götüren, benim ve atalarımın kat ettiği yoldur; gelecek ne olacağıdır . Geçmiş geri alınamaz, gelecek bilinmez. Birincisi değiştirilemez, ikincisi incelenemez. İnsan ancak geçmişten pişmanlık duyabilir , ancak gelecekten korkabilir. Gerçek zamanda yaşamak, tarihte yaşamak korkutucu bir deneyimdir . Eskilerin döngüsel zamanı ve yalnızca ölüme götüren Çarkın sonsuz dönüşünü icat ederek bu tür eziyetlerden kaçınmaya çalışmaları şaşırtıcı değildir .

On Emrin verilmesi, şimdiki zamanda, burada ve şimdi yaşamamızı sağlar. Geçmişte yaptıklarım geçmişte kalacak; gelecekte ne yapacağım şimdi için endişelenmeye değmez çünkü bundan sonra ne olacağını bilmiyorum. Ancak benim gücümün yettiği bir dakika vardır ki o da şimdiki dakikadır . Bu seçim anıdır, bıçağı saplayıp saplamayacağıma, parayı alıp almayacağıma, yalan söyleyip söylemeyeceğime karar verdiğim an. Sadece bu anda geçmişi değiştirebilir ve geleceğe ışık tutabilirim. Böyle bir anlayış, ne pişmanlık ne de korku anlamına gelir, ancak emirlere uyulması koşuluyla tam bir gönül rahatlığı anlamına gelir. Bu, ölüm getiren sonsuz dinlenme veya Çark ile anlaşma ile ilgili değil. Sadece doğru yolu seçme özgürlüğüne sahip olarak, kelimenin tam anlamıyla yaşayabilirim.

Yavaş yavaş, On Emir'in normları, İsrailoğullarının tarihini, başka herhangi bir eski kültürün tarihinde neredeyse hiç bulamadığımız nitelikler olan özgün ve tutarlı hale getiriyor. Cennet tanrılarıyla ilgili bize kadar gelen tüm eski destanlarda , en yüksek gerçekliğe sahip olanlar değişken ve güvenilmezdir. Zeus doyumsuz şehvet tarafından yönlendirilir, İştar şeytani alaylara bağımlıdır; ve biz, Dünya'nın sakinleri, nedensiz ruh hali değişimlerine bağlıyız. Talihsiz gezginler, İsrailoğulları da eski dünyanın bir ürünüydü ve Tanrıları YHWH'ye insani özellikler, özellikle de bazen O'nu diğer panteonların saçma tanrıları gibi görünmesine neden olan kıskançlık atfetmeleri yaygındı . Ancak İsrail'in dünya görüşünü diğer antik toplumlardan ayıran uçurum zamanla genişledi.

beceriksizliklerinin değil, aynı zamanda inanılmaz esnekliklerinin de tamamen farkında olmak önemlidir . Mevcut herhangi bir beyanname veya anayasa gibi, doğası gereği geneldirler, bu da Sina Dağı'nın eteğinde hayal edilmesi zor olan koşullar altında daha sonraki dönemler bağlamında tanımlama ve yorumlamaya yer bırakır . Yoksullara bakma yükümlülüğünü de içeren öldürme yasağının geniş yorumundan daha önce bahsetmiştik . Tarih, bundan daha yakından ilgilenilecek ve daha keskin bir şekilde tartışılacak bir emir görmedi. Zamanımızda bile liberaller ve muhafazakarlar, pasifistler ve kürtaj karşıtları, kölelik karşıtılar ve ölüm cezasını destekleyenler bunu belirleyici bir argüman olarak kullanıyorlar . İster Amerika Birleşik Devletleri Genelkurmay Başkanı, ister Uluslararası Uzlaştırıcılar Birliği başkanı, kürtaj ve ötenazi karşıtı veya Ulusal Kürtaj Hakları Eylem Birliği üyesi , Jessie Helms veya Helen Prejean olun, siz bu hikayeyi görmezden gelmeyecek .

Bu tecellinin ölümden sonraki hayata inananları düşündüren bir diğer yönü de çok sınırlı bir ödül listesidir. Ana-babasına bakanlara uzun ömür vaat edilmiştir , ama hiç kimseye sonsuz yaşam vaat edilmemiştir. Gılgamış Destanı'ndaki gibi, belki de imkansız bir şey dışında, böyle bir şey söz konusu değildir .

Tanrılar insanı yaratırken insana ölümü tayin etmişler, yaşamı ellerinde tutmuşlardır.

1 ABD Senatörü Jesse Helms, kürtajın ateşli bir karşıtı olarak biliniyor. Rahibe Helen Prejean, idam mahkumlarına akıl hocalığı yapan ve bu konuda bir kitap yazan Amerikalı bir rahibedir , Here Comes the Condemned to Death, daha sonra filme alınmıştır. Ed .

Ancak uzun bir yaşam vaadi bile büyük ihtimalle sonradan ekleniyor. Ana fikir açık ve net bir şekilde ifade edilmiştir: erdem kendi kendisinin ödülüdür. Emirlere uymak zorundayım çünkü uyulması gerekiyor.

Ruhumuzdaki bir şey buna karşı çıkıyor ve alaycı bir şekilde: "Öyle mi? Böyle mi düşünüyorsun, YHWH !” John Henry Newman, "Doğamız gereği hepimiz dine karşı bir nefret besleriz, üstünlüğe karşı değil ," dedi . " Doğa bizi dünyaya çekiyor, ama Tanrı cennettir." İtiraz edilemez bir karardan daha kötü ne olabilir? Hiçbir şey , erdeme abartılı bir dikkat kadar güçlü bir günah işleme arzusuna neden olmaz . Durum böyle olduğuna göre, bundan sonra olanlar bizi pek şaşırtmayacaktır.

İsrail oğulları, mümkün olduğunca ve mümkün olduğunda emirleri çiğnemek için vakit kaybetmezler. Dağa giden Musa'nın uzun süredir yokluğundan rahatsız olarak eskiyi ele alırlar. Harun'dan bir şeyler yapmasını talep ederler ve Harun hiç tereddüt etmeden onlara eski dünya görüşünün getirdiği rahatlığı geri verir. İsraillilerin Mısır'dan ayrılırken yanlarında götürdükleri altın süs eşyalarını toplayan Harun, onları eritir ve bir put yapar - endişeli insanlar tapınacakları bir tanrı alırlar. Exodus'ta, bu 60 şaka , görünüşe göre onu küçümsemek için döküm buzağı olarak adlandırılıyor . Aslında, bu büyük olasılıkla bir boğa, kızgın bir boğa, ilkel bir güç ve otorite sembolü. Harun haykırır :

“İşte seni Mısır diyarından çıkaran Tanrın İsrail!” (Çıkış 32:4).

Halk özverili bir şekilde buzağıya tapar, ona fedakarlık yapar ve yemek yer, içer ve ayrıca Çıkış Kitabında ihtiyatlı bir şekilde söylendiği gibi oynamak, yani pagan ibadeti sırasında alışılmış olan şehvetlerini tatmin etmek için alır. Bilindiği gibi boğa, Mezopotamya ve Mısır'da ilahi ilkenin yaygın bir sembolü olarak hizmet etti. Ve İsrail halkının tam olarak boğa-tanrıya taptığını kesin olarak söyleyemesek de (belki de Musa'nın yoldaşları, görünmez Tanrı'nın bir boğanın sırtında oturduğuna inanarak YHWH'ye olan saygılarını ifade etmek istemişlerdir), kuşkusuz yaratılan kalabalık kendileri için bir idol, görünür bir tapınma nesnesi. İlk iki emri çiğneyerek YHWH'yi yarattıklarıyla karıştırdılar . Ayrıca uzun süredir putlara tapmayan atalarına saygısızlık etmişler ve oyunlar sırasında kesinlikle zinaya karşı koyamamışlardır. Hayal gücümüzün çılgına dönmesine izin vererek, bu kadar kısa bir süre için beş tanesinin yeterli olmasına rağmen, kaçınılmaz olarak tüm On Emir'i çiğnemeyi başardıkları sonucuna vardık .

Bu sırada Sina'daki Musa, On Emri yazılı olarak - indirdiği iki tablet - alır ve Tanrı'nın sözlerini duyar:

“Mısır diyarından* çıkardığın halkın yozlaştı (Çıkış 32:7).

Sözleşme, imzalandıktan hemen sonra ihlal edildi. İsrailoğulları artık Tanrı'nın halkı değil, Musa'nın halkıdır. Tanrı onlara inatçı diyor ve Musa'dan kabile arkadaşlarını yok etmek niyetiyle gitmesini istiyor . Allah , tufandan sonra Nuh'tan yarattığı gibi, Musa'dan da çok sayıda insan yaratacağını söylüyor .

ilk kez (ama kesinlikle son değil) Tanrı'yla tartışmaya giriyor:

"Ateş almasın, Tanrım [YHWH], gazabın Mısır diyarından büyük bir kuvvet ve kudretle çıkardığın kavminin üzerinedir;

Mısırlılar, "Dağlarda öldürmek ve yeryüzünden yok etmek için onları helâke çıkardı" demesinler diye; ateşli gazabınızı, halkınızın yok edilmesini yotmeni uzaklaştırın;

Teo'nun hizmetkarları İbrahim'i, İshak'ı ve İsrail'i hatırla . tohum ve sonsuza dek hüküm sürecekler!" »

Ve Tanrı iptal etti [YH WH] halkının üzerine getireceğini söylediği kötülük (Çıkış 32:11-14).

Gerçeği söylemek gerekirse, YHWH gerçekten de kızgın bir boğaya benziyor ve insanların onu bu kılıkta tasvir etmesi şaşırtıcı değil. Küçük bir Sami grubunun çoktanrıcılıktan tektanrıcılığa son derece yavaş ilerlediği bir zamanda , insanların Tanrılarına Orta Doğu'da saygı duyulan diğer 60 tanrının özelliklerini atfettikleri açıktır. Tanrıları, göksel ateş ve bulutlarla çevrili görünen gerçek bir gök gürültüsü tanrısıdır; öfkesi yıldırım gibi ani ve yıkıcıdır ; bir volkan gibi patlar (Roma ateş tanrısı Vulcan'ı hatırlayın). Daha sonra, Tanrı'nın gazabının bu resimlerinin yerini yavaş yavaş daha doğrudan algı alacak, ancak şimdilik iribaş aşamasında ortaya çıkan tektanrıcılığın bir anlık görüntüsüne sahibiz .

inatçı bir halk olarak tanımlamasının daha sonra Hıristiyanların Yahudilerle alay etmelerinin ana motifi haline geleceği de belirtilmelidir . Bu zulüm Shylock ve modası geçmiş ahlaki yasanın lafzına bağlılık , Shakespeare'in onu en çirkin ışıkta sunmasına izin verir. Yahudilerin, affetmeyen bir Tanrı'ya ilişkin etik kavramları nedeniyle, ne pahasına olursa olsun "bir kilo et" almaya çalışarak affetmeye meyilli olmadıkları izlenimi ediniliyor. Orta Çağ'daki Yahudi karşıtı duyguları haklı çıkaracak olan bu sözde Yahudi özelliğidir, yakın zamana kadar devam eden duygular, yeni ırksal aşağılık teorileri ortaçağ Yahudi karşıtlığının yerini almayı mümkün kılmıştır (aslında, daha sofistike "bilimsel temelli" anti- Semitizm tarafından " "sıradan bir iftira).

Yahudilerin Hıristiyanlar tarafından tasvirinin tarihine dönersek, John Chrysostom'un (Chrysostom) 4. yüzyıla kadar uzanan zarif kısır vaazlarından başlayarak . N. e., - şaşırtıcı (ve iğrenç ) bu halkın her zaman Tanrısının - Hıristiyanların kendilerinin taptığı Tanrı'nın kategorikliği ile anılması. Ortaçağ Yahudi karşıtlığının ve onun modern devamı olan anti-Semitizmin, hoşgörüsüzlüklerini haklı çıkarmaya çalışan gizli Tanrı nefretinin tezahürleri olduğu kolayca kanıtlanabilir . Hıristiyanların Yahudilere karşı nefreti, muhtemelen Tanrı'ya olan nefretinden kaynaklanmaktadır; bu, nefret eden kişinin kendisinden dikkatle gizlediği bir nefrettir. Bu nefret nereden geliyor ? Bu soruyu cevaplamak için, aynı sert ve amansız On Emri hatırlamamız gerekecek .

On Emir'e katı bir şekilde uyulması, Tevrat'ın geri kalan metinlerinin büyük bir bölümünü oluşturan sonsuz sayıda ilkeyi gerektirir1 . Dindar Yahudiler bugüne kadar bu ilkeleri Tevrat'ın özü olarak görüyorlar. Metni nihayet 15. yüzyılda derleyen derleyiciler olmasına rağmen, Sina'da elde edilmediler . M.Ö e., Çölde Epiphany'den 600 yıl sonra ve bizi buna ikna etmeye çalışıyorlar. Bu düzenlemelerin amacı, uzun süredir hareketsiz olan ve ortalıkta dolaşmayan insanların yaşamlarını düzenlemektir .

Ж Yahudiler İncil'in ilk beş kitabına Tevrat olarak atıfta bulunur ("Tora" kelimesi "Öğretim" anlamına gelir, ancak bazen "Kanun" olarak yanlış tercüme edilir ). (Bu konuda daha fazla bilgi için, kitabın sonundaki "İbrani İncili Kitapları" bölümüne bakın.) Tevrat, devasa bir mozaik yapı gibidir ve ana desen tek bir sanatçı tarafından ortaya konmuş olsa da (İbranice'ye göre). son versiyonlar, Musa'nın kendisi ), içinde birçok insanın elinin olduğu kafa karıştırıcı pasajlar ve çok karmaşık pasajlar var. Tevrat'ın malzemesinin özünde tarihsel olduğunu düşünmeme rağmen, büyük olasılıkla, bu tür parçalar metne kasıtlı olarak dahil edilmiştir. Örneğin , Mısır köleliği anlatısı , İsrailoğullarının Kenan'a zaten yerleştiği ve rahipliğin karmaşık davranışsal normlar geliştirmek için zamana sahip olduğu çok daha sonraki bir döneme kadar uzanan ritüel emirlerle örülmüştür . Bahar tarım şenliklerinden kalma Fısıh kuzusu ve matzah (Fısıh Sederi sırasında yenen mayasız ekmek) ile ilgili kurallar orijinal hikayeye çok sonraları eklendi, çünkü rahipler yarattıkları ritüelleri Fısıh hikayesiyle ilişkilendirmek istediler. büyük kurtuluş — Yetki.

çöl. Bu tür enterpolasyonların dili, vakanüvislerin değil, yasa koyucuların ve rahiplerin dilidir . Lex talionis adı verilen ilkelerden biri , yani intikam yasası (göze göz, dişe diş, ele el, ayağa ayak) genellikle Eski Ahit'in ahlaki ilkelerinin benzerliğinin ve Sümer yasalarıyla ortak yönlerinin bir örneği , çünkü lex talionis, İncil metninin derlenmesinden yüzyıllar önce Hammurabi yasalarında yer alır .

Tevrat'ta gerçekten de Batı tarihinin nakaratında olduğu gibi içimizi ürperten birçok kanun vardır: "Cadıyı yaşatma ." Eşcinsellerin öldürülmesini ve ensest failinin kendisiyle birlikte diri diri yakılmasını gerektiren Levililer Kitabı'nın reçeteleri gibi, Salem, Massachusetts'te olduğu gibi, birini taciz eden yaşlı kadınların acımasızca yok edilmesini unutturan son cümle bile yok. kurban, çağdaşlarımızın kulağını okşuyor. Bununla birlikte, çeşitli reçetelerin bu hantal, ayrıntılı koleksiyonunun bir bütün olarak, suçlunun bir somun ekmek çaldığı veya dayak attığı için kolunu kaybettiği ve aynı zamanda en geniş hakların verildiği eski Yakın Doğu'nun örf ve adet hukukunu insanlaştırdığı da doğrudur . ayrıcalıklı _ toplumun bazı kesimleri ve alt sınıflar için neredeyse hiçbir hak yoktur. Tevrat, diğer antik mahzenlerin bir özelliğini nadiren ortaya koymaktadır.

ceza seçiminde, burnun, kulakların, dilin, alt dudağın (başkasının karısını öpmek için), göğüslerin ve testislerin kesilmesini öngören düşüncesiz zulüm yasaları. Tora'nın önermesi çok daha dikkat çekicidir: köleler dahil insan ırkının tüm üyeleri insandır ve tüm insan hayatı kutsaldır. Bu yasalar, güç ve zenginlik bahşedilenlerden çok yoksul ve çaresizleri kayırma eğilimindedir. Sempati bile görev sayılıyor:

Yabancıyı gücendirmeyin: yabancının ruhunu bilirsiniz, çünkü siz Mısır diyarında yabancıydınız (Çıkış 23:9).

destekleyen bu önyargı, sadece eski hukukta değil, tüm hukukta benzersizdir. Adalet duygumuz ne kadar zayıf olursa olsun, eğer varsa bile, Yahudi adalet duygusu olarak kalır.

En zayıfı, Batı dünyasının kültürü, Halakha'nın temeli haline gelen Tevrat'ın sayısız kuralıyla bağlantılıdır. Hayatın tüm yönlerini yöneten reçete veya geleneklere dayalı kanunlardan bahsediyoruz . Bugüne kadar, bu yasalar bütünü kat kat büyümüştür. Bu nedenle, Çıkış Kitabından tek bir cümle: İlk başta pekala zulüm yasağını temsil edebilecek olan Oğlağı annesinin sütünde kaynatmayın , karmaşık bir diyet kuralları sisteminin temelini oluşturdu . Bu kurallar, et ve kümes hayvanlarının süt ve süt ürünlerinden ayrı tutulmasını , farklı ürün türleri için sağlanan iki ayrı yemek takımı ve mutfak gereçlerini gerektirir. Tevrat'ın geliştirilmesi ve somutlaştırılması olan benzer kurallar , M.Ö. N. e., Orta Çağ'ın başlarında Talmud'da daha da geliştirildi ve günümüze kadar haham (genellikle müstehcen) tefsirlerde geliştirilmeye devam ediyor. Bu kaynakların etki alanı, dindar Yahudilerin görece dar çevreleriyle sınırlıdır ve Batı bilinci ve fikirleriyle kesişmez - bu nedenle, ayrıntılı incelemeleri bu kitabın kapsamı dışındadır. Yüzyıllar boyunca hahamlar tarafından mevzuatın sonsuz şekilde iyileştirilmesi, "talmudik " kelimesinin "saçma noktasına kadar rafine edilmiş" çağrışımını kazanmasına yol açtı . Bu genellikle Yahudi cemaati içinde bölünmelere yol açar ve bugün bile ultra-Ortodokslardan Yahudiliğin daha esnek biçimlerinin Yahudilik olmadığına dair aşağılayıcı ve meydan okuyan açıklamalar duyuyoruz. Bununla birlikte, saçma sapan bilgiçliklerine rağmen, bu yasalar Yahudilerin hayata ve onun dayattığı yükümlülüklere bütüncül bir bakış açısı geliştiren ilk insanlar olduğunu gösteriyor. Yahudiler, (Sümerler, Mısırlılar ve Yunanlılar'da olduğu gibi) hukukun gereklerini ve hikmetin iddialarını iki ayrı alan olarak algılamak yerine , hayattaki her şeyin bir Yaratıcı'dan geldiğine ve dolayısıyla tek bir düzenleme gerektirdiğine inanıyorlardı. Maddi ve manevi , fikri ve manevi birdir:

Dinle, İsrail: Tanrım [YHWH], Tanrımız, Rab [YHWH] biri! (Tesniye 6:4).

Bu büyük formül, Tanrı'nın bir olduğunu ve yine de bir olduğunu ilan eder. Bu keşif, yalnızca Batı felsefesinin birleştirici, evrenselci tutumlarının kaynağı olmakla kalmadı, aynı zamanda modern bilimin doğuşunu da mümkün kıldı. Hayat, heterojen güçlerin neden olduğu münferit olayların bir toplamı değildir ve evren, kararsız, kavgacı tanrıların bir savaş alanı değildir. Bob Dylan'ın dediği gibi :

Çanları çal Aziz Martha, Kayıp insanoğlu için. Çanları çalın, Allah'ın bir olduğunu tüm dünya bilsin.

Tanrı ve "kayıp insanoğlu" ayrılmaz bir şekilde bağlantılıdır . Tanrı birdir, yaşam ahlaki bir sürekliliktir, bu da gerçekliğin mantıklı olduğu anlamına gelir.

İhanetin ardından kan dökülür. Dağdan iki antlaşma levhasıyla tövbe eden Musa, şarkı söyleyenlerin sesini duyar ve kampa yaklaşırken bir buzağı görür ve dans eder ve sonra

öfkeden alevlendi ve elindeki levhaları attı ve onları dağın altında kırdı (Çıkış 32:19).

Sözleşme bozuldu. Musa putu ateşe atar ve yakar, onu toza çevirir, onu suya saçar ve ardından bu suyu İsrail oğullarına içirir. Sonra Aaron'a saldırır ve kardeşine çok becerikli bir şekilde yaptığı mazeretler uydurur :

“ Efendimin gazabı alevlenmesin! Bu insanların şiddet yanlısı olduklarını biliyorsunuz .

Bana dediler: Bize önümüzde yürüyecek bir ilah yap; Çünkü Musa'ya, bizi Mısır diyarından çıkaran bu adama ne olduğunu bilmiyoruz!

Onlara dedim ki: Kimin altını varsa, onu kendiniz çıkarın ve bana verin; Onu ateşe attım ve bu buzağı çıktı."

düşmanlarının önünde utanmalarına izin verdi .

Ve Musa ordugâhın kapısında durup dedi: Rabbin kulu kimdir? [YHWH] - bana!" Ve bütün Levi oğulları ona toplandılar.

Jon onlara şöyle dedi: "Rab şöyle diyor: [YHWH], İsrail'in Tanrısı: her biri kılıcını beline koy , ordugâhı kapı kapı dolaşıp geri dön ve her bir kardeşini, her arkadaşını, her komşusunu öldür!”

Ve Levi oğulları Musa'nın sözüne göre yaptılar: ve o gün halktan yaklaşık üç bin kişi düştü (Çıkış 32:22-28).

Az önce cinayeti mutlak olarak yasaklayan ve hemen gerçek bir katliam düzenleme emrini veren Tanrı ile ilgili bu pasaj nasıl anlaşılır? Musa, açık isyana giden ilkel bir göçebe kabilenin lideriydi. YHWH sözü yasayla desteklenmiyordu ve Musa mahkemeye çıkamıyordu. Güç kullanmaktan başka çaresi yoktu. Levili silah kılıçlarıyla bir takım oluşturmasaydı, Çıkış hikayesi burada sona erebilirdi. Bu bölüm, gelecekteki hizipçiliğin işaretlerini gösteriyor - kuzeydeki Levililer ile güçlerini güneydeki Kudüs Tapınağı'nda kuracak olan Harun'un torunları arasındaki rekabet. Bu mücadelenin motifi anlatıya geriye dönük olarak açıkça dahil edilir. Yaşanan katliam öyle ya da böyle okuyucu üzerinde bunaltıcı bir etki bırakıyor. Sert muamele talep eden ve bu olayı aşırı toplumsal gerilimle açıklamaya çalışan ilkel bir halk olduklarını istediğimiz kadar tekrarlayabiliriz. Bu pasajın neden öldürmek isteyen bir Tanrı imajını devam ettirdiğini henüz anlamadık . Belki de sadece Augustine Aurelius bu soruya cevap verebildi : “Tanrı hakkında konuşuyoruz. Bir mucizenin ne olduğunu anladığınızı düşünüyor musunuz? Eğer anlıyorsan, o Tanrı değildir."

Bununla birlikte, Çıkış Kitabı metninde mistik öğretiler hakkında bilgi gerektirmeyen birçok sır vardır. Bunlar çoğunlukla metinsel nitelikteki gizemlerdir . Musa'nın Dağa kaç kez çıktığını anlamak oldukça zordur. Ancak İsrailoğullarını umutsuzluğa sürükleyen, onları eski inançlarından vazgeçmeye ve ahlaksızlığa kapılmaya zorlayan şey, tam da onun kırk gün boyunca ortadan kaybolmasıdır . Modern okuyucu, sonraki uzun eklemeler karşısında şaşırır (ve bazen sinirlenir) : orijinal On Emir'in özellikleri ; çiftçiler ve pastoralistler için kurallar; Ahit levhalarının yerleştirileceği Ahit Sandığının inşası için ayrıntılı talimatlar (sonunda Musa ikinci seti aldı) ve çadırın veya çadırın inşası için talimatları nerede topladı ahit sandığı İsrail ordugâh kurduğu zamandı.

İsrailoğullarının safları incelmesine rağmen halk değişmemiştir . En önemsiz güçlükler onların cesaretini çalar; sürekli şikayet ediyorlar, sürekli isyan etmeye hazırlar, bu da tüm girişimi tehlikeye atıyor. İlk başta onların yakınmalarına sabırla katlanan Tanrı, Kenan'a yerleşmeden önce kırk yıl boyunca çölde dolaşmaya katlanmaları gerektiğine karar verir . Bu süre zarfında, Mısır'da büyüyen şikayetçilerin yerini daha güçlü bir nesil alacak , çöldeki zorlu yaşamla sertleşen - gıpta ile bakılan et kazanları için can atan şehir hanımları değil, ebedi gezintilere hazır göçebeler.

Eskiçağ edebiyatının başka hiçbir eserinde bulunmayan Tevrat anlatısının ayırt edici özelliklerinden biri de çevre koşullarına verilen büyük önem ve bunların bilinç ve ahlak üzerinde iz bırakabilmesidir . Aynı zamanda, Sümer ve Mısır'ın açıklamaları pratikte yoktur; İncil'den birincisini asla bilemeyeceğiz ve ikincisi hakkında yalnızca hükümdarının gerçek Tanrı'ya direnebileceğini hayal eden bir aptal olduğunu biliyoruz. İyi bir güzel sanatlar müzesi, bu iki antik toplum hakkında, aslında onların oldukça gelişmiş eski kültürlerinin ürünü olan İncil'den çok daha kapsamlı bir anlayışa sahip olmamızı sağlar . Serginin etrafına baktığımızda, firavunların ve kanatlıların altın heykellerine hayran kalıyoruz. Babil tanrıları ve biz onların önünde eğilmek ya da diz çökmek için çekilmiyoruz . Ancak İncil , sanat veya kültür tarihi değil, inananların ve Mısır et kazanlarına ve Sümer'in acımasız ayinlerine aldananların hikayesidir . İncil'in yazarları, eski dünyadaki kült ve kültür o kadar yakından bağlantılı olduğundan, Mısır veya Sümer'in (ve daha sonra Babil'in) kültürel değerlerinin herhangi bir şekilde tanınması nedeniyle, uygar lüksün ustaca bir tanımını sergilemelerine izin vermediler . İsraillileri yaşayan Tanrı'nın gerçek yolu ile karıştırmaktan ve onları altın buzağıya tapmaya zorlamaktan başka bir işe yaramazdı .

Tanrı'nın insanlara vahiylerini ifşa ettiği büyük vahiylerin hiçbir şekilde tesadüfi değildir.

On Emir'in adı ve onlara bahşettiği dağlık vahşi doğada gerçekleşir . Yeryüzünde medeniyetten ve onun özelliklerinden daha uzak bir yer yoktur ; burada hiçbir şey Nil ve Fırat vadilerinin bolluğunu hatırlatmıyor. Tanrı - gerçek Tanrı, tek Tanrı - insanlara dönmeye karar verdiyse ve eğer onu duyma şansları olsaydı , bu yalnızca herhangi bir kültürün izinin olmadığı , doğanın kendisinin olmadığı, yoğun bir şekilde savaşanların yaşadığı yerlerde olabilirdi. , asi tanrılar. Sadece cansız kayalar ve kumlar arasında, her türlü zayıflığa ve yanılgıya maruz kalan , rengarenk bir insan topluluğu dönüştürülebilir ve kelimenin yeni anlamıyla bir insan haline gelebilir. Yaşayan Tanrı, ancak acımasızca yanan çöl güneşi altında , genellikle bizi böyle bir karşılaşmadan koruyan kültür engellerini aşabilir . Dağa çıkan tek insan olan Musa'ya hitaben şunları ilan eder:

"Tanrım, Tanrım [YHWH, YHWH], Tanrı'yı seven ve merhametli, sabırlı ve merhametli ve gerçek,

Binlerce [nesilde] merhameti muhafaza etmek, suçu ve suçu ve günahı bağışlamak ama cezasız bırakmamak , babaların suçunu çocuklarda ve üçüncü ve dördüncü nesle kadar çocukların çocuklarında cezalandırmak” (Çıkış 34: 6-) 7).

Tanrı kendisini böyle tanımlıyor ve bizim bu görüntüyü hatırlamamızı istiyor. O, çok merhametli ve hayırsever bir Tanrı'dır; Sonuna kadar sadık, halkını asla terk etmeyecek olan Allah; En korkunç hataları bağışlayan Tanrı; ancak unutmamalıyız ki çocuklarımız, torunlarımız ve hatta bazen rahibelerin hakları bile eski nesillerin günahlarının cezasından kaçamaz .

Bu ilahi vahyin aracısı olan Musa, hem Allah'ı hem de insanları temsil etmektedir. Tanrı ile , insanlar adına, insanlarla - Tanrı adına konuşur. Görevi İbrahim'inkinden çok daha zor - bir tür Sümerli Odysseus'du, kendisine bir görev emanet edilmiş, kurnaz, zeki ve her türlü zorluğun üstesinden gelmeye hazır bir adamdı. Musa , kendisi ve yetenekleri hakkında düşük bir fikre sahip olan konuşkan bir kişi değildir ; yalnızca Tanrı'nın sözüne güvenir . Bu, efsanevi bir kahraman için çok alışılmadık bir özelliktir - genellikle övünmekten çekinmezler. Musa alçakgönüllülüğünde bir kamış kadar boştur; gururu, bireyselliği, Tanrı'nın sözünü çarpıtabilecek hiçbir şeyi yoktur. Bu nedenle, bir aracı rolü için en uygun kişidir .

Yahudiliğin kökeninde yer alan bu iki seçkin şahsiyet arasındaki fark , onların tarihsel gerçekliğine bir kez daha tanıklık etmektedir . Her ikisinin de zengin ve müreffeh olduğu gerçeğiyle bağlantılılar , ancak yukarıdan gelen çağrıya uyarak, sonunda nereye sığınacaklarını bilmeden yıllarca dolaşmak için yerlerini terk ettiler . Tarihleri, sözlü Sami kültürünün bir parçası olan bir mit olsaydı, amaçları hemen hemen aynı olduğundan, aralarındaki farklılıkları hemen hemen fark edemezdik . Abram sesini duymadan önce Tanrı'nın başka herhangi bir Sümer işine ulaşmaya çalışıp çalışmadığını bilmiyoruz. Raamses gibi Mısır şehirlerini inşa eden kaç Yahudi'nin akıldan çıkmayan Ses'i duyduğunu ama sinir bozucu bir sinek gibi başından savıp savuşturduğunu bilmiyoruz. Ancak Musa, ataları tarafından dikkatle korunan Tanrı hakkındaki hikayeleri hatırlayarak, Tanrı'nın vahyinin ayrıntıların somutluğu kazanmasına yardımcı oldu. Tanrı'nın habercisi olarak , eski kölelerin korkunç aşağılıklarına rağmen insanları arkasına götürdü ve onları terk etmedi .

İbrahim'in aile tanrısı, İshak korkusu, bütün gece İsrail'le savaşan biri, bütün bir halkın -İsrailoğullarının- Tanrısı oldu ve kıskanç bir koca gibi halkını gözetliyor. Ama O sadece İsrail'in Tanrısı değildir. O , anlaşılmaz merhametiyle Yahudi halkını seçmeye ve onları kutsal kılmaya tenezzül eden, evrensel boyutlarda bir Tanrı'dır, En Yüce Olan'dır. Sina'daki çifte vahiy - On Emrin verilmesi ve Tanrı'nın kendi özünün: Var Olan ve Sonsuza Kadar Var Olacak Olan'ın ifşası - başlangıçların başlangıcını işaret eder.

Sina'nın alevi, hem On Emri verirken hem de Tanrı'nın Adını duyururken, gelecekte İsrail'i terk etmeyecek ve yavaş yavaş Tanrı'nın şiddetli gazabının bir sembolünden Tanrı'nın ona olan sevgisinin bir sembolüne dönüşecektir. TS Eliot'un yazdığı gibi,

İşte seçimimiz - ve ruh
ateşe girmeli - ikisinden birine 1 .

Çeviren: S. Stepanov.

yaşayan Tanrı'nın sevgisiyle yanarız . Hayattan ve onun ıstırabından kaçamazsınız . Bir seçeneğimiz var: bırak tutkular ve korkular bizi yiyip bitirsin ya da Tanrı bizi ateşiyle arındırsın ve Musa'ya yaptığı gibi bizi vahyinin aracı yapsın. Yakıcı , sakat bırakan ve öldüren diğer ıstıraplardan korktuğumuz gibi Tanrı'dan da korkmamalıyız . Çünkü Tanrı'nın alevi temizler ama yok etmez ve çalı ateşle yanar ama ... yanmaz.

Böyle bir Tanrı anlayışı, Batı edebiyatının en büyük şaheserlerini dünya dışı bir ışıkla aydınlatır. Davut'un mezmurlarından ve İşaya'nın kehanetlerinden Dante'nin imgelerine ve Dostoyevski'nin rüyalarına kadar çalı ateşle yanar ama sönmez. Allen Ginsberg'in bir zamanlar yazdığı gibi , "Tek şiirsel gelenek, yanan çalıdan gelen sestir."

V
Kenan

Kabileden ulusa

Tevrat'ın beşinci ve son kitabı olan Tesniye, herhangi bir sonun hüznüyle dolu bir ağıt notasıyla sona erer. Musa, Nebo Dağı'nın tepesinde ve Ölü Deniz'in ötesinde duruyor ve Ürdün Nehri, içine girmeye mahkum olmadığı Vaat Edilmiş Topraklar olan Kenan'ı görüyor. Kuzeyde Dan'den batıda Akdeniz'e ve güneyde Negev Çölü'ne kadar tüm Vaat Edilen Topraklar, bir bakışta gözünün önündedir . Hemen önünde, nehrin karşısında, Jericho, JIyna şehri ya da Tesniye'nin dediği gibi Palms şehri , dünyadaki en eski şehir.

Ve Rab ona dedi ki [YHWH]: "İbrahim'e, İshak'a ve Yakup'a, 'Onu soyuna vereceğim' diye ant içtiğim ülkedir . Onu gözlerinle görmen için sana verdim, ama oraya girmeyeceksin."

Ve Rab'bin kulu Musa orada öldü. [YHWH], Rab'bin sözüne göre, Moav diyarında;

Ve Moav diyarında, Beyt-Pegor'un karşısındaki vadide gömüldü ve bugüne kadar kimse onun gömüldüğü [yeri] bilmiyor.

Musa öldüğünde yüz yirmi yaşındaydı; ama görüşü kararmamıştı ve içindeki güç tükenmemişti.

Ve İsrail oğulları Moab ovalarında otuz gün Musa için yas tuttular. Ve Musa için ağlama ve yas tutma günleri geçti.

Ve Nun oğlu Yeşu hikmet ruhuyla doldu, çünkü Musa ellerini onun üzerine koydu , ve İsrail oğulları ona itaat ettiler, ve RABBİN emrettiği gibi yaptılar. [YHWH] Musa.

Ve artık İsrail arasında Rab'bin Musa gibi bir peygamberi yoktu. [YHWH] ağlamanın yüzünü biliyordu

Rab'bin ona gönderdiği tüm alametler ve harikalar sayesinde [YHWH] Mısır diyarında Firavun, ve bütün kulları üzerinde, ve bütün diyarı üzerinde,

Ve kudretli ele ve Musa'nın bütün İsrail'in gözleri önünde yaptığı büyük mucizelere göre. (Tesniye 34:4-12).

Musa ve selefleri olan ataların hayatı hakkında, en uzak atalarımızın, tarihöncesinin hayatı hakkında çok az şey biliyoruz.

1 Ellerini başka bir kişinin başına koyarak kişinin yaşam gücünü ona aktarabileceğine inanılıyordu. Burada büyük bir liderden söz edildiğinden, liderin karizmasının halefine geçmesi kastedilmektedir. — Yetki.

yerli insanlar. Hayretler içinde gökyüzüne baktıklarını, nereye gittiklerine dair en belirsiz fikirle dolaştıklarını ve iç seslerini doğanın korkunç harikalarıyla ilişkilendirerek dinlediklerini biliyoruz . Hayatlarının sert, istisnai koşulları bugünkünden inanılmaz derecede uzak : Artık hayatımızı sonsuz bir reklam akışı olmadan hayal etmiyoruz, yaşanabilir yerlerimizi terk etmeye cesaret edemiyoruz ve uzun süre geceyi düşünmüyoruz. gökyüzü , elektrik aydınlatması nedeniyle yıldızları göremeyen bir mucize .

Ancak sonunda Musa'nın ölümü, bizi ayıran uçuruma rağmen bu insanlara gerçek bir yakınlık hissetmemizi sağlıyor . Orta yaşlı ama yine de dinç ve enerjik liderin tasviri , Michelangelo'nun büyük kolları, düz bir sırtı ve aquiline gözleriyle "Musa"sının büyüklüğünü hatırlatıyor . Tanrı ile birçok acılı karşılaşmasından ve halkının hayal kırıklıklarından sonra, ölümle yüz yüze gelme cesaretini buldu. Her birimiz başladığımız işi bitirmeden ölmek zorundayız. Her birimizin hayatta kendi içgörü anına, kendi Sina Dağı'na sahibiz - şimdiki zamanın gürültüsünü ve koşuşturmacasını bir şekilde yarıp geçen korkunç, aşkın, zamansız bir deneyim ve eğer böyle bir içgörüye teslim olma cesaretimiz varsa, bu bize yol gösterir. hayat boyunca bizi.. Bununla birlikte, çoğu zaman bir dağın tepesinde olduğumuzu hatırlasak da , Vaat Edilen Topraklara girmek yerine , Musa veya Martin Luther King gibi ona yalnızca uzaktan hayran olmayı başarırız . Reinhold Niebuhr , "Enerji harcamaya değecek hiçbir şey bir insan yaşamı boyunca tamamlanamaz, bu yüzden umudumuzu kaybetmeyin " diye yazmıştı. Doğru ve güzel olan hiçbir şey bir anda tam olarak anlaşılamaz, bu yüzden iman bizi korusun. Ne kadar yetenekli olursak olalım hiçbir iş tek başımıza tamamlanamaz; bu yüzden bizi sevmeye devam et. Başladıklarını ancak birkaç neslin bitirebileceği fikri, Yahudilerin büyük keşiflerinden bir diğeridir.

Musa'nın genç halefi Yeşu, İsrailoğullarını Ürdün üzerinden Vaat Edilen Topraklara götürür ve kâhinler ile Levililer, ahit sandığıyla birlikte herkesin önünden giderler. İsa, muhafızlarına ordugahtan geçmelerini ve halkı uyarmalarını emreder: “Rab'bin ahit sandığını gördüğünüz zaman [YHWH] Tanrınız [YHWH] ve onu taşıyan Levililerin kâhinleri [m] , sonra siz de yerinizden çıkıp O'nun ardından gidin... ki, gideceği yolu bilesiniz; çünkü dün ya da üçüncü gün bu yolu yürümedin” (Yeşu 3:3-4). Bu harika bir an, beklentinin zirvesi - şimdiye kadar ayak basılmamış yola gitmek ve aynı zamanda eve gitmek.

Eski gemi hareket ediyor, eski gemi hareket ediyor, Eski gemi hareket ediyor ve ben eve yaklaşıyorum!

Zenci ruhani ilahilerinden birinde böyle söylenir ve başka bir ilahiden biliyoruz ki, Eriha kısa bir süre önce düştü, duvarları Yeşu'nun rahipleri tarafından üflenen jübile borularının 1 sesiyle yıkıldı:

İsa Eriha, Eriha, Eriha savaşını kazandı, İsa Eriha savaşını kazandı, Ve surları yıkıldı.

Belki de tarihte hiç kimse İsrail'in kurtuluş hikayesini bu kadar derinden anlayamaz ve Güney Amerika'nın siyah köleleri kadar empati kuramaz ve sevinemez. Görünüşe göre, aslında Jericho'nun yok edilmesi gibi bir şey gerçekleşti. Arkeologlar bunu MÖ 1200 civarında keşfettiler . e. Filistin topraklarında birkaç şehir yeryüzünden silindi ve onların yerine maddi açıdan çok daha düşük düzeyde yeni bir kültür ortaya çıktı. Belki de Kenan yerleşimlerinin İsrailoğulları tarafından ele geçirilmesinden bahsediyoruz . Bununla birlikte, görünüşe göre, Eriha'nın ölümü ile İsrail'in Kenan topraklarına işgali arasında birkaç yüzyıl geçti; Şehrin yıkılan duvarları, İsrail chan'ı daha sonra bu zaferi kendilerine atfetmeye sevk etmiş olabilir .

(kurucu atalardan Kenan'daki yerleşime kadar İsrail destanını sonlandıran) Yeşu Kitabı'nda anlatılan Kenan'ın fethinin son derece kanlı bir hikaye olmasına şaşmamalı . Kenan'daki tüm canlılar yok edildi: Hem karı koca, hem genç hem de yaşlı, öküzler, koyunlar ve eşekler kılıçla [hepsi yok edildi], yerleşim yerleri yakıldı, değerli metallerden yapılmış ürünler ve kaplar Rab'bin evinin hazinesine verildi [YHWH], yani rahipliğe giden ganimetlerden bahsediyoruz . Aslında, Kenan'da yaşayanların kendileri de kendilerini Rab'be adamış olanlar kategorisine giriyordu . [YHWH], yani yok olmaya mahkum edildiler . Ürdün Vadisi'nden uzakta, tarihöncesi İskoçya'da , tanrılara kurban edilen bir tutsağa "inisiye" denirdi. Burada kutsal bir savaş bahanesiyle insanların kurban edilmesiyle uğraşıyoruz ve bu bizi insan kalbinin bir günah keçisi ve kan dökmeye olan değişmez ihtiyacını kabul etmeye zorluyor.

Yeşu Kitabında kana susamış bir memnuniyetle hızlı, tam bir zafer olarak tanımlanan efsanevi “fetih” aslında bir anda olmadı. Ürdün'e yerleşen Musa'nın önderliğindeki kabileler, yavaş yavaş Kenan'ın merkezi, tepelik kesimini doldurmaya başladılar, genellikle Demir Çağı'nın yerleşim yerlerini yok ettiler ve bazen Kenan köylülerini bir veya daha fazla devirmek için kendi taraflarına çektiler . başka bir kral veya karşılıklı garantiler konusunda bir anlaşma yapın . Zorluklar insanları sertleştirdi ve İsrailliler artık Mısır'ı terk eden ve şikayetleriyle Musa'yı rahatsız eden alacalı kalabalık değildi - artık barışçıl çiftçilerin uğraşmamayı tercih ettiği cesur savaşçılardı . Fetihleriyle övünen İsrail oğulları, muzaffer Tanrı'ya olan inançlarının saflarını yükselttiler ve yeni müttefikleri de kendilerini, Mısır'ın bile karşı koyamadığı YHWH'nin bir halkı olan İsrailliler olarak görmeye başladılar.

Bununla birlikte, kültürel alışveriş nadiren tek taraflıdır. Orta dağlık bölgelere yerleşip yerlilerin arasına karışan İsrail oğulları Rab'bin [YHWH] gözünde kötü olanı yaptılar ve Rab'bi unuttular. [YHWH], onların Tanrısı ve Baallara hizmet etti. Okuma yazma bilmeyen İsrailoğulları , Kenanlıların fırtına, gök gürültüsü ve şimşek tanrısı Baal'ı YHWH'den çok daha fazla sevmiş olmalılar ve neden olmasın diye düşündüler. Baal'a hizmet etmek , Baal'ın metal heykelcikleri ve Kenan'daki kutsal alanlara dikilmiş taş fallik semboller de dahil olmak üzere bazı suretlerine tapınmak anlamına geliyordu . Baal'ın kini , Mezopotamya doğurganlık tanrıçası İştar'ın Kenanlı bir çeşidi olan Astarte'ydi. Astarte, "eş" anlamına gelebilecek Ashera olarak da adlandırılıyordu. YHWH'ye olan inanç, genellikle en tuhaf şekilde Kenan kültleriyle iç içe geçmiştir. Böylece Krallar dönemine (Yeşu döneminden yaklaşık 200 yıl sonra) ait yazıtlar arasında “YH WH ve Aşerası ”na hitaben yapılan dualar sona erer . Bu, İsrailoğullarının Kenanlı komşularıyla yan yana ticaret ve tarıma yerleşip ticaret ve tarımla uğraştıktan sonra , çölde doğan YHWH dininin bir pagan senkretizm döneminden geçtiğini gösteriyor .

Yeşu'nun Hanan'a işgalinden sonraki döneme Yargıçlar dönemi denir - diğer şeylerin yanı sıra, tıpkı Musa'nın boşluğa koyduğu liderler gibi, İsrailoğulları arasındaki anlaşmazlıkları çözen yerel askeri liderlerden bahsediyoruz . Hâkimler Kitabı'nın bize söylediği gibi, bu, İsrailli tarım savaşçılarının yavaş yavaş Kenan'a yayıldığı bir genişleme ve sağlamlaşma dönemiydi . Zaman zaman istikrarsız kabile birliklerinde birleşerek 200 yıldan kısa bir süre içinde Vaat Edilmiş Toprakların neredeyse tamamını işgal ettiler. Yeşu Kitabı'nda ve Günler Kitabı'nda , zaferler her zaman YHWH'nin İsrail'den sadakatiyle ve yenilgiler , çevredeki ulusların tanrılarına dönme ve hizmetle ilişkilendirilir.

Yeni bölgelerin başarılı bir şekilde yerleşmesine rağmen , İsrailoğullarının her zaman düşmanları olmuştur. Ana tehdit , Miken'in düşüşünden sonra Akdeniz'i geçen ve Gazze'deki kıyı şehirlerini ele geçirmeye başlayan ve ardından iç kesimlere taşınarak özellikle Gath şehrini ele geçiren Filistinlilerden geldi . Askeri başarıları, zaman zaman Filistin adının türetildiği, adı "acımasız ve kaba" anlamına gelen bir halk olan düşmanlarının topukları altında Filistin şehirlerinde yaşarken bulan İsrailliler için bir tehdit oluşturuyordu. ( Filistin şehirlerine baskın düzenleyen inanılmaz İsrailli diktatör Şimşon'un hikayesi bu döneme aittir .) Sonunda İsrailoğulları, farklı kabileleri bir araya getirerek gerçek birliği sağlamalarına yardım edecek birine ihtiyaç duydukları sonucuna vardılar. , kralda.

Ama şimdiye kadar RAB onların kralıydı. Çölün göçebe kabilelerinin ulusal meclisi olan kahal günlerinden beri , İsrail hükümet biçimini benimsemiştir. bir tür teokratik demokrasi: İsrailoğulları, liderleri dünyevi yöneticilere değil, Tanrı'ya karşı sorumlu olan, Tanrı tarafından seçilmiş bir halktır . Halkın kendisinden kendisine bir kral atamasını talep ettiği peygamber ve rahip kararsız Samuel'e Tanrı, "Halkın sana söyledikleri her şeyde onların sözlerine kulak ver," diye nasihat ediyor , " çünkü onlar seni reddetmediler, ama Onların üzerinde hüküm sürmeyeyim diye Beni reddettiler. Beni bırakıp başka ilahlara kulluk ederek onları Mısır'dan çıkardığım günden bu güne kadar nasıl yaptılar? onlar da sana öyle yapıyorlar” ( 1Sa . 8:7-8).

İnsanların neye bulaştığını anlamaları şartıyla, Tanrı monarşiyi kabul etmeye hazırdır. Samuel, RAB'bin uyarılarını halka aktarır: “Size krallık yapacak olan kralın hakları şunlar olacak: Oğullarınızı alıp savaş arabalarına bindirecek; ve atlılarını [yap], onlar da arabalarının önünde koşsunlar. Ve kendi arasında [mg] binbaşılar ve pentekostallar atayacak ve onlar onun tarlalarını işleyecek, ekmeğini biçecek ve ona askeri bir silah ve savaş arabası teçhizatı yapacak. Kızlarınızı takım elbise dikmeye, yemek pişirmeye ve ekmek pişirmeye götürecek. Ve tarlalarınız ve bağlarınız ve en iyi zeytin bahçelerinizi alıp kullarına verecek. Ve ekinlerinizden ve bağlarınızdan onda bir pay alacak, ve hadımlarına ve hizmetkarlarına verecek. Ve kölelerinizi, ve cariyelerinizi, ve en iyi gençlerinizi, ve eşeklerinizi alacak, ve onları işinde kullanacak. Sürülerinizin onda birini alacak ve siz de onun kölesi olacaksınız. Ve sonra kendin için seçtiğin kralına inleyeceksin ; ve Rab olmayacak [YHWH] o zaman sana cevap ver" (1 Samuel 8:11-18).

YHWH'nin, birisine güç vererek insanların kaçınılmaz olarak kendilerinden bir şeyler kopardıklarını bize hatırlatan hikmetli öğütleri artık insanlarda yankılanmıyor . Filistinlilerden ve diğer düşman komşulardan duyulan korku, onların temel yasayı sonsuza kadar değiştirmek istemelerine neden oluyor. "HAYIR! Kral üzerimizde olsun” diye bağırırlar, “ ve diğer halklar gibi olacağız: kralımız bizi yargılayacak, önümüzde yürüyecek ve bize karşı savaş açacak.” (1 Samuel 8:19-20).

YHWH , popüler arzuların sembolü haline gelebilecek genç ve yakışıklı Saul'u kral olarak seçer . Birinci Krallar Kitabı , İsrailliler arasında ondan daha güzeli olmadığını söylüyor. - Omuzlarından tüm insanlardan daha uzundu. (1 Samuel 9:2). Samuel, Saul'un meshedilmesini gerçekleştirir ve ardından bu mesh halk tarafından kabul edilir. Yukarıdan mesh etme (atama) törenini halkın onayı takip eder ve bu, İsrail monarşisinin geleneği haline gelir . Rahip veya peygamber olarak meshedilmek, geleceğin kralının YHWH tarafından seçilmiş kişi olduğu anlamına gelir ve halk meclisi, halkın seçiminin de ona düştüğünü onaylar. Böylece, İsrail'in yeni monarşik yapısı, bir ortaçağ özdeyişine benzeyen demokratik bir bileşeni korudu: Vox populi - vox Dei ("Halkın sesi Tanrı'nın sesidir") . Daha sonra benzer bir prosedür, ilk Hıristiyan kilisesi tarafından piskoposların seçiminde kullanıldı (ancak, güç en etkili kişiye verildiği için, sadıkların onayı aranmadı).

ile komşusu olan İsrail'in diğer düşmanlarına karşı da savaşarak olağanüstü bir general olduğunu gösterdi ve yöneldiği her yerde başarılı oldu. Ama sonra Saul YHWH'ye itaatsizlik etti - önce Samuel'in yokluğunda fedakarlık yaptı , sonra Amaleklilerin kralını ve en iyi Amaleklileri bağışladı, YHWH'nin en acımasız emirlerinden birini yerine getirmedi. Belki de bunun arkasında yaşlı peygamber ile genç kral arasındaki güç mücadelesi yatıyordu. Ancak sonuç olarak Saul, ... Saul'u kral yaptığına pişman olan YHWH 1'in lütfunu kaybetti .

YHWH , Samuel'e şöyle buyurur: “Boynağını yağla doldur ve git; Seni Beytlehemli İşay'a göndereceğim, çünkü onun oğulları arasında kendime bir kral ayarladım.” (1 Samuel 16:1). Samuel, Beytlehem'de İşay'ın yedi oğluyla tanışır, ancak YHWH , onların etkileyici görünüşlerinin ve boylarının henüz hiçbirinin Saul'a layık bir halef olacağı anlamına gelmediği konusunda onu uyarır : “Ben bir adamın göründüğü gibi [görünmüyorum] . çünkü adam yüze bakar, ama Rab [YHWH] yüreğe bakar." (1 Samuel 16:7).

"Bütün çocuklar burada mı?" diye soruyor.

"Daha da küçüğü var, koyunlara bakıyor."

"Gel ve onu al."

En küçük oğul ortaya çıktığında - hala oldukça çocuk, sarışın, güzel gözleri ve hoş bir yüzü - Samuel, garip bir şekilde, bu çoban çocuğunun Tanrı'nın azarlaması olduğunu anlar. Ve Samuel yağ boynuzunu aldı ve onu kardeşleri arasında meshetti ve Rabbin Ruhu dinlendi [YHWH] o günden itibaren Davut'ta (1 Samuel 16:13).

Ruach YHWH - Kelimenin tam anlamıyla Rab'bin Ruhu: onun rüzgarı veya nefesi gerçek bir rüzgar kadar tahmin edilemez. Kimse kime düştüğünü bilmiyor . YHWH'nin seçimi her zaman beklenmediktir: kurnaz İbrahim, aldatıcı Yakup, dili bağlı Musa, sürekli homurdanan ve şikayet eden Seçilmiş Halk. Ama daha da beklenmedik olan, bu Ruh'un üzerlerine indiği kişilerin konuşmalarıdır . Yunancadan ödünç alınan ve "cazibe" veya "Tanrı'nın armağanı" anlamına gelen modern "karizma" kelimesi, İsraillilerin liderlerinden tam olarak ne beklediğini tanımlar - tavırlarda hissedilen, hayal gücünü büyüleyen ve gözlemciyi ateşli adanan Ancak karizmatik ilham , liderin yaptığı konuşmalarda olduğu kadar dışsal olarak ortaya çıkmaz . İsrail tarihinde, liderin sözleri her zaman günün konusu hakkında konuşuldu - bu, insanlara kehanetsel olarak rehberlik eden yol gösterici bir konuydu. Şimdi , eski göçebeler yerleşik bir halk haline geldiklerinde ve bir kralları olduğunda, yukarıdan gelen ilham yeni bir şekilde - şiirde - ortaya çıkıyor.

İkinci mesh'ten haberi olmayan , ancak Tanrı'nın lütfunu kaybettiğini hisseden çaresiz Saul , yavaş yavaş öfkelenir. Huzursuz ruhunu icrasıyla yatıştırabilecek bir müzisyen bulmayı talep eder ; ve hizmetkarların getirdiği müzisyen, gizli çoban kral David'den başkası değildir. Saul, Konuk'tan gelen kötü bir ruh tarafından... rahatsız edildiğinde, David, arp çalması ve sorunlu krala şarkı söylemesi için davet edildi. Saul için daha neşeli ve daha iyi oldu ve kötü ruh ondan ayrıldı. (1 Samuel 16:23). David'in müziği sonsuza dek kayboldu, ancak hangi mezmurların Davut'a ait olduğu ve hangilerinin daha sonra yaratıldığı artık bilinmese de şiirleri Zebur'da toplandı .

arpçı ve şair -daha sonra İsrail'in tatlı şarkıcısı olarak anılacaktı- olmakla başladı ve kısa süre sonra savaş alanında kendini gösterdi. Saul'un Filistlilere karşı savaşlardaki ilk başarıları yerini başarısızlıklara bıraktığında, Davut'un üç ağabeyi savaşa götürüldü ve kendilerini Yahudiye'deki meşe vadisinde buldular . Karşılarında, vadinin karşısında, Filistliler savaş düzeninde dizildiler . David, babasının emriyle, çeşitli yiyeceklerle dolu olarak ortaya çıktı - kardeşler için ekmek ve komutanları için peynir . Güçlü bir Filistli adam İsrail'e meydan okumak için öne çıktığında Davud sahneye çıkmaz . Savaşçı Golyat, altı arşın boyunda ve bir karış boyunda bir dev; kafasında bakır bir miğfer; ve pullu bir zırh giymişti ve zırhının ağırlığı beş bin şekel bakırdı [yaklaşık 56 kg]. Ayaklarında bakır diz kapakları ve omuzlarının arkasında bakır bir kalkan. Ve mızrağının sapı dokumacı kütüğü gibidir; ve mızrağı altı yüz şekel [yaklaşık 7 kg] demirdi” (1.Sa. 17 :4-7). Bağırıyor: “Bugün İsrail ordularını utandıracağım; bana bir adam ver, birlikte savaşalım” ( 1Sa . 17:10). Örnekleri İlyada'da da bulunan savaş, antik çağda iki ordunun çarpışmasında kaçınılmaz olan, fazla kan dökülmeden kimin kime hükmedeceğine karar vermek için başvurulmuştur . Goliath, “ Eğer benimle savaşabilir ve beni öldürebilirse , o zaman sizin köleniz oluruz; ama ona yenilip onu öldürürsem, o zaman bizim kölemiz olursun ve bize hizmet edersin.” (1 Samuel 17:9).

Saul ve bütün İsrailliler bu sözleri duyunca korktular ve dehşete kapıldılar . Ancak kralın Goliath'ı öldürene büyük bir servet bahşedeceğini, ona kızını eş olarak vereceğini ve onu tüm vergilerden muaf tutacağını öğrenen Davut (sipariş metne karşılık gelir ), öne çıkar ve sorar: “ Kim o ? Bu sünnetsiz Timite Philis nedir, Yaşayan Tanrı'nın ordusuna küfrediyor?" (1 Samuel 17:26). Bu olaylar dizisi bize David'in karakteriyle ilgili ilk izlenimi veriyor: O cesur ve içtenlikle Tanrı'ya güveniyor, ancak kâr elde etmek için hiçbir fırsatı asla kaçırmıyor.

Saul ilk başta eşit olmayan düelloya direndi: " Timothy'nin bu Philis'ine karşı onunla savaşmak için gidemezsin , çünkü sen daha gençsin ve o gençliğinden bir savaşçı" (1 Samuel 17:33). Ancak kral , çobanın sürüyü ele geçiren aslanlar ve ayılarla başa çıkmasına yardım eden YHWH'ye olan sınırsız inancıyla ilgili Davut'un öyküsünü dinledikten sonra istemeden fikrini değiştirir . Davut, "Beni aslandan ve ayıdan kurtaran Rab [YHWH] , bu Filistinlinin elinden de kurtaracak" diyor . (1 Sam. 17:37). Saul merhamet eder ve bizzat Davut'u kralın ağır zırhına büründürür. Ve Davut kılıcını giysilerinin üzerine kuşandı ve [ bu tür silahlara] alışık olmadığı için yürümeye başladı. (1 Samuel 17:39). Michelangelo'nun tasvir ettiği şekliyle sakin gücün vücut bulmuş hali olan David , ağır zırhını çıkarır ve yalnızca bir askı ve beş düz taşla silahlı olarak savaşa girer .

Golyat, Davut'la alay eder ama karşılık verir : “Sen bana kılıç, mızrak ve kalkanla saldırıyorsun, ama ben Rab'bin adıyla sana karşı geliyorum. [YHWH] Ordular, sövdüğünüz İsrail ordularının Tanrısı. Şimdi Tanrı sana ihanet edecek [YHWH] elime vereceksin ve seni öldüreceğim, kafanı uçuracağım ve Filist ordusunun cesetlerini gökteki kuşlara ve yerdeki hayvanlara vereceğim ve bütün dünya bilecek İsrail'de bir Tanrı olduğunu ve tüm bu ordu bilecek ki, RAB kılıç ve mızrakla kurtarmaz , çünkü bu , RAB'be karşı bir ulumadır ve O sizi bizim elimize teslim edecektir." (1 Samuel 17:45-47).

İsrail ve insan ırkı tarihindeki harika bir an - Tanrı'nın büyük ve güçlülerin değil, zayıf ve savunmasızların tarafında olduğunu ilan ediyor. İnsan zihninde, bu yüzleşme sonsuza dek damgalanmıştır ve kim bilir kaç kez görünüşte umutsuz vakalarda güç ve teselli vermiştir? İsrail'in tatlı şarkıcısı David'in gerçekten de bu tür sözler söyleyebileceğine inanmak için her türlü neden var . Bu , Kralların Kitapları'nda açıklandığı şekliyle karakteriyle oldukça tutarlıdır . İbrahim'den kurnazca üstün, Yusuf kadar çekici, Musa kadar samimi ve kendine güvenen bu doğuştan politikacı, her zaman halk için çalışır, onu her zaman büyüler ve bu sanatta diğer tüm kahramanları geride bırakır. .

Tabii ki, mücadeleden galip çıkıyor. Bir sapandan isabetli bir şekilde atılan tek bir taşla alnına vurulan Golyat'ın ölümü, Filistin ordusunu paniğe sürükler ve İsrailoğulları onları tamamen ezmez. David, Goliath'ın kafasını keser ve zaferle Saul'a döner. Ve Filistîler'e karşı kazanılan zaferden sonra ordu geri döndüğünde, İsrail'in bütün şehirlerinden kadınlar ilahiler söyleyerek ve dans ederek, ciddi tefler ve zillerle kral Saul'u karşılamaya çıktılar . Oynayan kadınlar, "Saul binleri , Davut ise on binleri yendi!" (1 Sam. 18:6-7).

Saul'un öfkesini ifade ettiği belagat, Shakespeare'in karakterleriyle örtüşüyor:

David'e on binlerce ve bana binlerce verildi; sadece krallıktan yoksun" (1 Samuel 18:8).

"Ve o günden itibaren," diye bitiriyor tarihçi, " Saul, Davut'a kuşkuyla baktı" (1 Samuel 18:9).

[YHWH] savaşlarında savaşması şartıyla en büyük kızı Merow'u eş olarak teklif eder, ama kendisi şöyle düşünür: "Benim elim onun üzerinde olmasın, ama Filistlilerin eli onun üzerinde ol." Davut , "Ben kimim ve İsrail'deki yaşamım ve babamın ailesi nedir ki kralın damadı olayım?" (1 Samuel 18:18). Şüphesiz, Yahuda kabilesinden bir güney yerlisi olan David'in gelecekte başarılı bir saltanat için kuzeyde bağlantılara ihtiyacı vardır ve Saul ailesinden bir kız, yani Benyamin'in hissesi bu anlamda ideal eşleşme. Bununla birlikte, Davut ritüel kendini alçaltmaya son verecek zamanı bulamadan , Saul onu küçük düşürdü : (1 Samuel 18:19).

Ancak Saul'un başka bir kızı Michal, Davut'a aşık oldu ve müstakbel kral bu fırsattan yararlanmaya hazır. Ancak Saul oldukça alışılmadık bir değiş tokuş teklif ediyor: Kral, Filistlilerin yüzlerce sünnet edilmesi dışında bir taç istemiyor (! Krallar 18:25). Görev kolay değil: Bir erkeği rızası olmadan sünnet etmek pek mümkün değil ve bu nedenle Saul'un önerisi, Davut'u kesin ölüme göndermek istediği anlamına geliyor. Ama evet, görünüş meydan okumayı kabul ediyor, çünkü Davut kralın damadı olmayı severdi. Davud kalkıp gittiğinde tayin edilen günler henüz geçmemişti. (1.Sa. 18 :26-27) ve Davud ona iki yüz (!) Filistli sünneti sunduğundan, Saul'un gözünü kırpacak vakti yoktu . Davut, bu barbarca ve haylazca başarı ile İsrailoğullarının sevgisini Golyat'ı öldürmekten çok daha fazla kazandı.

Bununla birlikte, kralı yerine koyarak, sınavı onurla geçip Michal ile evlendi, Evet, tür kendisini büyük bir riske maruz bırakıyor, çünkü Saul, Rab'bin Davut'la birlikte olduğunu ve Saul'un kızı Michal'in olduğunu gördü ve öğrendi. [David]'i seviyordu. Ve Caul , David'den daha da çok korkmaya başladı ve ömür boyu onun düşmanı oldu. Ve Filistîlerin ileri gelenleri [savaşa] çıktıkları zaman, Davud, çıktıkları andan itibaren, Saul'un bütün hizmetkârlarından daha ihtiyatlı davrandı ve adı çok yüceltildi. (1 Samuel 18:28-30). Herkesin favorisi olan David, kraliyet hakaretlerine aldırış etmez. Ama en tutkulu hayranlarından biri olan Saul'un oğlu Yonatan, onu çok seviyordu.

1 Veno - gelin için bir fidye. — Baba.

David, arkadaşını kralın onu öldürmek niyetinde olduğu konusunda uyardı ve ardından Michal, David'e yardım etti: yatağına insan boyutunda bir heykel koyar ve üzerini giysilerle örter. Bu arada David'in kendisi kaçar. Saul'un öfkesini tam olarak hissederek , Davut'un askeri erdemlerini öfkeyle hatırlayan Filistin yöneticilerinden birinde kısa bir süre durdu. Gazabından kaçınmak için, David, Hamlet gibi , deli taklidi yapar ve sabrını yitiren kral onu kovar: "Benim önümde aptalı oynaması için onu getirmen için aramızda yeterince deli yok mu ?" kullarına der ( 1 Samuel 21:15).

Bir dışlanmış olan David, kendisini Yahudiye dağlarında kendisi gibi paryalar arasında bulur ve burada, kendisine tüm kalpleriyle bağlı olan ve her şeye hazır olanlardan yavaş yavaş bir ordu yaratır. Daha sonra bu ordu, Kral Davud'un sonraki siyasi başarılarına büyük ölçüde katkıda bulunan devasa kişisel muhafızlarının çekirdeği haline gelecekti . Bu sırada Saul, Da Vida'yı çökertme fikrine kafayı takmıştır , adamlarını Da Vida'nın peşine düşmeleri için gönderir ve bizzat onlara katılır. Böyle bir sorti sırasında , En Gaddi çölünü 3.000 adamıyla tarayan Saul, işemek için bir mağaraya girer.

Tabii ki, bu, David ve şanlı yoldaşlarının saklandığı aynı mağaraydı. David, onu öldürmek için Saul'a gizlice yaklaşır, ancak sonunda Saul'un bir kayanın üzerine yerleştirdiği Saul'un cübbesinden bir parça keser . Kraliyet ihtiyacını gideren Saul mağaradan ayrıldığında, Davut onu mağaradan çıkarır ve ona seslenir: "Efendim kral!" Şaşıran Saul arkasını döner ve avladığı kişinin sadık bir köle gibi önünde secde ettiğini görür.

Davut Saul'un ardından bağırır: "İşte, Davut sana karşı kötülük tasarlıyor" diyenlerin sözlerini neden dinliyorsunuz ? İşte, bugün gözleriniz RAB'bi görüyor. [YHWH] şimdi seni mağarada ellerime teslim etti; ve bana seni öldürmemi söylediler; ama seni bağışladım ve ״ .׳ Efendime elimi kaldırmayacağım, çünkü o Rab'bin [YHWH] meshettiği kişidir” dedim. Babam! elimdeki giysinin ucuna bak; Elbisenin kenarını kestim ama seni öldürmedim: öğren ve emin ol ki elimde hiçbir kötülük veya hile yok ve sana karşı günah işlemedim; ve onu almak için ruhumu arıyorsunuz. Rab benimle senin aranda hüküm versin ve Rab senden intikamını alsın. [YHWH] benim için; ama elim senin üzerinde olmayacak " (1 Samuel 24:10-13).

Ellerine şimdiki kralın kanını bulaştırmayı reddetmenin, geleceğin kralı olmaya niyetlenen biri için çok akıllıca bir hareket olduğunu çok iyi anlayan, kelimenin gerçek bir ustasından bir başka parlak konuşma. Görünüşe göre David, birinin ondan gerçekten nefret edebileceğini kafasına sokamıyor. Bu genç adam, tahta çıkmadan çok önce, olanaklarının sonsuz olduğuna inanıyor.

Davut'un aniden ortaya çıkması ve gösterişli konuşması Saul'un kafasını karıştırır, öfkelenir ve hıçkırıklara boğulur ve David'e oğlu seslenir: “Sen benden daha haklısın. <...> Ve şimdi biliyorum ki kesinlikle hüküm süreceksin ve İsrail krallığı senin elinde olacak” ( 1 Sam. 24:18,21). Saul Davut'a torunlarını öldürmemesi ve ölümünden sonra adını yok etmemesi için yalvarır , ardından Saul evine gitti, Davut ve halkı surlu yere çıktı. (1 Samuel 24:23). Fırtınalı duygu taşkınlıklarına rağmen, bu bir uzlaşma sahnesi değil ve bundan sonra ne olacağına dair temkinli ipuçları var . David'in Saul'u nasıl bağışladığına dair başka bir hikaye daha var ; vicdanlı bir vakanüvisin göz ardı edemeyeceği mağaradaki olayın yumuşatılmış bir versiyonu olması muhtemeldir . Saul Da'nın ağlamaklı güvencelerine rağmen aile onun hala tehlikede olduğunu hisseder ve eve dönmeye cesaret edemeyerek Filistlilerle askerlik hizmetine girer. Aynı zamanda iki yeni eş edinir - Yizreel'den (hakkında hiçbir şey bilmediğimiz) Ahinoama ve çok zeki ve güzel yüzlü Abigail. Cesareti , cömertliği ve zekası, David'i ve halkını açlıktan kurtardı; ayrıca, David her zaman çekici kadınlara düşkündü . Nabal adında kaba ve kötü bir adam olan David için iyi bilinen bir rahatsızlık olan Abigail'in kocası (bu kelime "acımasız aptal" olarak çevrilebilir), ona dokunmayan David korkusundan en uygun anda ölür. bir parmak. Burada bize Davut'un ilk karısı Michal'in intikamcı Saul tarafından başka biriyle evlendirildiği söylendi .

Davut'un İsrail'in düşmanları olan Filistliler'e hizmet etmesi belli bir utanç duygusuna neden olur , ancak onların himayesi olmasaydı, basitçe yok edilirdi; öyle ya da böyle, Filistlilerin komutanı olarak İsrailoğullarını büyük ölçüde eken Gessuryalıları, Girzelileri ve Amaleklileri yener. Filistliler, o zamana kadar zayıflamış olan Saul krallığına saldırmak için tüm güçlerini toplarken, çaresiz kral kahine dönerek ondan yakın zamanda ölen Samuel'in ruhunu çağırmasını ister . Saul'u uyarıyor: savaş kaybedilecek, "yarın sen ve oğulların benimle [olacaksınız] ve İsrail ordugahı Rab'bi Filistlilerin eline teslim edecek" (1 Samuel 28:19). Neyse ki Davut için Filistinli komutanlar , bizimle savaşa gitmemesi ve savaşta düşmanımız olmasın diye onun savaşa katılmasına izin vermediler . Bu adamların kelleleri olmadan efendisini nasıl yatıştırabilir ? (1 Samuel 29:4). İsrailoğullarının kanını istiyormuş gibi davranan David, gizlice rahatlar. Kabile arkadaşlarına karşı asla savaşamayacaktı .

İsrailoğulları, hem Saul'un hem de Davut'un sadık dostu Yonatan'ın savaşta öldüğü Gilboa Dağı'na çekilir. Krallar'ın ikinci kitabı , bu mesajı öğrenen Evet türünün feryadını içeriyor . Tarihsel doğruluğu oldukça yüksek görünen bu yas şarkısının sözleri , erkek kardeşliğine bir erkek kardeş sevgisinden çok daha fazla değer veren Tunç ve Demir Çağı savaşçılarının asalet , krala saygı ve yoldaşlık özelliği ile doludur. kadın. David'in Jonathan'a olan aşkını tanımlaması, neredeyse Gılgamış'ın Enkidu için yazdığı ağıttan bir alıntıdır:

“Güzelliğin, ey İsrail, boyuna vuruldu! kudretli nasıl düştü!

Gat'ta konuşmayın, Askalon sokaklarında duyuru yapmayın , ta ki Timîler'den Filis'in kızları sevinmesin , sünnetsizlerin kızları sevinmesin.

Gilboa dağları! üzerinize ne çiy ne de yağmur yağmasına izin vermeyin ve [üzerinize] meyve veren tarlalar olmasın, çünkü orada güçlülerin kalkanı, Saul'un kalkanı yağla nasıl yağlanırsa yağlansın, oraya atılır.

Yaralıların kanı olmadan, güçlülerin yağı olmadan, Ion Fan'ın yayı geri dönmedi ve Saul'un kılıcı boşuna geri dönmedi.

Hayatlarında cana yakın ve uyumlu olan Saul ve Yonatan, ölümlerinde bile ayrılmadılar; kartallardan daha hızlı, aslanlardan daha güçlü [onlardı].

İsrail'in kızları! Size işlemeli kırmızı bir kaftan giydiren ve giysilerinizin üzerine altın esvaplarınızı sağlayan Saul için ağlayın.

Güçlüler savaşta nasıl düştü! Jonathan senin tepelerinde öldürüldü.

Senin için üzülüyorum kardeşim Jonathan: benim için çok değerliydin; senin aşkın bana bir kadının aşkından üstündü.

Güçlüler nasıl da düştü, savaş silahları yok oldu!* (2.Sa. 1 :19-27).

Davut, atalarının küllerinin gömüldüğü El Halil'de alenen kral olarak meshedildi. Hebron, güney krallığının (Yahuda) başkenti olur, çünkü şimdiye kadar yalnızca Davut'un kendi halkı, Yahuda kabilesi onu tanır . Bunu güneyliler ve kuzeyliler, Davut'un evi ve Saul'un evi arasında bir savaş izler, ancak kuzey krallığı İsrail kısa süre sonra teslim olur ve Davut'un başka bir meshedilmesi Hebron'da, bu kez büyüklerin huzurunda gerçekleşir. kuzey krallığı - İsrail. Otuzlu yaşlarının başında kurnaz bir politikacı olan yeni kral , güneyde derinlerde bulunan Hebron'un Birleşik Krallık'ın başkenti olamayacağını anlıyor . Başkentin geleceği için en uygun olan kuzey ve güney arasında bir yerleşim bölgesi olan Kudüs'ü almak için Yebuslulara karşı bir kampanya yürütür. Davut, Siyon kalesi olarak da bilinen şehri stratejik bir konumda bir tepe üzerinde fetheder . O zamandan beri bu şehre "Davut Şehri" adı verildi. Filistlilerle olan son savaşında , bu kez son savaşı kazanır. Şimdi David, ilk kez İsrail olarak adlandırılabilecek ve yakında güneyde Sina'ya, kuzeyde Lübnan dağlarına, batıda Akdeniz'e (hayatta kalan Filistliler tarafından işgal edilen dar bir toprak şeridi) kadar uzanacak olan Kenan'da üstün hüküm sürüyor. kıyı boyunca kalır) ve Ürdün'ün doğu kıyısından Gilead sınırlarına kadar. Daha güneydoğuda Davut'un haraç aldığı Edom, Moab ve Ammon krallıkları vardır;

Pirinç. 3. İsrail Birleşik Krallığı

Harita on iki sıptın bölgesini
ve İsrail'in on sıptının toprakları
ile Yahuda'nın iki sıptının arasındaki sınırı gösteriyor.

kuzeydoğuda, muhtemelen Davut tarafından Fırat'a kadar diğer toprakları boyun eğdirmek için kullanılan Aram vardır.

David, Kudüs'e üç eşle yerleşir (tekrar Michal'i geri alır) ve yeni evde birkaç oğlu daha doğarken, David, Saul tarafından yaratılan haremi genişleterek sürekli olarak yeni eşler ve cariyeler edinir. Kurnaz bir politikacı olan Davut, İsrail üzerindeki gücünün, efsaneye göre antlaşma sandığının üzerinde olan Tanrı'ya fiziksel yakınlığıyla doğrulanması için antlaşma sandığını yeni başkente taşıyor . Arkların güneyden taşınması şerefine , Davud muhteşem bir geçit töreni düzenler. Evet , türler ve İsrail'in tüm çocukları , pirinç ağacından balyadan yapılmış her türlü müzik aletlerinde ve kanunlarda ve zeburlarda ve teflerde ve sistralarda ve zillerde Rab'bin [YHWH] önünde oynadılar. <...> Davut tüm gücüyle Rab'bin önünde at sürdü [RAB]; ama David keten bir efod giymişti (2 Sam. 6:5, 14). Görünüşe göre David'in mezmurlarından biri olan müziğe, genç fatihin artan şöhretine büyük katkıda bulunan popüler şiirsel eserler söylendi:

bir sevinç sesiyle Tanrı'ya haykırın !

Çünkü Yüce Rab korkunçtur, bütün yeryüzünün büyük Kıralı.

Efod, başkâhinin cüppesinin tapınma sırasında giyilen kısmıdır. — Baba.

Halkları ve kabileleri ayaklarımızın altına aldı.

sevdiği Yakup'un güzelliğini seçti .

Tanrı haykırışlarla yükseldi, Lord [YHWH] boru sesi duyunca!

Tanrımıza şarkı söyle, şarkı söyle; Kralımıza şarkı söyle, şarkı söyle!

Çünkü Tanrı tüm yeryüzünün Kralı'dır; akıllıca şarkı söyle.

Tanrı uluslar üzerinde hüküm sürdü, Tanrı kutsal tahtına oturdu;

Ulusların önderleri İbrahim'in Tanrısı'nın halkına toplandılar . Çünkü yeryüzünün kalkanları Tanrı'nındır; [Onlardan] yücedir (Mez. 46:2-10) .

Halk, zaferinden yürekten zevk alan genç krala heyecan ve sevinçle bakmış olmalı. Ancak bu duygular, iki kez el değiştiren Michal tarafından pek paylaşılmadı ve şimdi kralın kızı, büyüyen haremde en büyük eş konumuna düşürüldü . Rab'bin Sandığı Girdiğinde [YHWH] onun soyundan gelen Saul'un kızı Mikal pencereden dışarı baktı ve Kral Davut'un Rab'bin önünde zıplayıp dans ettiğini görünce, yüreğinde onu hor gördü. Ve Rabbin sandığını getirdiler [RAB], ve onu Davudun kendisi için yapmış olduğu meskenin ortasındaki yerine koy ; ve Davud RABBİN [YHWH] önünde yakmalık takdimeler ve selâmet takdimeleri arzetti. Davut yakmalık sunuları ve esenlik sunularını sunmayı bitirdiğinde, halkı Rab'bin adıyla kutsadı. [YHWH] Caeao- fa. Ve bütün halka , kadın erkek bütün İsrail halkına bir somun ekmek, bir parça kızarmış et ve her birine birer kek dağıttı. (2 Sam. 6:16-19).

Davut kendi evini kutsamak için geri döndüğünde, Mikal onu karşılamak için dışarı çıkar : “Bugün İsrail kralı ne kadar da seçkindir, bugün kullarının kullarının gözleri önünde boş bir adam gibi çıplaktır!* (2 . 6:20).

"Tanrı'nın huzurunda [YHWH], beni babana ve bütün evine tercih eden, beni Rab'bin halkının önderi yapan [YHWH], İsrail; Tanrı'nın önünde [YHWH] Oynayıp dans edeceğim. Kendimi daha da alçaltacağım, nazarımda daha da önemsizleşeceğim ve sözünü ettiğin hizmetçilerin önünde şanlı olacağım. (2 Sam. 6:21-22).

Bu öfkeli söz alışverişi, açıkça gerçek olayların bir yankısını taşıyor. Sıradan insanlar, David'i tam da sonsuz yaşam sevgisi ve şevki için seviyor . Bunu anlar, bu sevgiden zevk alır ve ona ruhunun tüm sıcaklığıyla karşılık verir. Da görünüm kendinden son derece memnun olmasına rağmen, kendi yolunda mütevazı, kendini tamamen Allah'a emanet ediyor. Ancak bir kalabalığı seven kişi, kişisel ilişkilerde olduğu kadar bir insan kitlesiyle ilişkilerde de nadiren başarılı olur . Siyasette, sporda ve şov dünyasında inanılmaz başarılar elde eden, kişisel yaşamlarında son derece başarısız olanların birçok örneği var .

David, oğullarını delilik noktasına kadar sever, şımarık çocukları, geleceğin savaşçı krallarına yakışmayan, inanılmaz bir lüks içinde büyütülür. Bunlardan biri, Davut'un özel bir gözdesi olan Absalom , kraliyet gücünü gasp etme girişiminde bulunur . Bunu yapmak için kuzey krallığının yaşlılarını kendi tarafına çeker ve Efraim ormanında Davut'un devasa kişisel muhafızları ile kuzeylilerin hafif silahlı ordusu arasında kanlı bir savaş düzenler. David , Absalom'un değersiz ölümüyle yıkılır ve Birleşik Krallık'ın geleceğini tehdit eden siyasi çekişmelerle çevrilidir. Davut'un değersiz oğlu için ağladığı teselli edilemez keder sahnesi, İncil'deki en dokunaklı sahnelerden biridir . Kendine yer bulamayan kral tekrarlar: “ Oğlum Abşalom! oğlum, oğlum Abşalom! Ah, senin yerine kim benim ölmeme izin verir, oğlum Abşalom, oğlum!” (2 Çar. 18:33).

evdeki uyuma pek katkıda bulunmayan başka bir günah işledi . Tarihçi bize, kralların [ seferlere] çıktığı bahar olduğunu söyler . Ancak, bir şey kralı Kudüs'te tuttu - iş, yorgunluk, gönül rahatlığı? - askerleri Ammonlularla savaşmak için yola çıkarken. Akşam sarayın çatısında yürürken huzursuz kral yıkanan bir kadın görür ve o kadın çok güzeldir. Soruşturma yapar ve bunun, Ammonlularla savaşmaya giden kraliyet ordusunda görev yapan Hititli Uriya'nın karısı Bathsheba olduğunu öğrenir . David, Beersheba'yı gönderir. Ayrıntılara girmeden, tarihçi daha sonra olanları anlatıyor: Ona geldi ve onunla yattı. Pisliğinden arınınca evine döndü. Bu kadın hamile kaldı ve Davud'a hamile olduğumu haber vermek için gönderildi . (2 Sam. 11:4-5). David , kocasının savaşın tam ortasına gönderilmesini ve yardım almadan terk edilmesini hemen sağladı . Uriah savaşta öldürülür . Uriya'nın karısı, kocası için yas tuttuktan sonra, Davut onu çağırttı ve Uriya'nın karısı oldu ve ona bir oğul doğurdu. Ve Davut'un yaptığı bu iş Rab'bin gözünde kötüydü. [YHWH] (2 Sam. 11:27).

Natan peygamber Davut'a gelir ve krala şu benzetmeyi anlatır:

Bir şehirde biri zengin, diğeri fakir iki kişi yaşıyordu.

Zengin adamın irili ufaklı bir sürü hayvanı vardı.

Ve zavallı adamın küçük bir koyun alıp beslediği bir koyundan başka hiçbir şeyi yoktu ve o, çocuklarıyla birlikte onunla büyüdü; ekmeğinden yedi, tasından içti, göğsünde uyudu ve onun kızı gibiydi.

kendisine gelen yabancıya [akşam yemeği] hazırlamak için koyunlarından veya öküzlerinden aldığına pişman oldu , fakat fakir adamın koyunlarını aldı ve onu kendisine gelen adam için hazırladı. (2 Sam. 12:1-4).

David bu hikayeyi duyduktan sonra çok sinirlendi ve bunu acımasızca yapan adamın cezalandırılmasını istedi .

"O adam sensin, " dedi Nathan. - Böyle diyor Rab [YHWH], İsrail'in Tanrısı: JI seni İsrail'in kralı olarak meshettim ve seni Saul'un elinden kurtardım ve sana efendinin evini ve efendinin eşlerini koynuna verdim ve sana İsrail ve Yahuda evini verdim. ve bu [El ] sizin için yeterli değilse, sizi daha da eklerdim. Neden Rab'bin sözünü ihmal ettin, O'nun gözünde kötü olanı yaptın? (2 Sam. 12:7-9).

Bu suçlamaları duyan David cesaretini kaybetti. " Rab'be karşı günah işledim [YHWH],” diye hemen itiraf ediyor . Aceleci samimiyet, David'in böylesine çirkin bir hareketten sonra bile çekiciliğini kaybetmemesini sağlar . İnsanın ıstırabının değişmeyen kaynaklarından biri, yaptıkları üzerinde hiçbir kontrolünün olmamasıdır, ancak Davut'un günahları için duyduğu pişmanlık derin ve samimidir:

“Bana merhamet et, ey Tanrım, büyük merhametine göre ve merhametlerinin çokluğuna göre, kusurlarımı sil.

Beni kötülüğümden defalarca yıka ve beni günahımdan arındır.

Çünkü suçlarımı kabul ediyorum ve günahım her zaman önümde.

Sen, yalnız sen, günah işledim ve senin gözünde kötülük yaptım, öyle ki yargında doğru ve yargında saf olasın.

İşte, ben kötülük içinde gebe kaldım ve annem beni günah içinde doğurdu .

Bakın, yüreğinizde gerçeği sevdiniz ve içimde bana bilgelik gösterdiniz.

Bana çördük serpin ve temiz olacağım; beni yıka ve kardan daha beyaz olacağım.

Sevinç ve neşe duymama izin verin ve kırdığınız kemikler sevinecek.

Yüzünü günahlarımdan sakla ve tüm kusurlarımı sil.

İçimde temiz bir kalp yarat, ey Tanrım ve içimde doğru ruhu yenile.

Beni huzurundan ayırma ve Kutsal Ruhunu benden alma.

Bana kurtuluşunun sevincini geri ver ve egemen Ruh'la beni güçlendir.

<...>

Tanrı! ağzımı aç ve ağzım senin övgülerini ilan edecek:

Çünkü sen fedakârlık istemezsin, ben veririm; tüm yanmayı desteklemiyorsun.

Tanrı'ya kurban, kırık bir ruhtur; Pişman ve alçakgönüllü bir yüreği hor görmeyeceksin ey Tanrı” (Mez. 50:3-14, 17-19).

David bir mistik ya da vizyon sahibi değildir. YHWH ile "öğüt" , Urim ve Tummim'in ona ne söyleyeceğini öğrenmek için ona bir ephod getirmesini talep ediyor - bunların hepsi seansları anımsatıyor - veya Samuel ve Nathan gibi peygamberleri dinliyor. Kutsamaya rağmen , David dini bir liderden çok politik bir liderdir; ancak, bir zamanlar Musa gibi tek bir kişinin üstlendiği lider rolü, artık Tanrı'nın halkı tarafından tanınan peygamberler ile esas olarak dünyevi işlerle ilgilenen krallar arasında bölünmüştür . Davud'un ilhamla yazılmış mezmurları bile İbrahim ve Musa ile konuşan Ses'ten daha dünyevi bir niteliğe sahiptir. Davut, YHWH'nin iradesinin sözcüsü değildir ; o yalnızca Tanrı'nın önünde diz çöken, tüm kalbiyle inanan ve halka açık bir geçit töreninde dans eden bir adamdır. Duyguları, münzevi peygamberlerin deneyimlerinden daha anlaşılır ve bize daha yakın olduğu için, İncil okuyucularını her zaman büyülüyor. Bir futbol takımının kaptanı , başarılı bir iş adamı, çekici bir topçu, karizmatik bir politikacıdır. Bu tür insanları çok iyi tanıyoruz .

Çölde dolaşmak, yavaş yavaş kişinin kendi "Ben" inin bilinmeyen derinliklerini, onun gizli derinliklerini keşfetmeye dönüşür. Bu yeni ruhsal yolculuk, çölde yapılan uzun bir yolculuktan daha az olaylı ve öngörülemez değildir ve bir o kadar da sanrılar ve sürprizlerle doludur. Tanrı Davut'u affeder ama kralın yaptığı cezasız kalmaz . Nathan, " Kılıç evinizden e-ki'ye gideceksiniz," diye tahminde bulunur ve ayrıca kralın komşusunun bu güneşten önce eşleriyle yatacağını tahmin eder. Daha sonra bu komşu , bir isyan çıkararak kral olarak adlandırılma hakkını kanıtlamayı amaçlayan Davut'un oğlu Abşalom olacak .

Şimdiye kadar incelediğimiz Kutsal Kitap metinlerinin tamamına tek bir düşünce nüfuz etmiştir: YHWH'ye itaat edenler bolluk ve uzun ömürle ödüllendirilecek ve O'nun isteğini yerine getirmeyenler acı ve ölümle ödüllendirilecek. Bu açıdan, Saul'un örneği özellikle öğreticidir. Krallığını kaybettiğinden beri , sonraki nesiller onun suçunun ne olduğunu anlamaya çalıştı. Ne de olsa, Saul'un düşüşü ancak YHWH'nin kralı terk etmesiyle açıklanabilir ve bunun nedeni hükümdarın bazı ihlalleri olmalı . Bununla birlikte, bulunabilen her şey - iki ritüel günah - YHWH'nin öfkesi için pek ikna edici bir açıklama değildir. Görünüşe göre zina eden ve masum bir adamı ölüme gönderen Davut çok daha ağır bir ceza almalıydı. Yine de ileri yaşta doğal bir ölümle öldü ve günahlarının tek ciddi siyasi sonucu Abşalom'un isyanı oldu . Dünyevi başarı ve refahın Tanrı'nın lütfunun vazgeçilmez işaretleri olduğuna dair bu kesin inanç ( genellikle ilişkilendirildiği Kalvinizm'den çok önce gelişti) ne zihni ne de ruhu rahatsız etti ve İncil'deki yolculuk fizikselden ruhsallığa dönüştükçe yavaş yavaş revize edildi. Kendi ruhlarının derinliklerine dalan İsrailliler, yavaş yavaş ahlakın ilkelliğini - "kısasa kısasa" kavradılar.

Ama David bu içsel yolculuğa daha yeni başlıyor . Eski edebiyatta kişinin "ben" anlayışı tamamen yoktur. Bugün "ben" dediğimizde, genellikle bir kişinin iç görünüşünü kastediyoruz , ancak bu kelimeye modern tarih döneminin başlangıcından önce tamamen farklı bir anlam yüklendi (Benve'nin otobiyografisi gibi eserlerden bahsediyoruz). Nuto Cellini ). Daha önceki bir dönem bize farklı türden yalnızca birkaç örnek verir: "Hippo Piskoposu Kutsanmış Augustine'in İtirafı" (MS 5. yüzyıl); birkaçı VI. yüzyıla aittir . M.Ö e. Sappho'ya atfedilen pasajlar ve en eski kaynak olan "Ben"in bolca bulunduğu mezmurlar: tövbekar "Ben"; kızgın "ben"; İntikam için susamış "ben"; kendine acıma ve kendinden şüphe duyma; umutsuzluk, coşku ve coşku içindeki benlik. Bazıları şüphesiz 10. yüzyılda yazılan Mezmurlar . M.Ö e. David'in kendisi tarafından yazılmış, antik çağ şairlerinin son derece kişisel deneyimlerinin bir hazinesidir. Bu eserler , ruhu Tanrı'ya haykıran yazarın iç durumunun en ince tonlarını aktarır ; şairin acısını ve sevincini ancak her şeyin Yaratıcısı dindirebilir: Senin parmaklarının eseri olan göklerine , koyduğun aya ve yıldızlara baktığımda ... (Mezmur 8:4); Beni gözbebeğin gibi tut; Teo'nun kanatlarının gölgesinde beni koru... (Mez. 16:8); Kalbim içimde tutuşuyor; düşüncelerimde bir ateş yandı... (Mezmur 38:4); Tanrım! Tanrım! neden beni terk ettin? Feryadım sözümün kurtuluşundan uzaktır ... (Mezmur 21:2); Çünkü ben senin yanında bir yabancıyım [“] tüm atalarım gibi bir yabancıyım ... (Mezmur 38:13); Geyik akarsuları özlediği gibi, ruhum da seni özlüyor ey Tanrım!.. (Mezmur 41:2); Durun ve bilin ki ben Tanrıyım (Mez. 45:11).

Bu şaşırtıcı, benzersiz dua kaynağına - sonuçta, buradaki yansıma tüm hızıyla devam ediyor - hem Yahudiler hem de Hıristiyanlar sürekli olarak döndüler ve birçok mezmur arasında , dünyanın her yerinde sevilen bir dua haline gelenden daha güzeli yok:

Lord benim çobanım; Hiçbir şeye ihtiyacım olmayacak.

Beni yemyeşil çayırlarda yatırır ve durgun sulara götürür,

Ruhumu kuvvetlendiriyor, O'nun ismi hürmetine beni doğruluk yollarına yöneltiyor.

Ölümün gölgesi vadisinden geçersem, hiçbir kötülüğüm yok , çünkü sen benimlesin; Çubuğun ve asan, beni rahatlatıyorlar.

Düşmanlarımın gözü önünde bana sofra kurdun; başıma yağ sürdüm; bardağım taştı.

Öyleyse, iyilik ve merhamet hayatımın her gününde bana eşlik etsin ve ben de günlerce Rab'bin evinde oturacağım (Mez. 22:1-6).

Bu inanç şarkısı, bu dokunaklı, çocukça içten Tanrı umudu, kesinlikle Rab'bin önünde dans eden , para kazanan ve halkının gözünde kendini küçük düşürmekten utanmayan büyük çoban kralın yaratılışıdır . Belki Davud, Sümer savaşçı krallarının bazı görüşlerini paylaşıyordu , ama onlar, Michal gibi, onun Tanrı'nın önünde kendini küçük düşürme isteği karşısında dehşete düşerlerdi . Bu kralda, çılgın hükümdara hayretle bakan Gath kralının önünde Filistîlerin kesilenleri sayan ve deli taklidi yapan yaramaz çoban çocuğundan bir şeyler hep bu kralda kaldı.

Davut sonsuza dek Tanrı'nın bir savaşçısı olarak kalacak ve tüm İsrail'in önünde Golyat ile yaptığı savaştan bu yana O'na şaşmaz bir şekilde güvenecektir . Bugünkü Kudüs'teki Eski Şehir'in surlarına yaklaşan hacı, Davut'un hâlâ kendi şehri olan Zion kalesinde olduğu hissine kapılır. Kaygısız, eğlenceli, kendine güvenen , güçlü ve kaslı, David şehrinin bu kadar büyüdüğüne inanmayarak gülerek başını sallıyor . Bu şehir bir tepeye sığdığında, evlerin tüm çatıları uzaktan sayılabilir ve içinde iki binden biraz fazla insan yaşardı. Ama bu şehir bugün hâlâ onu kuran kralı , küçük bir şehrin küçük kralını ve hizmet ettiği yüce Tanrı'yı hatırlatıyor.

İnanç ve kutsal Zion bizim sonsuz desteğimiz olacak.

6. 
   Babil

çoktan bire

Kralların Kitaplarında anlatılan aşk maceralarına rağmen, Davut, antik çağın diğer hükümdarlarıyla karşılaştırıldığında, belli bir ılımlılıkla ayırt edildi . Annesi Beersheba'nın perde arkası entrikalarından sonra peygamber Nathan'ın yardımıyla tahta geçen oğlu ve halefi Süleyman, şimdi 700 karısı ve 300 cariyesi olan kraliyet haremini hızla artırdı. Kuşkusuz Kudüs nüfusunun artmasına katkıda bulundular ve şehir, yakındaki dağların yamaçlarını işgal ederek genişlemeye başladı . Ancak Süleyman'ın ihtiyaçları haremle sınırlı değildi . Aslında, yeni eşlerin edinilmesi, cinsel iştahtan çok devletin çıkarlarına bir övgüydü. Her yeni eş, başka bir siyasi ittifakın sonucu anlamına geliyordu ve bu açıdan Süleyman'ın, kuzeydeki bir tepede kendisi için ayrı bir saray yaptırdığı Farah'ın kızıyla evlenmesi özellikle önemliydi .

Süleyman'ın babası Filistinleri fethederek Levant'ta İsrail'den gelen tek gerçek tehdidi ortadan kaldırdığı ve krallığın sınırlarını güneyde neredeyse Mısır'a, kuzeyde Suriye'ye ve doğuda Mezopotamya'ya kadar genişlettiği için Süleyman, aralarında bir aracı olarak elverişli bir konum elde etti. inanılmaz derecede zengin ülkeler. İsrail'den birçok ticaret kervanı yolu geçti ve bir seçeneğiniz varsa: mal üretmek veya komisyon alan bir aracı olmak , bir aracı seçmekten çekinmemelisiniz - herhangi bir girişimci bunu onaylayacaktır. Başlangıç sermayesine ihtiyacınız yok; üretim maliyetlerinden ve genel giderlerden kurtulursunuz; stoklara, sigortaya ihtiyacınız olmayacak - sadece haraç toplayın.

Süleyman'ın serveti ölçülemeyecek kadar büyüktü ve kral, İsrail'in sınırındaki efsanevi uygarlıklara ihtimal verecek kadar büyük bir girişim olan Kenan topraklarında benzeri görülmemiş bir inşaat programı başlattı . Altın, gümüş , bronz ve demir, kırmızı, mor ve mor kumaşlar, Ophir'den maun, Lübnan sediri ve ardıç - tüm bunlar mimarlar, duvarcılar, marangozlar , oymacılar ve diğer yetenekli zanaatkarlarla birlikte Perusalim'e akın etti . Ve Kral Süleyman'ın bütün içki kapları altındandı ve Lübnan evindeki bütün kaplar saf altındandı; gümüş diye bir şey yoktu, çünkü Süleyman'ın günlerinde gümüş bir hiç sayılırdı. Çünkü kralın denizde bir Tarşiş gemisi vardı... her üç yılda bir bir Tarşiş gemisi gelirdi, altın, gümüş, fildişi, maymunlar ve tavus kuşları getirirdi. Kral Süleyman zenginlik ve bilgelik açısından dünyanın bütün krallarını geride bıraktı. Ve yeryüzündeki bütün [krallar], Tanrı'nın yüreğine koyduğu hikmetini duymak için Süleyman'ı görmeye çalıştılar . Ve her biri ona birer hediye sundular: gümüş kaplar ve altın kaplar, giysiler, silahlar, baharatlar, atlar ve katır, her yıl (1.Krallar 10: 21-25 ) .

Bu hikaye uzayıp gidiyor ama ben kendimi bu alıntıyla sınırlayacağım. Süleyman gerçekten o kadar bilge miydi , yoksa şöhreti ve yetkisi yalnızca servete mi dayanıyordu ? Kralın bir dizi düşüncesiz eylemi ve bunların çok istenmeyen sonuçları, onun her zaman makul olmadığını gösteriyor.

İlk başta, fethedilen Kenan'ın eğitimsiz sakinleri şehrin inşası üzerinde çalıştı . Bununla birlikte, Mısır prensesi için saray inşa edildikten sonra, büyük bir tepenin tüm tepesini kaplayan kraliyet sarayı ve ardından yanına YHWH Tapınağı dikildi, ahit sandığı için yeni bir kap, daha görkemli Süleyman'ın planları, Mısır ve Babil'in ünlü tapınaklarından daha da büyük hale geldi. Yollara, köprülere, krallık genelinde askeri tahkimatlara, savaş arabası ve ata binmek için tezgahlara ve ... İsrailoğullarını zorla çalıştırarak firavun tarafından inşa edilenlere benzer depo şehirlerine ihtiyacı vardı . Süleyman, İsrailoğullarına zulmetmeye başladı; ve hazinesi boş olduğu için fahiş vergiler toplamaya başladı - tebaasının lütfunu kaybetmenin kesin bir yolu .

İsrail tahtında Davut evinin üçüncü temsilcisi olan oğlu Rehoboam geçer . Çoğu zaman olduğu gibi, bir hanedanın kurucusunun yaratıcı enerjisi ikinci nesilde kibire dönüşür ve üçüncü nesilde kibir ve aptallığa dönüşür. Rehoboam tahta çıktığında, kuzey krallığıyla ilişkilerdeki gerilim had safhaya ulaştı ve İsrail'in ileri gelenleri Rehoboam'a şöyle dediler : "Baban üzerimize ağır bir boyunduruk koydu, ama sen bizim işimizi kolaylaştırıyorsun . babanın emeği ve üzerimize koyduğu ağır boyunduruk, o zaman sana hizmet ederiz” (1.Krallar 12 :4). Şaşıran Rehoboam, düşünmek için üç gün istedi. Süleyman'ın görüştüğü ihtiyarlar şu nasihatte bulundular: "Eğer bugün bu kavma kulluk eder, onlara hizmet eder, onları tatmin eder ve onlara lütufta bulunursan , o zaman bütün günler senin kulun olacaklar" (1.Krallar 12 ) : 7). Ancak taviz vermek, yani saltanatının ilk günlerinden itibaren zayıflığını ortaya çıkarmak istemeyen Rehoboam, nasihati reddeder ve arkadaşlarının, yanında büyüyen gençlerin fikrini sorar ve onlar hükümdarı ilan etmesi için kışkırtırlar. kuzeyliler: “Serçe parmağım, babamın belinden daha kalın. Eğer babam sana ağır bir boyunduruk yüklediyse, ben de boyunduruğunu artıracağım. Babam seni kırbaçla cezalandırdı, ama ben seni akreplerle cezalandıracağım” (1.Krallar 12 :10-11). Kuzeyli yaşlılar üç gün sonra cevap almak için geri döndüklerinde, kral düşüncesizce sözler söyler. Rehoboam'ın çok ileri gideceği görülüyor.

Böylece İsrail Birleşik Krallığı yıkıldı. Gelecekte, Kuzey Krallığı kendi kralının yönetimi altında ayrı olarak var olacak .

Üç kuşakta, Davut'un evi, gücün ve refahın doruklarına çıkmayı başardı ve yalnızca Yahuda Krallığı onun yönetimi altında kaldığında, düşüşün derinliklerini yeniden öğrendi . Ancak, bu talihsiz dönemde , İsrail'in kuzey komşuları Fenikeliler tarafından yaratılan, dünyanın ilk alfabesini kullanan dil olan İbranice'de edebiyat doğdu. Davut'un mezmurlarının ardından eski gelenekler yazıldı. Daha sonra, bu kayıtlar kuzeyden gelen hikayeleri (genellikle aynı hikayelerin versiyonları) içeriyordu. Bir süre sonra rahiplerin ve hükümdarların görüşüne göre gerekli düzeltme ve açıklamalar yapıldıktan sonra bu kayıtlar bugünkü haliyle Tevrat haline geldi.

Birleşik Krallık'ın varlığının sonucu, yalnızca ilk krallar tarafından yapılan eski İbranice edebiyata olağanüstü katkı değildi. Birleşik İsrail krallığı, monarşik yönetimin onların kaderi olduğu fikrinin kuzeyde ve güneyde yaşayanların zihinlerinde kök salmasına yetecek kadar uzun sürdü; ve krallıklarının düşüşüne kadar halk krallar tarafından yönetildi. Ancak sonraki yüzyıllarda Saul ve Davut tahtlarında birbirini izleyen krallar arasında halkın beklentilerini karşılayan çok az kişi vardı . Hükümdarlar çoğunlukla Saul'un kararsızlığını, Süleyman'ın duygusuzluğunu veya kendi çirkin özelliklerini gösterdiler ve tebaalarının kalplerinde gerçek bir kral, ikinci bir Davut bulma arzusu yavaş yavaş olgunlaştı. Davut'un saltanatı hakkındaki mitler , Kral Arthur hakkındaki efsanelerden daha kötü çoğalmadı ve zamanla insanlar, Tanrı'nın bir gün yeni bir mesih göndereceğine ikna oldular .

Tanrı'nın insanlarla konuştuğu aracı , geçmişe çekilerek geleneğin bir parçası haline geldi. Çarın rolü artık devletin yönetimine indirgenmişti, çoğu zaman mantıksız, bazen zalimceydi ama özel bir şey yoktu. Davut Kudüs'te YHWH kültünü kurdu ve Süleyman kült ve kraliyet binalarını Kudüs'ün üzerinde yükselen tek bir görkemli komplekste birleştirdi. Sonuç olarak, YHWH'ye hizmet eden rahipler, yavaş yavaş , eski Yahudi rahip-peygamberlerinden çok Mısır ve Mezopotamya'nın siyasi rahiplerine benzeyen sıradan tapınak görevlileri haline geldi . Artık onlardan , monarşinin kurulmasına katkıda bulunan Samuel'e inen gibi kehanet niteliğinde içgörüler sağlamaları değil, onun yaptığı gibi kralı uyarması ve talimat vermesi bekleniyordu.

Nathan, cesaretleri olmazdı. Eski bir soru ortaya çıkıyor ; Tanrı'nın sözünü işitecek kadar açık ve onu yüksek sesle söyleyecek kadar cesur olan Tanrı'nın sözcüsü kim olacak ? Resmi olarak meshedilmiş bir kral veya yukarıdan atanan rahipler bu rol için pek uygun değildi. Bu, yerleşik iktidar yapısına ait olmayan, radikal bir yabancı olan bir kişiyi gerektiriyordu.

Kuzey Krallığı'nın yeni hükümdarı zaman kaybetmez ve Kudüs'e meydan okuyarak iki altın buzağı kültünü kurar. 9. yüzyılın ikinci çeyreğinde M.Ö e. Ahab , Krallar 1. Kitabında ikiyüzlü ve ahlaksız bir kadın olarak tasvir edilen eşi, etkili Fenike kraliçesi Jezebel ile birlikte İsrail tahtını işgal etti . Bu Khanaan Leydi Macbeth, Baal ve Asherah'a içtenlikle tapar. Ahab, iki oğlunu kurban ederek kuzey krallığının başkenti Samiriye'de Baal tapınağını inşa ederken, Jezebel Rab'bin peygamberlerini yok eder . [YHWH], - büyük olasılıkla, trans durumuna düşebilen gezginlerden bahsediyoruz .

Kalan son peygamber Thesbite İlyas, Karmel Dağı'nın eteklerinde bir düello düzenlemelerini önererek Baal'ın peygamberlerine meydan okur : her iki taraf da bir fedakarlık yapmalıdır ve üzerlerine cennetin ateşi inecek olanlar tarafından tanınacaktır. gerçek tanrının takipçileri olarak insanlar. The Exodus is Predictable—Peygamberin ateşten bir arabada göğe yükselmesiyle sona eren ve Sina çölündeki olay haricinde kaçınılmaz olarak önceden belirlenmiş bir sona götüren İlyas'ın mucizevi hikayesi . İlyas'ın geçici bir yuva aradığı Tanrı'nın dağı .

Ve oradaki mağaraya girdi ve geceyi orada geçirdi. Ve işte, Rab'bin sözü ona geldi [YHWH] ve [Rab] ona, "Neden buradasın, İlyas?" dedi. Dedi ki: " Rabbimi kıskandım. [YHWH] orduların Tanrısı, çünkü İsrail oğulları senin ahdini terk ettiler, senin mezbahlarını yıktılar ve peygamberlerini kılıçla öldürdüler; Yalnız kaldım ama ruhumu almak için arıyorlar. Ve dedi: Dışarı çık ve dağda RABBİN önünde dur [YHWH] " ve işte, Rab [YHWH] geçip gidecek ve büyük ve güçlü bir rüzgar dağları yarıp Rab'bin önünde kayaları ezecek [YHWH] ama rüzgarda değil Tanrım [RAB]; rüzgardan sonra bir deprem , ama Rab'bin depreminde değil [YH WH]. Depremden sonra ateş, ama Rabbin ateşinde değil [YH WH]. Yangından sonra, sessiz bir rüzgarın soluğu (1 Krallar 19:9-12). King James İncil'inde son sözler sakin, küçük bir ses olarak tercüme edilir.

YHWH'nin boğa Baal olmadığı, fırtına ve gök gürültüsü tanrısı olmadığı ortaya çıktı . Evet, Yaratıcı olduğu için elementlere hükmeder, ancak kendisi bu elementlerde cisimleşmemiştir ve özel etkilere ihtiyaç duymaz. O içimizde, ince, zayıf bir ses, vicdanın sesi. Bu sefer hikayemizin ana kısmını oynayan Ses rol tamamen beklenmedik geliyor. Elijah, Samuel gibi eski deponun bir peygamberidir; rahipler arasından gelir ve onun tezahürleri, krala yönelik kehanetlerdir. Ancak bu bölümde, bizim için yeni bir şeyi açığa çıkarıyor ve bundan sonra olacaklara bir tür köprü atıyor.

8. yüzyılın ortalarında M.Ö e. Beytlehem yakınlarında yaşayan Yahudiye'den Amos adlı bir çoban Tanrı'dan bir mesaj aldı. Bu mesaj onu kuzeye gitmeye ve putperestlik içinde yuvarlanan, nüfusun önemli bir bölümünü baypas eden bir refahın tadını çıkaran bir İsrail'e vaaz vermeye yöneltti. Amos, Elijah'ın aksine kendi türünün çevresiyle bağlantılı değildir. Kendisi hakkında şöyle diyor : “Ben bir peygamber değilim, peygamber oğlu da değilim; Çobandım ve çınar topladım” ve bu onun Beytel'deki put sunaklarında ve Samiriye sokaklarında yaptığı kaba konuşmalarda hissediliyor . Orada şok içindeki çoban canavarca savurganlığı görür ve bunun sosyal adaletsizliğin yeni bir biçimi olduğunu anlar :

“Ey Başan düveleri, Samiriye Dağı'ndakiler, yoksulları ezenler, yoksulları ezenler, efendilerinize, “Verin, içelim!” diyen bu sözü işitin.

Rab Tanrı kutsallığı üzerine yemin etti ki, işte, sizi kancalarla ve diğer kancalarınızla çekecekleri günler gelecek.

Ve her biri olduğu gibi duvarların gediklerinden dışarı çıkın ve salonların tüm mobilyalarını atın, diyor Rab. [YHWH] " (Amos 4:1-3).

aylak soyluları ve varlıklı kocaları bu tür konuşmalara alışık değildi. Amos, ikincisini aşağıdakiler için suçluyor:

“... Kapıdaki suçlayıcıdan nefret ederler ve doğruyu söyleyenden nefret ederler.

Bu nedenle, yoksulu ayaklar altına alıp ondan hediye ekmek aldığınız için, yontma taştan evler yapacaksınız , ama onlarda yaşamayacaksınız ; güzel bağlar yetiştireceksin , ama onlardan şarap içmeyeceksin.

Çünkü suçlarınızın ne kadar çok olduğunu ve günahlarınızın ne kadar ağır olduğunu biliyorum: siz doğruların düşmanısınız, rüşvet alıyorsunuz ve yargıda yoksulların işlerini saptırıyorsunuz.

<...>

Kötüyü değil, iyiyi arayın ki hayatta kalabilesiniz - ve sonra Rab [YHWH] Her Şeye Egemen Tanrı dediğin gibi seninle olacak.

Kötüden nefret et ve iyiyi sev ;

Peygamber İsrail halkını -Allah adına- gösterişli dindarlıklarını eleştirmek kabul edilince daha da sinirlendiriyor:

“Tatillerinizden nefret ediyorum, reddediyorum ve ciddi toplantılarınız sırasında kurbanların kokusunu almıyorum.

Bana yakmalık sunu ve yemek sunusu sunarsanız , onları kabul etmeyeceğim ve besili buzağılarınızın şükran kurbanına bakmayacağım .

Şarkılarının sesini benden uzaklaştır, çünkü arpının sesini duymayacağım.

Yargı su gibi, gerçek güçlü bir ırmak gibi aksın!” (Amos 5:21-24).

Amos'un davranışları ve konuşması beklenmedik olduğu kadar sıra dışıydı; ve derhal İsrail'den kovuldu . Ancak kısa şöhreti sırasında kadim kehanet sanatında ustalaşmayı başardı ve onu yeni bir çağ için yeni bir araca dönüştürdü . Uzun bir süre Musa ölçeğinde hiçbir ulusal lider yoktu; Davut gibi değerli krallar; otorite karşısında gerçeği söyleyen Samuel gibi rahipler ve Nathan gibi peygamberler. Bu nedenle Allah, gerçeği açıkça ve doğrudan duyurmak için yoktan var olan birini, kendini beğenmiş kötülerin yüzüne gerçeği haykıran otlak kokulu bir çobanı seçmiştir. Ve herkes duydu.

VIII. Yüzyıl için gerçek . M.Ö e. şuydu: Tanrı'ya hizmet etmek adil bir şekilde davranmak demektir. Kapıda bekleyen dilencilere aldırış etmeden namaz kılamaz, kurban kesemezsiniz . Ayrıca ihtiyacından fazlasına sahipsen hırsızsın, çünkü sahip olduğun şey fakirden çalınır . İçinde yaşadığın bolluk açların ağzından yırtılıyorsa katilsin. Sen bir putperestsin, çünkü taptığın şey gerçek Tanrı değil. Yozlaşmış bir kadın gibisin, çünkü diğer tanrılara yakınsın, kişisel refahının ve kendini kandırmanın tanrılarına, şiddet ve soygun yoluyla saraylarında hazineler toplayan, doğru adamı gümüşe ve doğru erkeğe satan sen. Bir çift çarık için fakirsin, fakirin başına toprak düşmesini özlüyorsun ve yumuşak başlıların yolunu saptırıyorsun .

, benzer bir ruhla vaaz veren genç çağdaşı Hoşea da katılır . Ancak Hoşea, kişisel deneyimi sayesinde -bir fahişeyle evlendi- vaazlarını İsrail'in sevgi dolu bir Tanrı'nın zina eden karısı olduğuna dair canlı bir mecazla zenginleştirdi. Hoşea'nın karısı Gomer'e duyduğu hasret giderilmemiştir. Ve Tanrı'nın İsrail'e olan sevgisiyle o kadar iç içe geçmiştir ki, gerçeklik ve metafor bazen birbirinden ayrılamaz:

Bu yüzden işte, onu uzaklaştıracağım, çöle götüreceğim ve yüreğine konuşacağım.

...gençlik günlerinde ve Mısır diyarından çıktığı günkü gibi orada ilahi söyleyecek (Hoş. 2:14-15).

kutsal evlilik metaforu , ilk olarak Mısır'dan Çıkış Kitabı'ndaki çölde gezintilerin anlatımı sırasında ortaya çıkar ve diğer yöne döner. Hem Amos hem de Hoşea, Rab'bin [YHWH] gününün , kötülerin adaletle ödüllendirileceği ve sözlere göre, korkunç intikam gününün gelmesini bekliyorlar .

Amos, çok azı kurtulacak. Rab'bin Günü'nden görüntüler [YHWH] ve kaderinde onu deneyimleyecek olanlar ilk kez burada buluşuyor ve gelecekteki kehanetlerdeki önemleri artacak.

MÖ 721'de . e. Rabbin günü [YHWH] , yakın zamanda Asur imparatorluğunun bir tebaası konumuna indirgenmiş olan İsrail krallığına geldi . Büyük savaşçı imparator III . Bu ölümcül bir hataydı. Asurlular İsrail'e saldırdı, ülkeyi harap etti ve İsrail'in büyüklerini iz bırakmadan kaybolan isimsiz kölelere dönüştürdü. Daha sonra İsrail Krallığı toprakları Kral II. Sargon tarafından fethedildi ve başkenti Samiriye yıkıldı.

Amos onun neden bahsettiğini biliyordu. İsraillilerin esaret altına alınacağı yönü bile doğru bir şekilde belirledi - bu , lüks saraylarını kaybedecek ve kim olduklarını unutacak olan Başan düvelerini uyardığı için kuzeydoğuya, Hermon Dağı'na ( şimdi Hermon) yöndür. vardı. İsrail bir halk olarak ortadan kayboluyor - kayıp on kabile sonraki belgesel kaynaklarda hiçbir iz bırakmadı .

geride kalanlar , Amos ve Hoşea'nın kehanetlerinin gerçekleşmesini nasıl algıladıklarını bilmiyoruz . Ancak güneyin peygamberleri vardı; ve bunların en önde geleni (belki de tüm peygamberler silsilesi içinde) Yahudalı Yeşaya idi. Amos'tan farklı olarak, eğitimli bir adam olan Yeşaya, okuma yazma bilen ilk peygamber, kralların bir üyesiydi ve hatta belki de bir katip olarak hizmet etmişti, ancak İşaya Peygamber'in Kitabı'nın mükemmel olmaktan uzak metni, İşaya'nın kehanetlerinin bir araya getirildiğini öne sürüyor. vefatından sonra müritleri tarafından.öğretmenler.

Yeşaya yirmi beş yaşındayken, Süleyman tarafından inşa edilen Kudüs Tapınağı'nda bir vizyon gördü - göksel tahtta Tanrı, seraphim, altı kanatlı ateşli yaratıklarla çevrili , haykırdı:

"Kutsal, Kutsal, Kutsal Lord [YHWH] Ev Sahipleri! bütün dünya onun görkemiyle dolu!” (İşaya 6:3).

, şehirler boşalana ve yaşayanlar kalmayana kadar kimsenin inanmayacağı gerçeği ilan etmesi için insanlara gönderdi. insansız evler ve bu arazi tamamen boş olana kadar. Ve Rab kaldıracak [YHWH] halkı ve bu dünya üzerinde büyük bir yıkım olacak (Yeşaya 6:11-12).

İşaya'nın ilk kehanetleri, gerçek edebiyatın tüm erdemlerine sahiptir:

Sevdiğimin bembeyaz bir dağın başında bir bağı vardı ,

Etrafına bir çit yaptı, taşlarını temizledi, içine seçme asmalar dikti, ortasına bir kule yaptı, içine bir üzüm sıkması kazdı ve ondan iyi üzümler vermesini bekledi, ama yabani üzümleri getirdi . meyveler

“Ve şimdi, ey Yeruşalim'de oturanlar ve Yahudalılar, benimle bağım arasında hüküm verin.

Bağım için yapmadığım daha ne yapılabilir ? İyi üzüm getirmesini beklerken neden yaban meyveleri getirdi?

Bu yüzden bağıma ne yapacağımı size söyleyeyim: Çitini kaldıracağım, ve harap olacak ; Duvarlarını yıkacağım ve çiğnenecek,

Ve onu ıssız bırakacağım: onu kesmeyecekler, kazmayacaklar ve dikenler ve devedikeni ile büyüyecek ve üzerine yağmur yağdırmaması için bulutlara emredeceğim.

Rab'bin bağı [YHWH] Ordular İsrail evidir ve Yahuda adamları O'nun en sevdiği dikimdir. Ve adaleti bekledi, ama işte, kan döküldü; Gerçeği [bekledi] ve işte bir haykırış (Yeşaya 5:1-7).

Genç peygamberin ilk sözleri kulağa yumuşak ve biraz soyut gelse ve doğrudan suçlamalar içermese de, yakında kullanmayı öğrenecek.

edebi yeteneğinizi tutkulu suçlamalar için kullanın , kötülüğe iyi ve iyiye kötü diyen Yahudiye'nin dikkatsiz sakinlerine lanet okuyun , karanlığa ışık olarak saygı duyulur ve ışık karanlıktır. Amos gibi, İşaya da yoksullara ve savunmasızlara yapılan adaletsizliğe ağıt yakıyor ve öfkeyle ikiyüzlü dindarlıktan söz ediyor , ancak yine de sözleri açık ve isabetli. Belki de İbranice İncil'in hiçbir kitabından, Yeşaya Peygamber'in Kitabından daha sık alıntı yapılmaz , muhtemelen Mezmurlar dışında : Öküz sahibini bilir ve eşek efendisinin yemliğini bilir... (Yeşaya 1:3) ); O halde gelin ve akıl yürütelim... Günahlarınız kıpkırmızıysa, kar gibi beyaz olsunlar... (Yeşaya 1:18); Ve kılıçlarını saban demirleri ve mızraklarını budama kancaları yapacaklar: insanlar insanlara karşı kılıç kaldırmayacak ve artık savaşmayı öğrenmeyecekler (Yeşaya 2:4); Neden benim halkıma zulmediyorsun ve fakirlere zulmediyorsun? (İşaya 3:15); Keder için ekmek ve ihtiyaç için su (Yeşaya 30:20).

İsrail'deki Amos ve Hoşea gibi Yeşaya da Yahuda'yı Rab'bin korkunç günüyle tehdit ediyor [YHWH] bununla birlikte, kaderinde kurtarılacak olanlara umut veriyor ve onlara hitap eden hitaplar, kibirli üslup ve tutkuyla ayırt ediliyor:

Karanlıkta yürüyen insanlar büyük bir ışık görecekler; gölgeler diyarında oturanların üzerine ölümün ışığı parlayacak.

<...>

Çünkü bizim için bir çocuk doğar - bize bir Oğul verilir; güç O'nun omuzlarındadır ve O'nun adı şöyle çağrılacaktır: Harika Öğütçü, Güçlü Tanrı, Ebedi Baba, Esenlik Önderi (Yeşaya 9:2,6).

Ve İşay'ın kökünden bir dal çıkacak, ve onun kökünden bir dal büyüyecek;

Ve Rab'bin Ruhu onun üzerinde duruyor [YHWH], bilgelik ve anlayış ruhu, öğüt ve güç ruhu, bilgi ve dindarlık ruhu (Yeşaya 11:1-2).

Ancak bu inkar edilemez mesihsel kehanetlerin gerçekleşmesinden önce , Rab'bin gününün gelmesi gerekir. [YHWH], bundan sonra Yahudiler zorbalara güvenmeyi bırakacaklar:

... İsrail'in geri kalanı ve Yakup'un evinden kaçanlar artık onları vurana güvenmeyecek, Rab'be güvenecekler [YHWH], İsrail'in Kutsalı, içtenlikle .

Geri kalanlar, Yakup'tan artakalanlar güçlü Tanrı'ya dönecek.

Çünkü, ey İsrail, denizin kumu kadar halkın olsa bile, onlardan geriye kalanlar dönecek... (Yeşaya 10:20-22).

Peygamber, kurtulanların kaderinin yeryüzünde barışın hüküm süreceğini vaat ediyor:

O zaman kurt kuzuyla yaşayacak ve leopar oğlakla yatacak; buzağı, genç aslan ve öküz birlikte olacaklar ve küçük çocuk onlara önderlik edecek.

<...>

Kutsal dağımın hiçbirini incitmeyecek veya yok etmeyecekler, çünkü sular denizi nasıl kaplıyorsa, yeryüzü de Rab'bin bilgisiyle dolacak (Yeşaya 11:6,9).

İşaya'nın takipçileri onun kehanetlerini muhafaza etmelerine rağmen halk, tıpkı Amos ve Hoşea'yı dinlemedikleri gibi, onları da dinlemediler. İşaya'nın kınaması , peygamberin onları teselli etme ve destekleme girişimleri gibi çağdaşlarını etkilemez . Yahuda 100 yıl boyunca reform yapan iki hükümdar, Hizkiya ve Yoşiya görme şansına sahip olmasına rağmen , aynı zamanda Davud hanedanının en kötü iki kralı olan Ahaz ve Manaşşe tarafından yönetilme talihsizliğine de sahipti . Hizkiya'nın ( MÖ 715-687) danışmanı İşaya'nın Kral Manaşşe (MÖ 687-642 ) tarafından işkence gördüğü ve ikiye ayrıldığı söylenir.

YHWH kültünü Kenan karışımlarından arındırmaya çalıştılar ve Tapınakta yalnızca tek Tanrı'ya tapınmaya izin verdiler. Kenan'ın pagan ayinlerinin ve YHWH kültünün uzun süre senkretizmine izin verildiği tepelerde bulunan eski tapınakları yok ettiler . Ancak Ahaz ve Manaşşe, Kenan tanrılarına yalnızca müsamaha göstermekle kalmadılar, aynı zamanda selefleri olan İsrail ve Yahuda krallarından (Ahab hariç) daha ileri gittiler : çocukları yiyen korkunç bir tanrı olan Molok'a kurbanlar verdiler. Kültü, güney Kudüs'teki dumanla örtülü Hinnom Vadisi'nde gelişti ; burada kül serpilmiş rahipler, her an korkudan titreyen bir kurbanı alevlerin içine atmaya hazır olarak ateşi açık tuttu.

İşaya'nın çağdaşı olan Mika peygamber bu iğrenç ritüellerden bahseder. Allah'ı razı etmek isteyen, kendi evladını kurban ederse dualarına icabet edeceğine inanan bir müminin boş düşüncelerini tasavvur eder.

“ Rab'bin önünde ne ile durayım, göklerin Tanrısı'nın önünde eğileyim? Yakmalık sunularla, aynı yılın buzağılarıyla O'nun huzuruna mı çıkayım?

Ama Rab'bi binlerce koçla veya sayısız petrol akışıyla memnun etmek mümkün mü? Suçum için ilk oğlumu ve ruhumun günahı için rahmimin meyvesini O'na vereyim mi? (Mic. 6:6-7).

Bu düşüncelerde, Kenan ve İsrail inançlarının gelenekleri iç içe geçmiştir ve aynı zamanda en önemli şey gözden kaybolmuştur, bu da Mika'nın derin tiksintisine neden olur:

Ah adamım! neyin iyi olduğunu ve Rab'bin sizden ne istediğini size bildirdi: adaletli davranmak, merhametli işleri sevmek ve Tanrı'nızın önünde alçakgönüllülükle yürümek (Mika 6:8).

Peygamberler için şirk ile zulüm arasında derin bir bağ vardır. Baal, Astarte ve Moloch, insan arzularının tanrılarıdır: güç, zenginlik, ün veya zaferle ödüllendirebilirler, ikna ve fedakarlıkla yatıştırılabilirler. Tanrımız yerin ve göğün Tanrısıdır ; komşularına karşı adil ve merhametli davranmalı ve putperest tanrılarla alışverişin gerektirdiği zulme, çocukların kurban edilmesi gibi iğrenç davranışlara tenezzül etmemelidir . İshak'ın bağlanmasından bu yana YHWH dini çok yol kat etti; halkın, putlara tapan, çocukları kurban eden zenginler ve dürüst fakirler olarak bölünmesi, onu yeni bir varsayıma götürdü. Ancak Hizkiya ve Yoşiya'nın reformları günü ancak geciktirebilirdi . YHWH, amansız bir şekilde yaklaşıyordu , çünkü Seçilmiş Halk irtidata bulanmıştı ve Süleyman'ın zamanından beri toplumsal eşitsizlik çok daha kötü hale gelmişti.

7. yüzyılın ikinci yarısında . M.Ö e., Yoşiya'nın hükümdarlığı sırasında , Yeşu Kitabı, Yargıçlar Kitabı, Krallar Kitabı yazıldığında, Tanrı'nın yargısının peygamberi, " son şansın" habercisi Yeremya ortaya çıkar. YHWH adına şöyle seslenir: “Yollarınızı ve işlerinizi düzeltin, ben de burada yaşamanıza izin vereceğim. Aldatıcı sözlere güvenmeyin: "İşte Rab'bin tapınağı, Rab'bin tapınağı, Rabbin tapınağı!" rakip, bir yabancıya, yetime ve dul kadına zulmetmeyeceksin ve bu yerde masum kanı dökmeyeceksin ve kendi talihsizliğine başka tanrıların izinden gitmeyeceksin, o zaman seni bu yerde, bu yerde yaşaman için bırakacağım. nesiller boyu atalarınıza verdiğim toprak ” (Yeremya 7: 3-7 ).

Güneyde, Davut'a vaat edilen ebedi Yeruşalim'in ve YHWH'nin Tapınak'taki ahit sandığı üzerindeki varlığının -kuzeydeki krallığın aksine- Yahuda'yı yaklaşan felaketten koruyacağına uzun zamandır inanılıyor . Yeremya, YHWH'nin Kudüs'ü terk edeceğini , şehrin ve Tapınağın yıkılacağını tahmin ediyor. Gelecekte ne olacağını doğru bir şekilde anlatıyor: O zamana kadar Ac- Suriye'yi fethetmiş olan Buchadnezzar'da tüm güçlerini toplayacak, Yahuda'ya saldıracak ve Kudüs'ü ve Tapınağı yerle bir ederek tüm ülkeyi harap edecek ve yok edecek. Bu olayları Babil'deki 70 yıllık kölelik takip eder .

devlete karşı çıkan bir hain olarak hapse atıldı . Şehri ele geçirerek peygamberi "özgürleştiren" Nebuchadnezzar'ın halkı, onun kendi tarafında olduğuna karar verdi ve ona seçme hakkı verdi: yerel soylularla birlikte Babil'e sürgüne gidebilir veya birkaç köylüyle kalabilirdi. Yahudiye'de. Jeremiah kalmaya karar verdi. Yeruşalim bir meşale gibi yandı, duvarları yıkıldı, Tapınak yıkıldı, Ahit Sandığı sonsuza dek kayboldu, YHWH gitmişti. Yahuda'nın son kralı Sidkiya, kendi çocuklarının idamını izlemek zorunda kaldı ve bu, gördüğü son şeydi. Sonra gözlerini oydular, zincirlerle bağladılar ve onu öldüğü Babil'e gönderdiler. Yeremya, arkadaşlarının ısrarı üzerine gittiği Mısır'da öldü.

Bütün bunlara rağmen, Yeremya Tanrı adına şu kehanetlerde bulunur:

“İşte onları kuzey ülkesinden çıkaracağım ve onları dünyanın dört bucağından toplayacağım” (Yer. 31:8).

Ve o zaman Tanrı'nın halkı İsrail ve Yahuda'nın ileri gelenleri tarafından temsil edilecek, artık onurlu değiller, sakat ve aciz durumdalar:

“Körler ve topallar, hamile kadın ve onlarla birlikte doğum yapan kadın, büyük ordu buraya dönecek.

Gözyaşlarıyla gittiler ama ben onlara gönül rahatlığıyla yol göstereceğim; Onları ırmakların yanında, tökezlemeyecekleri dosdoğru bir yolda yürüteceğim...

<...>

Kendin için işaretler koy, kendin için bir direk dik , kalbini yola, yürüdüğün yola çevir; dön, İsrail'in bakiresi, bu şehirlerine dön.

Ne zamandan beri başıboş dolaşıyorsun, sapık kızım? Tanrı için [YHWH] yeryüzünde yeni bir şey yapacak: karı kocayı kurtaracak” (Yer. 31:8-9,21-22).

kocasına dönmesi yeterli midir ? Kudüs ve Tapınak artık yok; Yahudilere sahte bir güvenlik duygusu veren her şey yok edildi. Tanrı onları terk mi etti, yoksa onlara Babillilere esaret altında başka bir ders mi verecek, yeni bir şeyin nasıl yaratılacağını öğretecek mi?

Babil ırmaklarının yanında oturup Sion'u hatırladığımızda ağladık (Mez. 137:1).

nehirler olan Fırat ve Dicle'nin kıyılarına oturdular , ağlayarak ve kaderlerini düşünerek oturdular. Artık Yahudiler, peygamberlerin kendilerine gerçeği söylediğini, peygamberlerin gerçekten de Tanrı'nın sözcüleri olduklarını anladılar. O zaman Yahudiler peygamberlerin kahin olduklarını anladılar . Gerçek bir peygamber, geleceğin işaretlerini şimdiki zamanda gören kişidir, ancak herkes bunu ancak tahmin gerçekleştiğinde anlar. Tanrı kurbanlar, tapınaklar ve gösterişli dindarlık istemiyordu. Dünyevi gücün istikrarı da O'nu ilgilendirmiyordu - İnsanları acı çekmeye zorlayarak bunu oldukça açık bir şekilde gösterdi. Peki neye ihtiyacı var?

6. yüzyılın başında dünyanın nasıl bir yer olduğunu hatırlamak gerekir . M.Ö e. Herhangi bir inanç fedakarlık içeriyordu. Tüm halklar, tanrılarını kutsal alanlarda ve tapınaklarda tatmin ettiler ve bu tanrıların gücü, hükümdarların gücüyle ilişkilendirildi. Rahipler, yöneticiler çemberinin bir parçası olan ve tanrılara yakınlığıyla dikkat çeken kişi ilk bakışta tanındı. Yani kabul edildi. Peki Tanrı, halkını ayırt eden özellikleri neden yok etti? Başka ne istedi? Bu bilmece karşısında kafaları karışan Yahudiler, bir zamanlar peygamberlerin söylediklerini hatırlamaya başladılar. Tanrı kan ve dumanla yetinmez, Saraylardan ve kalelerden daha fazlasına ihtiyacı vardır. Adalet , merhamet, tevazu ister . Görünmeyeni arzular. Kalplerine ihtiyacı var - dıştaki değil, içeride olan.

O zamanlar bu düşüncenin ne kadar garip göründüğünü hiçbir kelime ifade edemez. Yahudiler de diğer halklarla aynı şekilde akıl yürüttüler: her şeyden önce evler ve tarlalar, sığır ve tahıl, gümüş ve altınla meşgul oldular . Ara sıra telaffuz ettiğimiz "manevi" kelimesi eskiler tarafından pek sık kullanılmıyordu. Elbette YHWH diğer tanrılar gibi değildi - O bir ruhtu, görünmezdi ve sanatla tasvir edilemezdi . Ancak bu tam olarak O'nun halkı için büyük bir sorun teşkil eden şeydi, çünkü insanlar tutkuyla kendi tanrılarını tasvir etmek istediler, tıpkı diğer ulusların kendi tanrılarını tasvir etmeleri gibi. Hayal güçlerini zorlayarak , bu ruhu hyach olarak hayal ettiler - rüzgar, nefes, görülemeyen ama yine de hareketi gözlemlenebildiği için gerçekten var olan bir şey. Ruach YHWH zaman zaman liderler, peygamberler, rahipler ve kralların üzerine inerek halka rehberlik etmelerine yardım etti. Ama basit insanlar hakkında? Ruhun ne olduğunu bilmiyorlardı , ve Tanrı onlarla konuşmadı.

Bununla birlikte, herhangi bir kişi kendi içinde hayati bir şey taşıyordu ve bu şey, YHWH'nin Tapınağını terk etmesi gibi aynı anlaşılmaz şekilde, öldüğünde vücudunu terk etti . Her insanda içsel, gizli, Yahudilerin daha önce düşünmek zorunda olmadığı bir şey vardı. Tanrı onlara her birinin pekâlâ bir kral, bir peygamber ya da bir rahip olabileceğini bildiriyor olabilir miydi ? Sina Dağı'nda "Sen benim için bir rahipler krallığı ve kutsal bir ulus olacaksın" derken kastettiği bu olabilir miydi? Ya onları bir ruh halkı, bir halkın dışsal nitelikleri olmayan bir halk yapmayı seçerse? Sürgündeki insanlara eşlik eden peygamber Hezekiel , Tanrı'nın adıyla yaklaşan yeniden doğuşu önceden haber verdiğinde , bu iç küre hakkında konuştu : etten yürek” ( Hez. 11:19). Belki de İlyas'ın duyduğu o çok sessiz, zayıf sesin Tanrı'nın gerçek Tapınağı olduğu, insan ruhunun bu en iç köşesidir ? Sandık, ahit levhalarıyla birlikte kayboldu, fakat Allah Yeremya'nın ağzından, Kendi kanununun onların yüreklerinin levhasına yazılmasını gerektiren yeni bir ahit yapacağını vaat etmiyor mu ? Ve yine Yeremya aracılığıyla Tanrı onlara yüreklerini yola çevirmelerini söylediğinde, bu bir ruh yolculuğu değil midir ?

Söylenenleri ilk kez düşünenler, bu sular maviden bir şimşek kadar sallandı. Şimdi geriye baktılar, tarihlerini hatırladılar - İbrahim'in Tanrı'nın çağrısını işittiği andan çölde dolaşmaya gittiği ve Musa'nın insanları kölelikten özgürlüğe götürmeyi üstlendiği andan, kral Davut'un meshedilmesine kadar. ilahiler söylüyor , kendisini övüyor ve şimdiye kadar yapılanların Tanrı için yeterli olmadığı konusunda uyarıda bulunan peygamberlerin ortaya çıkması . Ve geçmişe dönerek Yahudiler, Tanrı'nın her zaman yanlarında olduğunu, onları bir aydınlanmadan diğerine götürdüğünü, onlara şimdiye kadar duyulmamış bir hikayeyi, kendi hayatlarının hikayesini anlattığını anladılar.

Sürgündeki Yahudilerin hayatı hakkında çok az şey biliniyor. İncil metnini derleyenlerin, tıpkı kendi zamanlarında Sümer ve Mısır'ı tarif etmek istemedikleri gibi, Babil'i tarif edecek ruhları yoktu. Bununla birlikte, Yahudi sürgünlerden bazıları kendi krallıklarında edindikleri ticaret becerilerini kullandılar ve bir servet kazanmayı başardılar. Zengin Yahudilerin yeni evlerini terk etmek için hiç aceleleri yoktu. Böylece sürgün dönemi , bugüne kadar devam eden bir süreç olan Yahudi diasporasının oluşumunun başlangıcı oldu . Babil, Persler tarafından ve MÖ 538'de yenildi . e., Yeremya'nın kehanetinden 70 yıl sonra, Pers kralı II. Kiros , Yahudilerin Babil'i terk etmelerine izin veren bir kararname çıkardı . Küçük bir sürgün grubu atalarının anavatanlarına geri döner, ardından diğerleri gelir.

Sion'a dönüş, yıllar önce sürgüne giden Yahudilerle aynı değil. Bu, antik dünyanın çeşitli kültürlerinin etkisi olmadan oluşmamış, daha kozmopolit görüşlerin taşıyıcısı olan yeni bir nesildir . Bu insanlar harap olmuş ve harap olmuş bir ülkede yeni, zor bir hayata başlamak için geri döndüler . Yanlarında, sürgünde onlara eşlik eden ve esaret altında yazılan kitaplar vardı . Babil esareti sırasında veya sürgünlerin dönüşünden kısa bir süre sonra, Tevrat son şeklini aldı. Judea ve İsrail'in sözlü gelenekleri , zamanların bağlantısı koptuktan sonra geleneklerin sürekliliğini ve gücünü vurgulamaya çalışan, ritüel reçeteleri, yasaları ve soy ağacını ayrıntılı bir şekilde inceleyen rahiplerin ve yazıcıların daha sonra eklenmesiyle kitaplarının arasına serpiştirildi. metnin son baskısında yer alan .

Ancak peygamberlerin sağduyuları ve sürgünün açtığı manevi yaralar da derinlemesine düşünmeyi gerektiriyordu. Harap olmuş toprakları ekerken, harap olmuş üzüm bağlarını yeniden inşa ederken , halk Yeremya'nın, "İşte, günler geliyor" derken ne demek istediğini düşündü . [YH WH] İsrail evini ve Yahuda evini insan tohumu ve sığır tohumu ile ektiğim zaman. Ve onları kökünden söküp ezerek, yok ederek ve yok ederek ve zarar vererek nasıl gözlediğim gibi, inşa edip dikerek de onları gözleyeceğim, diyor Rab . [RAB]. O günlerde artık , "Babalar ekşi üzüm yedi, çocukların dişleri kamaştı" demeyecekler, herkes kendi suçu yüzünden ölecek. Ekşi üzüm yiyenlerin dişleri kamaşacak” (Yer. 31:27-30). Elbette ekşi üzüm bir metafor; herkesin sadece kendi günahından sorumlu olacağı anlamına gelir . Çocuklar artık babalarının günahları için cezalandırılmıyor. Cevap cins değil, birey olacaktır. Dini yükümlülüklerle birlikte, birey fikri, bireysel ruh fikri şekillenmeye başlar, bu fikir, herhangi bir kimliğin ve doğruluğun doğrulandığı klanlar, kabileler ve halklar dünyasında zorlukla yolunu bulur. grupla birlik olmak .

Bu dönemde yeni edebiyat doğuyor. Kısmen , bu, Yahudilerin sürgünde tanıştığı edebiyatın bir taklididir, bu nedenle çoğu zaman, Tevrat ve Peygamberlerden çok, antik çağda yaygın olan dünyevi bilgelik öğretilerini anımsatır. Mukaddes Kitabın Atasözleri ve Vaiz Kitabı gibi daha sonraki kitaplarında, bazen Gilga Mesh'in kinizmi ile karşılaşırız ; bu, Musa'yı dehşete düşürecek ve Amos'u tiksindirecek bir kinizmdir. Ancak artık kültürel mesafe, Yahudilerin kendi eski edebiyatlarını daha keskin bir şekilde algılamalarına izin verdi. Mezmurlar ve Peygamberler üzerine düşünerek, onları ancak şimdi gerçekten anlamaya başladılar ve ilk kez kendilerine şu soruyu sordular: Doğrular neden acı çekiyor? Bir kişi günahlarının karşılığını alıyorsa, haksız yere acı çekmenin anlamı nedir? Bu soru, günah işlemeden acı çeken doğru bir adam hakkında bir kitap olan Eyüp Kitabı'nda gündeme gelir. Ama bu sorunun yanıtı yok , belki dışında: Rab verdi, Rab aldı; Rab'bin adı kutsansın! (İş 1:21). İnsanlar , acı çeken bir kalp diğerine döndüğünde ve şefkatle karşılaşınca bir cevap bulamadığında, insan varlığının en derin derinliklerine ulaştılar . Sebep varsa, akıl ile kavranamaz.

Yeni edebiyat, bu tür yansımalarla o kadar doludur ki, bazen gerçek acı ve neşeyle dolu modern varoluşçu eserlere benzer . Şarkıların Şarkısı'nda , diyalogları her zaman okuyucuya dokunan genç bir çift olan Shulamita ve sevgilisiyle tanışıyoruz. Kız başlıyor:

Uyuyorum ama kalbim uyanık; [işte], kapıyı çalan sevgilimin sesi : “Aç bana bacım, sevgilim, güvercinim, safım! çünkü başım çiyle, buklelerim gece nemi ile kaplı.

Chiton'umu attım; tekrar nasıl takabilirim Ayaklarımı yıkadım; onları nasıl boyayabilirim ?

Sevgilim kuyudan elini uzattı, içim kıpırdadı.

Kalkıp sevgilimin kapısını açtım , mür ellerimden, parmaklarımdan da kilidin kulplarına mür damladı.

<״.>

Elleri, tepeleri çivili altın yuvarlak kerestelerdir ; karnı safirlerle kaplanmış fildişi bir heykel gibidir;

Bacakları altın yuvalara yerleştirilmiş mermer sütunlardır. Görünüşü Lübnan gibi, onunki kişisel, sedir ağaçları gibi!

Ağzı tatlıdır ve o tamamen nezakettir. Bu benim sevgilim ve bu benim arkadaşım, Kudüs'ün kızları! (Ezgi 5:2-5,14-16).

Oh, sandaletler içinde ayakların ne güzel, seçkin kız! Uyluklarınızın yuvarlaklığı, yetenekli bir sanatçının işi olan bir kolye gibidir.

Senin göbeğin, güzel kokulu şarabın [içinde ] tükenmediği yuvarlak bir tastır! Rahminiz zambaklarla çevrili bir buğday yığınıdır.

İki memeniz - iki çocuk gibi, çift kükürt (Ezg. 7:2-4).

Kutsal Yazılarda bu tür metinlerin varlığından son derece utanan hahamlar ve kilise babaları, sürülerine Şarkıların Şarkısı'nın bir alegori olduğunu, ancak bunun tersinin doğru olduğunu açıklayacaklardı. Kitap, insan ilişkilerinin, erotik ilişkilerin şarkısını söylüyor, aşıkların bir sonraki buluşmayı ne kadar sarhoş edici bir şekilde beklediklerini anlatıyor; aynı zamanda yazar, neler olduğunu anlatarak okuyucuya zevk vermeye çalıştığını açıkça göstermektedir. Şarkıların Şarkısı'nın aşık kahramanının tavsiye ettiği gibi:

"Yiyin arkadaşlar; için ve doyun sevgili !" (Ezgi 5:1).

Abram bu şiire nasıl tepki verecekti? Sarah, aşkın ölüm kadar güçlü olduğunu ve büyük suların aşkı söndüremeyeceğini kabul eder miydi, yoksa bir kadının bu kadar özgür olabilmesi ona akıl almaz mı gelirdi ? Ne de olsa, en iyi dizeler tam olarak Shulamite'ye aittir. Bu ayetler yazılmadan önce herhangi bir kadın bu kadar emin bir şekilde " Sevgilim benim, ben de onunum" diyebilir miydi? Mukaddes Kitap sayısız evlilik ve ilişkiden bahseder, ancak burada ilk kez İsrail'in Tanrı ile gerçek yakınlığının özelliği olan eşitlerin karşılıklılığını, yüz yüze ilişkiyi, gizem, drama, gerilim ve neşe bağını görüyoruz. Ezgiler Ezgisi sadece bir alegori olsaydı, aşıkların ilişkisi ruhun (veya İsrail'in) Tanrı ile olan bağlantısının bir yansıması olurdu. Ancak İncil'de İsrail'in Tanrı ile olan zorlu ilişkisinin uzun bir anlatımından sonra ortaya çıkan Ezgiler Ezgisi, daha çok Tanrı ile insan arasındaki ilişkinin insanlar arasında samimi ilişkileri nihayet nasıl mümkün kıldığı hakkındadır.

Ruth'un Kitabı'nda, Eyüp'ün ıstırabı teması ve Ezgiler Ezgisi'ndeki karşılıklılık teması, Kral Davud'dan birkaç nesil önce geçen derin bir insan hikâyesinde iç içe geçmiştir. Bilginler bu metnin tarihi konusunda hemfikir değiller: Onu Krallar dönemine yerleştirenler var ama çoğu kişi onun Babil esaretinden sonra yazıldığına inanıyor. Bununla birlikte, gerçek tarihi olaylarla bağlantısı ne olursa olsun, bu kitap dört bölümden oluşan çok uyumlu bir kısa öykü olmaya devam ediyor.

Bir kıtlık sırasında kocası ve iki oğluyla birlikte evini terk eden ve Musa'nın Vaat Edilen Toprakları seyrettiği Ürdün'ün doğusundaki Moab'a giden Beytüllahim'de oturan Naomi ile tanışıyoruz. Naomi'nin kocası Moab'da öldü ve oğulları Moablılarla evlendi . Ancak bir süre sonra oğulları da öldü ve Naomi, kıtlığın geçtiği Beytüllahim'e dönmeye karar verdi. Gelinleriyle birlikte bir yolculuğa çıkar, ancak biraz düşündükten sonra onlara şunu önerir: “Gidin, her biriniz ananızın evine dönün; Tanrı yapsın [YHWH] ölülere ve bana merhamet ettiğin gibi sana da merhamet etsin! Tanrı sana versin [YHWH] kocanızın evinde birer yuva bulmanızı!" (Rut 1:8-9). Bu sözlerle , bilinmeyenlerin her birine veda ediyor .

itibaren hisseder: Önünde benzeri görülmemiş bir hikaye vardır. Tüm ana karakterler kadınlardır ( " annenin evine git" ifadesi dikkat çekicidir), kendilerini çok zor koşullarda bulan : kendilerini nasıl besleyeceklerini bilmiyorlar. Ancak aynı zamanda herkesin birbirine Allah sevgisi gibi sevgiyle davrandığı, kimsenin komşusunu kullanmaya çalışmadığı, birbirine kenetlenmiş bir ailemiz var . Aile üyeleri birbirlerini gerçekten önemsiyor: Naomi'nin gelinleri kocaları için, kendisi de gelinleri için. Kendini çaresiz bir durumda bulan kayınvalide, gelinlerini beladan kurtarmaya kararlıdır. Onu takip etmeleri halinde gelinleri için ne kadar zor olacağını anlayan Naomi, onlardan ayrılmaya karar verir.

Her iki gelin de gözyaşlarına boğulur ve kayınvalidelerinin yanında kalmak istediklerini söyler; kesinlikle ona olan aşklarına tanıklık ediyor. “Karnımda hâlâ kocanız olacak oğullarım var mı? Naomi acı bir şekilde yanıt verir ve biraz daha fark eder: " Evet, "Benim için hala umut var" dersem ve o gece kocamla birlikte olsam ve sonra oğullar doğurmuş olsam bile, büyüyene kadar bekleyebilir misin? yukarı?" (Rut 1:11-13). Görünüşe göre, sözsüz Sarah sonunda ağzını açmaya karar verdi - sonunda sesini bulan geçmişten bir kadının ayık fikrini duyuyoruz.

Uzun ikna çabalarından sonra Naomi, gelinlerden birini eve dönmeye ikna eder. Ancak ikincisi, Ruth, ünlü sözleri söylerken kendi kendine ısrar ediyor:

“Nereye gidersen git, ben de oraya gideceğim ve senin yaşadığın yerde ben de orada yaşayacağım; Senin halkın benim halkım olacak ve senin Tanrın benim Tanrım olacak.

Ve senin öldüğün yerde ben de orada öleceğim ve gömüleceğim; Tanrı bana şunu bunu yapsın [YHWH] ve daha fazlasını yapacak; beni o savaştan yalnızca ölüm ayıracak " (Rut 1:16-17).

Son cümle, yukarıdakilerle uyumludur: Tamamen farklı koşullar altında tamamen farklı bir karşılıklılıktan bahsediyor olmamıza rağmen , Sevgilim bana ve ben ona aittir .

tarladaki orakçıların peşinden gidip kendisi ve Naomi için biraz tahıl toplamak üzere tarlaya gider . Ancak ilk gün ona karşı merhametli ve özenli bir kişi vardır . Bunu kayınvalidesine anlatır ve zengin ve nazik bir Boaz olan bu adamın ona mükemmel bir eş olabileceğini öğrenir. Bundan sonra Ruth, Naomi ile birlikte Jane Austen'in kahramanlarına ayak uydurarak Boaz'ın kalbini kazanmasını sağlayacak bir plan geliştirir. Her şey mutlu bir şekilde sona erer : Boaz , Ruth'un cüret ve aklıyla sınırlanan cesaretinden hiç utanmazken, anlayışlı ve bilge biri olur .

Ruth'un hikayesi ne romantik Şarkıların Şarkısı ne de Eyüp'ün kaderinin yürek burkan hikayesidir, ancak hem acıyı hem neşeyi hem de olayların Tanrı'nın görünmez katılımıyla ortaya çıktığı hissini içerir. Rut, Boaz ile evlenir ve Obed adında bir oğulları olur. Hikaye muhteşem bir sahneyle sona erer: Artık kendi çocuğu olamayan Naomi, bu çocuğu ... aldı, kucağına aldı ve onun bakıcısı oldu. Sonuç olarak anlatıcı bize Ovid'in Jesse'nin babası ve David'in büyükbabası olacağını bildirir. Bu hikaye, en dayanılmaz ıstırabın bile mutlu bir sona sahip olduğu fikrine ilham veriyor ve bu, olasılığı bazen bir insanın aklına bile gelmiyor. 1. yüzyılda yazdığı gibi . N. e. bir garip Yahudi: [£th] iradesine göre çağrılan, Tanrı'yı sevenler için her şey birlikte iyilik için çalışır.

Ruth ve Naomi'nin ıstırapları boşuna değildi, ancak arkalarındaki Tanrı'nın takdirini ancak tarihin sonunda mutluluklarını bulduklarında takdir edebildiler. Bununla birlikte, İsraillilerin kat ettiği yola geriye dönüp baktığımızda , Yahudi halkının görünmeyenin her şeyden daha önemli olduğunu anlamadan önce meydana gelen büyük değişiklikleri yalnızca biz takdir edebiliyoruz . Bize sadece bu halkın bir parçası olan Ruth ve Naomi'nin başına gelenleri doğru bir şekilde değerlendirmemiz verildi .

Çağımızın başlangıcından yaklaşık iki bin yıl önce, gizemli bir Ses Abram'a seslendi ve onu özel bir kaderin beklediğini duyurdu. Abram , zamanının bir adamıydı, bir yandan gerçek bir vizyoner, diğer yandan becerikli bir iş adamıydı ve yine de daha önce kimsenin yapmadığı bir şeye karar verdi: Ses'e inandı ve tüm hayatını alt üst etti. , yavaş yavaş yeni bir isimle ve sadece onun için hazırlanmış bir kaderle yeni bir insan haline geliyor ve mesele yıldızların tahmin edebileceği kaderle ilgili değildi. Ondan önce, böyle bir şey imkansız görünüyordu. Ama buna ek olarak, onun kaderi ailenin, ulusun ve hatta (henüz değerlendirilmeyen anlaşılmaz bir anlamda ) tüm dünyanın kaderiydi, çünkü İbrahim büyük bir halkın atası olmaya yazgılıydı . benzersiz bir kaderi ve benzersiz bir rolü olan bir halk.

ailesi nesiller boyu bu kaderin öyküsünü sakladı, baba oğluna, anne kızına aktardı. İbrahim'den yarım bin yıl sonra, tüm ulusları yeryüzünden bu kadar kolay bir şekilde yok eden insan varoluşunun tüm talihsizliklerine ve iniş çıkışlarına rağmen, onun soyundan gelenleri Mısır'da buluyoruz, burada firavunun köleleri haline gelip depo inşa ediyorlar . şehirler. Aynı zamanda, Tanrı ile konuşan ve O'nun önünde yürüyen ataları İbrahim hakkındaki efsaneleri de unutmazlar. Yeni bir liderleri var, güvendikleri dili bağlı bir prens. Onlara, atalarının Tanrısının kendisini çağırdığını, kölelikten çıkarılmalarını ve İbrahim'e vaat edilen ülkeye geri dönmelerini emrettiğini anlatır. Tanrı Prens Musa'ya YHWH adını verdi , bu da antik çağın fikirlerine uygun olarak kendisi hakkında son derece önemli bir şey söylediği anlamına gelir: O "vardır", tanrıların Tanrısı, kişinin güvenebileceği bir Tanrıdır.

Musa'nın imanı İbrahim'in imanı gibiydi: O da Ses'e inandı ve onu umdu. Kaderin daha fazla iniş çıkışlarına, İsrailoğullarının Mısır'dan çıkışına ve uzun yolculuklarına rağmen, Musa umudunu kaybetmez; Yemin'in gerçekleşeceğine inanıyor, gelecekte onu yeni ve şaşırtıcı bir şeyin beklediğine inanıyor. Aile tarihinin dış olaylarının arkasında yeni fikirler oluşur: zaman gerçek olur, gelecek mümkün olur. Kişisel seçim anlamlı hale getirilir: geleceği değiştirebilir. Gelecekteki olaylar önceden belirlenmemiştir, yani şu an, davanın sonucunu kesinlikle etkileyecek olan risk olasılığını ve seçim özgürlüğünü ima eder.

Yaşam geleneklerinde somutlaşan bu büyük, karşı konulamaz hareket sayesinde

İbrahim ve Musa, tarih ilk kez insan bilinci tarafından gerçek bir şey olarak algılanıyor ve gelecek artık fiilen bugün tarafından belirleniyor. Bu hareket, zamanın hareketidir: sona erdiğinde, zaman tarih olur. Ancak bu hareketin, diğer tüm toplumların sandığı gibi Çark'ın dönmesiyle hiçbir ilgisi yoktur ; döngüsel, tekrarlayıcı değildir . Her an benzersizdir ve tekrarlanamaz, tıpkı herhangi bir kaderin benzersiz ve tekrarlanamaz olması gibi . Tarih bir süreçtir; belli bir yöne gidiyor , ancak hangi yöne gittiği pek belli değil. Ve süreç tamamlanmadığı için bu umut veriyor ve bunun sadece hareketle ilgili değil, ilerlemeyle ilgili olduğuna inanmakta özgürüm.

Ancak, herhangi bir seçim doğru ya da yanlış olabilir. Doğru seçimi yapmak için, kalbime kazınmış olan Tanrı'nın kanununa dönmeliyim . Sadece halkın liderlerine değil, kişisel olarak bana da seslenen Sesi dinlemeliyim . Kendimi ciddiye almalıyım. Bu şekilde, birçok sıkıntıdan sonra Yahudi halkı, Davud benliğinden ruhani bir benliğe, başkalarına şefkat gösterebilen bireysel bir benliğe geçebildi .

Yahudiler bize yeni bir kelime dağarcığı, yeni bir Ruh Tapınağı, daha önce bilinmeyen en geniş düşünce ve duygu yelpazesini verdiler. Yüzyıllarca süren acılar ve çetin imtihanlar sonucunda , kendi planını yaratımlarında somutlaştıran ve insanlık tarihine kasten müdahale eden , evrenin Yaratıcısı olan tek Tanrı'ya inanmaya başladılar . Eşsiz inançları - tektanrıcılık - sayesinde Yahudiler bize Büyük Birliği, bütünleyici bir dünya inşasını ve çelişkili çoktanrıcılık fenomeni üzerinde yadsınamaz bir üstünlüğe sahip bir dünya görüşünü verebildiler . Bize Batı bilincini, tek Tanrı'nın - vicdanın sessiz , zayıf sesi , şefkat Tanrısı'nın - dindarlığın dışsal tezahürlerine can attığı inancını verdiler . Yarattığı her canlıya ve her şeyden önce kendi suretinde yarattığı insana önem veriyor ve aynısını bizden istiyor.

Yoel peygamber, Moablı Ruth'un kulaklarını toplama öyküsünde hissedilen, Yahudi fikirlerinin kademeli olarak evrenselleşeceğini bile önceden bildirdi. Joel, Yahudilerin Babil'den dönüşünden sonra büyük olasılıkla şu kehanette bulundu :

“Ve sonra vaki olacak ki, Ruhum'u bütün beşerin üzerine dökeceğim . Oğullarınız ve kızlarınız peygamberlik edecek, büyükleriniz düş görecek ve genç adamlarınız görümler görecek.

Ve o günlerde kullarımın ve cariyelerimin üzerine de Ruhum'u dökeceğim” (Yoel 2:28-29).

Yahudiler bize Dış ve İç, Nesnel Gerçeklik ve İç Yaşamı, dünya görüşümüzü ve manevi dünyamızı verdiler. Yahudi rüyalarını görüyor ve Yahudi umutlarını besliyoruz. Sabah uyandığımızda veya karşıdan karşıya geçtiğimizde bile Yahudi kalıyoruz. Kelime dağarcığımızın önemli bir kısmı - "yeni", "macera", "sürpriz" gibi popüler terimler dahil; "benzersiz", "bireysel", "kişilik", "meslek"; "zaman ", "geçmiş", "gelecek"; "özgürlük", "ilerleme", "ruh"; "inanç", "umut", "adalet" - bize Yahudiler tarafından verildi.

zamandan bugüne

Yahudiler kendileri kaldı

Bugün, Mukaddes Kitaptaki her kelimenin Tanrı tarafından indirildiğine yalnızca, her türlü bilimsel araştırmadan ateş gibi korkan ve bilinçli olarak kendini kandıran ortodokslar inanmaktadır . Aynı zamanda, kendi zihinlerini kontrol altında tutmaları gerekir, çünkü herhangi bir okuyucu, modern İncil eleştirisine erişimi olmasa bile, Kutsal Yazıların heterojen yapısına dikkat eder, çelişkili tutum ve yargıları, bariz tutarsızlıkları ve hataları fark eder. Modern bilimsel metodolojiye başvurmadan ve İbranice İncil'deki metinlerin tutarsızlığına göz yummadan bile, İncil metninin inanmak istediğimiz Tanrı'yı tasvir etmeyen parçalarını içgüdüsel olarak reddediyoruz. Örneğin Yeşu Kitabında, İsrailoğullarının Tanrı'nın emrine uyarak çocuklar ve kadınlar da dahil olmak üzere tüm Kenan sakinlerini kılıçla nasıl yok ettiklerini okuyoruz ve Mezmur'da sürekli olarak Tanrı'dan herkesi acımasızca yok etmesini istiyor . düşmanları. Belki bunu yazanlar Tanrı'dan ilham aldıklarına inanıyorlardı ama biz onların inancını paylaşmıyoruz.

sabırlı ve merhametli olabilir , ancak bazen ürkütücü, zorba ve inatçı (Saul örneğinde olduğu gibi) ve Mezopotamya hükümdarlarına ayak uyduran biri olabilir. Şekerli bir tebrik kartından Tanrı'ya benzemediği gerçeği hakkında endişelenmenin bir anlamı olduğunu düşünmüyorum. Eğer bu gerçekten de her şeyin Yaratıcısı olan Tanrı ise, O'nun bazı açılardan bizim anlayışımızın ötesinde olması ve bu nedenle bizde korkuya neden olmasında şaşılacak bir şey var mı? Bana gelince, bir dizi şüpheli vakayı haklı çıkarmaya hazırım - hatta İshak'ın neredeyse kurban edilmesi gibi şok edici bir olay bile. Unutmayın, bu yeni bir inançtı ve ele aldığı insan malzemesi her zaman birinci sınıf değildi.

ve en acımasız kan dökülmesinin Tanrı'nın iradesine atfedilmesi gerektiği anlamına gelmez . Sanırım dindar bir mümin bile bu vahşetlerin arkalarında Allah'ın olduğuna yanlışlıkla inanan insanların işi olduğunu kabul edecektir. İbranice İncil'de anlatılan hikaye , birçok gelişim aşamasından geçen ve tüm canlılar gibi yavaş yavaş veya aniden değişen bilincin evriminin hikayesidir .

Bununla birlikte, hiçbir şey bizi bu hikayenin altında yatan deneyimin yukarıdan indirildiğine ve Tanrı'nın ruhunun Yahudi bilincinin yüzlerce yıllık evrimini desteklediğine inanmamızı engellemiyor. Kültürel kimliğini birkaç bin yıldır açıklanamaz bir şekilde koruyan Yahudi halkının tarihi , bir mucizeye yaklaşan benzersiz bir olgudur. Sümerler, Babilliler, Asurlular bugün nerede? Ve Yunanistan ve Mısır, modern haritada hala var olsalar da, bu ülkelerin nüfusunun kültür ve etnik bileşiminin, antik çağda bu topraklarda yaşayan halklarla çok az ortak yanı var. Ancak Yahudi halkının hayatta kalması gerçeği ne kadar inanılmaz görünürse görünsün, daha da büyük bir mucize, gerçeği anlamak için Yahudilerin geliştirdiği tamamen yeni bir yaklaşımdır , tüm eski dünya görüşlerine ve dinlere tek alternatif haline gelen bir yaklaşım. Tanrı'nın parmağı insan kaderinde kendini gerçekten göstermişse, durum budur.

İncil'deki hikayedeki karakterler mükemmel değildir . İki bin yıllık bir "ailenin" tarihi gibi, Mukaddes Kitap, tek bir insan yaşamının onsuz yapamayacağı çekişmeler ve sorunların açıklamalarıyla doludur . Mukaddes Kitap kitaplarının içeriği birçok şekilde yorumlanabilir. İncil'e feminist eleştiri açısından yaklaşırsak, önümüzde ilkel ataerkillik çağında erkek istismarlarını yüceltmek için yaratılmış bir efsaneler ve mitler koleksiyonumuz olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte, bu bakış açısına bağlı kalarak , daha sonraki materyalleri, özellikle de Ruth Kitabı'nı görmezden geliyoruz ve İncil'in algı evriminin belgesel bir kanıtı olduğunu ve bu evrimin kökenlerinin ilkel dünya görüşü olduğunu dikkate almıyoruz. Sümer'in. Elbette İncil'in, saldırgan erkek savaşçıların Dünya Tanrıçası'nı kendilerinin göksel bir yansımasıyla değiştirdiği bir darbeyi işaret ettiği düşünülebilir , ancak böyle bir hipotez feministlerin kalpleri için değerli olsa da , inandırıcı arkeolojik kanıt bulamıyor . Mevcut veriler, çok eski zamanlardan beri en güçlü tanrının "cennette" olduğuna, yani dünyevi yaşamın muhalefeti olduğuna tanıklık ediyor ; ve böyle bir tanrının dünyayı doğurduğuna inanıldığı için erkek olarak temsil edildi.

, mitolojik ve tarih karşıtı olduğunu ve Yahudilerin inançlarının tarihsel olaylara dayanan ve dolayısıyla benzersiz olduğuna inanmak için hiçbir nedenleri olmadığını iddia edebilirsiniz . Ancak bu tür argümanlar mantık açısından savunmasızdır, çünkü ispatlanması gereken şey orijinal öncül olarak alındığında safsatadırlar. Aslında, gördüğümüz gibi, tüm dinler döngüsel-mitolojiktir ve Batı bilincinin içinde kendini gerçekleştirdiği Yahudi-Hıristiyan eğilim dışında, tarihle hiçbir ilgisi yoktur.

Postmodernistlerin örneğini izleyerek İncil'i bir dönemde bir araya getirilmiş heterojen, ilgisiz metinlerin bir koleksiyonu olarak okuyabiliriz.

Babil esareti ve sonrası ve harici olarak tutarlı bir edebiyat külliyatı halinde organize edildi. Ancak bu yaklaşım, Mukaddes Kitabın dokunmuyor gibi göründüğü okuyucular üzerinde bile yarattığı muazzam duygusal ve ruhsal etkiyi göz ardı etmekle kalmıyor, aynı zamanda onun bir bütün olarak toplum üzerindeki güçlü etkisini de hesaba katmıyor . İncil tarihindeki dönüm noktaları: Abram'a verilen müthiş emir Iekh-Iekha ; Musa'ya ifşa edilen Tanrı'nın gizli Adı; şarkı Mari uzak bir kıyıdayım; Yüce Allah'ın On Emri ; Davut'un iyi Çobanı; İşaya'nın kutsal dağı - her birimizin yaşamıyla derin bir bağlantısı olmayan geçiş noktaları olarak adlandırılamaz. İncil'e dönmeyen modern tarihin büyük kurtuluş hareketlerini hayal etmek de imkansızdır . Abolisyonizmin kökenleri İncil'dedir; Uzak Doğu ülkelerinde (Güney Kore, Filipinler ve Çin) hapishane koşullarındaki değişiklikler, medeni haklar, yerli ve yerinden edilmiş halkların hakları için, ifade özgürlüğü ve demokrasi için, Güney Afrika'da ırk ayrımcılığına karşı mücadele etmek ; savaş karşıtı ve sendikal hareket; Polonya Dayanışma Tüm bu modern hareketler İncil'in dilini kullanmıştır; İncil'i bilmeden Harriet Tubman, Sojourner Truth, Mary Harris Jones, Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Cesar Chavez, Helder Camaro, Oscar Romero, Rigoberta Menchu, Corazon Aquino, Nelson Mandela gibi büyük kahramanlarını anlamak imkansızdır . Desmond Tutu, Charity Kaluki Ngilu, Harry Wu .

Çıkış Kitabını genellikle bir eylem planı olarak gören bu hareketlere ek olarak, dünyamızı başka güçler şekillendiriyor: kapitalizm, komünizm ve demokrasi . Hem kapitalizm hem de komünizm İncil'in gayri meşru çocuklarıdır; her ikisi de, İncil inancının suretinde ve benzerliğinde yaratılmış ve taraftarlarından daha iyi bir gelecek için değişmeyen bir umut, gayri safi yurtiçi hasılada büyüme veya işçiler için bir cennet getirecek parlak bir yarın talep eden bir tür gelişmekte olan dindir . . Döngüsel Doğu'da, Hinduizm, Budizm, Taoizm veya Şintoizm içinde hiçbir ideoloji ortaya çıkamazdı . Ancak, Tanrı'sız bir inanç olarak, hem kapitalizm hem de komünizm deliliğin farklı tezahürleridir; ikisi de gerçekleşmeye mahkum olmayan fantezilerdir. Demokrasi, onlardan farklı olarak, doğrudan Yahudi birey kavramından gelişir, çünkü herhangi bir kişi Tanrı'nın bir benzerliğidir ve her bireyin kaderi benzersizdir . Yahudilerin müdahalesi olmasaydı, "tüm insanların eşit yaratıldığı" fikrinin "apaçık bir gerçek" 1 olarak kabul edilmesi pek mümkün olmazdı .

Mukaddes Kitap, yalnızca dışsal birliği olan bir hodgepodge olarak ele alınamaz . Muhteşem bir edebiyat eseri olarak da okunabilir ve analiz edilebilir . Bu sorun Jack Miles tarafından Tanrı : Bir Biyografi'de ortaya atılmış ve parlak bir şekilde çözülmüştür. Tanrı'nın edebi dramanın kahramanı olarak görüldüğü yer. Biraz farklı olsa da benzer bir pozisyon, İncil'i bilmeniz gereken her şeyin bulunduğu dünyevi talimatların bir tür özeti olarak gören hem Yahudi hem de Hristiyan İncil'in lafzı uzmanları tarafından benimsenmiştir . Şahsen, bana en uygun yaklaşım, İncil'in Tanrı'nın çok aşamalı bir vahyine tanıklık eden bir belgeler koleksiyonu olarak algılanması gibi görünüyor . Bu belgeler , anlaşılmaz bir Tanrı'ya gelişen, kişisel bir inanca sahip olmamızı sağlar . Martin Buber'in çok güzel bir şekilde ifade ettiği gibi, "Tanrı kelimesini kim söylüyorsa ve gerçekten Sen demek istiyorsa... .

Yahudilerden haksız yere en değerli hediyeyi aldık - etik tektanrıcılığın uzun ve karmaşık bir oluşumu olan inanılmaz bir hikaye . Onsuz, eşitlik ve kişiselcilik fikirlerimiz doğup olgunlaşamazdı. Bu gelişme kaçınılmazdı. Ancak Tanrı'nın varlığını kanıtlamak imkansız olduğundan, O'nun gerçekten İbrahim, Musa veya İşaya ile konuştuğu iddia edilemez. Atalara ve peygamberlere konuşan Sesi duyup duymadığına herkes kendisi karar verir. Eğer öyleyse, inandığımız şeyi bize kanıtlamaya gerek olmadığı için kanıt gerektirmez. Nihayetinde, kişi Tanrı'ya, Timbuktu'nun veya Andromeda takımyıldızının varlığına inandığı gibi inanmaz. İnsan Tanrı'ya tıpkı bir arkadaşa inandığı gibi inanır ya da ikisine de inanmaz. Başka bir deyişle, Allah'a iman söz konusu olduğunda, her okuyucu kendisiyle, kendi şüpheleri ve inançlarıyla mücadele etmek zorunda kalacaktır.

Bununla birlikte, Yahudilik denen inanç sisteminin Batı'da benimsenen ilerici bir dünya görüşü olduğu, Batılı olmayan pek çok veya neredeyse tamamı tarafından bir dereceye kadar benimsenen bir dünya görüşü olduğu tartışılabilir (ve umarım bunu başarabilmişimdir). . Tarihsel, edebi, felsefi, dini ve teolojik metinlerde sürekli olarak bu "gelişme dünya görüşüne" atıfta bulunulur; aynı zamanda “döngüsel dünya görüşüne” karşıt bir tavır sergiler, ancak özüne ilişkin ayrıntılı açıklamalar nadirdir ve beşeri bilimler veya sosyal bilimler okuyan bilgili bir öğrenci bile bilmeden kolayca diploma alabilir.

bu terimlerin ne anlama geldiği ve bu fenomenlerin ana sonuçlarının neler olduğu.

Döngüsel dünyanın başlangıcı ve sonu yoktur. Bununla birlikte , bizim için zamanın bir başlangıcı vardır, ister Yaratılış'taki Tanrı'nın ilk sözleri olsun, ister başlangıçta Tanrı gökleri ve yeri yarattı, ister modern bilimsel teori olan Big Bang'i yaratamadı. Yahudiler için olmasaydı ortaya çıktı. Zamanın bir başlangıcı vardır, bu da bir sonu olması gerektiği anlamına gelir. O nasıl biri olacak? Tevrat, Tanrı'nın tarih yazarken kendi amaçları olduğunu ve buna bir son vereceğini belirtir, ancak peygamberler bu sonucun bizim komşumuza karşı tutumumuza ve yaptığımız seçime bağlı olduğunu öğretir.

İnanmayanlar, İbranice adalet ve merhamet Tanrısı olan Tanrı'nın neden değerlerimizi desteklediğini ve her çabamızı başarısızlığa mahkûm etmediğini sorabilirler. Ancak Yahudi peygamberler, tüm insanlığın en cüretkar rüyalarını zaten söylediler. Yeşaya , Rab'bin Evine [YHWH] akın edecek tüm uluslara gerçek imanın vahyedileceğini , Rab'bin bize Kendi yollarını öğreteceğini , kılıçlarımızı döverek saban demirleri yapacağımızı söyledi . Ve evrensel kardeşlik, barış ve adaletin bu muhteşem hayalini paylaşanlar , büyük peygamberlerin gördüklerini ve hissettiklerini görebilen ve hissedebilenler , Allah'sız adalet olmadığını anlayacaklardır.

Ancak Allah'a inananların da düşünecek bir şeyleri vardır . Yahudilerin attığı temeller üzerine kurulu Batı dünyasında, yoksulların ve çaresizlerin sesi çoğu zaman duyulmaz oluyor.

Peygamberler ateşli ve tutkulu bir şekilde İsrail ve Yahuda'yı dul kadınları, yetimleri ve kendilerine bakamayan yabancıları unutmamaya çağırdılar. Bu tür insanlar bugün aramızda. Bunlar bekar anneler , aç çocuklar, savunmasız göçmenler, müreffeh toplumumuzun fark etmediği hayaletler . Dünyadaki çocukların yarısı her gece yatağa aç giriyor ve yedi çocuktan biri açlıktan ölme riskiyle karşı karşıya. Bu tür istatistikler, inananlara , çocukların acı çekmesinin Tanrı'nın var olmadığının kanıtı olduğu görüşünde olan Dostoyevski'nin sözlerini sürekli olarak hatırlatmalıdır . Ayrıca Rab'bin korkunç gününü de unutmamalıyız. [YHWH] zenginliğimizi ve refahımızı yok edecek ve belki de yıkılan Tapınak ve YHWH'nin halkından nasıl yüz çevirdiği hakkında inancımızın kalelerini yerle bir edecek .

Çünkü adalet olmadan Tanrı yoktur.

İbranice İncil kitapları

İbranice İncil'in kitapları üç gruba ayrılır: Tevrat, Nevi'im ve Ketuvim. Bu kelimelerin ilk harfleri , Musevi geleneği çerçevesinde İncil'in ortak adı olan Tanah'ın kısaltmasını oluşturur . Aşağıda, genel olarak kabul edilen kanonda yer alan İbranice İncil kitaplarının bir listesi bulunmaktadır. Bu liste, çağımızın başında Filistinli Yahudiler tarafından derlendi , ancak büyük olasılıkla, bileşimi konusunda fikir birliğine çağımızdan önce bile ulaşıldı. Bu kitaplara ek olarak, Yahudilerin ve Protestanların Apocrypha ve Katolikler ve Ortodoks - deuterokanonik kitaplar olarak adlandırdıkları başkaları da vardır . Bazen kanona dahil edildiler ve bazen reddedildiler. Listelenen tüm metinlerin tam İbranice versiyonuna sahip değiliz . Bazılarının kökeni, yalnızca metnin en eski çeviri olan Septuagint'in 

el yazması kopyalarına dahil edildiği ana kadar izlenebilir.

MÖ son yüzyıllarda diasporadaki Yahudiler için icra edilen İbranice'den Yunancaya Kutsal Yazılar .

Tevrat (veya Öğretme) 1

Название Английское

на иврите

название

Bereshit

Genesis

Shemot

Exodus

Vayyiqra

Leviticus

Bemidbar

Numbers

Devarim

Deuteronomy

Русское название

Бытие

Исход

Левит

Числа Второзаконие

Tevrat'ın anlatı kısmı esas olarak ilk iki kitaba dayanmaktadır: dünyanın yaratılışından Yusuf'un Mısır'da ölümüne kadar geçen dönemi kapsayan ve İbrahim'in hikayesini içeren Tekvin Kitabı ve Mısır'dan Çıkış Kitabı . İsrail oğullarının Mısır esaretinde kalmalarını, Musa önderliğinde Mısır'dan çıkışlarını ve Sina'da Tanrı ile buluşmalarını anlatır. Exodus kitabı, ritüel nitelikteki emirlerle sona erer. Levililer kitabı, yazarları Levi kabilesinden rahipler olan yasal ve ritüel reçetelerin bir listesidir. Sayılar kitabı böyle adlandırılmıştır çünkü İsrail'in oğullarının sayısıyla başlar.

Tora adı bazen Kanun olarak çevrilir. Ayrıca. Tevrat, beş kitap içerdiğinden Pentateuch olarak adlandırılır. — Yetki.

savaş için; bu kitap , İsrailoğullarının Sina çölündeki gezintilerinin arasına normatif eklerle serpiştirilmiş anlatımına devam ediyor . Sayılar Kitabı, İsrailoğullarının Ürdün'e yerleşmesiyle sona erer. Tesniye, Musa adına ortaya konan ve Musa'nın ölümüyle sona eren dini ve medeni hukuk alanından bir dizi yasadır .

Nevi'im (Peygamberler)

İlk peygamberler

İsim İngilizce Rusça isim

İbranice	İsim
Yehoshua	Yeşu	Yeşu Kitabı
Shofetim	Hakimler	İsrail Hakimleri Kitabı
Şemuel	samuel	Birinci ve İkinci Krallar
Melakhim	krallar	Üçüncü ve Dördüncü Krallar

, İsrail'in Kenan'daki yerleşiminden Yahuda'nın düşüşüne ve Babil esaretine kadar olan tarihini anlatıyor . Karakterler arasında Samuel gibi peygamberler olmasına rağmen, bu kitaplar doğası gereği "peygamberlik" olmaktan çok anlatı niteliğindedir . Bu kitapların adı - Peygamberler - çünkü daha sonra Musa ve Yeşu ile başlayan İsrailoğullarının tüm önde gelen liderleri peygamber olarak kabul edildi.

sonraki peygamberler

İsim	İngilizce	Rus adı
İbranice	İsim
Yeshayahu	Yeşaya	Yeşaya Kitabı
Yirmeyahu	Yeremya	Peygamber Yeremya Kitabı
Yehezqel	Hezekiel	Peygamber Ezekiel'in Kitabı

Oniki Küçük Peygamber*

Название

Английское

на иврите

название

Hoshea

Hosea

Yoel

Joel

Amos

Amos

Ovadya

Obadiah

Yona

Jonah

Mikha

Micah

Nahum

Nahum

Havaqquq

Habakkuk

Tzefanya

Zephaniah

Haggay

Haggai

Zekharya

Zechariah

Malakhi

Malachi

Русское название

Книга Пророка Осии Книга Пророка Иоиля Книга Пророка Амоса Книга Пророка Авдия Книга Пророка Ионы Книга Пророка Михея Книга Пророка Наума Книга Пророка Аввакума Книга Пророка Софонии Книга Пророка Аггея Книга Пророка Захарии Книга Пророка Малахии

İşaya'dan Malaki'ye kadar sonraki tüm peygamberler gerçekten de peygamberlik kitaplarıdır. Genellikle son on iki Peygamber tek bir parşömene dahil edilirdi.

1 Bu kitapların başlığı küçük ciltleriyle açıklanmaktadır . — Yetki.

Ketuvim (Kutsal Yazılar)

İsim	İngilizce	Rus adı
İbranice tehillim	İsim Mezmurlar	Zebur
Mişle	atasözleri	Atasözleri Kitabı
Iyyov	iş	Süleyman İş Kitabı
Şir Hashirim	Şarkıların Şarkısı	Şarkıların Şarkısı Kitabı
kızgınlık	Ruth	Süleyman Ruth'un Kitabı
Ekha	Ağıtlar	Yeremya'nın Ağıtları Kitabı
Qohelet	din adamları	Vaiz Kitabı,
Ester	Ester	veya Vaizin Ester Kitabı
daniyyel	Daniel	peygamber kitabı
Ezra-Nehemya	Ezra-Nehemya	Daniel Ezra'nın Kitabı,
Divre Hayyamım	Günlükler	Nehemya Kitabı Birinci ve ikinci

Tarih Kitapları

Şüphesiz Yahudiler için Kutsal Yazıların özü Tevrat'tır, ancak "Tevrat ve Peygamberler" kombinasyonunun sıklıkla kullanılması Kutsal Yazıların bu iki bölümünün birbirinden ayrılamaz olduğunu düşündürür. Görünüşe göre heterojenlikleri nedeniyle Kutsal Yazılar kategorisine giren çeşitli metin türlerinden oluşan bir koleksiyon olan İbranice İncil'in üçüncü bölümüne biraz daha az önem verilir. Bu gruptaki şeref yeri Mezmurlar tarafından işgal edilmiştir. Beş küçük kitap, beş parşömen: Ezgiler Ezgisi, Ruth, Yeremya'nın Ağıtları, Vaiz ve Ester bayram günlerinde sinagogda okunur . Chronicles'ın birinci ve ikinci kitapları, Krallar Kitaplarından birebir alıntılar içerir ve dünyanın yaratılışından Yahudilerin Babil esaretinden sonra Vaat Edilen Topraklara dönüşüne kadar İsrail halkının tarihini ortaya koyar. İbranice İncil'i rahatlatıcı bir notla tamamlayın ve ezilen Yahudilere gelecek için umut verin.

( yani bir kitap) olarak kabul edildiğinden, İbranice İncil 24 kitaptan oluşur ; Septuagint, yukarıda belirtilen 24 kitaba ek olarak , Katolikler ve birçok Ortodoks Hıristiyan tarafından kabul edilen birkaç Apocrypha veya deuterocanonical kitap içerir: Judith; Tobit; Maccabees'in Birinci ve İkinci Kitapları; Bilgelik Kitabı So Lomon; Sirach oğlu İsa'nın kitabı ; Baruch Kitabı; Daniel Kitabı'na Yunanca eklemeler Daniel 3:24-90, 13. bölüm (Susanna'nın öyküsü) ve 14. bölümdür (dirgen ve ejderha). Buna ek olarak, birçok Ortodoks Hristiyan Kutsal Yazılara şu kitaplardan bir veya daha fazlasını dahil eder: 1 Ezra (Ezra ve Nehemya'nın Septuagint'teki kitapları toplu olarak 2 Ezra olarak adlandırılır), 3 ve 4 Makabiler, Süleyman'ın Mezmurları ve bazen daha fazlası daha az önemli eserler ve eklemeler. Hristiyan İncil'indeki kitapların sırası, İbranice İncil'dekinden farklıdır .

kronoloji

Bu kronoloji hiçbir şekilde eksiksiz olduğunu iddia etmez; burada sadece kitapta bahsedilen tarihsel bölümlerle ilgili tarih ve dönemlerin kısa bir listesi verilmiştir. Kalın yazılan tarihler yaklaşıktır . İbrahim ve Musa'nın yaşamlarıyla ilgili tarihler de oldukça tartışmalı görünüyor.

MÖ 3200 e.	Sümer'de yazının icadı.
1850	0 Gılgamış'ın kaydı . Abram (İbrahim) Kenan'a gider.
1750	Hammurabi kanunları ilan edildi.
1720-1552	Mısır Hiksoslar tarafından yönetilmektedir.
1700	İsrail'in oğulları Mısır'a taşınır .
1377-1358	Akhenaten (Amenhotep IV), Güneş tanrısı Aton'a tek bir kült kuran Mısır'ın hükümdarı olur.

1347-1338	Mısır Tutankamon tarafından yönetiliyor.
1304-1290	Mısır tahtı, büyük olasılıkla "Yusuf'u tanımayan" ve İsrail oğullarını köleleştiren aynı firavun olan Seti I tarafından işgal edildi.
1290-1224	Mısır II. Ramses tarafından yönetilmektedir. (Büyük olasılıkla , Exodus onun saltanatı sırasında gerçekleşti.)
1250	Musa liderliğindeki Yahudiler Mısır'ı terk eder. Sina'da buluşma.
1220-1200	Yeşu ve İsrailoğulları Kenan'ı işgal eder.
1200-1025	Yargıçlar Çağı ve Kenan'daki İsrail Kabilelerinin Birliği.
1030-1010	Birleşik İsrail kabileleri Saul tarafından yönetiliyor.
1010-970	Birleşik İsrail krallığı David tarafından yönetilmektedir.
1000	Davut Kudüs'ü alır ve onu başkenti yapar.
970-931	Süleyman İsrail'i yönetir. Daha sonra Tevrat haline gelecek olan geleneklerin koleksiyonu başlar.
966	Süleyman, Yeruşalim'de Mabedi inşa eder.
931	Birleşik İsrail krallığı, İsrail ve Yahuda olarak ikiye ayrıldı.
874-853	İsrail, eşi Jezevel ile Ahab tarafından yönetilmektedir . İlyas'ın kehanetleri.

750	Amos kehanet etmeye başlar ve biraz sonra Hoşea.
740	Tanrı, Tapınakta Yeşaya'ya seslenir. İşaya'nın kehanetlerinin başlangıcı. Micah'ın kehanetleri.
722 veya 721	Asur kralı II . Sargon'un birlikleri İsrail'in fethini tamamlar ve halkını esir alır. On kuzey kabilesi ortadan kaybolur.
716-687	Yahuda, son değerli krallardan biri olan Hizkiya tarafından yönetiliyor .
687-642	Manaşşe Yahudiye'de hüküm sürer. Tapınakta pagan ibadetini teşvik eder ve (sonraki geleneğe göre ) İşaya'yı idam eder.
640-609	Yoşiya, son makul kral olan Yahudiye'de hüküm sürer . Dini reform yapmaya çalışıyor ve en önemli tarihi belgelerin yayınlanmasını teşvik ediyor: Tesniye, Yeşu Kitabı, Hakimler Kitabı ve Krallar Kitabı.
605	Jeremiah, Yahuda için 70 yıllık bir sürgün olacağını tahmin ediyor.
16 Mart 597	Nebuchadnezzar, Kudüs'ü işgal eder ve tutsak Yahudileri Babil'e götürmeye başlar.
Temmuz-Ağustos 587 veya 586	Nebuchadnezzar Tapınağı yıkar, Yeruşalim'i yerle bir eder; Yahudilerin kovulması beş yıl daha devam ediyor.

539	Pers kralı Cyrus, Babil'e girer ve Babil'e taşınan tapınakları orijinal yerlerine geri döndürür.
538	Cyrus, sürgünlerin Vaat Edilen Topraklara dönmesine izin veren bir kararname çıkarır.
Bahar 537	İkinci Tapınak kuruldu.
520-515	İkinci Tapınağın inşaatı tamamlandı.
450	Görünüşe göre Eyüp Kitabı, Ezgiler Ezgisi, Rut Kitabı ve Mezmurların önemli bir bölümü bu dönemde yazılmıştır.

İçindekiler

YAHUDİLERİN HEDİYELERİ 2

giriş 4

bunlar yahudiler 4

BEN 7

Ay ışığında tapınak 7

İlk dini deneyim 7

III 26

karanlıkta yol 26

Bilinçte devrim 26

III  Mısır 46

Kölelikten özgürlüğe 46

IV  Sina 61

Ölümden hayata 61

V  Kenan 81

Kabileden ulusa 81

VI Babil 99

çoktan bire 99

zamandan bugüne 118

Yahudiler kendileri kaldı 118

Popüler bilim baskısı

Thomas Cahill

YAHUDİLERİN HEDİYELERİ
Çölde Gezgin Bir Kabile
Dünyanın Düşünce Biçimini Nasıl Değiştirdi ?

Batı dünyasının tarihini, Batı'nın manevi mirasını oluşturan paha biçilmez hazineleri bize veren halkların tarihi olarak sunmak istiyorum. Batılı dünya görüşünün evrimi, nasıl olduğumuz ve neden böyle düşündüğümüz ve hissettiğimiz hakkında olacak. Her şeyin tehlikede olduğu ve Batı tarihini besleyen kudretli ırmağın yüzlerce değersiz ırmağa bölünme, donma veya buharlaşma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığı kader anlarının hikayesi olacak.

TOMAC CAHILL

Eski dinler ve felsefeler, hayatı sonsuz bir doğum ve ölüm döngüsünün parçası olarak görüyordu. Zamanı büyüklere benzetiyorlardı) ׳ Tekerlekler); Böylece İbrahim ve Musa kavmine kadar vahiy gelmemişti ki zaman, sonu gelecekte gizli olan bir hikaye gibidir.

Bu içgörü, benzersiz bir kaderi ve ilerleme inancımız olan bir insan olarak yeni bir insan algısını doğurdu.

Cahill HpednpUHtLMaem, Batı uygarlığının kökenlerine doğru nefes kesici bir yolculuk. Bugün bize ne söylemesi gerektiğini göstererek Mukaddes Kitaba olan ilgiyi yeniden canlandırmayı başardı.

San Francisco Chronicle

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar