MASONÎK SÖZLÜK

LA DÎCTATURE DE LA FRANC - MAÇONNERlE
SUR LA FRANCE DOCUMENTS

TÜRKİYE BÜYÜK LOCASI BÜYÜK DAİMÎ HEYETİ

4/8/1965 Tarih ve 1937 Numaralı bildirisiyle yayınlanmıştır.

Aziz Kardeşlerim

Her dilde mükemmel benzeri bulunduğu halde bizde olmayan bu sözlüğü sizler için derledim.

Kusuru her halde pek çok olan bu denemede bu­lacağınız eksiği, yanlışı bildirirseniz müsvedde ma­kamında kaleme alman bu küçük eserin ikinci bas­kısı topluluğumuza lâyık güzel bir rehber olur.

Hepimiz namına teşekkürler.

A. ZOLETTİ

—    A —

AÇILIŞ — Remzen öğle vakti — Locada ça­lışmağa başlama

AGAP — Toplantıdan sonra ritüel dışı kardeş­çe yenen yemek, Davetyelerle bildirilmesi usulden­dir. Ritüelik resmî şölene de Türkçe’de Agap denili­yorsa da bunun aslı «Banquet» dir.

Hıristiyanlığın ilk çağlarında da birlikte yenilen yemeğe, Agap denirdi.

AİDAT — Genel masrafı karşılamak üzere her üyenin, üç ayda bir ödemesi gereken senelik para, her topluluk bunu ihtiyacına göre — ve senelik zi­yafet bedeli dışında olmak üzere — tayin eder.

AKASYA — (Rumca AKAKTA) Masonluğun değerli ağacı, Hiramın mezarı üzerinde yaprakları gece eğilip gündüz göğe doğru bakan, odunu çürü­meyen bu ağaç Zia’ya kavuşmağa çalışan Maso­nun timsalidir.

Fransa’da 1902 den beri, bu isimde bir mason risalesi neşr edilmektedir.

ALÂMET — Locada vazifelilerin taktıkları eşarp kordon, önlük ve saire gibi işaretler.

Gönye, üstadı Muhteremin; Cetvel, Birinci Na­zırın; Şakül, İkinci Nazırın kordonlarında bulunur. Hatibin kordonunda, açık bir kitap, Kâtibinkinde. çapraz iki tüy; Hazinedarmkinde, çapraz iki anah­tar; Hasenat Eminin - kinde, bir sadaka kesesi; Muhakkikinde, çaprazlama meç cetvel ve teyakkuz manasına bir göz; Teşrifatçınmkinde, çapraz iki meç, bir asa; Muhafızda, kabzası aşağıda bir meç vardır.

ALÇI — Sofra terimi : Şeker.

ALKIŞ — Her derecenin kendine göre el çırpı­şı —Locada sürekli alkış olmaz —Matem alkışla­rında alâmetler ters çevrilir. Sembolik dereceninkine «Müselles» denir.

A.M.I — Uluslararası mason ittihadı demek olan «Association Maçonnique înternationele» ın kısaltıl­mış şekli yani ilk harfleri,

AMİR HAKİM — SUPREM KONSEY (Supreme Conseil) yani YÜKSEK ŞURA reisi : SOUVE- RAİN GRAND COMMANDEUR

AMUT — (Bk. ŞAKÜL)

ANDERSON — Maziden gelen nizamlara daya­narak 1721 senesinde masonluğun esas teşkilâtım hazırlamıştır. Temel fikirleri ihtiva eden metni İn­giliz Gran Loji tarafından 1723 de tastik edilerek yayınlanmıştır. (Bk. Konstitüsion)

AREOPAJ — Skoç Ritinde 19.dan 30. (dahil) de­receye kadar çalışan ve ekserisi tarihi bahislerle meşgul olan Atelyeler zümresine verilen isim.

ARŞİV — Locanın resmi evrak deposu.

ARŞİV MEMURU — Locanın resmi evrak, def­ter, muhabere dosyalarıyla Matrikulleri Obediansın genel ve özel statü ve tüzük nüshalarını muhafaza etmekle ödevlidir. İş’ari reyle seçildiği gibi, vazife­si Kâtip birader tarafından da görülebilir.

AY — (Bk. HİLÂL)

AYNA — Refik derecesinin sembollerinden biri. Nefsini tasfiye ederek yardımlaşma ve anlaşmada kendini tanıyarak ıslâh yoluna gidilmesini öğretir, insanın hayatta en yüksek ve en güzel şeylere an­cak kendini tanıyarak, zatî himmet ile ulaşabileceği­ni bildirir.

AZA (MUNTAZAM AMİL) — Loca toplantılarına muntazaman devam eden, aidatını vaktinde öde­yen, Üstat derecesine geldiğinde vazifeye seçilebi­len Mason, Locasının izni ile uzaklaşan bu sıfatını muhafaza eder.

B — (Bk.SUTUN)

BARUT — Sofra tabiri: Kuvvetli barut: Şa­rap; zayıf barut: Su; sarı barut: bira veya şıra; yıldırım barutu: likör. Bir zamanlar şaraba kır­mızı barut; suya beyaz barut; kahveye, kara ba­rut; liköre kuvvetli barut, rakıya çarpan barut de­nirdi. Lübnan barutu, eskiden enfiyeye verilen isim.

BASAMAK (UÇ) — Mabet eşiğinde ve şark­ta bulunan üç basamak müptedinin kemâle ermesi için maddi manevi ve alî üç merhaleyi aşması ge­rektiğini remzeder.

BAYRAK — Sofya terimi: Peçete

BEKLEME ODASI — Önlük kuşanmak, mev­cut defterini imza etmek ve giriş iznini beklemek için mabet kapısının önünde bulunan ve mabet ka­dar kudsiyeti olan hücre. Ekseriya önünde bir sofrası bulunur.

BÎNA EMlNl — Skoç Riti felsefesi derecele­rinin sekizincisi.

BRİDARE — Masonların her derecede birbir­lerine hitap etmek için kullandıkları kelime. Her birader bütün dünya masonlarının kardeşidir. Ve onlara hayatı pahasına da olsa yardım etmeğe ve haksızlığa karşı korumağa sorunludur. Eşit şart­lar olursa kardeşini tercih eder.

BOOZ — (Boaz) Süleyman mabedinin giriş kapısının iç sol tarafmdaki tunç direğin adı. îbra- nice manası «Tam Gücünde»

BÜYÜK MARFEL (Grand Loge) — Skoç Riti ile çalışan locaların seçtikleri murahhaslardan ku­rulmuş büyük heyet. Senede bir —icabında daha fazla— defa toplanır. Topluluğun genel konuları­nı yönetecek kararları alır. Başta büyük üstatla kaymakamı bulunan 15 kişilik bir idare heyeti var­dır. (Bk.Mahfel)

BÜYÜK MAŞRIK — (Grand Orient) Ayni heyetin Fransa’daki teşkilâtı. Merkezi: Paris. 16 Rue (Cadet)

— C —

CELSE — Locanın ritüele uygun tarzda çalış­mak için toplanmış hah.

CENUP — Locanın giriş tarafı.

CETVEL — Tekâmülü, usulü, kanunu, tatbi­katta hassasiyeti ,bir bakıma da sonsuzluğu rem- zeder. Genel olarak Masonluğun hiç bir surette ayrılmayacağı moral ve ödev prensibini benimsedi­ğini hatırlatan aktif bir eleman.

CİLÂLI Veya MİKYAP TAŞ — Üstü piramit şeklindedir. Refiklerin alât ve edevatını bilemeleri­ne yarar.

CIVA — Tanrıların habercisi, Jüpiterin oğlu olan Hermesi temsil eder. Masonlukta bir horoz şeklinde remizlendirilmiştir; Nur’u Zia’nın tem­silidir. Tefekkür hücresinde sebat ve teyakküzu ihtar eder.

—     Ç —

ÇAKMAK — Yeni bir mabedin tesisinde ışık­ları yakacak ateşi çıkarmağa kullanılan taş. Her şe­yi canlandıran tabii ateşin remzi sayılır.

ÇEKİÇ — (Bk. MATRAKA VE KALEM)

ÇİMENTO (KESKİN) — Sofra tabiri, hardal.

ÇIRAK — (Bk. MÜPTEDİ)

—     D —

DAHİLİ MUHAFIZ — (Bk. MUHAFIZ)

DARBE — (Bk. ALKIŞ)

DEBHİR — Bir zamanlar mabet perde ile ikiye ayrılırdı. Birine HİKAL, birine DEBHİR denir. Hikal Hiramın öldürüldüğü, Debrih tekrar haya­ta kavuştuğu bölme, Hikalin duvarlarında beyaz göz yaşları; Debhirin duvarlarında altın sarıları ile süslü perdeler olur.

DELEGE — (Bk, MURAHHAS)

DELTA — Grek alfabesinin dördüncü harfi­ne benzediği için bu isimle anılan ve Şarkta üsta­dı Muhteremin başının üstünde bulunan ışıklı üç­gen. İnsanları aydınlatan bilginin timsalidir. Orta­sındaki açık göz, gören ve öngören usu remz eder. (Bk. TETRAGAMMA)

DERECE — Terkis ve terfi yolu ile tevcih edi­len bilgi basamağı. Sembolikleri: Çırak, Kalfa, Üstad olmak üzere üç; Skoç Ritinin felsefelerindekileri ise 33 dür.

DEVAM — Mason tekris edildiği gün Loca­nın çalışmalarına devamlı katılacağına yemin eder. Bu her Masonun, mazeretsiz kusur edemeyeceği esas vazifedir. Toplantıda bulunamayacağını -—ter­cihan yazı ile— Üstadı Muhtereme bildirmesi ve Dul kesesine sadakasını göndermesi borçtur.

DÖŞEME — (Bk. PAVE MOSAÎQUE) Mahfelin zemini siyah beyaz karelerle döşenir. Bu şekil, rütbe, sınıf, felsefe ve fikir sistemlerinin bir arada birbirlerine karışmadan imtizaç ettiğine alâmettir. Vaktiyle beyaz kare: Masonun saf ve pak ruhunu; siyah kare ise haricinin fena huylarını temsil eder denirdi.

DUL KESESİ —- Hasenat Emininin her otu­rum sonunda, bilhassa muhtaç biraderler için top­ladığı iane kesesi. İçine daldırılan kapalı elle para bırakıldığı gibi ihtiyaç halinde gizlice alınabilir de. Buna «HASENAT KESESİ» de denir.

—      E —

EKOSİZM — (Bk. RlT)

ELDİVEN — Saflık timsali, Terkis sırasında eldivenin ehemmiyetli bir manası vardır. Yani bira­dere, biri kendisine, diğeri en taktir ettiği kadına verilmek üzere iki çift beyaz güderi eldiveni veri­lir. Şayet doğru ahlâk yolundan ayrılırsa bu eldi­ven kendisine kusurunu ihtar edecektir .

ENVAR — Locanın yönetimiyle ödevli esaslı beş siması: Üstadı Muhterem, Birinci ve İkinci Nazırlar, Hatip ve Kâtip,

ESSENYENLER — Milâttan evvel onbirinci asırdan beri mevcut bir Musevi mezhebi. Doktrin­leri ve sembolleri vardır; birbirlerine kardeş der­ler, Müptediler beyaz bir önlük takarlar. Ettikleri andla Allaha tapmayı adaleti tatbik etmeyi, fena­lıkla mücadele etmeği ve sırları hakkında sükûtu muhafaza eylemeyi taahhüt ederler

EVLÂT (MANEVİ) — Locanın, tahsil ve ter­biyesi ve maddi ihtiyaçları ile ilgilenmeyi ödev edin diği Mason çocuğu, bu yabancı bir öksüz de olabi­lir.

—       F —

FIÇI — Sofra terimi: Şişe veya sürahi. FIRÇA — Yazı kalemi.

FRAN-MASON — (Bk. MASON)

—     G —

G — Yabancı dillerde God, Grand, Architecte, Geometrie, Generation, Gravitation gibi keli­melerin baş harfini teşkil eden ve ışıklı yıldızın or­tasında bulunan bu sembolik harf remzi 2. derece­nin talimatı sırasında aydınlanır.

GARP — Mahfelin giriş tarafı. Reisin tam karşısına düşen bu sütunlarla Nazırların bulundu­ğu taraf.

GAYRIMUNTAZAM — Nizamî dairesinde ku­rulmamış veya tanınmayan bir Ritle çalışan bir Lo­cada tekris edilmiş kimse — Muntazam devamı ol­madığı ve aidatım ödemediği için matrikülden si­linen üye.

GECE YARISI — Sembolik Localarda işe son verme zamanı.

GÎRÎŞ — Her derecede kapıya vuruş, adım atma ve işaret bakımından Locaya giriş usulü farklıdır. Verilen talimat sırasında öğretilir. Çıraklıkta kapı­ya vurulan ilk iki darbe Masonun niyet ve gayre­tine .üçüncüsü sebatına alâmettir.

Ziyaretçi kapıyı çaldıktan "sonra muhafız bira­derin işaretini bekler ve ekseriya muhakkik bira­der tarafından yoklanmadan Mabed’e alınmaz.

GRAND LOJ — (Grand Loge) (Bk. BÜYÜK MAHFEL)

GRAND METR — (Grand Maitre) (Bk. BÜ­YÜK ÜSTAD)

GRAND ORYAN — (Grand Orient) (Bk. MAŞRIK)

GNOZ — (Gnose). Hristiyanlık devrinde do­ğan gizli bir doktrin. Dünya içinde Allah ve İsa- nın rolü ile meşgul olmakta ve kilise esasları ile taarruz halinde bulunmaktadır.

Gnose bir nevi batınî Hristiyanlıktır. Bir çok gnostik mektepler bu batınîliğin yuvasıydı. Masonik sırların bir kısmı Gnose’dan gelmekte ve bu da onu manevi bakımdan geçmiş zamanlara bağla­maktadır.

GÖNYE — Üstadı Muhteremin mücevheri. Gönye ile çalışan, ham taşı mikâp taş haline geti­rir. Bazen adalet ve nesafeti ,bazen müsbet ve men­fi kuvvetlerin dengesini remzeder. Genel olarak maddenin zapt-ü rapta girdiğini, geme alındığını, İnsanın maddeye etki edişini, başka bir anlamla da İnsanın nefsine hükmünü ifade eder. Gönye olumlu ve olumsuzun birleşmesinden doğan denge­yi remz ettiği için Üstadı Muhteremin eşarbında asılıdır. Bu durumda, uzun ucu göğsünün sağ ta-, rafına gelir ve bu suretle müsbet kuvvetin menfi kuvvete hakim olduğu farz edilir. Amudi koli ilme, müstevi kolu da tatbike delâlet ettiğinden bütün ça­lışmalarımızın ilme dayanması lüzumunu da bildi­rir. Gönye Masonluğun çok önemli remzi aletlerin­den biridir. Şekli tesviye ile şakülü de birleştirdi­ğinden doğruluk, eşitlik ve hakkın da timsali sayı­lır.

Göz — Deltanın içinde. Rite göre, ya «İlâhi Göz» veya «Tetragamma» (bu kelimeye bak) de­nen dört İbrani harfi örülür. Göz fizik plânda ha­yat ve nur saçan güneşi temsil eder. Orta veya astraL plânda yaratıcı Prensibi ifade eder. Ruhî ve İlâ­hi plânda Kâinatın Ulu Mimarını temsil eder.

GRAN METR — (Grand Maître) (Bk. Büyük Üstad)

GÜNEŞ — Tabiata can verdiği gibi öldüren, aktif bir elâmandır. Zenit’te olduğu vakit, yanı «remzen-öğle vakti Locada işe başlanır. Şarkta üstadı Muhteremin sağında Hatibin unsurudur. (Bk. Hilâl)

_ H —

HAKÎM — Skoç Ritinin felsefi 7. derecesi

HAKİM (AMlR — (SOUVERAİ'N GRAND COMMANDEUR). Yüksek Şura (Supreme Conle- le) Reisi.

HAKİM (PEK) — Şapitr reisi.

HAM TAŞ — Müptedi Masonun bizzat kendi­si. Onu yontmağa çalışmakla benliğine, iç alemine, semboller sayesinde yeni bir şekil vermeğe, pürüz­lerinden, yani fena huylarından arınmağa çalışır. Başarısı oranında mikâp taşa inkilâp edebilir ve an­cak o zaman mabedin bir rüknü, insanlık aleminin temel taşlarından birini teşkil eder.

Hamtaş bundan başka bilgisiz ve ilkel falde bulunan, yahut dış aleminde bilgi ve hüner sahibi ol­duğu halde, bencil ve müstebit fikirlerle yaşayan insanı temsil eder ki böyle bir kimsenin ancak fa­zilete kavuşturan çabalar sayesinde sıhhat ve ha­kikat kademelerine ulaştığı zaman mutluluğa va­racağını ihtar eder.

HARİCİ — Masonluk topluluğuna dahil olma­yan yabancı.

HASENAT KESESİ — (Bk. DUL KESESİ)

HASENAT EMİNÎ — Mahfelin hayır işleri ile ödevli üyesi. Oturumların sonunda dul kesesini do­laştırır ve muhteviyatım mahfelin kararına göre idare eder. Gizli reyle seçilir.

HATİP — Locanın beş ENVARINDAN biri, kanun ve nizamlarının koruyucusu, her konunun tartışılmasından sonra reyine müracaat edilir. Mü­talaasını bildirdikten sonra kimseye söz verilmez. Tekrislerde ve nafaka artırmalarında bir söyleve yeni biraderlere ödev ve vecibelerini anlatır. Sene- başı ziyafetinde Locanın faaliyetinin raporunu ve­rir.

HAYSİYET DÎVANI — 1. Skoç ritinin idare bölümü 31. derecesi. Buna bir zaman mahkeme-i Kübra denirdi. 2. — Biri mahfelde. biri büyük Lo­cada ve biri de Bölge Mahfelinde, Disiplin Kurulu adıyla kurulu heyetler. Azalan gizli reyle ve Lo­cada başka hiç bir vazifesi olmayanlar arasından se­çilir. Localarla üyelere ait disiplin konuları ile meşgul olur.

HAZÎNE EMÎNİ — Locanın mali işlerine ba­kar. Aidatı toplar ve üstadı Muhteremin emrettiği sarfiyatı yapar.

HEMŞÎRE: Kardeş eşi.

HEMŞİRE MAHFEL — Bir Locanın mensup olduğu Obedyanslara bağlı bütün diğer Localara verdiği isim.

HEYET — (Bk. KOMİSYON)

HİKAL — (Bk. DEBHİR)

HİLÂL — Şarkta, cephede ,sağda, J sütunu ta­rafından Güneş (Aktif); solda, B sütunu tarafın­dan Hilâl (passif) görülür Eski Ritüellere göre Lo­canın üç Nuru: Ortada Üstadı Muhterem ,bir yan­da Hilâl (Kâtip)dir. (Bk. Güneş)

HIRAM — Tevrat menkıbesine göre Süleyman Mabedinin Mimarı, Mürüur kelimesini bildirmeği reddettiği için iki Refik (Kalfa) tarafından öldü­rülmüştür.

HOROZ — (Bk. CIVA)

HÖCREÎ VASAt — Yalnız üstad derecesinde jlan Masonlarm toplantı atelyesi.

HÜRRİYET, EŞİTLİK, KARDEŞLİK — Mason aleminin üç temeli, Fransız Ritinde çalışan Mason­lar bu üç kelimeyi üç alkışın arasına almışlar bir de Adalet kelimesini ilâve etmişlerdir.

HÜZE — Aslı İngilizce HUZZA kelimesidir, «Yaşasın» manasına kullanılan bir alkıştır. İbranıce OZA kuvvet demektir. Araplar UZZA şeklinde kul­lanırlar.

İ

İhtiram — (Bk. VAZ’I İHTİRAM

İNTİHABAT — Masonlukta her ödevli seçimle atanır. Mabet vazifelilerle murahhaslar (delegeler). Komisyon üyeleri her sene başında gizli reyle seçi­lir. Beş Envardan her biri ayrı pusulalarla, diğerle­ri, karara göre, liste halinde seçilebilir.

Üstadı Muhterem, evvelâ Hücrei Vasatide kararlaştırılan üç namzet arasından Müptediler Mahfelinde reylerin ekseriyetiyle seçilir. Esâslı vazifele­re ancak üstadlar seçilir. Kalfalarla çıraklar-Hitabet makamı hariç diğer vazifelere yardımcı olabilirler. Lâkin muhakkik Muavini Üstadı Muhteremlik çekicini kullanmaz. Seçmek ve seçilmek için nizam­namede gösterilen müddetleri doldurmuş olmak ve Hazine ilişiğini muntazam bulundurmak gerekir.

İNTİZAM — Masonlukta intizam esastır. De­vamda, aidatın ödenmesinde, çalışma usullerinde, ev­rak. kayıt ve her türlü muamelede intizam başlıca ödevlerden bilinir.

İNTİZAMA İRCA — İstifa ve gayrı muntazam ilânı suretiyle uykuya dalmış her Mason nizamna­mede gösterilen şartlan yerine getirmekle tekrar Lo­caya dönüp çalışmalara katılabilir.

İNZİBAT — Locada edep ve terbiyeye saygı, söz ve ifadede nezaket, tavrı harekette nezahet uygar bir topluluğun tabii şiarından olduğundan şüphe edilmez.

Resmi oturum sırasında konuşanın sözü Üstadı Muhteremden başka hiç kimse tarafından kesilmez. Hele Üstadı Muhteremin sözüne asla müdahale olunmaz. Yalnız Hatip Birader. Umumî ve hususî nizamnamelere aykırı hareketler halinde Üstadı Muhteremi ikaz eder. Tezahürat ,alkış ve gürültü yapılmaz; mevzuun ve ölçülü sözün haricine çıkıl­maz. Söz daima derecenin muayyen ihtiram vaziye­tinde ve Üstadı Muhtereme tevcih olunur ,aksi hal­de disiplin tüzününün icapları uygulanır. Mahfelde Üstadı Muhteremin inzibatî kararlarının infaz un­suru Muhakkik Birâderdir.

ÎS’AT — Her sene başında, seçimlerden hemen sonra ilk celsede, vazifeliler, özel bir törenle yer eri­ne oturtulur. Bu törende bütün hemşire mahfellerin delegeleri hazır bulunur.

Evvelce Üstadı Muhterem, ya Büyük Mahfelin mümessili, ya sabık Üstadı Muhterem, ya da müdde­ti hitam bulan 1. Nazır tarafından tahlif edilerek vazifesine davet edilir. Bundan sonra Üstadı Muh­terem diğer vazifelileri iş başına geçirmeden evvel Hatip Biradere hepsinin namına yemin ettirir. Bu tö­renin özel bir Ritüeli vardır

İŞARET — Her derecenin kendine has tanıtma işareti vardır, ancak bunların Mabet haricinde kullanılmaması tavsiye edilir

İTTİHAT ZİNCİRİ — Masonların, remzen, mih­veri doğudan batıya uzanmak üzere ve sağ eli sola sol eli sağa çaprazlama birleştirmek suretiyle teş­kil ettikleri daire. Üstadı Muhterem doğuda durur, sağ ve soluna Hatip ve Kâtip Biraderleri alır; tam karşısında Muhakkik birader 1. ve 2. nazırları iki tarafında bulundurur.                           "

Bu zincir Masonlar arasındaki sıkı kardeş dostluğunu remzeder. Senelik kelimenin verilmesinde, matem celsesinde ve senelik ziyafetin sonunda teşkil edilir. Ziyafette eller yerine bayraklar (Bk.) Bayrak) çaprazlanır. Yabancıların huzurunda teş­kil edilen ittihat zincirinde kollar çaprazlanmaz, sarkan eller birbirini tutar.

İZİN — (Bk.MEZUNİYET)

IŞIKLI YILDIZ — Şarkta, ortasında G harfi ile parlayan beş dallı ışınlı yıldız insanı büyük eser­lere yükselten, dehanın mukaddes ateşi, hür düşün­cenin amblemi ,zekâ ve ilmin ifadesidir. Skoç Ritinin remzi 1. derece bilgisinin esasıdır. Işık saçan bu yıldız, her kesin ışıktan faydalandığı gibi ilim ve fenden de herkesin istifadeye hakkı olduğuna delâ­let eder. Iç içe iki üçgenden birinin kenarları kuvvet, hikmet ve güzellik, ötekininkiler ise yaradılış ömür ve ölüm manasını taşır ve bütün görüntüle­rin eşit ilişkilerde bulunduğunu ve birbirlerinin yar­dımcısı olduklarını ifham eder .(Bk. G harfi)

—    J —

J — Sabit, metin manasına gelen mukaddes ke­limesinin baş harfi. 2. Nazırın sütunun üzerinde bu­lunur. Mevhum, hikmet yahut ilm-u marifette tekâ­mül etmiş akl’u idraktir.

JAKİN — (Teessüs edecek, sabit kılacak) Süley­man mabedinin giriş kapısının iç sağ tarafındaki tunç sütun Booz kelimesiyle birleştikte «Allah, biz­zat kendisinin merkezinde bulunduğu mabetle dini, sağlam bir surette kuvvete istinat ettirir.» demek olu­yor (Bk. BOOZ).

JÜBELOS, Jübelas, Jübelon: Hiramı öldüren 3 kalfanın adı sahife 92

—    K —

KABBALE — Menşei doğuya ,ayni zamanda musevi dinine bağlı gizli bir doktrin, Esaslarını tas­vir etmek oldukça güçtür. Allahın, insanın ve dün­yanın bir temsilinde tecelli eder. Buna stronomik, astrolojik, matamatik ve sair telakkiler ilâvesiyle «Occultisme»e sapmıştır. El’an dahi bazı münevver­lere etki yapan ehemmiyetli bir rolü vardır. Bazı Mason sistemleri tamamıyle kabalistik bilgi ve fikir­lere dayanır.

KABUL MERASİMİ — (Bk. TEKRİS)

KADİM VE MAKBUL SKOÇ RİTİ------------------------ (Bk.

RİT)

KADOŞ — (Bk. ŞÖVALYE)

KÂİNATIN ULU MİMARI — (Bk. MİMAR)

KALEM (TAŞÇI.................. İ) — Araştırmada temyuz kudreti. Çekiç, irade; kalem anlatıştır. Ham ta­şı yontmağa yarayan bu iki aletten sağ elle tutulan kalem pasiftir, kullananın etkisiyle bir kuvvet ha­line gelir.

KALFA — (Bk. REFİK)

KARDEŞ — (Bk. BİRADER)

KARARGÂH — (Bk. MABET - LOCA).

KAPANIŞ — Locada çalışmanın sona ermesi.

KÂTİP — Locanın beş Envarından biri. Otu­rumlarda zabıt tutar, muhaberatı yönetir. Dosya vs matrikülleri tanzim eder.

SIR KÂTİBİ — (Chancelier) — Aynı ödeve memur Şapitr elemanı.

KAYMAKAM (BÜYÜK ÜSTAD....................... I) — MU­AVİN..

KAZMA — Sofra terimi: Çatal.

KELİME — Üç türlüdür: Mukaddes, Mürur ve Senelik. İlk ikisi her derecede değişir; teksir ve ter­filerde bildirilir. Üçüncüsü her sene başkadır. Ve yalnız muntazam üyelere verilir.

KESE — (Bk. DUL — HASENAT VE TEK­LİF KESESİ)

KETUM ÜST AD — Skoç Ritinin felsefi 4. dere­cesi

KILIÇ — Namus ve şeref sembolü. Vaktiyle Avrupa’da yalnız asilzadelerin kullandığı bu silâhı Localarda herkesin elinde bulundurması Masonluk­ta eşitliğin timsali sayılmıştır. Halen, icabında zafer takının teşkiline yarar. Agap sofrasında, bıçak de­mektir.

KISILTMA — Mason yazılarında birçok ke­limeler bütün yazılmayıp kısaltılarak veya ilk iki üç harfinden sonra eşit kenarlı üçken şeklinde üç nokta ilâvesi usuldendir; Örneğin: B**„ M ah»** Muh,** Üst.". M.', ve saire. Locada da şu.’, şekilde gösterilir.

KİTAP — ŞARK’ta Üstadı Muhteremin önün­deki rahle üzerinde gönye, pergel ve kılıcın altında Kur’an, Incil ve Tevrat bulunur. Yeminler bu kitap­lara el basarak yapılır.

KOMANDÖR — (Souverain Grand Comman- öeur) (Skoç 33, dereceli Yüksek şura) (Supreme Conseil) reisi.

KOMİSYON — Localarda fikri, mali, yardım, ziyafet komisyonu teşrifatçı biraderin başkanlığı altında üçer azadan ibarettir.

KONKORDA — Süprem Konseyle Gran Lojin karşılıklı münasebet şartlarını ihtiva eden andlaş- ma.

KONSİSTUAR — (Consistoire). Skoç Ritinde Mason kanun, nizam ve ritüellerin heyeti umumiye- sinin nazımı 32 dereceliler heyeti.

KONSTÎTÜSYONLAR (ANDERSON....................... I) —

İngiltere’de Anderson tarafından kaleme alınıp, 1723 yılında Franmasonluk (Obligations) vecibele­rini teşkil etmek üzere yayınlanan ilkelerin bütünü. Kitap, 106 sahife ve üç kısımdır. Birinci kısmı 60 sahifedir. 18. yüzyılın başlarına kadar ameli (operatif) masonluğun bir tarihçesidir. İkinci kısmı 26 sahifedir. Ve bir Masonun vecibelerini ve masonla­rın tabi oldukları genel nizamları havidir. Ve altı paragraftan ibarettir.

a) Ahlâk ve din. b) Üst ve alt otoriteler, c) Localar, d) Üstadlar, Nazırlar, Biraderler ve Müptediler. e) Franmasonluğun mesai esnasında ida­resi. f) Nizam ve usul.

1738 tabında bütün bu kaidelerden çıkan ma­nayı hülasa eden ve ihtilâf halinde kardeşlerin Bü­yük Locaya müracaatlarını tavsiye eyleyen bir ye­dinci vecibe ilâve edilmiştir. (Bk. Landmark).

KONVAN — Her sene başka bir memlekette buluşan Mason reisleri toplantısı A.M.Î. (Asscoiati- on Maçonnique Internationale) harfleri ile anılır.

KORDON — Masonun derecesine ve vazifesi­ne göre boynuna veya omuzundan çaprazlama takı­lan geniş kurdele. Her dereceninki ayrı renklerde­dir ve işlemler, harfler ve sembolik resimlerle süslü­dür.

KUBBE — (Bk. YILDIZLI KUBBE).

KUM — Sofra terimi: Tuz.

KURUCA AZA — Yeni bir Locanın kuruluşun­da işbirliği eden üye. Ana locasiyle ilişiğini muha­faza edebildiği gibi ondan ayrılıp yeni Locada da çalışabilir.

KÜKÜRT — Ruhu temsil eder. Her varlığın nüvesinde mevcut, uzviyetin esas yapıcısıdır. Ruh. Kâinatın Ulu Mimarının bir tecessümüdür.

Kürek — Sofra terimi: Kaşık.

—    L —

LANDMARKLAR — Anglo-Sakson Masonlu­ğunun temel kaideleri ,Landmark, lügat manasiyle hudud, sınır demektir. Anderson Kostitüsyonunda sıralanan usul ve kaidelerinden ibarettir. İngiliz Masonluğunda değişmez prensip manasını taşır. İngi­liz Büyük Locası diğer mason teşkilâtını tanımak ve münasebette bulunmak için Landmarklara mutlak surette riayet edilmesini şart koşar.

LANDMARKLAR A.C. Mackay’e göre 25, H.B Grant’a göre 54’dür.

En fazla taammüm eden Mackay’ınkiler şun­lardır.

1 — Ananevi tanışma usulleri,

2 — Remzi Masonluğun üç dereceye ayrılması,

3 — Üçüncü dereceye ait efsanesi

4 — Camianın bir Granmetr tarafından idaresi

5 — Gran Metrin her Mason toplantılarına başkanlık etmek imtiyazı.

6 — İstisnaî zamanlarda tekrisler yapabilmek için bazı muafiyetler bahşetmek hususunda Gran Metre tanınan selâhiyetler

7 — Yeni Locaların açılması için gerekli patentleri vermek hususunda Gran Metre tanınan hak.

8 — Kaza Mason sıfatını dilediğine izafe etmek selâhiyeti,

9 — Masonların Localar halinde toplanma vecibeleri,

10— Locaların bir üstad ve iki Nazır tarafırdan idaresi     _

11— Her Locanın mahfuz olması,

12— Her Masonun camianın umumi heyetlerine katılmak ve mümessillerini seçmek hakkı,

13— Her Masonun kardeşlerinin kararları aleyhine Loca, Büyük Loca ve Umumi Heyetlere müracaat hakkı,

14— Her Masonun her muntazam ve umumi heyetlere baş vurma hakkı,

15— Her meçhul ziyaretçinin bir imtihana tabi tutulabilmesi,

16— Locaların birbirine karşı buyrukluğu (İstiklâli) ve birbirlerinin iç işlerine karışmamaları,

17— Her masonun ikamet yeri, Mason teşekkülünün kaidelerine tabi oması,

18— Her adayın dört vasfa sahip olması zorunluğu, yani: erkek olmak, vücut sakatlığı olmamak, özgür doğmuş ve olgun çağda olmak,

19— Kâinatın Ulu Mimarı diye tanınan Allah’ı tanımak,

20— Ölümden sonraki hayata inanmak,

21— Mukaddes Kitap (Tevrat) ın Locada bulunması,

22— Bütün biraderlerin eşit olması,

23— Müesseselerin gizliliğinin muhafazası,

24— Bir ameli san’atın temelleri üzerine nazari bir ilmin te’sisi ve bu san’atın ifadelerinin sembolik tefsirleri sayesinde dini ve ahlâki telkinatta bulunması,

25— Bu eski prensiplerin değişmezliği,

LEMS — Her derecenin elle temasta tanışma işareti. Teksir ve terfi sırasında öğretilir.

LEVHA — Her türlü resmi yazı, mektup vesa­ire. Kadın Localarında MERDİVEN denir.

LOCA — Birinci dereceden üçüncü dereceye ka dar ,en azdan yedi masonun muntazam surette ça­lışmak üzere vücuda getirdiği manevî topluluk. Top­landıkları yere (Loca, Mahfel veya Mabet) denir.

Her Masonun nura kavuştuğu Locaya Ana Lo­cası denir.

Localar tamamiye müstakil olabilirlerse de umumiyetle bir Obediansa (Bk. Obedians) bağlı bu­lunurlar.

, Her Locanın kendi mümeyyiz vasfı ve bir de ismi vardır. Bazı memleketlerde aynı meslek erbabının özel localar kurdukları görülür. (Bk. MABET)

LÜBNAN PRENSİ — Skoç Ritinin 22. dere­cesi.

—    M —

MABET -—- (Bk. LOCA). Masonların toplanıp çalıştıkları lokal. Mahfuz ve müsait her hangi bir binada olabilir. Yere sembol (rümuzların) çizili bu­lunması şartiyle herhangi bir yer olabilir. İlk ma- sonik toplantılarda bu tablo tebeşirle toprağın üze­rine çizilir ve celseden sonra silinirdi.

Asıl mabed müstatil şeklindedir. «Uzunluğu remzen Garptan, şarka genişliği şimalden cenuba, yüksekliği Nadirden Zenith’e kadardır. Mabet (Cosmos) u yan Alemi temsil ettiğinden ebadı tasrik edil­mez.

Leota YL: ESRARI FARMASON sahife 278 : Türkçe tercüme kitabm Fransızca adı: Les Moys teres FRANC Maçonnerie: Türkçe tercümesi ES­RARI Farmason

Üstadı Muhteremle Hatip ve Kâtibin yer aldık­ları tarafa «Şark» denir. Karşılarındaki kapıdan gi­rerken sol taraf, kuzey, sağ taraf güneydir. Adları Hikmet, Kuvvet ve Hüsün (güzellik) olan üç sütu­na dayanan tavanı yıldızlarla süslü bir kubbedir. Üç tezyinatı vardır. Mozaik döşeme, ziya saçan yıl- diz ve dalgalı sayvan. Üçü muharrik: gönye, şakül, üçü gayrı muharrik; resim tahtası cilâlı mikyap taş ve ham taş olmak üzere altı mücevheri vardır.

Doğu, batı ve güneyde üç penceresi vardır. Na­zırların önlerinde oturdukları ve J ve B harflerini taşıyan iki direğin başları akasya yaprakları ile ör­tülüdür, tepelerinde yarık narlar (bu kelimeye bak) bulunur.

MAHFEL — (Bk. LOCA — MABET). -

MAHABON — Pederin oğlu

MAHFEL — (BÜYÜK.................. ) (Grande Loje) her

Locanın delegeleri tarafından kurulan ve en az se­nede bir kere toplanarak memleketteki mason kitle­sinin bütün işlerini -seçim yolu ile ödevlendirdiği- bir Daimî heyet aracılığıyla yöneten teşkilât. Bu heyet başında bir Büyük Üstad, bir Büyük Üstad Yardım­cısı, iki Nazır, Hatip, Kâtip, Hazine ve Hasenat Eminleri, iki Muhakkik üç teşrifatçı ve Dahili ve Ha­rici Muhafızlar olmak üzere onbeş kişiden ibarettir.

MAHKEMESİ KÜBRA — Skoç Riti 31 dereceli Haysiyet Divanı.

MAKBENAK — Etin kemikden ayrılması aslı ibranice 95 - 147 sahifa

MAHUF BİRADER — Namzetlerin Tefekkür Hücresinden Mahfel kapısına kadar muamelesini ida­re eden Birader.

MALA — Harcı kullanarak binayı teşkil eden taşların birleştirilebilmesine ve Vahdetin teessüsü­ne yardım eder. Ve bu sebeple birleştirdi tevhit edi­ci, Uluslararası kardeşliği, sevgiyi, herkese karşı müsamahayı remzeden bir alettir.

Sofra Tabiri: Kaşık.

MANİVELA — Tefekkür âleminin üst merha­lelerinde bilgiyi, irade ve yaratma kudretinin dayanağını remzeder.

MASON —- İnsanlığın barış ve mutluluk içinde yaşamasını amaç bilen, hakikati ve adaleti her şeye tercih eden, batıl fikirlerden ve avamın beğendiği hurafelerden nefsini tecrit eylemiş bulunan, zengin fakir herkesin muhibbi olan, faziletli, hüsnü ahlâk sahibi .vatanına, dinine sadık hür adam.

MASONLUK — İnsanlar arasında adaleti te­sis, uhuvveti tahkim, alemin sulh fe selâmetini temin maksadını takip eden hayırlı faydalı, bir yol. Din ve siyasetle meşgul olmaz. Ulusal kardeşlik il­kelerini Dünya mutluluğuna temel bilir.

MAŞRIKI AZAM — (BÜYÜK MAŞRIK) — Grand Orient — Fransa, masonları federe atelyelerinin mümessilleri tarafından kurulu büyük idare heyet, Merkezi: Paris 16 Rue Cadet.

MATEM CELSESİ — Ebedi Maşrıka intikal eden biraderlerin hatırasını anmak için Mahfellerde yapılan özel toplantı, Törenin hususi bir ritüeli var­dır.

MATRAK A — (ÇEKİÇ) Üstadı Muhterem ile Nazırların elinde otoritelerinin ifadesi. Nizam vazi­yetinde bulundukları zaman sağ ellerinde olan çeki­ci sol omuzlarına dayanmak suretiyle gönyeyi res­mederler. Fil dişinden matraka temizliğin sembolü­dür. Çekiç müsbettir ve kuvveden fiile geçen irade­yi de ifade eder, fakat hiç bir vakit ağır ve kırıcı ol­mamalıdır.

Çırağın elinde, ham taşı yontmağa yarayan çe­kiç, mesaiye aktif bir şekilde iştirakini ve bu saha­daki iradesini, arzusunu ifade eder.

Yüksek derecede biraderlerin Mahfele kabulle­rinde birbirini takip eden süratli darbelerle tekrim vazifesini görür. Birinci, ikinci, üçüncü matraka te­rimleri üstadı Muhteremle iki Nazırları murad eder.

Bir konuyu çekiç altına almak, incelemek üze­re ertelemek demektir.

MATRIKÜL — Bir locanın üyelerini bütün teferruatiyle gösteren ana defter. Kâtip veya arşiv memuru tarafından tutulur.

MAVl MASONLUK — İlk üç remzi derecele­rin grubuna verilen isim.

En üst kat idari grubuna, Beyaz; felsefi grubuna, siyah ;Şapitr grubuna, kırmızı, denirse de bu renk bahsi yabancı lisanlara mahsustur, Türkçede adet edinilmemiştir, (Bk.RENK)

MEÇ — (Bk. KILIÇ)

MENAFİİ UMUMİYE VE HUSUSİYE — Otu­rumların sonunda biraderler tarafından teklif ve müta’aa şeklinde konuşulan konular.

MESAİ — Makul ve muteber herhangi bir se­beple muvakkat bir zaman için toplantılara katılmıyacaklar keyfiyeti yazı ile Üstadı Muhtereme bil­dirip Locadan izin istemeğe mecburdur. Reye müra­caat edilmek suretiyle verilir. Şartı ve müddeti ni­zamnameye bağlıdır.

MİMAR (KÂİNATIN ULU....................... I) — Skoç Ri­tme mensup Masonluğun Allah mevhumuna verdiği isim .

MİMAR (ÜSTAD) — Skoç Riti felsefi 12. de­recesi.

Mİ'SRAİM — Lugavi manası, Mısır, Mısır’da 90 dereceli bir nevi masonluk taklidi.

MOZAİK — (Bk. FA VE MOAK)

MUAVİN — Büyük Üstad, Hatip, Kâtip, Hazine ve Hasenat Eminleri, Muhakkik, Teşrifatçı ve Dahi li Muhafız biraderlere, bulunmadıkları zaman vekâ­let etmek üzere seçilen vazifedarlar. Bu vazifeyi gör­dükleri müddetçe asillerin bütün selâhiyet ve zorunluklarıyla yüklü olurlar. Ancak, Muhakkik muavini Üstadı Muhteremlik makamını işgal edemez. Kalfa­larla, Çıraklar - Hatiplik hariç ,icabında muavinlik­lere seçilebilirler.

MUHADENET KEFİLİ — Obediansların irti­bat vazifesini görmek için birbiri nezdinde karşılık­lı bulundurdukları mümessili, oturumlarda şarkta şeref mevkiine alınır.

MİKÂP TAŞ — Felsefenin, tefekkür aleminin aslıdır; menşeine dönmek isteyen ruhun remzidir ve sütunların dayanak taşıdır; bu sebeple de istikran remzeder.

İlim ve marifet elde etmiş arif ve fadıl bir ma­sonun maruz kalabileceği çirkinliklerden ve lekeler­den temiz ve saf kalmak yolundaki azm ve sebatı­nı ilham eder.

Kalfaların kullandığı aletlerin bileyi taşı; heva ve hevesten, hırs ve tama’dan nefsini tenzih etmek, lüzumunu belirtir.

MUHAKKİK — Mahfelin zaptu raptuna neza­rete, üstadı Muhteremin inzibatî emirlerini infaza, ziyaretçilerin sıfat ve derecelerini tahkike, takrisle terfilerde törenleri hazırlayarak yönetmeye memur, Üstadı Muhterem ve sırasıyla birinci ve ikinci na­zırlar bulunmadığı taktirde birinci çekici idare eder. İcabında Mahuf birader vazifesini de görür.

MUHAFIZ — Biri içerde (dahili) diğeri dışar- da (Harici), mesainin emniyeti altında bulunmasını temin eder. Celsenin açılmasından sonra gelenlere kapıyı ancak Üstadı Muhteremin müsaadesiyle açar.

MUKADDES KELİME -— Okunmaz ve yazıl­maz, yalnız hecelenir. Birinci harfi söyleyene İkinci­si söylenir. Tekris ve terfilerde bildirilir. Kuvvet ve metanet ifade eder; Süleyman Mabedinin sütunla­rında amelenin yanma gelip, ücretlerini aldıkları sütunların isimleridir.

MUNTAZAM — Kanun, nizam ve usulu daire­sinde kurulmuş Loca veya tekris edilmiş Mason; Matrikülde kayıtlı ve vecibelerine riayet eden mü­davim birader.

MURAHHAS — Locayı Büyük Mahfelde, tö­ren veya komisyonarda temsil etmek üzere seçilen üye, murahhaslar daima Üstad derecesinde olma­lı, fakat seçimlerine refik ve müptediler de rey ve­rir. (Bk. DELEGE).

MÜCEVHERLER — Üçü Muharrik : Gönye, cetvel ve şakül, üçü de gayri muharrik: resim tah­tası, cilalı mikyap taş ve hamtaş olmak üzere altı­dır. (Bu kelimelere bak.)

MÜDDET (TERFİ.................. LER) — Çıraklıkta ye­di ay, Refiklikte, bir, Üstadlıkta iki senedir. Fev­kalâde hallerde kararlarla kısaltılabilir.

MÜFETTİŞ — Çalışmalara nezaret edip her se­ne raporla bildirmek kaydıyla Büyük Locanın ken­di üyeleri arasından Localar nezdinde memur etti­ği mümessil Özel nizamnamesi vardır.

MÜFETTİŞ (BÜYÜK UMUMİ) — Skoç Kiti­nin 35. dereceli üyesi, Bunlara Pek Münevver ve Pek Muktedir denir.

MÜHÜR — Locanın her türlü resmi evrakının altında bulunmalı. Eskiden tekris sırasında müptedinin omuzu bununla damgalanırdı. Bu, mason vas- fıı. ir tık silinmez olduğuna işarettir.

İÜHÜRDAR — Loca ödevlilerindendir; Resmi levhaları mühürlemeğe memurdur. Bunu kâtip de yapabilir.

MÜFTEDİ — Bir dereceli Mason, Susmak, din­lemek, düşünmekle olgunlaşmalı. Aletleri çekiçle ka­lemdir. Vazifesi ham taşı yontmaktır. Nafakasını J sütunundan alır. Samimi Mason, Refik ve Üstad olsa da daima müptedi kalacağını unutmaz.

MÜRUR KELİMESİ — Bu kelime ile MUKAD­DES kelime her derecenin tevcihinde bildirilir. Te­laffuz edilmez, karşılıklı hecelenir. Her birinin kar­şılıklı manası vardır. Jules Boucher’nin «Le aymbolique Maçonnique» inde mukaddes ve mürur ke­limelerinin mufassal izahlı tam listesi vardır S. 347 - 354.

MUSAVVAT — Diğerleri HÜRRİYET VE KAR­DEŞLİK olan üç masonluk temelleriden biri.

MÜSELLES — Masonluğun esas amblemi, Üç kenar, üç açı ve üç noktadan yapılı bu şekil en bü­yük mesafeleri ölçmeğe yaradığı için pozitif ilmin ana temellerinden sayılır. İyi düşünme, iyi söz, iyi iş; akl-u hikmet, kuvvet, güzellik; Hürriyet, Eşit­lik, Kardeşlik; geçmiş hal, ati; tuz, kükürt, cıva; doğma, hayat, ölüm mason müsellesinin formülleri­dir. (Bk. ALKIŞ).

MÜSTATİL — Mason Mabedinde üç sütunla sınırlanmış olan Kuzey ve Güneş sütunlarındaki bi­raderler arasında ve «Şark» ın önünde bulunan kı­sım.

MÜTALEA — (HATİBİN...................... SI) Loca tartış­malarında reye müracat edilmeden evvel Hatip Bi­raderden alman fikir. Başkan, bizzat tartışılan ko­nuyu değil, Hatibin reye arzolunmak üzere formü­le ettiği şekli teklif eder. Hatibin, bu şekilde müta- leasmdan sonra kimseye söz verilmez. Açılış ve ka­panışlardan evvel de Hatibin fikrine danışmak usul­dendir.

—    N —

NAFAKA — (Bk. TEZYİDİ....................... ) Bir üst de­receye geçmek.

NAMZET — Tekris ve terfi’e istekli mason ve­ya teklif edilmiş harici.

NAR — Mabette J ve B Sütunlarının tepesin­de açık bulunur. İnce bir zar içinde birbirine biti­şik taneleri müşterek idealle birbirine bağlamış ma­sonları temsil eder. Bazı masonik tefsirlere göre de nar, cinsiyeti telkin sembolü sayılır. Jules Boucher der ki : Narın kabuğu zehirli olduğundan Masonla­rın, esasında fena olan bir alemden çıkıp yükselme alemine geçişlerinin remzidir. Bu yazarın «La Sym- bolique Maçonnique» eserinde Narın tarihçesiyle daha bir çok tefsirler vardır.

NAZIR — Mahfelde Üstadı Muhteremden sonra gelen ve çalışmaların yönetimi ve intizamını teminiy­le ödevli iki otorite. Birincisi B, İkincisi J, sütununda yer alır. (Fransız Ritinde bunun aksidir). Her iki­sinin elinde bir Matraka vardır. (Bk. Komisyon).

1.     Nazır, Üstadı Muhteremin doğrudan doğruya yardımcısıdır. Biraderler arasında disiplini temin ve onların devam ve çalışmalarını mürakabe eder.

2.    Nazır mahfe üyelerinin masonluk bilgisini ve fik­ri seviyesini yükseltmekle görevlidir.

Üstadı Muhterem bulunmadığı vakit her işte kendisine vekâlet ederler.

NİZAM (veya İHTİRAM) VAZİYETİ — Her derecede ayakta duruş hali.

NİZAMNAME — (Bk. Statut).

NOKTA (ÜÇ) — Mason yazılarında kısaltı­lan kelimelerin eksik harfleri yerine eşit kenarlı üçken — B. ’. , Üst. ’ . , Muh. ’ . — şeklinde kul­lanılır. Yazılarında kendilerini belletmek isteyen BAZI masonlar bu üç noktayı imzalarının sonuna da ilâve ederler.

NURA KAVUŞMAK — Mason topluluğuna ka­tılarak misterlerine ermek. (Bk. NUR)

NUR — Masonluğun kendine mahsus bir nuru yoktur. Masonluk Nurunu «nefsini bilmek» ten do­ğan doğruyu severlikten alır.

OBEDİYANS (OBEDÎENCE) — Kendi ken­dini idare eden büyük bir mason teşekkülü. Belir­li bir bölgede çalışan Masonları bir araya toplar. Remzi derecede çalışan Obedians çeşitleri şunlardır :

Büyük Mahfel (Grand Lofe), Büyük Maşrık (Grand Orient), Büyük Milli Buyruk Gran Loj (Grande Loge Nationale îndependante), Droit Hu- main (Muhtelit Masonluk). Birleşik Amerikada «Job’s Daugghters» ve «Daughters of the Nile» isimleriyle, yalnız kadınlar tarafından tesis edil­miş bir mason teşkilâtı da mevcuttur.

—    Ö —

ÖNLÜK — Masonlukta fikri çalışmalar kadar ameli çalışmalara da kıymet verildiğini ifade eder. Her derecenin kendine göre önlüğü vardır. Önlük, Masonun asıl alâmetidir. Kordonlar, eşarplar, ma­dalyonlar birer süsten ibarettir. Çırak ve kalfaların önlüğü beyaz kuzu derisindendir. Çırak önlüğünde bavet» Arkaya kıvrılır. Üstad önlüğü siyah astarlı, mavi kenarlı, işlemeli beyaz satendendir, ….lara karşı korunmak için takılmıştır. Genel ola­rak şeref alâmeti sayılır. Israilde rahipler, İran­da Mithra misterlerinde adaylar, Japonyada dini merasimde. Habeşistan'da, Mısır’da her zaman Ve her yerde bir mümtaz sınıf alâmeti sayılmıştır. Ha­len Masonlukta da öyledir. Beyaz kuzu derisi, Saf­lık, Masonluk ifade eder.

ÖĞLE VAKTİ — Müptedi derecede Locada ça­lışmağa başlama vakti.

—    P —

PATENT — Muntazam surette teşekkül eden her Locaya Büyük Loca tarafından verilen «çalış­mağa izin» kağıdı. Her sene üstadı Muhteremler ta­rafından halefe devir ve teslim olunur.

PAVE MOZAİK (MOSAİ^:QUE) — Mabedin beyaz ve siyah karelerle dama tahtası biçiminde döşemesi — Renk, iklim, siyaset ve itikat farkları­na rağmen birbirlerine bağlı olan bütün dünya ma­sonlarını temsil eder. Birleşmiş, fakat yine de ayrı olan vücut (madde) ve Ruhu andırır. Birbirine zıt fakat birbirine bağlı ışıkla karanlığı da hatırlatır. İki zıt renkte taş ayrıca materializm ile spiritüalizm, fizik ve psişik arasındaki bağ ve zıddiyetlerin alâ­metidir. Her fiil bir aksülamel yaratır. Ve her an bozulur her an tekrar teessüs eder (Bk. DÖŞEME)

PENCERE — Mabedin Doğu, Güney ve Batı­sında remzen, kafesli birer pencere vardır. Yalnız Kuzeyde yoktur. Doğu penceresi şafağı yani tek­rar faaliyete geçme zamanını bildirir. Güney, güne­şin kuvvet ve sıcağını aksettirir. Bazı penceresi tedricen hafifleyip istirahate davet eden bir ışık verir. Kuzeyde ışık olmadığından pencere yoktur. Müptedi, yani çırak, kuzeyde oturur çünkü aydın­lanmağa muhtaçtır. Güney penceresinin hararet ve ışığından faydalanır. Güneyde oturan Refikler da­ha bilgili olduklarından daha az ışığa muhtaçtır­lar; Kuzey duvarına akseden onlara kafi gelir. Üs­tadı Muhterem Batının ışığını alır. Nazırlar ise do­ğunun ziyasından hemen haberdar olur ve çalış­maların başlayabileceğini daima müjdeleyebilir.

PERGEL — Daire çizmeye yarayan bu alet fi­kir hareketlerini remzeder ve çizdiği dairenin büyük­lüğü, iki kolu arasındaki açıklık derecesine söre değişir Çıraklık devresinde kollar arasındaki açı 45 derecedir. 90 derecede, pergel gönyeye eşit olur. Böylece gönye halinde menfi’i (maddeyi) pergel halinde müsbeti (tefekkürü) ifade eder. Araştır­mada ölçü aracı sayılan pergelin iki kolunda vü­cuda gelen açı tefekkür kudretine göre ayarlanır­sa, geniş düşünce açık zaviyeye, küçük açı münaka­şaya karşılık tutulur.

Mabedin kapısında ve yemin kürsüsünde pergel ile gönye biri öteki ile bir arada bulunur. Ve kar­deşlerin samimiyet ve anlayışını sembolize eder.

Relativite sembolü olarak kabul edilen pergel insana da teşbih edilmektedir. Pergelin iki kolu in­sanın iki koluna ve iki kolunun birleştiği nokta da dimağa tekabül eder.

—                                                                             R —

REFİK — Remzi Masonluğun 2. derecesi, İs­tihkakını J sütunundan alır. Aletleri çekiç, kalem, cetvel ve pergeldir; bu kalfalık devresinin müddeti en azından 12 aydır; fevkalâde hallerde kısaltılabilir.

REGİUS POEM — (Hallivell Document) En eski Franmason, yazılı konstitüsyonları. Tarihi takriben miladı 1390 dır. Chaucerian English de­nilen ve tercümesiz anlaşılması güç bir eserdir. British Museum’da muhafaza edilmektedir. 4x5,5 inch boyunda, parşömen üzerine, kırmızı ve vaktiy­le siyah fakat şimdi koyu kahve rengini almış mü­rekkeple yazılıdır. Önemi, nazım şeklinde yazılmış olduğu için «destan denilmesindedir.»

RENK — Safirin mavi rengi remzi mahfeller zümresinin rengidir. Kâinatın mavi kubbesi altın­da çalışan masonluğun evrensel bir bütün oldu­ğunu belirtir.

İncinin rengi olan beyaz, dürüst bir hayatın, temiz bir ahlâkın, iffet ve ismetin sembolüdür. Ekosizimde 4. dereceden 18 dreceye kadar ara fas­lın rengi kırmızıdır.

Zekâ, kudret, şan ve feragat timsali sayılır. 19. dereceden 30. dereceye kadar uzanan bölümün rengi siyah 31. dereceden 33. idari derecelerin ren­gi beyazdır. (Bk. MAVİ MASONLUK)

REMZ SYMBOLE — Mason âlemir/de fikir ve eşyanın mecazi manâsını canlandıran kelime veya Şey.

REMZİ (SYMBOLİQUE) Skoç Ritinin ilk üç dereceli bölümüne verilen ad (Bk. LOCA).

RESİM TAHTASI — Üstadların plânlarını çizmeye kullandıkları bu levha arz üzerinde dağıl­mış bütün insanların örnek olacak işlerde ve dav­ranışlarda bulunmaları lüzumunu sembolize eder.

REY — Masonlukta rey gizli ve şerbettir. Bu­na azami riayet şarttır. Yalnız idari işlerde Loca üyelerinin arzusu ile aleni olabilir. Skrütende, tah­kik varakalarının tam olarak okunmasında hazır bulunmayanlar reye katılamazlar. Haricinin Mason­luğa kabulüne dair verilen rey maddesi özel bir usule tabidir. (Bk. SKRÜTEN)

RİT — Mason çalışma sistemi. Eskiden mevcut sayısız Ritlerden şimdi ancak çağdaş Ingiliz Riti, York Riti, Eski ve Kabul edilmiş Skoç Riti ile Fran­sız Riti kalmıştır. Bunlardan başka Royal Order Of Scotland ile halen Almanlarla Norveçlilerin ve Felemenlilerin kullandıkları kendi özel (ritleri ile Rectifie, Schröder, Memphis ve Misraim Ritlerini de zikr etmek gerekir.

RİTÜEL — Mahfelde çeşitli derecelerin mun­tazam çalışma ve ananevi merasim usullerini ihti­va eden rehber.

RUMUZ — (Bk. REMZ).

ROYAL ARCH — Skoç Riti felsefe derecele­rinin onüçüncüsü.

ROT KRUA (ROSE CROX) — Skoç Riti fel­sefi 18. derecesi. Buna Şapitr üyesi de denilir.

RUZNAME (GÜNDEM) — Oturumlarda gö­rüşülmesi tasarlanan konuların cetveli. Davetna melerde bildirilir. Reye bağlı her mesele mutlaka, her üyeye gönderilen. Ruznamede gösterilir. Buna yapılan değişiklikler oturum sırasında reye müracatla yapılır. Gündemde bildirilmeden tekris, terfi merasimi ile tahkikat akrüteni yapılmaz. Her otu­rum gündemini Üstadı Muhterem veya envar mec­lisi tayin eder.

—                                                                      S —

SAAT (MASONÎK) — Oturumların başlangıç ve sona erme vakti remzen ifade edilir. Ve derecelere göre değişir.

SAİNT ANDRE BÜYÜK SKOÇ ŞÖVALYESİ — Skoç Ritinin felsefi 29. derecesi.

SAİNT—JEAN LOCASI — Remzi üç derece Localarına verilen isim. Eski inşaatçılar (Confra- ternite de Saint Jean) localarından kalmadır.

SANCAK — Şarkta, Üstadı Muhteremin sa­ğında şeref mevkiini işgal eden milli Bayrak.

SANDIK (YARDIM.................... ğı) — Ölüm halinde biraderin cenaze masrafını varisine yetiştiren servis.

SANİİ ÂZAMİ KAİNAT — (Bk. mimar).

SAYVAN (DALGALI) — Mabedin dört kena- rmı birbirine bağlarki hakikat matlaı olan Mason­ların arzın her hangi noktasında olurlarsa olsunlar birbirlerine bağlı olduklarını ima eder. Buna ilmekli ip de denir.          

SEÇİM — (Bk. intihap).

SEMA — (Bk. Yıldızlı Kubbe).

SEMBOL VE SEMBOLİZM — (Bk. Remz).

SENE — Mason tarihi, Milâdi senenin rakamı­na 4000 ilâvesiyle gösterilir, Prensip olarak Ma­son senesi 1 Martta başlar ve gün, ay, sene ile be­lirtilir. Böylece 1 Ocak 1965 tarihine: «Hakiki Zi­yanın 5965 inci senesi, 11. ayının, birinci günü de­nir.

Türkiyede mason senesi, yeni devir Türkiye Gran Lojunun Kuruluş tarihi olan 16 Aralıkta baş­lar. Senelik seçimler bu tarihten sonra yapılır. Ve 15 gün ardından da isatlar yapılır. Halbuki aslın­da bunların 22 Aralıktan itibaren yapılması umumi bir adettir.

SENELİK KELİME — Her sene — bazıların­da her altı ay — değişen ve ancak mahfel dahilin­de gizlice ve ittihat zinciri ile kulaktan kulağa ve­rilen bu kelime, Gran Loj Büyük Üstadı tarafından tertip edilir. Sırf Obediansma tabi olan Local- verilen bu kelime muntazam Masonların mabetle­rine girebilmelerine yaradığı için üyeler ancak ka­pıda Muhakkik Biradere aktarırlar. Başkalarına bildirmeleri yasaktır. Unutanlar onu yalnız Üsta­dı Muhtereme sorabilirler.

SEYYAHAT — Tekris ve terfi merasiminin önemli bir safhasını teşkil eder. Bunda namzet top­rak, hava, su ve ateş tecrübelerinden geçerek, ço­cukluk, gençlik orta yaş ve kemâl gibi hayat merha­lelerini remzen yaşar. Tefekkür hücrelerinden Mabe­de geliş namzedin topraktan çıkışını (bazılarına gö­re ana rahminden kurtuluşunu), İkincisi hayatta ilk adımlarında rastladığı zorluklarla engelleri cesaret ve sebatla yenmesini; üçüncüsü ihtirasları yenmek için attığı metin adımları, dördüncüsü de azm ve meramla faziletin zaferi sayesinde nura kavuşma­sını sembolize eder.

SİLAHLAR — (Sofra terimi : Kadehler.

Sıra — Mahfele girişte en küçük dereceliden, çıkışta, en yüksek dereceden başlar.

SKOÇ RİTİ (ESKİ VE KABUL EDİLMİŞ) — Templier Şövalyelerinin Şarkta aldıkları batmi bil­gileri kapalı şekilde çalışan operatif masonlara öğ­retmeleriyle meydana gelmiştir. Dereceler şunlardır.

1          — Müptedi (Çırak) — Entered apprentice)

2          — Refik (Kalfa) — Fellovveraft)

3          — Üstad (Master Mason)

4          — Ketum Üstad (Secret Master)

5          — Kâmil Üstad (Perfect Master)

6          — Sır Kâtibi (İnkimate Secratary)

7          — Nazır ve hâkim (Prevost and Judge)

8          — Bina Emini (Intendent of the Building)

9          — Dokuzlar müntahabı (Master elect of Nine.Eiu of the Nine.

10        — Onbeşler müntehabı (Elect of Fifteen, Eluof the Fifteen.

11        — Onikiler müntehabı (Sublime Master Elected, Elu of the Twelve)

12        — Üstad Mimar (Master, Grand Master Architect)

13        — Royal Arch de Salomon (Master o£ the Ninth Arch. Royal Arc of Salomon.)

14        — Kâmil Müntehap (Grand Elect Master. Perfect Elu)

15        — Şark ve Kılıç şövalyesi (Knight of the Eastand Sword.)

16        — Kudüs Prensi (Prince of Jerusalem)

17        — Şark ve Garp Şövalyesi (Knights of the East and West).

18        — Roz-krua şövalyesi (Knight of the Rose-Croix).

19        — Pontif (Grand Pontif) Köprü yapıcısı veya merasim alayı kavası.

20        — Remzi Mahfeller Üstadı (Master and VitamMaster of the Symbolic Lodge)

21        — Prusya şövalyesi (Patriarch Noaehite-Noaehite of Prussian Knight)

22        — Lübnan Prensi veya Asil Balta Şövalyesi (Prince of Libanus — Knights of the Royal Arch)

23        — Esrar Sandukası Şefi (Chief of the Tabernacle).

25        — Eren Yılan Şövalyesi (Knight of the Bragen Serpent)

26        — Mersi Prensi (Prince of Mercy : İnayet)

27        — Mabet Büyük Amiri (Knight Commander of the Temple)

28        — Güneş Şövalyesi (Knight of the Sun or Prince Adept)

29        — Saint-Andre Büyük Skoçu (Scottish Knight of Saint-Andrevv).

30        — Kadoş Şövalyesi (Grand Elect of Knight Kadosh)

31        — Amir Müfettiş (Inquisitor, Commander Inspector, Grand Inspector Inquisitor).

32        — Ulvi Sır Prensi (Sublime Prince of the Royal Secret, Master of the Royal Secret)

33        — Büyük müfettiş umumi (Sovereign GrandInspector General).

SKRÜTEN — (OYLAMA) — Haricilerin tah­kik ve kabuluna, Müptedi ve Refiklerin nafaka ar­tırımına mutlaka gizli reyle karar verilir. Harici hakkında gelen bütün tahkik varakalarıyla sair ya­zılar oturumda biraderlere alenen okunur. Ve yal­nız, bunların hepsini dinlemiş olan biraderler, (zi­yaretçiler de dahil) reye katılırlar. Gran Lojdan haricinin evvelce red, tard ve imha edilenler ara­sında bulunmadığına dair cevabi levha gelmedikçe skrüten yapılmaz, idaresi ve neticesi tüzüğün özel şartlarına bağlıdır. (Bk. Rey).

SOFA t— (Pas — Perdus) — Mabedin bekle­me odasına açılan kısım. 18. yüzyüda en son tekris edilen Müptedilerden ikisi, elinde kılıçla turada bekletilirdi. Ödevi, yaklaşan yabancüarı uzaklaştır­maktır. Nöbeti kendilerinden sonra Nura kavuşan­lara devrederlerdi. Şimdi bu vazife harici Muhafız Birader tarafından güdülmektedir.

SÖZ — Mabette daima Hazırların iş’arı ve Üs­tadı Muhteremin müsadesiyle söylenir. Üstadı Muh­teremden başka kimse konuşanın sözünü kesemez ve müdahalede bulunamaz. Hele Üstadı Muhterem asla itiraz olunamaz, tenkit muaheze ve muhalefet edilemez. Ancak hatip Birader Anayasa veya iç tü­züğe aykırı bir hali, ikaz makamında, hatırlatabi­lir.

Hatibin mütalaasından sonra bir de, Dul kese­si muhteviyatı ilân edildikten sonra kimseye söz verilemez; söz daima ayakta ihtiram vaziyetinde, sakin ve edep dairesinde Üstadı Muhtereme hita­ben söylenir; karşılıklı tartışılmaz.

SPEKÜLATİF MASONLUK — inşaat mesle­ğinden olmayan kimselerin Mason Localarına inti­sabı üzerine vücuda gelen teşekkül.

STATUT — Genel Tüzük.

SULP (KATI) — Sofra terimi : Her türlü yi­yecekler.

SUPREM CONSElL — (Supreme Conseil Bk. YÜKSEK ŞURA).

SÜTUN (ÎKÎ................. ) COLONNES — Süleyman Mabedinin önünde ve dışında bulunan iki tunç Sü­tun, Mason Mabedinin, biri giriş kapısının iç kıs­mında öteki sağ tarafın yan ortasında J ve B harf­leri ile durur. Jaekın «tesis edecektir.» Booz ise «kuvvet» demektir. J erkek sütundur çünkü ibrani- cede, J (Jod, Jot) erkek-faal manasına. B (Beth) ev, mesken, rahim, kabul, yani pasif, dişi manası­na gelir. Müptedilerle Refikler nafakalarını bu sü­tunlarda alırlar. Biraderler «Sütunları tezyin» eder. Sütunlarda «Sükût cari» kimse söz istemiyor de­mektir.

SÜTUN (ÜÇ......... ) — (Piliers). Skoç Ritine göre dörtgenin ortasında Güney-Doğu Güney-Batı, ve Kuzey-Batı taraflarında, açıları gönye şeklinde bulunan bu sütunlar üç vazifelinin hususiyetlerini yani, Akl-u hikmet (Üstadı Muhterem — yaratır) Kuvvet (1. Nazır = süsler) e karşılıktır. Müstafi­lin tam olması için, yeri boş duran dördüncüsü, gö­rünenle görünmeyeni birleştiren Yüksek Zekâyı tem­sil eder. Mevcut olmakla beraber fani gözlerimize gözükmek. Böylece bu dört sütun Dörtgenin sınır­larını (ideal dünyayı) çizer ve -—prensip itibarıy­la— kimse bunların arasından geçmemeli. Işıkların yakılması özel bir törene tabidir. Anglo-Sakson Ma­sonluğunda bu sütunlar birer minyatür şeklinde Üs­tadı Muhteremle Nazırların masalarında durur.

-Ş-

ŞAKÜL — Anlayışı ve müsamahayı temsil eden

1       Nazırın amblemidir. Dikey durumu sağlamaya yarayan şakiil, derinliğe doğru yöneltili bir gayret­tir; sağa sola en ufak bir kaymanın vukuunu önler, ailevi ve kişisel etkilerden azade olarak tefekkürde doğruluğu ve hakikatin aranması lüzumunu; dü­şüncede dengeyi ifade eder.

ŞANSÖLYE — (Chancelier), Supreme Conseil  ve Şapitr (Chapitre) kâtiplerinin ünvanı.

ŞAPİTR (Chapitre) — Skoç Riti felsefi 15-18. dereceleri bölümü.

ŞARK — Mabet kapısının tam karşısında, sağ­dan ve soldan üç basamakla çıkılan, parmaklıkla ayrılmış bölme. Ortasında bir basamak yüksekte üstadı Muhteremin koltuğu ile masası ve bunun he­men önünde yemin kürsüsü vardır. Bunların her ikisi bir arada bir mihrap mahiyetini taşıdığı için aralarından geçilmez. Pepelerinde gözlü üçgen, sağ­da ve solda Güneş ve Hilâl görülür. Işık Doğudan geldiğinden Mabedi aydınlatan Üstadı, Muhterem çalışmaları buradan yöneltir. Her iki tarafına şeref- lendirilmesi icap eden derecelileri davet eder.

ŞIBULET — Yahut ŞEYBULET — 2 nci dere­ce — Kalfa paraları, ESRARI FARMASON Sahife 76.

ŞÎMAL — Üstadı Muhteremin sağı, 2. Nazı­rın idaresine tabi taraf.

ŞÖVALYE — (ŞARK, GARP, ROZ, KRUA, KADOŞ      SI). (Bk. YÜKSEK ŞURA).

—    T —

TAHKİKAT — Mason topluluğuna girmek iste­ğinde bulunan herkes araştırmaya tabi tutulur. Araş tırma. mesleki, içtimai ve masonik üç koldan yürü­tülür'. Mahfelde okunup tasvip edilmesi için davet­namelerde isim tasrihi ile bildirilmesi şarttır. Üs ta d Muhterem her zaman tahkikatı çekiç altma alabi­lir; Mahfelde her zaman araştırmanın genişletilme­sini isteyebilir. Oylama ve teferruatı Nizamname­nin özel maddelerine göre yapılır.

TAK (ÇELİK................. ) — Şeref misafirlerini ve cel­se açıldıktan sonra gelirse, Üstadı Muhteremi is­tikbal için zairini derecesine ve sıfatına göre sü­tunlar arasında üç, beş, yedi meçle kurulur. Bu adet 18. asırdan kalmadır.

1 Temmuz 1789 da 16. Louis, Pariste Beledi­ye Sarayına girerken hazır bulunan Masonlar bina­nın merdivenlerinde böyle bir tak kurmuştur; on­dan sonra adet haline girmiş.

TAKVİM — (Bk. Sene)

TALEPNAME — Mason topluluğuna karış­mak isteyenin baş vurma kağıdı, Okunacağı, da­vetnamelerde bildirilir. Kabulü skrütene tabidir. Yönetim ve sonucu özel tüzükte belirtilmiştir.

TAŞ — (Bk. HAMTAŞ — MİKYAP TAŞI).

TEAVÜN SANDIĞI — Yardım fonu. Özel tü­züğü vardîr.

TEBENNİ — Muntazam bir Masonun Ana Lo­casından gayri başka bir Locanın matrikülüne de geçmek suretiyle çalışmalarına katılması. İşleminin usulü tüzüğün özel maddesinde gösterilmiştir.

TEFEKKÜR HÜCRESİ — Tekris edilecek ha­ricinin ilk sorulan üç şeye (Bk. VASİYETNAME) hertürlü dış etkilerden uzak kalarak cevap verebil­mesi için kapatıldığı sembolik oda.

TEKEMMÜL MAHFELÎ — Skoç ritinin 4. İlâ 14derecelerde çalışan mahfeller bölümü.

TEKLÎF VARAKASI — Üyelerin kendi mahfellerine alınmasını uygun gördükleri bir kimseyi bildirmek için üç imza ile verdikleri pusula. Oku­nacağının davetnamelerde ilânı usuldendir.

TEKLİF KESESİ — Üyelerin mahfel reyine arzetmek istedikeri işleri yazılı olarak bildirmek için attıkları torba. Oturum sonunda teşrifatçı bi­rader tarafından dolaştırılır. Ve Üstadı Muhterem tarafından açılır; gereği reyine bağlıdır'.

TEKRİS — Bir kimsenin masdnluğa kabulü sırasında Mabette yapılan geleneksel tören. Bütün teferruatiyle Ritüelden takip ve icra edilir. Ancak, İnsan yalınız bu merasimle Mason olmaz. Mason olmak için temessül kabiliyetinde olmalı ve ruhuna nüfuz edebilmek için çaba sarf etmeli. İnsanlar teş­kilâtlarında daima törenlere önem vermişlerdir. Zamanın vahşi kabileleri bile gençlerinin bûluğ ça­ğını bazan dehşet verici merasimle kutlamışlardır.

Eski dinlerde ancak, tam bir inisiasyon, kur­sunu muvaffakiyetle tamamlıyanı mabede alırlardı.

Sanat Korporasyonları ile Localar da tarih boyunca mensuplarını bir takım törenlerle araları­na alırlardı. Bizde ahiler de öyle yapardı.

Temsili törenler insanın ruh ve dimağına da­ha derin etki yapar. Fakat şimdiye kadar yapüa- gelenlerin hiç biri Mason ritüelininkinden daha iyi olmamıştır. Zira yaşanan, duyulan, nüfuz edilen sembolik şekli yüzyıllar arasında amaca vardıran en emin yol olduğunu isbat etmiştir.

TERFÎ — (Bk. Tezyidi Nafaka)

TERSİMAT — Mahfelde bir evvelki oturumun zaptı. Her toplantı başında Kâtip Birader tarafın­dan okunur. İcabında tartışılır; Hatibin mütalaasıyle reye konulur. Ve Üstadı Muhterem, Hatip ve Kâ­tip Biraderler tarafından imzalanarak Mühürdar birader tarafından mühürlenir.

TEESSİS MERASİMİ — Kurucu Üstad Ma­sonlar tarafından teşkil edilmiş bir Locanın Büyük Loca Murahhaslarınca yapılan resmi bir törenle çalışmağa başlaması. Locaya icabında kendi kendi­ni teessise selâhiyet verilebilir. Böyle hallerde Üstadı Muhteremle Nazırlar teessüs törenini Büyük Loca namına idare ederler.

TESVİYE — Çalışkanlığı, ceht ve çabayı temsil eden, 1. Nazırın amblemidir. Müvazi hattı tersime yarayan pasif bir unsurdur. Bilgilerin tatbik alanın­da doğru yola yöneltilmesiyle daima insanlığa fay­dalı olmağa çalışılması lüzumunu belirten bir sem­boldür.

TEŞRİFATÇI — Mabette her çeşit töreni ida­re eder. Üstadı Muhteremin emri üzerine ziyaretçile­ri Mahfele almak, teklif kesesini dolaştırmak ve Mah­felin sair hizmetlerini görmekle görevlidir.

TETRAGAMMA — Deltanın içinde Obedianslara göre — ya ilâhi göz veya tetragamma denilen İbrani Jod, Ne, Vau, Ne harfleri görülür. İbrani- lerde Allahı isimlendiren bu harfler baş rahip ta­rafından senede ancak bir defa telaffuz edilirdi.

Göz, fizik plânda, «Hayat ve Nur saçan Güneşi temsil eder. Orta veya Astral plânda «Yaratıcı prensibi ifade eder. Ruhi ve ilâhı plânda «Sani’i Azam’ı Kâinat’ı» temsil eder.

TEZ — Nafakasının artmasını isteyen her Ma­sonun bulunduğu derecenin felsefesini anlamış ol­duğunu isbat etmek için vermeğe mecbur olduğu özel etüd. Terimler, Fransızcadan tercüme edilir­ken alındığı için buna Travay (Travail) da denir.

TEZYİDİ NAFAKA — Bir derece ilerleme. Müddetleri —Vadisine göre— Refikliğe 5-7, Üstadlığa 7-12 aydır. Yazılı ve imzalı talepler teklif ke­sesine atılır. Talip devamlı, ve Hazine ile alakası tam olmalıdır. Her talep. Mahfelde tartışıldıktan sonra kabul kararı bir üst derecede verilir.

TEZYİNAT — Sütunlar, Mabedin zemini, Zi­ya saçan yıldız, Delta, içiçe iki üçgen, Sayvan, iş araçları, önlük kordonlar ve sair amblemler.

TOPLANTI — (Bk. celse).

TOPRAK (KUVVETLİ) — Sofra terimi : Har­dal.

TONUBLANŞ (TENUE BLANCHE) — Mason­ların eş, ana ve 18 yaşından yukarı evli olmayan kızları ve kızkardeşleri ile yaptıkları resmi toplan­tı ve sofra, Özel Ritüele tabidir.

TRAVAY (TRAVAİL) Her türlü Mason konu­ları üzerine hazırlanmış bir etüde verilen, ve Ritüeller Fransızcadan tercüme edilirken lisana aktarı­lan bir terim. (Bk. TEZ)

TUĞLA — Dul kesesinden çıkan paranın ku­ruş olarak ifadesine kullanılan birim.

TUZ — Akü ve hikmetin aynı zamanda imti­zacın sembolü. Eskiden beri mukaddes telâkki edil­miş bir dostluk remzi.

—     U —

ULVİ SIR PRENSİ Skoç Ritinin 32. derecesi

ÜSTAD — Remzi Masonluğun 3. derecesi. Us’ lu, bilgili, nur saçan tam Mason.

ÜSTADI MUHTEREM — Locanın başkanı. Her sene Üstad derecesinde gizli reyle seçilen üç aday arasından Çırak oturumunda aranan çoğunluğu üe intihap olunur. Locayı toplantıya davet eder, cel­senin devamınca görüşmeleri yöneltir. Konuşurken söz daima kendisine tevcih edilir. İzni olmadan kini­şe konuşamaz. Kendi sözü kimse tarafından kesile­mez, ancak kâtip birader tüzüğe aykırı hallerde ikaz­da bulunabilir.

Üstadı Muhtereme mutlak itaat şarttır. Toplan­tıda, asla tenkit ve muaheze edilemez. (Ek. Söz). İz­ni olmadan mahfele girilip çıkılamaz. Mason tören­lerinde mahfeli temsil eder veya ettirir. Bütün komisyonların tabii başkanıdır. Bulunmadığı zaman 1. ve 2. nazırlar, bunlarda olmazsa 1. Muhakkik ken­disine vekâlet eder. Ancak, bir oturum sırasında in­zibati her hangi bir sebeple celseyi tatil ederse ken­disinden başka —veya izni alınmadan— kimse otu rıımu tekrar açamaz.

ÜSTAD (BÜYÜK — Grand Maitre) — Her memlekette Mason topluluğunun Genel Başkanı Konvanlara riaset eder, içeride ve dışarıda memleketin Mason âlemini temsil eder. Ve her türlü işlerinin yönetimini düzenler. Her dönemde tekrar tekrar se­çilebilir.

UYANMA — Masonluk aleminde, intizama avdet ederek, tekrar çalışmalara katılma.

UYKU — Mason faaliyetinin durgun hali.

—                                                                          Ü —

ÜÇ — Skoç Ritinin remzi rakkamı. Üç nokta, üç yaş, üç darbe bunun tezahürüdür. (Bk. NOKTA).

ÜÇGEN — Masonluğun ana amblemi, Şarkta, Üstadı Muhteremin koltuğunun arka ve üst tara­fında bulunan ışıklı üçgen (Delta) İlâhi kuvvetin timsali sayılır. İçinde yazılar (Bk. Tetragamma) veya bir göz (Bk. Göz) vardır. Üç kenarı iyi düşün­mek, iyi söylemek, iyi yapmak; veya Hürriyet, Mü­savat, Uhuvvet; Üç ucu, Hal, Mazi, İstikbal; Açıları Akl’u Hikmet, Kuvvet, Güzellik veya Doğuş, Hayat Ölüm manalarını alır. (Bk. DELTA).

ÜÇ NOKTA — Mason yazılarında kısaltılan kelimelerde eksik harflerin yerine kullanılır. Ba- zan bir kelimenin baş bir veva iki üç harfi ve eşit kenarlı üçgen şeklinde, üç nokta ile iktifa edilir. Yazılarında kendilerini belirtmek isteyen bazı Ma­sonlar imzalarına üç nokta ilâve ederler (Bk. Nok­ta).

_ V —

VADİ' — Şehir.

VASATİ HÖRE — Skoç Ritmin remzi 3 dere­cede çalışma mahfeli.

VASİYETNAME — Mason âlemine katılmak üzere bulunan kimsenin dış dünyanın karanlığın­dan sıyrılarak Nura kavuşma merasimi sırasında, tefekkür Hücresinde, Vatanına, nefsi ile ailesine ve insanlığa karşı olan vazifelerine dair sorulara verdiği yazılı cevaplar. Mabette her kese okunur, tartışılır, ve sonra yakılır.

VAZİFEDARLAR — (Bk. ÜSTADI MUHTEREM).

NAZIR, HATİP, KATİP HAZİNE ve HASE­NAT EMİNİ, MUHAKKİK, TEŞRİFATÇI, MUHA­FIZ).

VAZ’I İHTİRAM — Ayakta saygı duruşu. Her derecenin işaretine göre çeşitli şekildedir.

V.İ.T.R.İ.O.L. — Tefekkür Höcresinin duvar­larında görülen bu harflerin manası : Visita İ'nteri- ora Terra Rectificandoque İnvenies Occultum La- pidem.» «Toprağın içini ziyaret et, tasfiye et, giz­taşı bulursun.» Bu, iç alemini, yani sükûn ve sü­kût içinde bizzat kendi ruhunu araştır, ham taş insan ruhunun karanlıklarında gizlidir» demektir.

—    Y —

YAĞMUR YAĞIYOR — Masonların bulunduk­ları yerde kendi işlerinden bahsederken yabancıların dinlediğini veya işitebileceğini birbirlerine bildir­mek için kullandıkları ikaz.

YARI GECE — Remzi 1. derece çalışmasının sona erdiği vakit.

YAŞ — Dereceye göre değişen remzi bir sayı.

YEMlN — Her derecede tazelenmesi icap eden and.

YEMİN KÜRSÜSÜ — Mahfelde Üstadı Muh­teremin önünde Mukaddes kitapların bulunduğu mihrap, Üstadı Muhteremin Kürsüsü ile bu mihrap bir kül ettiğinden aralarından geçmek caiz değildir.

YILDIZ (IŞIKLI) — (Bk. IŞIKLI YILDIZ).

YILDIZLI KUBBE — Mabedin tavanı kubbe halinde gece vakti mavi göğü andırır. Mevki, rüt­be, inanç, ırk ve renk farkı gözetmeksizin bütün insanları barındırabileceğini belirtir.

YONTMAK — (Bk. HAM TAŞ).

YORK RİTİ Özellikle Anglo-Sakson Memleket­lerinde tatbik edilir. Çalışmaları sadece üç bölüm­den ibarettir. Buraya katolik olmayanlar alınır. An­cak, herhangi bir inanca mensup olanın dinine sa­dık olması aranır. Amerika’da dini ne olursa olsun, bu dereceler herkese açıktır. York Riti şu şekilde üç bölüme ayrılır.

1— Chapitre — Çırak, Kalfa, Üstad, Mark Master, Past Master (Virtual), Most Excellent Mas- ter, Royal Arch Mason.

2— Conseil — Royal Master, select Master,

3— Commanderie — Süper Excellent Master, Order of the Red Gross, Order of Knights of Malta, Order of Knights Templar.

Bu Rit kendine eski Tempier Şövalyelerinin halefi nazarıyla bakarsa da bunun hakikatte aslı yoktur.

YÜKSEK ŞURA — (SUPREME CONSEİL) Skoç Riti 33. ve son derecesi üyelerinden kurulu ida­re heyeti.

YÜRÜYÜŞ — Mahfel içinde her dereceye göre ayrı bir şekilde olan adım atma usulü. Skoç Ri tmde sol ayaktan, Fransız Ritinde sağdan başlanır.

—    Z —

ZİYA (NÜR’U ZİYA) — Mason aleminin bilgi ve felsefi, ruhi ve ahlâki iç sırrı. (Bk. NUR).

ZİNCİR — (Bk. İTTİHAT ZİNCİRİ).

ZİYARETÇİ — Hüviyet cüzdanı ile, bir Mabe­din çalışmalarına katılmağa gelen muntazam Mason, Derece ve sıfatına göre ihtiramla kabul olunur. Mahfelin hususi mali işlerinden ve tebenni oyla­masından, ve vazifedarlar seçimlerinden başka her şeye iştirak eder. Mahfelin aile celselerinde bulun­maz.

ZİYARET — (Bk. TEZYİNAT).

ZULMET — Masonluğa göre dış alem.

Sh: 163-214

Kaynak. A. G. MICHEL ,MASONÎK SÖZLÜK , La Dîctature De La Franc - Maçonnerle Sur La France Documents, İhya Yayınları, 1974, İstanbul

Not: Bazen Büyük Dosyaları tarayıcı açmayabilir...İndirerek okumaya Çalışınız.

Benzer Yazılar